Σε μια δεκαετία, σχεδόν (μας λείπει το 2010) συνωνυμη με την ύπαρξη του Flix, οι 20 ταινίες που ακολουθούν ήταν μόνο λίγες απ' όσες μας έκαναν να συζητήσουμε, να διαφωνήσουμε, να παθιαστούμε, να δούμε ξανά και ξανά... Μαζί και οι προσωπικές δεκάδες της ομάδας του Flix, με σχόλια για όλα όσα ήταν, είναι και θα είναι αυτή η δεκαετία για τον καθένα από εμάς. Για όλους μας.
Μην ξεχνάτε: Flix Top Ten 2019: Ψηφίστε την καλύτερη ταινία της χρονιάς και κερδίστε μια Android TV QLED 55", προσφορά της TCL!
20. Ο ΘΕΙΟΣ ΜΠΟΥΝΜΙ ΘΥΜΑΤΑΙ ΤΙΣ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΕΣ ΖΩΕΣ ΤΟΥ ΤΟΥ ΑΠΙΤΣΑΤΠΟΝΓΚ ΒΙΡΑΣΕΤΑΚΟΥΝ (2011)
Στην κορύφωση ενός σινεμά που δεν μοιάζει (ακόμη και σήμερα) με κανένα άλλο, ο Ταϊλανδός σκηνοθέτης που είχε ήδη συστηθεί με τα ακαριαία γοητευτικά «Blissfully Yours» και «Tropical Malady», ένωσε μέσα σε μια πολύτιμη στιγμή σινεμά την παράδοση της χώρας του, την έμφυτη ροπή του στην εικαστική τέχνη και την αγάπη του για την επιστημονική φαντασία, παραδίδοντας ένα φιλμικό ποίημα που λειτουργεί κάθε φορά που το βλέπεις σαν ένα χάπι. Γιατρικό, αν πιστέψουμε πως ακριβώς στην πιο δύσκολη στιγμή της ζωής σου θα εμφανιστεί ως φάντασμα ο άνθρωπος που αγάπησες και ο γιος σου θα επιστρέψει στη ζωή σαν ένας υπερμεγέθης πίθηκος με κόκκινα μάτια σε μια πιο ακόμη πιο χειροποίητη εκδοχή ενός Τσιουμπάκα. Παραισθησιογόνο τόσο, ώστε μαζί με τη διαδρομή του Θείου Μπούνμι στη ζούγκλα του κύκλου της ζωής να αγγίζεις πλάνο με το πλάνο την απαρχή της ανθρώπινης... επανάληψης, από τη φύση στην αγριότητα και πάλι πίσω - σε εκείνο το σημείο όπου το σινεμά ως μαγεία, μάθημα ζωής και τέχνης μετενσαρκώνει περισσότερες από μια αγωνίες για το «μετά».
19. ΚΑΠΟΤΕ ΣΤΟ... ΧΟΛΙΓΟΥΝΤ (ONCE UPON A TIME IN... HOLLYWOOD) TOY ΚΟΥΕΝΤΙΝ ΤΑΡΑΝΤΙΝΟ (2019)
Για δεύτερη φορά στην ιστορία (του), μετά το «Inglourious Basterds», o Κουέντιν Ταραντίνο αλλάζει την Ιστορία, αφού πρώτα την αναπαριστά με τον πιο ευλαβικό, ακέραιο και βαθιά συγκινητικό τρόπο. Ο φόρος τιμής του δεν είναι ίσως ούτε στο σινεμά, ούτε στην τηλεόραση (την οποία ευφυώς αποθεώνει ως το μέρος όπου όλοι κάποτε μάθαμε σινεμά), ίσως ούτε σε μια από τις πιο μυθικές ιστορίες που συνέβησαν ποτέ στο Χόλιγουντ και συνεχίζει ακόμη και σήμερα να ζει, είτε μέσα από τη διαχρονική δίωξη του Ρόμαν Πολάνσκι είτε στην εμμονή του (τηλεοπτικού, κινηματογραφικού ή άλλου!) κοινού με τους serial killers. Σε αυτό που, μέχρι τώρα τουλάχιστον, είναι το magnus opus του, ο Ταραντίνο μπαίνει βαθιά στον ψυχισμό και το μυαλό των ανθρώπων της βιομηχανίας - με κεντρικούς ήρωες έναν σούπερ σταρ του σινεμά, τον σταντμαν του και μια φιλόδοξη νέα ηθοποιό με το όνομα Σάρον Τέιτ - για να εξιστορήσει ένα παραμύθι που μιλάει με τον πιο καίριο, συναρπαστικό και πολιτικό τρόπο για τους τρόπους με τους οποίους ορίζουμε τη δράση, τους διαλόγους, τη μυθοπλασία, το happy end. Στο σινεμά αλλά κυρίως στη ζωή.
Διαβάστε εδώ τη γνώμη του Flix για το «Kάποτε στο... Χόλιγουντ» του Κουέντιν Ταραντίνο
18. THE FLORIDA PROJECT ΤΟΥ ΣΟΝ ΜΠΕΙΚΕΡ (2017)
Δίνοντας νόημα στην κριτική πάνω στο αμερικανικό όνειρο και την Αμερική του Ντόναλντ Τραμπ, και γεμίζοντας ζωή μια ταινία που στο βάθος της κρύβει μια βαθιά μελαγχολία για μια χώρα που ονειρεύεται συνεχώς «και ζήσαν αυτοί καλά...» σε παραμύθια που δεν ειπώθηκαν ποτέ, ο Σον Μπέικερ, με αφορμή την ιστορία της μικρής Μούνι και της μητέρας της που ζουν στο περιθώριο μιας Disneyland που δεν λειτούργησε ποτέ, στην καλύτερη στιγμή του ως ένας από τους πιο συναρπαστικούς νέους Αμερικάνους δημιουργούς, τολμά να αφηγηθεί με αφοπλιστική ειλικρίνεια και κινηματογραφική μαγεία ένα κομμάτι σκληρής καθημερινότητας στο περιθώριο, σαν να επρόκειτο για «μια υπέροχη ζωή».
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του Flix για το «The Florida Project» του Σον Μπέικερ
17. ΝΑ ΜΕ ΦΩΝΑΖΕΙΣ ΜΕ Τ' ΟΝΟΜΑ ΣΟΥ ΤΟΥ ΛΟΥΚΑ ΓΚΟΥΑΝΤΑΝΙΝΟ (2018)
Καλοκαίρι του ’83. Για δυο νεαρούς άντρες αυτό το καλοκαίρι, κάτω από τον καταγάλανο ουρανό της βόρειας Ιταλίας, τα πέτρινα ρομαντικά σοκάκια της πόλης και τις μεθυστικές μυρωδιές των ροδακινιών της θα είναι εκείνο που θα τους κάνει να ζήσουν τον... πρώτο τους έρωτα. Ενα έρωτα που θα τους σημαδέψει για πάντα. Ο Λούκα Γκουαντανίνο παίρνει το μυθιστόρημα του Αντρέ Ασιμάν «Να με Φωνάζεις με τ’ Ονομά Σου» και το μετατρέπει σε μια ωδή για τον έρωτα και την αγάπη, με λεπτά συναισθήματα, έντονο αισθησιασμό και μια απαράμιλλη ομορφιά που σου κόβει την ανάσα. Μια κλασική στιγμή του queer σινεμά και μαζί μια εκπληκτική ιστορία αγάπης που βρίσκει απήχηση σε όλους, με ένα ρομάντζο τόσο έντονο και δυνατό που γεμίζει την καρδιά σου με τόσα συναισθήματα, σχεδόν σαν να είναι έτοιμη να σπάσει...
