Φεστιβάλ / Βραβεία

19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Υιοθεσίες και πολιτικά σκάνδαλα συνδέονται με έντονα συναισθηματικό τρόπο στο «To the Moon and Back»

of 10

Η Σούζαν Μόργκαν Κούπερ αποκαλύπτει σπαρακτικά και μαχητικά τον τρόπο που αφενός η υιοθεσία του μικρού Ντιμίτρι από τους Αμερικανούς Χάρισον και αφετέρου η αποκάλυψη ενός οικονομικού σκανδάλου από τον Βρετανό μεγαλοεπενδυτή Μπιλ Μπράουντερ οδήγησαν στην καθολική απαγόρευση σε Αμερικανούς να υιοθετούν παιδιά από τη Ρωσία.

19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Υιοθεσίες και πολιτικά σκάνδαλα συνδέονται με έντονα συναισθηματικό τρόπο στο «To the Moon and Back»

Από την μια πλευρά, έναν νεαρό ζευγάρι Αμερικανών, οι Χάρισον, περιγράφουν με πάθος στην κάμερα της Σούζαν Μόργκαν Κούπερ το πώς κατέληξαν να υιοθετήσουν ένα μικρό αγόρι από την Ρωσία, ύστερα από τη συνειδητοποίηση ότι οι ίδιοι δεν μπορούσαν να κάνουν παιδιά. Από την άλλη, ένας Βρετανός μεγαλοεπενδυτής τραπεζίτης, ο Μπιλ Μπράουντερ, αφηγείται το πώς η αποκάλυψη ενός σκανδάλου από τον ίδιο (γεγονός που υπογράμμισε για άλλη μια φορά την διαφθορά στην Ρώσικη κυβέρνηση του Βλαντιμίρ Πούτιν) οδήγησε στη σύλληψη και, στη συνέχεια, τον μαρτυρικό θάνατο ενός από τους Ρώσους δικηγόρους του. Είναι φαινομενικά δύο παράλληλες, ανεξάρτητες αφηγήσεις. Μόνο που κάτι τέτοιο, φυσικά, δεν ισχύει.

Διαβάστε ακόμη: 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Το «Village Potemkin» μοιάζει με χίλιους οργασμούς

Γιατί με έναν τρόπο που θα ήταν καλό να μην μαρτυρήσουμε στην ολότητά του, ώστε να διατηρηθεί το στοιχείο της έκπληξης, οι πράξεις αυτών των δύο πλευρών οδήγησαν με ακρίβεια στην απαγόρευση σε Αμερικανούς να υιοθετούν παιδιά από την Ρωσία, γεγονός που άφησε ξεκρέμαστους ανθρώπους και από τις δύο πλευρές που είχαν επενδύσει οικονομικά αλλά, κυρίως συναισθηματικά, στον σχηματισμό μιας νέας οικογένειας. Όπως αφήνει να εννοηθεί η κάμερα της Κούπερ, χωρίς όμως να υπεισέρχεται σε λεπτομέρειες καθώς την ενδιαφέρει κυρίως το συναισθηματικό κόστος, η διαδικασία της υιοθεσίας είναι διαφορετική ανά περίπτωση αλλά πάντα εμπεριέχει ένα είδος «υποστήριξης» ή ανταμοιβής του βρεφοκομείου που αναλαμβάνει να φέρει σε επαφή τις δύο πλευρές. Είναι μια διαδικασία που απαιτεί τυφλή εμπιστοσύνη από την πλευρά των νέων μελλοντικών γονιών και μεγάλο απόθεμα ψυχικής υπομονής. Με το «Μέχρι το φεγγάρι και πάλι πίσω», η Κούπερ κατά κύριο λόγο θέλει να αποδείξει ουσιαστικά πόσο τραυματική ήταν η παύση της διαδικασίας για όλους αυτούς τους ανθρώπους.

To the moon and back 607

To the moon and back 607

Και αυτό η δημιουργός το καταφέρνει καταγράφοντας μερικές πολύ δυνατές και συναισθηματικά έντονες εξομολογήσεις στην κάμερα. Κάποια στιγμή, ο Μάιλς Χάρισον καταρρέει κατά τη διάρκεια της αφήγησής του σε μια στιγμή απερίγραπτης έντασης που ουσιαστικά χωρίζει το ντοκιμαντέρ σε δύο διακριτά μέρη, το πριν, όπου κυριαρχεί η ελπίδα και οι χαρούμενες αναμνήσεις, και το μετά, όπου τα πάντα δείχνουν να γκρεμίζονται χωρίς να υπάρχει η πιθανότητα βελτίωσης της κατάστασης στον ορίζοντα. Με μόνιμα κοντινά πλάνα που προσπαθούν να διαβάσουν τα μάτια του κάθε ομιλητή, η Κούπερ δείχνει να προσπαθεί να κοιτάξει μέσα στην ίδια τους την ψυχή, όσο σταδιακά οι ίδιοι χαμηλώνουν όλο και περισσότερο τις άμυνές τους για να παραδοθούν στο εσωτερικό τους συναίσθημα. Είναι μια προσέγγιση που κατά στιγμές καταντά αφόρητα συναισθηματική, ταυτόχρονα όμως δείχνει και απόλυτα αληθινή.

