Κατά γενική ομολογία, η 63η Berlinale δεν ήταν ακριβώς το σπουδαίο Φεστιβάλ που όλοι περίμεναμε φέτος, τουλάχιστον πριν έρθουμε αντιμέτωποι με το γεμάτο υποσχέσεις πρόγραμμά του.
Με ένα αδύναμο διαγωνιστικό πρόγραμμα, αδικαιολόγητα αδιάφορες ειδικές προβολές, πληθώρα μέτριων ταινιών στο Πανόραμα και ένα Forum που υπήρξε το μόνο που στάθηκε στο ύψος των προσδοκιών, το 63ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου άφησε πίσω του τη γεύση μιας σοδειάς ταινιών που - με ελάχιστες εξαιρέσεις - θα ταίριαζαν περισσότερο σε ένα μικρότερης εμβέλειας κινηματογραφικό Φεστιβάλ.
Ακόμη κι έτσι, όμως, το δεκαήμερο που μας πέρασε μας έμαθε μερικά πράγματα που (δεν) ξέραμε για το σύγχρονο σινεμά, την ιστορία του και κυρίως το μέλλον προς το οποίο οδεύει...
1. Το σεξ πουλάει ακόμη!
Δεν ήταν μόνο το «Don Jon's Addiction» του Τζόζεφ Γκόρντον Λέβιτ για την ιστορία ενός νεαρού εθισμένου στο internet porn. Δεν ήταν μόνο το «Interior, Leather Bar» του Τζέιμς Φράνκο, ένα πρότζεκτ για την ανακατασκευή των ακατάλληλων σκηνών που κόπηκαν από το «Ψωνιστήρι» του Γουίλιαμ Φρίντκιν. Δεν ήταν μόνο το «Lovelace» για τη ζωή της Λίντα Λάβλεϊς, σούπερ σταρ στο θρυλικό «Βαθύ Λαρύγγι». Δεν ήταν μόνο το «The Look of Love» του Μάικλ Γουιντερμπότομ, μια απολαυστική βιογραφία του Βρετανού βασιλιά του πορνό, Πολ Ρέιμοντ. Δεν ήταν μόνο το «Exposed» (φωτό) της Beth B για τον αθέατο κόσμο του μπουρλέσκ. Δεν ήταν μόνο τα (όχι και τόσο τυχαία) αποκαλυπτήρια του «Nymphomaniac» του Λαρς φον Τρίερ που έκανε τη δική του αίσθηση με μια νέα φωτογραφία και με τις φήμες για τα είκοσι λεπτά του που προβλήθηκαν στην αγορά του Φεστιβάλ. Η φετινή Berlinale θα μπορούσε να είχε άτυπο θέμα το «porn sex», όχι πια ως ένα κομμάτι του underground σινεμά και μιας κουλτούρας που άνθισε στα 70s για να περιθωριοποιηθεί ως ταμπού στις δεκαετίες που θα ακολουθούσαν, αλλά κυρίως ως μια επιρροή στο mainstream που προφανώς δεν μπορείς να αγνοήσεις.
2. To ρουμάνικο σινεμά δεν σταματάει πουθενά!
Η βράβευση του «Child's Pose» του Κάλιν Πέτερ Νέτζερ με τη Χρυσή Αρκτο δεν ήταν αναμενόμενη. Αλλά ήρθε να επιβεβαιώσει πως η πιο ανθηρή κινηματογραφία του πλανήτη συνεχίζει εκεί όπου άλλες σταματάνε, προσθέτοντας στα βραβεία που έχει κερδίσει τα τελευταία χρόνια και το κορυφαίο βραβείο του Φεστιβάλ Βερολίνου. Οχι με μια από τις πιο σπουδαίες ταινίες του σύγχρονου ρουμάνικου σινεμά, αλλά με μια ταινία από αυτές που αποδεικνύουν πως στη Ρουμανία γνωρίζουν τι σημαίνει σύγχρονο, διαλεκτικό, σινεμά για τα Φεστιβάλ αλλά και για το κοινό που βραβεύεται όχι μόνο από κεκτημένη ταχύτητα.
3. Το μέλλον των Φεστιβάλ είναι ψηφιακό!
Με ειδικό δελτίο Τύπου, το Φεστιβάλ Βερολίνου έδωσε στη δημοσιότητα τα στοιχεία που οδηγούν σε ένα αυταπόδεικτο συμπέρασμα: πως το παρόν του σινεμά είναι ψηφιακό. Μόνο 8% από τις φετινές ταινίες της Berlinale έφτασαν στο Φεστιβάλ με την κλασική κόπια των 35mm, πάνω από το 50% των ταινιών προβλήθηκαν σε DCP (Digital Cinema Package), ενώ όλες οι υπόλοιπες ταινίες (περίπου 2500) προβλήθηκαν με άλλα ψηφιακά μέσα. To Φεστιβάλ ανταποκρίθηκε πλήρως στις ανάγκες αυτής της νέας εποχής που σε λίγο θα εκθέτει τις παραδοσιακές μπομπίνες σε μουσεία - μόνο για συλλέκτες.