16. Η ΤΕΛΕΙΑ ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΟΥ ΠΑΟΛΟ ΣΟΡΕΝΤΙΝΟ (2013)
Μ’ έναν και πάλι αριστουργηματικό Τόνι Σερβίλο, πνευματικό και suave και μ’ ένα γόνιμο στιλιζάρισμα στην εικόνα και στο ρυθμό, ο Πάολο Σορεντίνο παρουσιάζει μια ταινία φόρο τιμής στο σινεμά του Φελίνι, του Ετορε Σκόλα, στην ίδια τη Ρώμη, στην ομορφιά που δε χρειάζεται να ψάχνεις, γιατί βρίσκεται μπροστά σου, αρκεί να προλάβεις να το συνειδητοποιήσεις όσο είναι ακόμα καιρός. Πληθωρικός, αληθινός Ρωμαίος κι αυτός, ο Σορεντίνο πάσχει από όσα σχολιάζει στην ταινία του: γίνεται κατά στιγμές υπερβολικός, φλύαρος, γκροτέσκος, ανοικονόμητος. Αλλά είναι τόσο μεγάλη η αλήθεια και η μαγεία της ταινίας που αρχικά σε παρασύρει, σαν τον τρόπο ζωής της σύγχρονης υψηλής τάξης κι έπειτα σου επιτρέπει, με λίγο χρόνο και λίγη ενδοσκόπηση, να ανακαλύψεις μέσα της την πραγματική της ομορφιά: όχι απαραίτητα μεγάλη, όχι σύνθετη, αλλά πρωτογενή και ζωογόνο σαν το ηλιοκαμένο, γυμνό κορμί μιας εφηβικής ανάμνησης.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του Flix για την «Τέλεια Ομορφιά» του Πάολο Σορεντινο
15. ΤΟ ΑΛΟΓΟ ΤΟΥ ΤΟΡΙΝΟ ΤΟΥ ΜΠΕΛΑ ΤΑΡ (2011)
Ο Μπέλα Ταρ δεν αφηγείται ιστορίες. Κινηματογραφεί την κατάσταση της ανθρώπινης φύσης. Είναι σχεδόν θρασύς ο τρόπος που κάνει σινεμά. Ενα σινεμά γυμνό από κάθε ευκολία, που μιλάει βουβά την ατόφια κινηματογραφική γλώσσα. Μέσα από πέντε κεφάλαια που καταγράφουν αντίστοιχες μέρες στο πέτρινο αυτό σπίτι όπου ενας σακατεμένος γερασμένος αγρότης και η κόρη του ζουν μία μάταιη, καθημερινή, μονότονη ιεροτελεστία επιβίωσης, μέσα από 30 αριστοτεχνικές λήψεις που κινηματογραφούν κυκλικά τη ρουτίνα μίας αδιέξοδης ζωής, ο θεατής δεν καταλαβαίνει, όσο αισθάνεται. Ο χώρος τον εγκλωβίζει, όσο και τον περιέχει. Ο χρόνος κυλάει αργά, όσο κι αδυσώπητα μπροστά.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική για το «Αλογο του Τορίνο» του Μπέλα Ταρ
14. ΤΟ ΔΕΡΜΑ ΠΟΥ ΚΑΤΟΙΚΩ ΤΟΥ ΠΕΔΡΟ ΑΛΜΟΔΟΒΑΡ (2011)
Αν σηκώσεις το «Δέρμα Που Κατοικώ» αυτό που θα βρεις από κάτω είναι όλα αυτά που εδώ και τρεις δεκαετίες προσπαθεί να πει ο Πέδρο Αλμοδόβαρ με κάθε του καινούρια ταινία. Ολα αυτά που μέσα στα χρόνια έκαναν το σινεμά του να εισπνέει και να εκπνέει στο πολλαπλάσιο σινεφίλ αναφορές, κιτς υπερβολες, queer εξτραβαγκάντζες, μελοδραματικές εκρήξεις και πάνω απ' όλα ιστορίες πάθους φτιαγμένες για να ποτίσουν ανεξίτηλα το σελιλόιντ με την υψηλή τους – σχεδόν απαγορευτική για το σύγχρονο σινεμά – περιεκτικότητα σε ανθρώπινη αδυναμία.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική για το «Δέρμα που Κατοικώ» του Πέδρο Αλμοδόβαρ
13. Ο ΑΣΤΑΚΟΣ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΛΑΝΘΙΜΟΥ (2014)
Η πρώτη αγγλόφωνη ταινία του Γιώργου Λάνθιμου διαθέτει όλα τα γνώριμα στοιχεία με τα οποία γνωρίσαμε το σινεμά του Ελληνα δημιουργού: το παράξενο χιούμορ, το σκάψιμο στο καθημερινό μέχρι να ανακαλύψεις το παράλογο, τον τρυφερό κυνισμό, την επιμονή σε μικρές λεπτομέρειες, στην καταγραφή των ανθρώπινων ιδιαιτεροτήτων, την απομόνωση των χαρακτηριστικών και των συμπεριφορών μας και την μεγέθυνσή τους στο ύψος μιας τραγικής κωμωδίας, στο σημείο μιας παραβολής. Αν κάτι καινούριο υπάρχει εδώ - στη δυστοπική ιστορία αυτού του ανθρώπου που θα ερωτευτεί κόντρα στους κανόνες μιας αυστηρής κοινωνίας - πέρα από την δυνατότητα να εξερευνήσει περαιτέρω τον αλλόκοτο ζωολογικό κήπο που ονομάζουμε κοινωνία, τότε αυτό δεν είναι άλλο από μια αίσθηση ενός βαθύ, αφοπλιστικού ρομαντισμού, που διαπερνά το φιλμ και τελικά το απογειώνει.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του Flix για τον «Αστακό» του Γιώργου Λάνθιμου
12. MOONLIGHT ΤΟΥ ΜΠΑΡΙ ΤΖΕΝΚΙΝΣ (2017)
Ο Μπάρι Τζένκινς, μόλις στη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του, βάζει το κοινό του μεμιάς σ’ ένα εντελώς άγνωστο, δυσπρόσιτο πολιτισμικά σύμπαν και μεμιάς καταρρίπτει τα όρια, μέσα από την ιστορία ενός μαύρου αγοριού που αγαπάει τα αγόρια και που μεγαλώνει στο πιο σκληρό, βίαιο, επιθετικό περιβάλλον, προσπαθώντας να επιβιώσει, όχι αλλάζοντας την ταυτότητά του, αλλά παρατηρώντας τη να μεταβάλλεται με ενστικτώδη περιέργεια. Η ταινία του μοιάζει να στήνεται τόσο βιωματικά και ενστικτωδώς που από τα πρώτα της λεπτά αγγίζει κάθε θεατή βαθειά και συνεχίζει να τον κρατά με τρυφερότητα και πάθος, απευθυνόμενη στις αισθήσεις και στο συναίσθημα κι όχι στην εκλογίκευση και στο νου. Επιλέγοντας, δραματουργικά, συγκεκριμένες και λίγες στιγμές από τη ζωή του ήρωα, αυτές μοιάζουν στην περιγραφή τους στερεοτυπικές, εμβληματικές, φορτωμένες. Είναι όμως η απήχησή τους τόσο πηγαία και καθολική, που όποιος έχει ποτέ αναρωτηθεί αν ταιριάζει κάπου και πού είναι αυτό, αντανακλαστικά ταυτίζεται με το μικρό μαύρο gay αγόρι απ’ το Μαϊάμι.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του Flix για το «Moonlight» του Μπάρι Τζένκινς
11. Ο ΓΙΟΣ ΤΟΥ ΣΑΟΥΛ ΤΟΥ ΛΑΖΛΟ ΝΕΜΕΣ (2015)
Αυτή είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του Λάζλο Νέμες, του 38χρονου Ούγγρου σκηνοθέτη που δούλεψε ως βοηθός πλάι στον Μπέλα Ταρ. Και το ύφος των δυο δε θα μπορούσε να είναι πιο διαφορετικό. Ο Νέμες κάνει μια ταινία με αμεσότητα που σε κρατά ταραγμένο δέσμιό της για ώρες, επιλέγοντας όμως συγκεκριμένες κι επιθετικές στιλιστικές φόρμες. Η ταινία είναι ολόκληρη γυρισμένη στο τετράγωνο φορμά του φιλμ 35mm: ο ήρωας κι όσα συμβαίνουν εγκλωβίζονται ασφυκτικά σ’ ένα μικρό κάδρο, χωρίς περιθώριο διαφυγής για το βλέμμα του θεατή. Η κάμερα στο χέρι ακολουθεί τη διαδρομή του Σαούλ με ρυθμό φρενήρη, μεταμορφώνοντας τη βιωματική ιστορία σ’ ένα ιλιγγιώδες θρίλερ, μαζί και μια ταινία τρόμου, όχι μόνο λόγω περιεχομένου - βρισκόμαστε μέσα στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Αουσβιτς -, αλλά και λόγω απεγνωσμένης ταχύτητας.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική για τον «Γιο του Σαούλ» του Λάζλο Νέμες
10. ΜΕΓΑΛΩΝΟΝΤΑΣ ΤΟΥ ΡΙΤΣΑΡΝΤ ΛΙΝΚΛΕΪΤΕΡ (2014)