Διαβάστε ακόμη: 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Τα «76 λεπτά και 15 δευτερόλεπτα με τον Αμπάς Κιαροστάμι» καταγράφουν με τρυφερότητα την ουσία της δημιουργίας του

Αντιθέτως, η αφήγηση του τραπεζίτη Μπράουντερ δεν έχει την ίδια βαρύτητα και εκεί η σκηνοθέτιδα δείχνει να κρατά αποστάσεις. Δεν προχωρά σε διευκρινιστικές δηλώσεις, ούτε δείχνει σημάδια συναισθηματικής ταύτισης. Σαφώς και υπογραμμίζει τον τραγικό θάνατο του Ρώσου δικηγόρου Σεργκέι Μαγκνίτσκι, ουσιαστικού θύματος ενός διεφθαρμένου κρατικού μηχανισμού, όμως δεν του προσδίδει επιπλέον την ταυτότητα του «μάρτυρα» όπως επιλέγει να κάνει για τα νεαρά (συνήθως με ειδικές ανάγκες) παιδιά και τις πιθανές ανάδοχες οικογένειες. Η επιλογή της είναι μεν λογική αλλά από την άλλη κάνει και την αφήγηση να δείχνει ανισοβαρή και, εν μέρει, μεροληπτική. Η ταυτόχρονη αφήγηση από μια ανώνυμη (μέχρι λίγο πριν το τέλος) ομιλήτρια κινείται στο ίδιο πλαίσιο, εξαίροντας από την αρχή την τύχη της που υιοθετήθηκε από μια Αμερικανική οικογένεια που τις έδωσε τόσες πολλές ευκαιρίες. Δεν είναι απαραίτητα κακό να διαλέγει πλευρά ο σκηνοθέτης ενός ντοκιμαντέρ, ίσα ίσα επιβάλλεται να κρίνει και να αξιολογεί τις εικόνες του με κάποιον τρόπο, όμως όταν ο συναισθηματισμός είναι τόσο έντονος και η θέση τόσο ξεκάθαρη, στερεί από την δύναμη της ίδιας της ιστορίας.

To the moon and back 607 Η σκηνοθέτιδα του ντοκιμαντέρ Σούζαν Μόργκαν Κούπερ με τον Μάιλς Χάρισον.

Η οποία ιστορία είναι αναμφισβήτητα δραματουργικά έντονη, γεμάτη ανατροπές, δράμα και πολιτικά παιχνίδια που θα ζήλευε κάθε σεναριογράφος του Χόλιγουντ. Είναι γεμάτη συμπαθείς χαρακτήρες που θα μπορούσαν άνετα να είναι οι πρωταγωνιστές μιας ταινίας. Και, επιπλέον, διαδραματίζεται σε έναν κόσμο που είναι τόσο κοντινός στη δική μας πραγματικότητα, γεγονός που κάνει ακόμα πιο άμεσα τα δρώμενα. Η Κούπερ αξιοποιεί όλες αυτά τα αφηγηματικά πλεονεκτήματα για να κερδίσει από την αρχή την προσοχή του θεατή, ακόμα και όταν κάνει άδικα φευγαλέες αναφορές σε παραμέτρους που θα άξιζαν επιπλέον ανάλυσης (όπως η αναφορά της στατιστικής ότι κάθε 9 μέρες, ένα παιδί στην Αμερική πεθαίνει επειδή ξεχάστηκε μέσα στο αυτοκίνητο). Οι προθέσεις της είναι σαφείς, μαχητικές και καλοπροαίρετες, κάποιες στιγμές όμως θα αρκούσε να αφήσει απλά την ιστορία της να αποκαλύψει όλα έχει σαφώς την δύναμη να πει χωρίς περιττές, υποκειμενικές τοποθετήσεις.

Το «Μέχρι το φεγγάρι και πάλι πίσω» προβάλλεται σε επανάληψη την Παρασκευή, 10 Μαρτίου στις 15:30 στην αίθουσα Σταύρος Τορνές.


Το 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται από τις 3 ως τις 12 Μαρτίου 2017. Το Flix βρίσκεται εδώ για να σας μεταφέρει καθημερινά όλα όσα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις αίθουσες.

Η μπίρα Fischer, που αγαπά την τέχνη και τη δημιουργία, απονέμει για 5η συνεχή χρονιά τα Βραβεία Κοινού Fischer στο 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Επιπλέον, από τις 3 έως τις 12 Μαρτίου 2017, σε όλη τη διάρκεια του Φεστιβάλ, σε 26 επιλεγμένα σημεία, οι σινεφίλ, καταναλώνοντας μία Fischer και με την επίδειξη του εισιτήριου της προβολής, θα μπορούν να απολαύσουν μία ακόμη δωρεάν! Γιατί όλες οι κινηματογραφικές στιγμές ξεκινούν και τελειώνουν με μία Fischer!

Διαβάστε ακόμη

To the moon and back Poster 607