Eχει περάσει ένα εξάμηνο από τότε που το Flix επιχείρησε έναν πρώτο απολογισμό του box office της δεκαετίας του 2010.
Eχουν επίσης περάσει τα 902.517 εισιτήρια του «Joker», της επιτυχίας-φαινομένου που αναδιαμόρφωσε ριζικά τη λίστα κατακτώντας την πρωτιά, αλλά και τα πρόσθετα εισιτήρια της «Τελευταίας Πράξης» των «Εκδικητών», που τόνωσαν τη θέση τους χάρη σε νούμερα της δεύτερης προβολής τους μέσα στον Ιούλιο, «τρώγοντας» τελικά την (τότε) τριτιά του ελληνικού «Αν…». Αυτές είναι και οι μόνες έκτοτε διαφοροποιήσεις στην εικοσάδα των εμπορικότερων ταινιών της περιόδου 2010-2019, την οποία δεν βλέπουμε να προλαβαίνει κανένα σουξέ του τέλους της χρονιάς, ούτε και το εγγύτερο σ’ αυτήν «Ψυχρά κι Ανάποδα ΙΙ», που ναι μεν θα «γράψει» περισσότερα από τα 213.109 εισιτήρια του πρωτότυπου animation του 2013 (αυτή τη στιγμή βρίσκεται στα 211.964, χωρίς να λογαριάζουμε την τελευταία και πάντα εμπορική εβδομάδα του έτους), πάντως θα στέκει πολύ μακριά από τα 356.983 της «Ρόζας της Σμύρνης» στην 20η θέση.
Μην ξεχνάτε: Flix Top Ten 2019: Ψηφίστε την καλύτερη ταινία της χρονιάς και κερδίστε μια Android TV QLED 55", προσφορά της TCL!
Συνυπολογισμένων στο περίπου τούτων των τελευταίων ημερών του 2019, η κινηματογραφική χρονιά αναμένεται να κλείσει κάπου γύρω στα 9.600.000 εισιτήρια, με μια αύξηση 3% σε σχέση με το 2018, όπου είχαν κοπεί συνολικά 9.354.103. Συγκριτικά με την αρχή της δεκαετίας, ωστόσο, παρατηρείται μια πτώση της τάξης του 16%: 11.862.131 μετρούσε το 2010, χρονιά που δεν είχε μεν να παρουσιάσει καμία σόλο επιτυχία με πάνω από μισό εκατομμύριο εισιτήρια, πολλές όμως να μοιράζονται σύνολα γύρω από το 400άρι. Οι αριθμοί του «Inception», της «Τιτανομαχίας» και του «Ο Χάρι Πότερ και οι Κλήροι του Θανάτου, Μέρος Α» (377.295 εισιτήρια μέσα στο 2010) στην παρακάτω εικοσάδα δείχνουν ακριβώς αυτό, ενώ ημερολογιακά λογαριάζονται και εκείνοι συνεχιζόμενων σουξέ του 2009 που έκαναν τα περισσότερα εισιτήριά τους πρώτους μήνες του 2010, όπως του «Avatar» (496.624 από τα συνολικά 938.946) ή της ελληνικής «Νήσου» (377.809 από τα 546.337).
Το 2019 αναμένεται να κλείσει κάπου γύρω στα 9.600.000 εισιτήρια, με μια αύξηση 3% σε σχέση με το 2018, όπου είχαν κοπεί συνολικά 9.354.103. Συγκριτικά με την αρχή της δεκαετίας, ωστόσο, παρατηρείται μια πτώση της τάξης του 16%: 11.862.131 μετρούσε το 2010.»