Είναι κάτι παραπάνω από σκηνοθετικό επίτευγμα να γυρίζεις μία ταινία φιξιόν μέσα σε ένα διάστημα 12 χρόνων, παρακολουθώντας ένα μικρό παιδί να μεγαλώνει μπροστά στο φακό σου. Είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο από ένα τεράστιο ρίσκο: ένα χαρισματικό χαριτωμένο αγοράκι θα εξελιχθεί σε γοητευτικό έφηβο, σε φωτογενή νεαρό ή θα ακολουθήσει την μοίρα πολλών παιδιών-ηθοποιών και θα μεταλλαχτεί σε άχαρο ενήλικα; Επίσης, όσοι έχουν εμπλακεί με την ταινία θα μπορέσουν μέσα στα χρόνια να διατηρήσουν τη δέσμευσή τους με το πρότζεκτ; Οχι, αυτό που κατάφερε ο Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ με το «Μεγαλώνοντας» είναι ένας σκηνοθετικός άθλος, ένα ρεκόρ που θα μείνει για πάντα στην κινηματογραφική Ιστορία: είναι το πρώτο, πραγματικό, δράμα ενηληκίωσης στο σινεμά. Ομως ο πραγματικός θρίαμβος του Λινκλέιτερ δεν είναι αυτός. Είναι ο τρόπος που το κάνει. Αυτή η μαγική του ιδιότητα να γράφει διαλόγους, να στήνει πλάνα και να συλλαμβάνει εικόνες, καθημερινότητες, μικρές και μεγάλες στιγμές που ξεχειλίζουν από φυσικότητα, ανθρωπιά, τρυφερότητα, αλήθεια.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του «Μεγαλώνοντας» του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ
9. ARRIVAL: Η ΑΦΙΞΗ ΤΟΥ ΝΤΕΝΙ ΒΙΛΝΕΒ
Ηδη από την αρχική, απρόσμενα συναισθηματική σκηνή του, το «Arrival: Η Αφιξη» κάνει σαφές το γεγονός πως δεν πρόκειται να αφηγηθεί μια ψυχρή ιστορία για εξωγήινους, κινδύνους παγκόσμιων πολέμων και αμέτρητους, κλισέ ψευτοηρωισμούς. Αντίθετα, έχει στόχο να αποκαλύψει σταδιακά μια ακόμη ιστορία πίσω από τον μανδύα της «πρώτης επαφής», να εξερευνήσει μια ολόκληρη νέα θεώρηση σχετικά με την γλώσσα, την επικοινωνία και τον τρόπο που αυτές ορίζουν τελικά την αντίληψή μας και να αποδείξει αναντίρρητα πως οι καλύτερες ιστορίες με εξωγήινους δεν έχουν να κάνουν με το «εκεί έξω» αλλά με όσα κρύβονται μέσα στον ίδιο τον άνθρωπο.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του «Arrival: Η Αφιξη» του Ντενί Βιλνέβ
8. MAD MAX: Ο ΔΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ ΤΟΥ ΤΖΟΡΤΖ ΜΙΛΕΡ (2015)
Ο «Δρόμος της Οργής» είναι γεμάτος «φτιαγμένα» αυτοκίνητα και ξέφρενα κυνηγητά (ή καλύτερα είναι όλος ένα ξέφρενο κυνηγητό) όμως δεν είναι μια ταινία για εκείνους που αρκούνται στην ποπ απόλαυση ενός blockbuster για στιγμιαία κατανάλωση. Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία πως αυτή είναι μια από τις καλύτερες action movies που είδατε ποτέ, πόσες όμως action movies ξέρετε που να κουβαλούν δίχως να απολογούνται μια φεμινιστική ατζέντα και να μην την κάνουν ούτε στιγμή να μοιάζει βεβιασμένη. Πόσες action movies θυμάστε που να μην καταφεύγουν στην ειρωνεία και τον αυτοσαρκασμό, να μην κλείνουν το μάτι στον θεατή; Πόσες action movies μπορείτε να απαριθμήσετε των οποίων η ουσία θα μπορούσε να είναι βγαλμένη από μια αρχαία τραγωδία; Που στην καρδιά της δεν θα βρεις ένα όμορφο κενό μα μερικά ενδιαφέροντα φιλοσοφικά ερωτήματα για την φύση μας και την πορεία μας στον κόσμο και στον χρόνο;
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του Flix για το «Mad Max: Ο Δρόμος της Οργής» του Τζορτζ Μίλερ
7. ΑΟΡΑΤΗ ΚΛΩΣΤΗ ΤΟΥ ΠΟΛ ΤΟΜΑΣ ΑΝΤΕΡΣΟΝ (2018)
Η «Αόρατη Κλωστή» είναι μια ταινία που ανήκει εξολοκλήρου στον Πολ Τόμας Αντερσον, μόνο που τώρα μοιάζει να ωρίμασε ξαφνικά δεκαετίες, πνευματικά και σκηνοθετικά. Οσο το εξωτερικό κομμάτι του σινεμά του ηρεμεί, πειθαρχείται, επικεντρώνεται, τόσο το εγκεφαλικό διευρύνεται, αγκαλιάζει τις ανθρώπινες διακυμάνσεις, σαν σε μια τελευταία ταινία-απόσταγμα ενός πολύ μεγαλύτερου και σοφότερου σκηνοθέτη. Για να «ντύσει» μαγικά τη συνειδητοποίηση ότι ο έρωτας είναι και υπέροχος και τοξικός, ότι τίποτα στις σχέσεις δεν είναι άσπρο-μαύρο, όταν υπάρχει ολόκληρη αυτή η παλέτα από την υποψία στον κορεσμό, από την ευφορία στην παράδοση. Και για να διατυπώσει την ιδέα του συγκαλυμμένα και κομψά, με μια διάχυτη μελαγχολία για ό,τι κάποτε τελειώνει: το στιλ, η ελευθερία, η αθωότητα, για να μετεξελιχθούν σ’ ένα διαφορετικό ανθρώπινο πατρόν.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του Flix για την «Αόρατη Κλωστή» του Πολ Τόμας Αντερσον
6. ΑΓΑΠΗ ΤΟΥ ΜΙΚΑΕΛ ΧΑΝΕΚΕ (2012)
Επικεντρώνοντας και πάλι στο αγαπημένο του θέμα του εγκλωβισμού, της εγκατάλειψης και της εισβολής, ο Χάνεκε κάνει αυτή τη φορά μια ταινία, οπωσδήποτε την ωριμότερή του ως τώρα, για την πιο μεγάλη απειλή, το θάνατο και για την πιο μεγάλη σωτηρία, τον έρωτα. Ξαναφέρνει στο προσκήνιο την Εμανουέλ Ριβά, του «Χιροσίμα Αγάπη μου», τη συντροφεύει με τον Ζαν-Λουί Τρεντινιάν που δεν έχει χάσει τίποτα από το μεγαλειώδες ταλέντο του και κινηματογραφεί την επιτομή ενός ζευγαριού που αποδεικνύει την αγάπη του χωρίς λόγια, ούτε καν με πράξεις, παρά με την απόλυτη δυαδικότητα της ύπαρξής του.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του Flix για την «Αγάπη» του Μίκαελ Χάνεκε
5. HOLY MOTORS ΤΟΥ ΛΕΟΣ ΚΑΡΑΞ (2012)
Δεν έχει καμία σημασία να προσπαθήσει να εξηγήσει κανείς τη διαδρομή του κεντρικού ήρωα του «Holy Motors» καθώς αυτός μπαινοβγαίνει, κατά τη διάρκεια ενός 24ώρου, μέσα στους ρόλους που μοιάζουν να του έχουν ανατεθεί από έναν κοσμικό σκηνοθέτη. Ούτε έχει νόημα να προσπαθήσει κανείς να αναλύσει το πόσο υπόγεια η φαινομενικά αυτή σουρεαλιστική εναλλαγή μεταμορφώσεων, κινηματογραφικών ειδών και συναισθημάτων σε αφήνει μουδιασμένο μπροστά σε ένα weird σινεμά - με όλη τη σημασία της έννοιας - κι όμως την ίδια στιγμή κρυστάλλινα διαυγές και αποκαλυπτικό. Tίποτα δεν αρκετό για να περιγράψει μια ιλιγγιώδη κούρσα ανάμεσα σε μικρές ιστορίες που ξεκινούν από το ανέκδοτο, χάνονται στη σφαίρα του φανταστικού, αγγίζουν την κωμωδία, διαπερνούν την τραγωδία, επιστρέφουν νομοτελειακά στο σινεμά (του Καράξ και των «άλλων») και όλες μαζί καταλήγουν σε μια σπαρακτική αλληγορία για την πιο δύσκολη τέχνη απ’ όλες, αυτής της ίδιας της ζωής.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του Flix για τo «Holy Motors» του Λεός Καράξ
4. Ο ΙΡΛΑΝΔΟΣ ΤΟΥ ΜΑΡΤΙΝ ΣΚΟΡΣΕΖΕ (2019)
Πατώντας πάνω στο βιβλίο του Τσαρλς Μπραντ («I Heard You Paint Houses» - ευφημισμός για τους εκτελεστές της μαφίας, καθώς το αίμα των θυμάτων τους έβαφε τους τοίχους) και στην κινηματογραφική μεταφορά του από τον Στιβ Ζέλιαν, ο Σκορσέζε, στα 77 του χρόνια, θέλει να μάς πει διαφορετικά την ιστορία των κακόφημων δρόμων της καριέρας του. Ναι, αυτό που παραδίδει είναι ένα αριστουργηματικό απόσταγμα του ένδοξου oeuvre του - ένα σύνθετο μαφιόζικο έπος συνωμοσιών, σκοτεινών δυνάμεων και πολιτικής διαφθοράς. Μία αμαρτωλή αφήγηση προσωπικής φιλοδοξίας, απληστίας, και απαράμιλλης βίας. Ταυτόχρονα όμως, η ωριμότητα και το καταστάλλαγμα των χρόνων του δημιουργού το μετατρέπει σε κάτι πιο θλιμμένο και σοφό. Μία ελεγειακή παραβολή της ανθρώπινης θνησιμότητας. Μία εξομολόγηση ενοχών, μία τελευταία ανάσα σπαραχτικής μεταμέλειας, μοναξιάς και ματαιότητας. Την πιο σκοτεινή καρδιά δεν την έχει η μαφία, ο καπιταλισμός, η εξουσία. Αλλά ο χρόνος.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του Flix για τoν «Ιρλανδό» του Μάρτιν Σκορσέζε