Eχει, όμως, ενδιαφέρον να δούμε τις στατιστικές διακυμάνσεις στο ενδιάμεσο της δεκαετίας, όπως υποδεικνύουν η Μαριλίζα Τοτόμη, γενική διευθύντρια της Tulip Entertainment, και ο Ζήνος Παναγιωτίδης, διευθυντής της κινηματογραφικής εταιρείας διανομής Rosebud 21. Είναι ενθαρρυντικό, για παράδειγμα, το γεγονός πως το 2019 κλείνει με κάπου 700.000 εισιτήρια παραπάνω από το 2013 (8.936.740), την πιο χαμηλή σε θεατές χρονιά του ’10, όπου η οικονομική κρίση βρίσκεται στο αποκορύφωμά της. Από την άλλη, είναι παράδοξο το 2013 να παρουσιάζει πτώση ενός εκατομμυρίου σχεδόν εισιτηρίων σε σχέση με το 2012, τη χρονιά που, σε μια προσπάθεια ενθάρρυνσης της προσέλευσης του κοινού στις αίθουσες, η τιμή του εισιτηρίου μειώνεται κατά ένα ευρώ, στα 7 (και ο εισπρακτικός τζίρος εύλογα κάνει βουτιά 20% από το 2011). Η αντίφαση αυτή, του rock bottom του 2013 παρά το μειωμένο σε τιμή εισιτήριο από τον Απρίλιο του 2012, να μαρτυρά ίσως και το μέγεθος της οικονομικής δυσπραγίας του Έλληνα, την οποία αμφότεροι οι συνομιλητές θεωρούν κύριο αίτιο της γενικότερης πτώσης στο box office μετά το 2010.
Το μόνο κοινό που τελικά έχουν οι ημερολογιακές χρονιές 2010 και 2019, πέρα από τον αριθμό των εταιρειών διανομής (24 τότε, όπως και σήμερα), είναι το σύνολο των εισιτηρίων των 10 εμπορικότερων ταινιών τους. 3.815.059 εισιτήρια αντιστοιχούσαν στο top ten του 2010, 3.818.511 αντιστοιχούν μέχρι στιγμής (με μια αναμενόμενη αύξηση προς τα πάνω μέχρι και τις 31 Δεκέμβρη χάρη στα «Star Wars», «Ευτυχία» και «Ψυχρά κι Ανάποδα ΙΙ») σε εκείνο του 2019. Φυσικά, το 900άρι του «Joker» έπαιξε εδώ ρόλο καθοριστικό, μαζί και οι 537.000 θεατές των νέων «Εκδικητών». Οτιδήποτε κάτω απ’ αυτά τα φιλμ μετρά εισιτήρια χαμηλότερα των 300.000 στο top ten της περασμένης χρονιάς. Θα επανέλθουμε, όμως, σ’ αυτό με την εκπνοή του έτους σε ξεχωριστό, αναλυτικότερο κείμενο.
O Ελληνας πάει σινεμά κατά μέσο όρο 0,8 φορές τον χρόνο, που ως απόλυτο νούμερο και ως προτιμήσεις ταινιών/θεατών ταιριάζει με αγορές σαν την Πορτογαλία, την Ουγγαρία ή το Ισραήλ, αλλά είναι σημαντικά χαμηλότερος από άλλου σινεφίλ επιπέδου χώρες σαν τη Δανία (3 φορές τον χρόνο) ή την Αυστρία (2,5 φορές).» - Μαριλίζα Τοτόμη, Διευθύντρια Tulip Entertainment
Αξίζει, επίσης, να προσέξουμε στη διάρκεια όλων αυτών των ετών τις διακυμάνσεις στη μέση τιμή του εισιτηρίου. Το 2010 ανέρχεται στα 8,27 Ευρώ –την υψηλότερη που έχει ποτέ φθάσει μετά τη νομισματική ένωση. Το 2012, με τη μείωση που λέγαμε, κατεβαίνει στα 7,19. Σήμερα κυμαίνεται στα 6,42. Μείωση σημαντική. Γιατί; Επειδή, απλούστατα, διαμορφώνεται ανάλογα με τις εκάστοτε προσφορές και, κυρίως, το 3D. Ο χώρος που σήμερα καλύπτει το τρισδιάστατο είναι δραματικά μικρότερος από εκείνον των αρχών της δεκαετίας. «Το 2012», μας ενημερώνει η Μαριλίζα Τοτόμη, «το 3D αντιστοιχούσε σε 1,5 εκατομμύριο εισιτήρια, δηλαδή το 14% του συνόλου των εισιτηρίων. Το 2019 έχει φθάσει να αντιστοιχεί σε 113.000 εισιτήρια, μόλις κάτι παραπάνω από το 1%». Αρκεί να ανακαλέσει κανείς αριθμούς θεατών του τρισδιάστατου εκείνη την εποχή. «Το ‘Hugo’ έκανε το 70% των εισιτηρίων του σε 3D”, θυμάται η κ. Τοτόμη. «Το ‘Avatar’ πάνω από 700.000 από τα 938.000. Από την άλλη, η μεγαλύτερη επιτυχία 3D την τελευταία τριετία είναι οι ‘Πειρατές της Καραϊβικής: Η Εκδίκηση του Σαλαζάρ’, με μόλις 30.000 εισιτήρια».