3. THE MASTER ΤΟΥ ΠΟΛ ΤΟΜΑΣ ΑΝΤΕΡΣΟΝ (2012)
Το «The Master», στηριγμένο πάνω στην επική σχέση ενός «τραυματισμένου» άντρα και ενός... ευαγγελιστή, είναι σινεμά που σε παρασύρει, σε εμπλέκει, σε συναρπάζει, δομημένο με ακρίβεια και όραμα ακόμη και στις πιο μικρές του λεπτομέρειες, πάντα άμεσο και ζωντανό, πάντα ενδιαφέρον. Η μαεστρία του Πολ Τόμας Αντερσον, η ικανότητά του να χτίζει κάτι που μοιάζει με καθεδρικό ναό, από υλικά που για άλλους θα ήταν αρκετά για να ζωγραφίσουν ένα ξωκλήσι, είναι ένα από τα βασικά συστατικά της επιτυχίας του φιλμ. Βραβευμένο στο φεστιβάλ Βενετίας για τις ανδρικές ερμηνείες των Χοακίν Φίνιξ και Φίλιπ Σέιμουρ Χόφμαν και για την σκηνοθεσία του και με τρεις υποψηφιότητες για Οσκαρ για τους τρεις ηθοποιούς του (Φίνιξ, Χόφμαν και Εϊμι Ανταμς), το «The Master» θα άξιζε ακόμη όλα τα βραβεία του κόσμου για την τόλμη και την φιλοδοξία του, για το βάθος και την πολυπλοκότητα, για την σαρωτική κινηματογραφική του δύναμη, αφού δεν είναι τίποτα λιγότερο από ένα σύγχρονο american classic.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του Flix για τoν «The Master» του Πολ Τόμας Αντερσον
2. ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΔΕΡΜΑ ΤΟΥ ΤΖΟΝΑΘΑΝ ΓΚΛΕΪΖΕΡ (2014)
Στον πυρήνα του, το «Κάτω από το Δέρμα» είναι κάτι περισσότερο από ένα «πειραματικό» ambient βίντεο κλιπ που με ελάχιστο διάλογο, επαναλήψεις που λειτουργούν σε κύκλους και sci-fi ιντερλούδια που θυμίζουν τις καλύτερες δουλειές του Κρις Κάνινγκχαμ, σκιαγραφεί στην πραγματικότητα κάτι πολύ πιο αποκαλυπτικό από μια εξωγήινη που δοκιμάζει το σεξ συλλέγοντας (προσοχή: δεν ακολουθούν spoilers) κάτι περισσότερο από εμπειρίες κάθε φορά που αφήνει κάποιον άντρα πίσω της για να συναντήσει τον επόμενο. Δίνοντας σου ελάχιστα πράγματα για να ταυτιστείς, ο Τζόναθαν Γκλέιζερ, ξέρει πως είναι αδύνατον να μην παρασυρθείς από το νωχελικό ενός εφιάλτη που κάπου στα όρια του πιο ακραίου ρομαντισμού και της πιο εξώφθαλμης βίας, μοιάζει σαν να χτίζει αργά, βασανιστικά και με περίτεχνη μαεστρία το (παράλληλο) σύμπαν μιας serial fucker που όλοι κρύβουμε μέσα μας.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του Flix για τoν «Κάτω από το Δέρμα» του Τζόναθαν Γκλέιζερ
1. ΤΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΤΕΡΕΝΣ ΜΑΛΙΚ (2011)
Ο Τέρενς Μάλικ - στην μεγάλη επιστροφή του στο σινεμά, δεν καταθέτει μία «ταινία», όσο μία επικών διαστάσεων, τολμηρή ιμπρεσιονιστική σύνθεση. Ενα μεγαλόπνοο installation project που σε βομβαρδίζει με εικόνες, στιγμές, θεωρήματα για να σε ωθήσει να κοιτάξεις μέσα σου και να αναμετρηθείς με τον εαυτό σου και το σύμπαν. Κυριολεκτικά, σ' ένα 20λεπτο ιντερλούδιο, το οποίο διαδέχονται και σκόρπιες εικόνες σ' όλη την υπόλοιπη ταινία, ο Μάλικ μας εκτοξεύει στο διάστημα, σε μία «κιουμπρικών» αναλογιών αλληγορική παράθεση τοπίων που επιχειρεί να αποδείξει την ανθρώπινη φύση παγιδευμένη ανάμεσα στην μικρο-υπόστασή της και την απεραντοσύνη του σύμπαντος. Η Μεγάλη Εκρηξη, φως, αστρική μάζα, πλανήτες, διάσπαση του ατόμου, μονοκύτταροι οργανισμοί, αμοιβάδες, ερπετά, πτηνά, δεινόσαυροι. Η χαοτική, όσο και σοφή γεωμετρία του κόσμου που υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει χωρίς εμάς. Πέρα από εμάς. Πάνω από όσα μπορούμε να κατανοήσουμε. Και σ' αυτό το σημείο ξεκινάει η δυστυχία μας. Ολα τα υπόλοιπα πλάσματα στον πλανήτη διανύουν κύκλους - γεννιούνται, τρέφονται, πολλαπλασιάζονται, πεθαίνουν. Μοναδικός τους στόχος: η επιβίωση. Ο άνθρωπος όμως θέλει να ζήσει. Κι αυτό περιλαμβάνει την αρχέγονη αγωνία να κατανοήσει τον κόσμο του, την ύπαρξή του, τον προορισμό του, τη χαρά και την τραγωδία του. Κι όσο δεν βρίσκει νόημα στη γη, κοιτά τον ουρανό. Οχι για να επανατοποθετηθεί στις σωστές μικροσκοπικές του διαστάσεις μπροστά στους ανοιχτούς ορίζοντες, αλλά για να κάνει τον σταυρό του. Σε μια αιώνια πάλη ανάμεσα στο ζωϊκό ένστικτό του και την ελπίδα για θεία χάρη.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του Flix για τo «Δέντρο της Ζωής» του Τέρενς Μάλικ
Μην ξεχνάτε: Flix Top Ten 2019: Ψηφίστε την καλύτερη ταινία της χρονιάς και κερδίστε μια Android TV QLED 55", προσφορά της TCL!
Λήδα Γαλανού
Το πέρασμα του χρόνου. Ο Φρέντι επουλώνει τα τραύματά του και δημιουργεί άλλα, πάνω σ' ένα γιοτ που λέγεται «Alithea». Ο Φίλιπ Σίμορ Χόφμαν τώρα δεν υπάρχει. Ο κύριος Ο'Μπράιεν καταλαβαίνει πως, μέσα στη φύση και την ανθρώπινη, τα πράγματα αλλάζουν. Η Τζέσικα Τσαστέιν τώρα είναι πολύ διάσημη. Ο Φρανκ έζησε πολύ, πιο πολύ απ' όσο αναμενόταν και τώρα δεν έχει από ποιον να ζητήσει συγχώρεση. Ο Μάρτιν Σκορσέζε είναι ο μόνος που μπορεί να δώσει λόγο ύπαρξης στο αργό σινεμά. Η Κλέο και η Σοφία παρατηρούν το σπίτι, τη χώρα και τη ζωή τους να μεταμορφώνονται, χωρίς να έχουν συμμετάσχει σ' αυτό. «Εμείς οι γυναίκες μένουμε πάντα μόνες» - αυτό δεν μεταμορφώνεται. Το ασπρόμαυρο του σήμερα είναι άλλο από το ασπρόμαυρο του χτες, αλλά η γκάμα του γκρίζου είναι εξίσου μεγάλη. Ο χρόνος μπορεί να σε κάνει ν' αποδεχτείς το καταστροφικό πάθος σου. Ο Πολ Τόμας Αντερσον, με δυο αριστουργήματα μέσα σε έξι χρόνια, είναι ο σκηνοθέτης της δεκαετίας. Ο χρόνος που περνά σε κάνει... υπεράνθρωπο, ικανό να πειράξεις τις αναμνήσεις και να δώσεις στη ζωή το happy end που χρειαζόταν. Επειδή μπορείς. Επειδή είσαι ο Ταραντίνο που ωρίμασε, ή ο Αλμοδόβαρ που αγάπησε τον εαυτό του κι ας μην χώρεσε σ' αυτή τη λίστα. Ή ο Τζορτζ Μίλερ που ξαναζωντάνεψε τον Mad Max αλλά έκανε ηρωίδα του τη Furiosa και νομιμοποίησε το έκλυτο, παλιομοδίτικα θρασύ, fun. Ο Λίνκλεϊτερ έκανε υπομονή 12 χρόνια για να κινηματογραφεί τον μικρό Μέισον να μεγαλώνει - κι ο Έλαρ Κολτρέιν έγινε, όντως, ηθοποιός, γιατί η ζωή είναι meta, όχι το σινεμά. Ο Σαούλ δεν σταμάτησε στιγμή να κινείται, σ' ένα quasi μονοπλάνο 107 λεπτών: από τότε ως τώρα, ο Λάζλο Νέμες ανακηρύχθηκε βασιλιάς κι ήδη εκθρονίστηκε, για να ξανανέβει προσεχώς, γιατί όχι. Κι ο Τζεπ του Σορεντίνο έμεινε να θαυμάζει την τέλεια ομορφιά της Ρώμης που αναδεικνύει τα δικά μας, γοητευτικά τρωτά. Αυτή ήταν μια δεκαετία που κράτησε πολύ. Γιατί άφησε πίσω της κάποιες υπέροχες ταινίες (περισσότερες από δέκα) κι ένα μάτσο αδιέξοδα, ένα τόνο δυσκολίες, μια δεκαετία που δεν βρήκε ακριβώς το ρόλο της, σαν το μεσαίο παιδί. Που, όμως, παρατήρησε το πέρασμα του χρόνου, επένδυσε σ' αυτό, έμαθε πολλά κι είναι έτοιμη, λέμε, να υποδεχτεί την επόμενη. Ας είναι πιο ανέμελη, ας μας εκπλήξει κι ας φοράει χρώματα κι ας χορεύει: chin-chin!