Ο λόγος αυτής της συρρίκνωσης είναι οι ίδιες οι ταινίες. «Οι παραγωγοί» μας λέει ακριβέστερα η διευθύντρια της Tulip Entertainment, «που, μετά τις σημαντικές ταινίες 3D τύπου "Avatar", για να βγάλουν έξτρα κέρδη από 3D μέσω του ακριβότερου εισιτηρίου, ξεκίνησαν να κάνουν όλο και χειρότερα τράνσφερ από δισδιάστατο σε τρισδιάστατο. Και το κοινό σταμάτησε να πιστεύει στο φορμάτ. Το φαινόμενο είναι διεθνές. Εξαιρούνται ελάχιστες χώρες, όπως η Κίνα και η Ρωσία, όπου ο κόσμος συρρέει ακόμα στο 3D». Ενας επιπλέον λόγος είναι πως «στα παιδιά το 3D είναι κουραστικό», συνεχίζει η Μαριλίζα Τοτόμη. «Κι από τη στιγμή που οι περισσότερες ταινίες στις οποίες γίνεται παραγωγή 3D λόγω χαμηλότερου κόστους είναι τα animation, το οποίο ως είδος καλύπτει σταθερά 1,5 με 2 εκατομμύρια από τα ετήσια εισιτήρια στη δική μας αγορά, η πτώση είναι εύλογη». Τα παιδιά δεν προτιμούν το τρισδιάστατο, η ζήτηση μειώνεται, ακολούθως και η προσφορά.
Το lineup αρκετών γραφείων διανομής αυτή τη στιγμή είναι δυσανάλογο της δύναμής τους στην αγορά. Παλιότερα μας συνέκριναν με χώρες σαν την Τουρκία ή την Πορτογαλία, που όμως φθάσανε κάποια στιγμή στο ανώτατο σημείο της προσφοράς αγοράς τους και τώρα πια έχουν μαζευτεί.» - Ζήνος Παναγιωτίδης, διευθυντής Rosebud21
Αλλα ενδιαφέροντα στατιστικά στοιχεία για τη δεκαετία που πέρασε είναι ο αυξημένος αριθμός διανεμόμενων ταινιών ετησίως. 383 τίτλοι προβλήθηκαν φέτος στο εγχώριο εμπορικό κύκλωμα, με ένα 66% να αντιστοιχεί σε παραγωγές χολιγουντιανών στούντιο (MPA) και το υπόλοιπο 34% σε ανεξάρτητες ή ελληνικές, έναντι των 308 που είχαν διανεμηθεί το 2010, εκ των οποίων το 81% στουντιακές. Το peak εδώ καταγράφεται το 2017 με 385 τίτλους, ενώ η χρονιά με τον χαμηλότερο αριθμό, 266, είναι το 2012. Πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, ταινίες με Αφροαμερικανούς συντελεστές, αθλητικά φιλμ και μιούζικαλ δε δουλεύουν, κάτι που ίσχυε άλλωστε πάντα, ενώ υπάρχει μεγάλη άνοδος στην εμπορικότητα της ταινίας τρόμου, διαβεβαιώνει η Μαριλίζα Τοτόμη. Μας ενημερώνει ακόμη πως ο Ελληνας πάει σινεμά κατά μέσο όρο 0,8 φορές τον χρόνο, που ως απόλυτο νούμερο και ως προτιμήσεις ταινιών/θεατών ταιριάζει με αγορές σαν την Πορτογαλία, την Ουγγαρία ή το Ισραήλ, αλλά είναι σημαντικά χαμηλότερος από άλλου σινεφίλ επιπέδου χώρες σαν τη Δανία (3 φορές τον χρόνο) ή την Αυστρία (2,5 φορές).