1. The Master του Πολ Τόμας Αντερσον (2012)
2. Το Δέντρο της Ζωής του Τέρενς Μάλικ (2011)
3. Ο Ιρλανδός του Μάρτιν Σκορσέζε (2019)
4. Ρόμα του Αλφόνσο Κουαρόν (2018)
5. Αόρατη Κλωστή του Πολ Τόμας Αντερσον (2018)
6. Κάποτε στο... Χόλιγουντ του Κουέντιν Ταραντίνο (2019)
7. Mad Max: Ο Δρόμος της Οργής του Τζορτζ Μίλερ (2015)
8. Μεγαλώνοντας του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ (2014)
9. Ο Γιος του Σαούλ του Λάζλο Νέμες (2015)
10. Η Τέλεια Ομορφιά του Πάολο Σορεντίνο (2013)
Δημήτρης Δημητρακόπουλος
Κατά κάποιον τρόπο, τα ταραχώδη 2010ς επαναπροσδιόρισαν αναπόφευκτα – πέρα από τον παγκόσμιο κοινωνικό χάρτη – και τον τρόπο επικοινωνίας του σινεμά με τον κοινό. Φάνηκε από την πτώση εισιτηρίων, αποδείχθηκε με την άνοδο των πλατφόρμων streaming και των εναλλακτικών μεθόδων διανομής και αντικατοπτρίστηκε στο ίδιο το εύρος των ειδών των ταινιών: τα μεγάλα στουντιακά φιλμ έγιναν ακόμη μεγαλύτερα και οι προσωπικές, κατευθυνόμενες από τις καλλιτεχνικές ανησυχίες του κάθε δημιουργού, ταινίες έγιναν ακόμα πιο ιδιοσυγκρασιακές και απαιτητικές. Αυτό οδήγησε είτε σε ακόμα πιο θεαματικά blockbuster, είτε σε ακόμα πιο πρωτότυπες δημιουργίες όμως ταυτόχρονα αποκάλυψε και την μάλλον ανησυχητικά συχνή προσφυγή στην ασφάλεια της εύκολης λύσης: επιστροφή στα σίγουρα franchises περασμένων δεκαετιών, επαναφορά κάθε υπολείμματος pop κουλτούρας από το παρελθόν αλλά και άγονη ανακύκλωση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών του εκάστοτε auteur που, όσο κι αν θαυμάζουμε ή αγαπάμε, δύσκολα προκαλούν την ανακάλυψη νέων εκφραστικών μέσων ή βρίσκουν κάποιον καινούριο τρόπο να αναστατώνουν τις αισθήσεις.Και όμως, η μινιμαλιστική τραχύτητα του «Κάτω από το Δέρμα» του Τζόναθαν Γκλέιζερ βρήκε τον τρόπο να διηγηθεί με μοναδικό τρόπο μια ελλειπτική ιστορία επιστημονικής φαντασίας. Η ειλικρίνεια του «Francis Ha» των Νόα Μπόμπακ και Γκρέτα Γκέργουικ ουσιαστικά απέδειξε πόσο σύγχρονη και μοντέρνα μπορεί να είναι μια ρετρό επιφάνεια. Η ψύχραιμη αλλά άκρως κοινωνική ματιά του «Florida Project» του Σον Μπέικερ κατάφερε να δώσει εκ νέου την αίσθηση αμεσότητας που εξ ορισμού οφείλει να χαρακτηρίζει το σινεμά. Και το νέο κινηματογραφικό αλφάβητο του Γιώργου Λάνθιμου δίκαια κατέκτησε τη θέση του στη φιλμική συνείδηση του παγκόσμιου κοινού διευρύνοντας πραγματικά τους ορίζοντες του μέσου. Για αυτό και ανάμεσά τους, είναι πολύ καθησυχαστικό να βλέπει κανείς την σπιντάτη αρτιότητα του «Mad Max: Ο Δρόμος της Οργής» ή την ακόμα επίκαιρη τρέλα του «Holy Motors» του Λεός Καράξ. Το σινεμά αντλεί και πάντα θα αντλεί από το παρελθόν, το θέμα όμως είναι δημιουργεί ταυτόχρονα γέφυρες προς ένα ακόμα πιο ενδιαφέρον και ιντριγκαδόρικο μέλλον, ενώνοντας δημιουργικά τις φιλμικές ανησυχίες κάθε γενιάς δημιουργών.
1. Κάτω από το Δέρμα του Τζόναθαν Γκλέιζερ (2014)
2. Mad Max: Ο Δρόμος της Οργής του Τζορτζ Μίλερ (2015)
3. Ο Αστακός του Γιώργου Λάνθιμου (2014)
4. Arrival: Η Αφιξη του Ντενί Βιλνέβ (2016)
5. The Florida Project του Σον Μπέικερ (2017)
6. Αόρατη Κλωστή του Πολ Τόμας Αντερσον (2018)
7. Inside Llewyn Davis των Ιθαν και Τζόελ Κοέν (2013)
8. Holy Motors του Λεός Καράξ (2012)
9. Frances Ha του Νόα Μπόμπακ (2013)
10. Moonlight του Μπάρι Τζένκινς (2017)
Θοδωρής Δημητρόπουλος
Στη δεκαετία των ‘10s μιλήσαμε περισσότερο από ποτέ. Είπαμε, δεν δείξαμε. Η τέχνη είναι αυτό που αναγκαία εκφράζεις όταν δεν ξέρεις όχι μόνο τις απαντήσεις, αλλά δεν γνωρίζεις απαραίτητα καν ποιες είναι οι ερωτήσεις. Αν γνωρίζαμε, δεν θα χρειαζόμασταν την τέχνη, θα είχαμε μόνο ενημερωτικά άρθρα. Ομως η γλώσσα που χρησιμοποιούμε και τα εργαλεία με τα οποία κατανοοούμε και αναλύουμε το σινεμά, είχαν στην διάρκεια της δεκαετίας όλο και περισσότερο να κάνουν με τη σαφήνεια των νοημάτων, με πολεμικές, με μονοσήμαντες ερμηνείες, με απολύτως κυριολεκτικές αναγνώσεις, με απόλυτα σωστά και απόλυτα λάθη. Κάπου ανάμεσα στην ευκολία της out of context ανάγνωσης των σόσιαλ και μιας ευθύγραμμης σαφήνειας της μαζικής τηλεοπτικής κάλυψης του «τι σημαίνει αυτό» και «τι θα γίνει μετά», είναι σαν τα χρόνια αυτής της δεκαετίας να έμοιαζε ευκολότερο από ποτέ να κοιτάζει κανείς εμμονικά ένα δέντρο μην έχοντας καν συναίσθηση της ύπαρξης του δάσους.
Το να περιμένει κανείς το σινεμά να βγει από τον εαυτό του και με απλά λόγια να εξηγήσει στον θεατή τι εκπροσωπεί, έγινε μια από τις κυρίαρχες τάσεις, σε μια αναζήτηση σαφήνειας και κυριολεξίας, σχεδόν πάντοτε αποκομμένης από την αισθητική του κινηματογραφικού λόγου. Όμως το κινηματογραφικό λεξιλόγιο οφείλει να διαφέρει από το γραπτό, και σε μεγάλο βαθμό αυτή η αναζήτηση καθόρισε μερικές από τις αγαπημένες μου κινηματογραφικές στιγμές.