Εκτός από τα είδη που δεν «περπατάνε» στη χώρα μας, η Μαριλίζα Τοτόμη μιλά και για είδη που σπανίζουν τελευταία ως παραγωγές, όπως την κωμωδία ή την κομεντί. «Oταν αυτές υπάρξουν, το ελληνικό κοινό τις αγκαλιάζει», προσθέτει, «όπως την τρέχουσα sleeper επιτυχία "Last Christmas"». Από τη μεριά του, ο Ζήνος Παναγιωτίδης, διανομέας του πρόσφατου γαλλικού φιλμ «Ραντεβού στο Belle Epoque», συμπεριλαμβάνει στις εξαιρέσεις αυτές και κάποιες διεθνείς κομεντί γνωστών ονομάτων που κυκλοφορούν κατά κανόνα τη θερινή σεζόν. Συμφωνεί, ωστόσο, πως γενικότερα η ανεξάρτητη διανομή, την οποία υπηρετεί εδώ και πενήντα σχεδόν χρόνια, όλο και περισσότερο κινείται ποντάροντας στις εξαιρέσεις, μια πρακτική τζόγου που θεωρεί εξόχως επιζήμια για τον χώρο. «Πιστεύω πως το 2020 θα γίνουν μεγάλες αλλαγές», τονίζει, «γιατί δε βλέπω πλέον να πηγαίνει άλλο. Επεται μια χρονιά εξελίξεων, γιατί πραγματικά πιστεύω πως η δουλειά μας, με τον τρόπο που τη διαχειριζόμαστε, πάει κατευθείαν στον τοίχο».
Χάρη σε μεμονωμένες indie επιτυχίες σαν το οσκαρικό «Πράσινο Βιβλίο», το καρτούν «Αστερίξ: Το Μυστικό του Μαγικού Ζωμού», την τρίτη περιπέτεια «John Wick» ή τα πρόσφατα «Παράσιτα», το φετινό top ten ανεξάρτητων ταινιών μετρά κοντά στο ένα εκατομμύριο εισιτήρια. 340.000 περισσότερα από το αντίστοιχο περυσινό, αλλά 250.000 λιγότερα από εκείνα του 2010, τη χρονιά που, όπως είδαμε, η «αγοραστή» ή εγχώριας παραγωγής ταινία κάλυπτε μόλις το 19% της overall αγοράς. Σήμερα, μολονότι καλύπτει το 34%, τα εισιτήριά της έχουν βουτήξει κατά 20%.