O Χου Χσιάο-χσιέν κάνει εικόνα την ενέργεια και το βλέμμα της Ιστορίας στο «Assassin». Η Γκρέτα Γκέργουιγκ ανασυστήνει μια -πρόσφατη- εποχή πρωτίστως σε επίπεδο αίσθησης στο «Lady Bird», σε μια σύνθεση που μεγιστοποιεί τη σημασία του παραμικρού κινηματογραφικού εργαλείου, από την αυθεντικά πυκνή σκηνογραφία ως τον αναμνησιακό ρυθμό του μοντάζ. Ο Μιγκέλ Γκόμες χρησιμοποιεί λόγια ως φορμαλισμό και ως επίμονο συναίσθημα που φουντώνει αντί να σβήνει στο πέρασμα του χρόνου στο «Tabu». Η Λουκρέσια Μαρτέλ συντρίβει παρελθόν και μετα-αποκαλυπτικό μέλλον σε ένα, μέσα από τα βαθύτερα 2D κάδρα της δεκαετίας στο «Zama». Ο Ντέιβιντ Φίντσερ παίρνει λόγια, φτηνά, ευτελή λόγια, και τα βυθίζει στο λευκό χιόνι που κρύβει συλλογικές ενοχές της σύγχρονης ευρωπαϊκής Ιστορίας στο «Κορίτσι με το Τατουάζ» του. Ο Πολ Γ.Σ. Αντερσον εξετάζει τη σημασία, το ρόλο, την αξία του αντιτύπου σε μια εποχή επανάληψης μέσα από την αγνότητα της action αισθητικής που έχει πάντοτε σαφή αίσθηση κίνησης και χώρου (μια αξία σχεδόν παντελώς αγνοημένη από το μοντέρνο μπλοκμπάστερ). Το δε «Magic Mike XXL» φτάνει στο απόλυτο επίπεδο αγνότητας όσο αφορά τη σχέση του σινεμά με τις λέξεις και την κυριολεξία τους: τις αγνοεί σχεδόν ολοκληρωτικά. Ισως η πιο σύγχρονη ταινία για το εδώ-και-τώρα, λειτουργεί αποκλειστικά μιλώντας και νοηματοδοτώντας τη σωματική κίνηση, για ανθρώπους που αναζητούν ευτυχία, κατεύθυνση και ταυτότητα σε ένα αδιαβάθμιστο, αδιέξοδο σύστημα με χαρτονομίσματα σε ρόλο κομφετί. Το «πώς ζούμε τώρα» μέσα από χορό, χρώμα, ενέργεια, κίνηση. Χωρίς περιττά λόγια.
1. Magic Mike XXL του Γκρέγκορι Τζέικομπς (2015)
2. Zama της Λουκρέσια Μαρτέλ (2018)
3. Κάτι σαν Ερωτας του Αμπάς Κιαροστάμι (2012)
4. Χαμένος Παράδεισος του Μιγκέλ Γκόμεζ (2013)
5. Resident Evil: Η Τιμωρία του Πολ Γ. Σ. Αντερσον (2012)
6. Τα Κορίτσια της Σελιν Σιαμά (2015)
7. Ο Θείος Μπούνμι Θυμάται τις Προηγούμενες Ζωές του Απιτσατπόνγκ Βιρασετάκουν (2010)
8. To Κορίτσι με το Τατουάζ του Ντέιβιντ Φίντσερ (2012)
9. Lady Bird της Γκρέτα Γκέργουιγκ (2018)
10. Σιωπηλή Δολοφόνος του Χου Χσιάο-χσιέν (2015)
Ρόμπυ Εκσιέλ
Τι να κάμω που δε μου χώρεσαν το εκπληκτικής ισορροπίας και αποστομωτικών εικόνων ιστορικό-πολιτικό-φιλοσοφικό ντοκιμαντέρ «Νοσταλγώντας το Φως» του Πατρίσιο Γκουζμάν, η κατά Ρούμπεν Εστλουντ προσέγγιση της δίχως τέλος και λύση μάχης των φύλων στην «Ανωτέρα Βία», το ανατριχιαστικό πορτρέτο του σεξουαλικά εθισμένου που σκιτσάρει ο Στιβ ΜακΚουίν στο «Shame», ή το «Νεμπράσκα», η πιο ώριμη και συγκινητική ιλαροτραγωδία του Αλεξάντερ Πέιν; Ας όψεται η αρχισυνταξία που τα’ θελε μαζεμένα, χωρίς καταχρήσεις. Ορίστε πάντως, τις χώρεσα κι αυτές, πλαγίως πλην σαφώς. Και είχα κι άλλες. Ταινίες να ξεχωρίσει κανείς από το πακέτο των 3.500 και βάλε τίτλων της δεκαετίας. Διότι αυτές θα ανακαλούμε και θα φρεσκάρουμε σε πέντε, δέκα, είκοσι χρόνια από τώρα, καλά να’ μαστε. Και θα τσεκάρουμε κάθε τόσο αν δικαιωνόμαστε για τις επιλογές μας ως επαγγελματίες θεατές-μέντιουμ που βαλθήκαμε (και άρα επιβάλλεται) να μαντέψουμε την ανθεκτικότητά τους σε βάθος χρόνου, πέρα και πάνω από τα πρόσκαιρα. Τις ταινίες θα θυμόμαστε, πρώτα και κύρια. Και μονάχα παρεμπιπτόντως γεγονότα σαν το σκάνδαλο Γουάινστιν, τη «στουντιοποίηση» του Netflix ή το βορειοκορεάτικο hacking της Sony. Εν ολίγοις, το μόνο που προσωπικά και συνοπτικά μου έμεινε από την περασμένη δεκαετία είναι το αυτονόητο. Πως τα χρόνια φεύγουν σα νερό και η ζωή παρομοίως, το σινεμά όμως είναι εκεί για να μείνει, στο διηνεκές.
1. Αγάπη του Μίκαελ Χάνεκε (2012)
2. Ενας χωρισμός του Ασγκάρ Φαρχαντί
3. Κάποτε στην Ανατολία του Νουρί Μπιλγκέ Τζεϊλάν
4. Ο Γιος του Σαούλ του Λάζλο Νέμες
5. Μια Χρονιά Ακόμα του Μάικ Λι
6. Ο Ιρλανδός του Μάρτιν Σκορσέζε (2019)
7. Το Δέρμα που Κατοικώ του Πέδρο Αλμοδόβαρ
8. Μέσα από τις Φλόγες του Ντενί Βιλνέβ
9. Η Επιστροφή του Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιάριτου
10. Mad Max: Ο Δρόμος της Οργής (2015)
Μανώλης Κρανάκης
Σε μια αριστοτεχνικά σκηνοθετημένη σε κάθε της λεπτομέρεια σκηνή που ταυτόχρονα μοιάζει με ό,τι πιο απλό και καθημερινό έχεις δει ποτέ στο σινεμά, η Ερικα Ολμπράιτ χωρίζει τον Μαρκ Ζούκερμπεργκ: «Είναι πιθανό ότι θα γίνεις ένας πολύ πετυχημένος άνθρωπος των κομπιούτερ. Αλλά θα ζήσεις τη ζωή σου θεωρώντας πως δεν αρέσεις στα κορίτσια επειδή είσαι ένα νέρντ. Και θέλω να ξέρεις, από τα βάθη της καρδιάς μου, ότι αυτό δεν θα είναι αλήθεια. Ο πραγματικός λόγος είναι γιατί είσαι ένας μαλάκας.»
Ηταν 2010 όταν το «The Social Network» του Ντέιβιντ Φίντσερ συνόψισε σε μια σκηνή σχεδόν όλα όσα χρειαζόταν να γνωρίζεις για τα δέκα χρόνια που θα ακολουθούσαν - και δεν εννοεί κανείς μόνο την απόλυτη κυριαρχία των κοινωνικών δικτύων ως μέσων... (όπως και να το δεις, τελικά) επιβίωσης από τον ίδιο μας τον εαυτό. Εκμηδενίζοντας την απόσταση ανάμεσα στην επιτυχία και την αποτυχία, την μοναξιά και τη συντροφικότητα, τα φαινόμενα και την πραγματικότητα, αυτός ο τόσο ευθύς, αναγκαίος, επώδυνος «χωρισμός» έμοιαζε με την οριστική αποκόλληση από ό,τι κι αν ήταν η δεκαετία του millenium, καθώς αυτό που θα ακολουθούσε θα ήταν απείρως πιο τρομακτικό, μπερδεμένο, διχαστικό, συνάμα και συναρπαστικό, στα όρια μιας Αποκάλυψης που δείχνει ότι θα κρατήσει πολύ ακόμη.
Οχι τυχαία και οι δέκα ταινίες που ακολουθούν, όπως και οποιαδήποτε άλλη σπουδαία ταινία από ολόκληρη τη δεκαετία και να διαλέξει κανείς, είναι η κάθε μια τους ένας νέος ορισμός για την ενηλικίωση.
1. The Social Network του Ντέιβιντ Φίντσερ (2010)
2. The Master του Πολ Τόμας Αντερσον (2012)
3. Μεγαλώνοντας του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ (2014)
4. Holy Motors του Λεός Καράξ (2012)
5. Το Δέρμα που Κατοικώ του Πέδρο Αλμοδόβαρ
6. Ο Ιρλανδός του Μάρτιν Σκορσέζε (2019)
7. Ο Γιος του Σαούλ του Λάζλο Νέμες (2015)
8. Αγάπη του Μίκαελ Χάνεκε (2012)
9. Ο Θείος Μπούνμι Θυμάται τις Προηγούμενες Ζωές του Απιτσατπόνγκ Βιρασετάκουν (2010)
10. The Florida Project του Σον Μπέικερ (2017)
Γιώργος Κρασσακόπουλος
Ο Λεός Καράξ ξυπνά από τον ύπνο του στο «Holy Motors» και περιπλανιεται για λίγο στο δωμάτιό του για να ανακαλύψει στον τοίχο του, μια κρυμμένη πόρτα. Μια πόρτα που οδηγεί στην αίθουσα ενός κινηματογράφου. H δεκαετία που πέρασε ήταν γεμάτη από τέτοιες κρυφέςπόρτες που μας οδήγησαν στις πιο συναρπαστικές ζωές στην οθόνη. Ή σε κάποια οθόνη αφού μέσα στα δέκα χρόνια που πέρασαν ο τρόπος που βλέπουμε σινεμά (ή που αυτό χρηματοδοτείται) αλλάζει, εξελίσσεται. Ομως αυτό που μένει ίδιο είναι οι στιγμές που το σινεμά μαςμεταφέρει αλλού. Μέσα από ένα άλογο που σέρνει ένα κάρο ως το τέλος του κόσμου, μια εξωγήινη γυναίκα που αλλάζει δέρμα, έναν ναύτη που αναζητά κάτι να πιστέψει, μια οικογένεια φτωχοδιαβόλων που αναζητά παρασιτικά ένα καλύτερο μέλλον, ένα ζευγάρι που γερνά καιτόσες άλλες ιστορίες, τόσες άλλες στιγμές, τόσες άλλες ταινίες που όσα χρόνια κι αν περάσουν θα έχουν την δύναμη να ανοίγουν μια πόρτα. Απλά αυτό.
1. Κάτω από το Δέρμα του Τζόναθαν Γκλέιζερ (2014)
2. The Master του Πολ Τόμας Αντερσον (2012)
3. Holy Motors του Λεός Καράξ (2012)
4. Το Αλογο του Τορίνο του Μπέλα Ταρ (2011)
5. Αγάπη του Μίκαελ Χάνεκε (2012)
6. Moonlight του Μπάρι Τζένκινς (2017)
7. Carol του Τοντ Χέινς (2015)
8. Παράσιτα του Μπονγκ Τζουν-χο (2019)
9. Να Με Φωνάζεις Με τ' Ονομά Σου του Λούκα Γκουαντανίνο (2018)
10. Το Τετράγωνο του Ρούμπεν Εστλουντ (2017)
Πόλυ Λυκούργου
Οι δεκάδες, οι λίστες είναι ένα εύρημα – όπως και τα αστεράκια. Οτιδήποτε μετρήσιμο το απεχθάνομαι βαθιά. Πώς πραγματικά μπορείς να στριμώξεις, να κόψεις, να περιορίσεις, να πετάξεις, να κρατήσεις και τελικά να αξιολογήσεις σε αυστηρή αριθμητική σειρά το σινεμά που αγάπησες; Το σινεμά που καθόρισε μία δεκαετία και, συνάμα, και εσένα την ίδια; Και ποιο ακριβώς είναι το κριτήριο; Η αναμφισβήτητη μεγαλοπρέπεια του έργου (ήρθε ο «Ιρλανδός» και τα σάρωσε όλα). Η επιστροφή ενός auteur, ή ο αποχαιρετισμός του («Δέντρο της Ζωής» ή «Αλογο του Τορίνο»;). Υπόκλιση σ' έναν παλιό, αγαπημένο δάσκαλο («Amour») ή σ' έναν καινούργιο μάστερ («H Tέλεια Ομορφιά», «Νιότη»); Επιλέγεις κάτι που άλλαξε τον τρόπο που βλέπουμε σινεμά (πώς επιλέγεις την «Αφιξη», όταν υπάρχει η «Δουνκέρκη»), κάτι πρωτοποριακό που έγινε ταυτόσημο με τη δεκαετία (ποιο από όλα του Λάνθιμου;); Ή κάτι δικό σου. Δικό σου. Κάτι που «κανονικά» δεν χωράει (συγγνώμη «Μεσοτοιχίες», συγγνώμη «45 Χρόνια», συγγνώμη «Μόνο οι Εραστές Μένουν Ζωντανοί», συγγνώμη «Inside Llewyn Davis», συγγνώμη «Shame», συγγνώμη «Florida Project»), αλλά εσύ αγάπησες τόσο πολύ; Τι δηλώνουν οι λίστες – ποιες ταινίες κέρδισαν αποθέωση, ή ποιων οι τίτλοι τέλους σε βρήκαν στο πάτωμα; Δεν ωφελεί, έχεις αργήσει, δώσε ό,τι νά ναι, δώσε κάτι. Βάλε να παίζει το In the Stll of the Night κι ανανέωσε τους όρκους σου με τον αγαπημένο σου σκηνοθέτη που σε μεγάλωσε και... μεγάλωσε. Υποκλίσου στους Master(s) της γενιάς σου. Αναγνώρισε τους κινηματογραφικούς άθλους (πώς κάποιος επέστρεψε στην παιδική ηλικία μέσα από τις ρίζες του επικού Δέντρου της Ζωής, ενώ κάποιος άλλος έκανε την Boyhood ενηλικίωση να φαίνεται σαν κάτι απλό, γλυκό κι αβίαστο - ενώ ήταν κινηματογραφική διατριβή). Μόνο ένα πράγμα: μην ξεχάσεις ότι στο σινεμά κουβαλάμε τις δικές μας αποσκευές. Οπότε, ποιον πας να κοροϊδέψεις, διάλεξε με συναίσθημα. Με Αγάπη. Με Ψυχή και Σώμα. Με μάτια που, όσο κι αν προσπαθούν να ανοίξουν στον κυνισμό αυτού του κόσμου, συνεχίζουν να ονειρεύονται jazz έρωτες σε πολύχρωμο σινεμασκόπ. Κι όσα θα μείνουν απέξω, θα μείνουν απέξω μόνο στο χαρτί. Στην καρδιά έχουν ακλόνητη τη θέση τους. Τα έχεις πακετάρει στις επόμενες αποσκευές σου κι έχεις επιβιβαστεί για το ταξίδι της επόμενης δεκαετίας. Με τα μάτια και την καρδιά διάπλατα ανοιχτά για ό,τι το σινεμά έχει να προσφέρει.
1. Ο Ιρλανδός του Μάρτιν Σκορσέζε (2019)
2. Η Ψυχή και το Σώμα της Ιλντικο Ενιέντι (2017)
3. Αγάπη του Μίκαελ Χάνεκε (2012)
4. Το Δέντρο της Ζωής του Τέρενς Μάλικ (2011)
5. The Master του Πολ Τόμας Αντερσον (2012)
6. Ida του Πάβελ Παβλικόφσκι (2014)
7. Arrival: Η Αφιξη του Ντενί Βιλνέβ (2016)
8. Ο Αστακός του Γιώργου Λάνθιμου (2014)
9. Μεγαλώνοντας του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ (2014)
10. La La Land του Ντάμιεν Σαζέλ (2017)
Χρήστος Μπακατσέλος
Αν μπορούσαμε να περιγράψουμε την δεκαετία που πέρασε με μια μόνο φράση αυτή θα ήταν η «απόλυτη κομιξική κινηματογραφική αναγέννηση». Μπορεί όλα να ξεκίνησαν δειλά στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας, με το πρώτο «Iron Man» του 2008, το οποίο και σηματοδότησε την έναρξη του Marvel Cinematic Universe (MCU), αλλά ήταν μέσα σε αυτά τα τελευταία δέκα χρόνια που η κομιξική φρενίτιδα απογειώθηκε, αλλά και αποθεώθηκε... αναλογικά. Η Marvel μπορεί να πρωτοστάτησε στο είδος με ταινίες όπως τους «Εκδικητές», το «Black Panther» (το οποίο αποτέλεσε και την πρώτη υπερηρωική ταινία η οποία προτάθηκε για Οσκαρ Καλύτερης Ταινίας), αλλά και το αρκετά πιο «σοβαρό» και ενήλικο «Logan», όμως για αρκετούς ήταν η DC που κατάφερε - έστω και εκτός καθορισμένου σύμπαντος - να κερδίσει τις εντυπώσεις το τελευταίο μάλιστα λεπτό με το αμφιλεγόμενο αλλά άκρως επίκαιρο «Joker».
Η δεκαετία αυτή όμως δεν ήταν μόνο κόμικς και υπερήρωες. Το «Να Με Φωνάζεις Με Τ' Ονομά Σου» του Λούκα Γκουαντανίνο αποτέλεσε ίσως την πιο κλάσική στιγμή του queer σινεμά μέσα σε αυτά τα 10 χρόνια, μια ωδή για τον έρωτα και την αγάπη που βρίσκει απήχηση σε όλους, αλλά και η αριστουργηματική «Αόρατη Κλωστή» αποτέλεσε την ωριμότερη ταινία του Πολ Τόμας Αντερσον, μια σαρωτική ιστορία αγάπης «ντυμένη» με μαστερία και απαράμιλλη κομψότητα - δύο δείγματα πραγματικά μεγαλειώδους σινεμά.