«Προσωπικά το φωνάζω εδώ και πάνω από μια δεκαετία ότι είναι τεράστιος ο αριθμός των ανεξάρτητων ταινιών που βγαίνουν στην Ελλάδα», συνεχίζει ο κ. Παναγιωτίδης. «Εχουν συνειδητοποιήσει και οι ξένοι πωλητές ότι έχουν βρει τα κορόιδα που πηγαίνουν και σφάζονται για κάποιες ταινίες με τις οποίες ελπίζουν να πιάσουν το λαχείο, αλλά αποδεικνύεται μονίμως εκ του αποτελέσματος πως είναι ασήμαντες εμπορικά. Το lineup αρκετών γραφείων διανομής αυτή τη στιγμή είναι δυσανάλογο της δύναμής τους στην αγορά. Δεν μπορεί οι παγκόσμιες πωλήσεις να θεωρούν την Ελλάδα τρομακτική εξαίρεση σε σχέση με τις υπόλοιπες χώρες. Παλιότερα μας συνέκριναν με χώρες σαν την Τουρκία ή την Πορτογαλία, που όμως φθάσανε κάποια στιγμή στο ανώτατο σημείο της προσφοράς αγοράς τους και τώρα πια έχουν μαζευτεί. Η Ελλάδα εξακολουθεί να μη μαζεύεται. Κι ένα πράγμα που ανέκαθεν γινόταν, αλλά την τελευταία 20ετία έχει ενταθεί: πηγαίνουμε σε ένα φεστιβάλ του εξωτερικού και κάποιες ταινίες που δημιουργούν έναν θόρυβο στον εντός των τειχών κόσμο τις θεωρούμε σίγουρες. Και μετά τις διανέμουμε εδώ και δεν κάνουν τίποτα. Εκτός κι αν σου πέσει ο λαχνός. Αλλά πώς να προχωρήσεις ελπίζοντας μόνιμα στην πιο απίθανη εξαίρεση;».
Πιστεύω πως το 2020 θα γίνουν μεγάλες αλλαγές. γιατί δε βλέπω πλέον να πηγαίνει άλλο. Επεται μια χρονιά εξελίξεων, γιατί πραγματικά πιστεύω πως η δουλειά μας, με τον τρόπο που τη διαχειριζόμαστε, πάει κατευθείαν στον τοίχο» - Ζήνος Παναγιωτίδης, διευθυντής Rosebud21
Οι 20 εμπορικότερες ταινίες στην Ελλάδα τη δεκαετία του 2010
1.Joker 902.517 (2019)
2.Eνας Αλλος Κόσμος 668.892 (2015-2016)
3.Skyfall 579.566 (2012-2013)
4.Εκδικητές: Η Τελευταία Πράξη 537.690 (2019)
5.Αν… 531.547 (2012-2013)
6.Spectre 487.347 (2015-2016)
7.Star Wars: Η Δύναμη Ξυπνάει 446.258 (2015-2016)
8.Χόμπιτ: Ενα Αναπάντεχο Ταξίδι 427.797 (2012-2013)
9.Χόμπιτ: Η Μάχη των Πέντε Στρατών 426.075 (2014-2015)
10.Inception 421.845 (2010)
11.300: Η Άνοδος της Αυτοκρατορίας 407.966 (2014)
12.Οι Πειρατές της Καραϊβικής: Σε Αγνωστα Νερά 395.955 (2011)
13.Χόμπιτ: Η Ερημιά του Νοσφιστή 392.010 (2013-2014)
14.Ο Χάρι Πότερ και οι Κλήροι του Θανάτου, Μέρος Α 381.382 (2010-2011)
15.Η Τιτανομαχία 378.196 (2010)
16.Μαχητές των Δρόμων 7 370.606 (2015)
17.Πενήντα Αποχρώσεις του Γκρι 370.043 (2015)
18.Εκδικητές: Ο Πόλεμος της Αιωνιότητας 363.487 (2018)
19.Μικρά Αγγλία 361.441 (2013-2014)
20.Η Ρόζα της Σμύρνης 356.983 (2016-2017)
Δεκαετία 2010-2019: Η Ανασκόπηση του Flix
- 2010-2019: Αυτή ήταν η δεκαετία που οι υπερήρωες κατέκτησαν τον κόσμο
- Netflix and (not so) Chill: Η - όχι και τόσο κρυφή - κινηματογραφική μάχη της δεκαετίας
- Το «San Junipero» είναι το επεισόδιο που έπιασε τον παλμό της δεκαετίας