Η δεκαετία αυτή έκρυβε και μερικές εκπλήξεις καθώς μας έδωσε και μια από τις καλύτερες περιπέτειες και ένα από τα πιο όμορφα μιούζικαλ στην ιστορία του κινηματογράφου, το «Mad Max: Ο Δρόμος της Οργής» του Τζορτζ Μίλερ και το «La La Land» του Ντάμιεν Σαζέλ. Στον τομέα του animation έγιναν τεράστια άλματα, με ταινίες που κατάφεραν να αφήσουν τους θεατές με το στόμα ανοιχτό με την τεχνική τους. Και μπορεί η Disney/Pixar να παραμένει η βασίλισσα του animation, αλλά υπήρξε μια ταινία, το «O Κούμπο και οι Δυο Χορδές» που κατάφερε να κάνει το θρόνο να τρίζει, όχι μόνο για τον οπτικό οργασμό που προκάλεσε με το εξαιρετικό stop motion animation τo στούντιο της Laika, αλλά κυρίως για το πανέμορφο σκοτεινό του παραμύθι για τη μνήμη και τη λήθη.
Υπήρξαν αρκετά δυνατές ιστορίες οι οποίες άγγιξαν τους θεατές, η κάθε μια με τον δικό της τρόπο, την δεκαετία που μας πέρασε. Αλλά δυο από αυτές, με το πρόσχημα ταινιών επιστημονικής φαντασίας, έκρυβαν από κάτω τους, τελικά, την πιο δυνατή αλληγορία. Η μια για την ίδια την ζωή, με το «Arrival» την ίσως καλύτερη ταινία της καριέρας του Ντενί Βιλνέβ και με μια αφήγηση η οποία βρίσκει απρόσμενους τρόπους να συγκινήσει, να προβληματίσει και να εντυπωσιάσει. Η άλλη για την ανθρώπινη επιβίωση, την κατάθλιψη και τον γυναικείο ψυχισμό με το «Gravity» του Αλφόνσο Κουαρόν, μια από τις σπουδαιότερες ταινίες τόσο τεχνικά όσο και αφηγηματικά, με σκοτεινές και συγκινητικές στιγμές αλλά πάνω από όλα γεμάτη από ελπίδα και ομορφιά που σου κόβει (και) στην κυριολεξία την ανάσα.
1. Gravity του Αλφόνσο Κουαρόν (2013)
2. Mad Max: Ο Δρόμος της Οργής (2015)
3. Αόρατη Κλωστή του Πολ Τόμας Αντερσον (2018)
4. Ο Κούμπο και οι Δυο Χορδές του Τράβις Νάιτ
5. Να Με Φωνάζεις Με τ' Ονομά Σου του Λούκα Γκουαντανίνο (2018)
6. Logan του Τζέιμς Μάνγκολντ (2017)
7. Joker του Τοντ Φίλιπς (2019)
8. Arrival: Η Αφιξη του Ντενί Βιλνέβ (2016)
9. Εκδικητές: Η Τελευταία Πράξη των Τζο και Αντονι Ρούσο
10. La La Land του Ντάμιεν Σαζέλ (2017)
Νίκος Πάστρας
Νεανική μελαγχολία, σεξουαλικώς μεταδιδόμενα στοιχειώματα, αστρικές ενοχές και επιστροφή στο μεγάλο αμερικάνικο σινεμά του '70 με ένα ακάνθινο γιλέκο, ο Κένεθ Ανγκερ ντυμένος με τον μανδύα ενός revenge b-movie, το σινεμά σαν καθρέφτης για τα πολλαπλά μας είδωλα, ένας θυμός που ξεπερνάει κάθε όριο, η αγάπη σαν δηλητηρίαση, η άνοδος και η πτώση στο σπάσιμο μιας γραμμής και μιας απότομης ρουφηξιάς, το κορίτσι από το διάστημα που ζήτησε να μάθει μέσα σε πέντε λεπτά πως κερδίζεται η ζωή και πως γεννιέται ο έρωτας και το Χόλιγουντ ένα τατουάζ δάκρυ πάνω από μια ρυτίδα χαμόγελου που βοηθάει τα δάκρυα να φύγουν μακριά.
1. Palo Alto της Τζία Κόπολα (2014)
2. Σε Ακολουθεί του Ντέιβιντ Ρόμπερτ Μίτσελ (2015)
3. Ακρότητες του Πολ Σρέιντερ (2018)
4. Mandy του Πάνος Κοσμάτος (2018)
5. Holy Motors του Λεός Καράξ (2012)
6. Καυγάς στο Μπλοκ 99 του Σ. Κρεγκ Ζάλερ (2017)
7. Αόρατη Κλωστή του Πολ Τόμας Αντερσον (2018)
8. Ο Λύκος της Wall Street του Μάρτιν Σκορσέζε (2013)
9. Κάτω από το Δέρμα του Τζόναθαν Γκλέιζερ (2014)
10. Κάποτε στο... Χόλιγουντ του Κουέντιν Ταραντίνο (2019)
Τάσος Χατζηευφραιμίδης
Η δεκαετία που τελειώνει σε λίγες μέρες ήταν σίγουρα η δεκαετία που άλλαξε τον τρόπο που βλέπουμε κινηματογράφο και γι’ αυτό σίγουρα ευθύνεται (και) το Netflix, ήταν όμως ακόμη περισσότερο η δεκαετία που άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο κρίνουμε πλέον τις ταινίες όλοι, κριτικοί και θεατές. Ακόμα και αυτός ο τελευταίος διαχωρισμός δεν είναι πλέον τόσο προφανής. Ο ισχυρισμός ότι η κριτική έχει πεθάνει δεν είναι βέβαια πρόσφατο φαινόμενο, αλλά στο νέο διαδικτυωμένο κόσμο μας όπου ο καθένας έχει πρόσβαση στο δημόσιο λόγο και ακούγεται περισσότερο λόγω της έντασης της φωνής του, παρά λόγω της διαύγειας των επιχειρημάτων του, όπου τα πάντα γίνονται memes και gifs με διάρκεια ζωής μέχρι την εμφάνιση των αμέσως επόμενων, όπου όλες οι ταινίες μπορούν να είναι αριστουργήματα ή τέρατα ταυτόχρονα και υπάρχει τις περισσότερες φορές δυνατή επιχειρηματολογία και για τις δύο απόψεις, όπου το letterboxd και το film twitter έχουν οδηγήσει σε ένα δημοκρατικό, αλλά και χαοτικό discourse αποδόμησης κάθε αυθεντίας, όπου άλλοι οδηγούνται στον ελιτισμό για να ξεχωρίσουν από τη μάζα κι άλλoι στον λαϊκισμό και την αγιοποίηση των επιλογών του κοινού στο box office, όπου «η κουλτούρα της ακύρωσης» (cancel culture) επανασυγκειμενοποιεί και απορρίπτει αριστουργήματα και δημιουργούς του παρελθόντος με ανοιχτό πάντα το ερώτημα αν τελικά ο άνθρωπος και ο καλλιτέχνης είναι μια αδιαίρετη ενότητα και πόση αυτονομία έχουν τα δημιουργήματά του πέρα κι ανεξάρτητα απ’ αυτόν και, κυρίως, όπου οι ταινίες κυκλοφορούν (εντός και εκτός φεστιβάλ) κατά εκατοντάδες κάθε χρόνο και είναι πλέον πιο προσβάσιμες και εύκολες προς κατανάλωση (νόμιμα ή παράνομα) από ποτέ, αυτό που μένει στο τέλος είναι ο προσωπικός διάλογος του καθενός με τις ίδιες τις ταινίες, που ευτυχώς για άλλη μια δεκαετία απέδειξαν ότι ο κινηματογράφος μπορεί να παραμείνει τέχνη εκτός από καταναλωτικό αγαθό και πως το μέγεθος της οθόνης πάντα θα παίζει ρόλο, αλλά η τεχνική είναι εκείνη που πάντα θα κερδίζει.
1. Κάτω από το Δέρμα του Τζόναθαν Γκλέιζερ (2014)
2. Το Δέντρο της Ζωής του Τέρενς Μάλικ (2011)
3. Αδέσποτα Σκυλιά του Τσάι Μινγκ-λιαν
4. Η Τέλεια Ομορφιά του Πάολο Σορεντίνο (2013)
5. Moonlight του Μπάρι Τζένκινς (2017)
6. The Master του Πολ Τόμας Αντερσον (2012)
7. Σιωπηλή Δολοφόνος του Χου Χσιάο-χσιέν (2015)
8. Zama της Λουκρέσια Μαρτέλ (2018)
9. Αγάπη του Μίκαελ Χάνεκε (2012)
10. Το Αλογο του Τορίνο του Μπέλα Ταρ (2011)
Δεκαετία 2010-2019: Η Ανασκόπηση του Flix
- Δεκαετία 2010-2019: Αυτές είναι οι 20 πιο εμπορικές ταινίες στο ελληνικό box office
- 2010-2019: Αυτή ήταν η δεκαετία που οι υπερήρωες κατέκτησαν τον κόσμο
- Netflix and (not so) Chill: Η - όχι και τόσο κρυφή - κινηματογραφική μάχη της δεκαετίας
- Το «San Junipero» είναι το επεισόδιο που έπιασε τον παλμό της δεκαετίας