4. Women do it Better!
Ισως να ήταν και τυχαίο, αλλά το κυρίαρχο θέμα του Διαγωνιστικού Προγράμματος του 63ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου ήταν η «γυναίκα». Οχι τόσο σε επίπεδο δημιουργίας (με μόνο τρεις γυναίκες σκηνοθέτες - τη Μαλγκόσκα Ζουμόφσκα, την Πια Μαρέ και την Εμανουέλ Μπερκό - από τις 19 συνολικά ταινίες), αλλά σε επίπεδο θέματος. Από την «Camille Claudel 1915» του Μπρούνο Ντιμόν με την κυρίαρχη φιγούρα της Ζιλιέτ Μπινός στο ρόλο της διάσημης γλύπτριας, την Κατρίν Ντενέβ που έλαμψε στο ρόλο μιας εξηντάρας που παίρνει τη ζωή στα χέρια της στο «Elle s' en Va» της Εμανουέλ Μπερκό, την «Gloria» του Σεμπάστιαν Λέλο με την τελικά βραβευμένη ερμηνεία της εξαιρετικής Πολίνα Γκαρσία (φωτό), την Νίνα Χος που ηγήθηκε του γερμανικού γουέστερν «Gold» του Τόμας Αρσλαν, το ζευγάρι των Πιερέτ Ρομπιτάιγ και Ρομάν Μπορινζέ στο «Vic+Flo on vu un Οurs» του Ντενίς Κοτέ, την Πολίν Ετιέν και τις άλλες μοναχές στο «La Religieuse» του Γκιγιόμ Νικλού, τη Λουμινίτα Γκεοργκίου στο «Child's Pose» του Κάλιν Πέτερ Νέτζερ. τη Ράινα Κάμπελ ως «Layla Fourie» στην ομώνυμη ταινία της Πία Μαρέ ο κατάλογος με τις γυναίκες - πρωταγωνίστριες του Φεστιβάλ δεν τελειώνει... Επιβεβαιώνοντας πως ένα ζητούμενο χρόνων - κυρίως στο Χόλιγουντ - για γυναικείες ιστορίες και γυναικείους ρόλους βρίσκει την τέλεια εκφρασή του σε ένα σινεμά εκτός Αμερικής που τολμά να βάλει στο επίκεντρο τη γυναίκα.
5. Ο Γκας Βαν Σαντ περνάει ξανά περίοδο «Finding Forrester», ο Στίβεν Σόντερμπεργκ σταματάει καλώς το σινεμά, ο Ντέιβιντ Γκόρντον Γκριν επιστρέφει από εκεί που ξεκίνησε!
Ηταν οι τρεις Αμερικάνοι σκηνοθέτες στο Διαγωνιστικό Τμήμα της 63ης Berlinale. To γεγονός που έφερε τον Ντέιβιντ Γκόρντον Γκριν να φεύγει από το Φεστιβάλ με τη Χρυσή Αρκτο σκηνοθεσίας ήταν η επιστροφή του στο υπέροχο σινεμά που έκανε όταν ξεκινούσε («George Washington», «All the Real Girls») με το «Prince Avalanche (φωτό). Τίποτα όμως δεν δικαιολογεί την παρουσία του «Promised Land» σε ένα διαγωνιστικό τμήμα, όταν ο Γκας Βαν Σαντ απλά επιβεβαιώνει πως θα συνεχίσει να διανύει περιόδους με αδιάφορες ταινίες ανάμεσα στα αριστουργήματά του (πραγματικά δεν ξέρεις αν το «Restless» είναι χειρότερο από το «Promised Land»), ενώ καταλάβαμε πλέον γιατί ο Στίβεν Σόντερμπεργκ θέλει να εγκαταλείψει το σινεμά: για να μην γυρίσει ξανά μια ταινία σαν το «Side Effects»!
6. H Ιζαμπέλ Ιπέρ χρειάζεται επειγόντως καινούριο ατζέντη!
Η εμφάνιση της Ιζαμπέλ Ιπέρ ως λεσβίας ηγουμένης στο «La Religieuse» του Γκιγιόμ Νικλού (διαβάστε περισσότερα εδώ) ήταν η αστείρευτα αναπάντεχη camp στιγμή ολόκληρου του Φεστιβάλ. Μια ερμηνεία που κανείς δεν θα ήθελε να συνδυάσει με μια από τις πιο σπουδαίες ηθοποιούς στον πλανήτη, η οποία τα τελευταία χρόνια αναλώνεται σε «πειράματα» (βλ. το ρόλο της στο «Captive» του Μπριγιάντε Μεντόζα, το ρόλο της στο «In Another Country» του Χονγκ Σανγκ - σου κ.ά.) που αρχίζουν να μετατρέπουν τη φιλμογραφία της σε ένα παρανάλωμα ευκολιών.
7. O Γουονγκ Καρ Γουάι είναι (grand) master!
Μπορεί το «The Grandmaster» να κούρασε με τη μεγάλη του διάρκεια, να αποδείχθηκε ταλαιπωρημένο από το διαρκές μοντάζ (που μάλλον δεν έχει τελειώσει ακόμη οριστικά!) και τελικά να δίχασε κριτικούς και κοινό. Η εμπειρία όμως της πρώτης προβολής του παραμένει μια από τις πιο αξέχαστες εμπειρίες της φετινής Berlinale, φέρνοντας ξανά στην επικαιρότητα έναν ανοικονόμητο μεν, master δε του τι σημαίνει όμορφο, παθιασμένο σινεμά, φτιαγμένο ως επίθεση στον αμφιβληστροειδή και στις αισθήσεις.
8. Ο Τζέσε και η Σελίν είναι φίλοι μας!
Το «Before Midnight» ήταν μάλλον η καλύτερη ταινία ολόκληρου του Φεστιβάλ, ένα οδοιπορικό σε μια μεγάλη ιστορία αγάπης που ξεκίνησε στα 90s για να φτάσει στην εποχή μας ως ένα ανατριχιαστικό, χιουμοριστικό, επώδυνο και ταυτόχρονα ελπιδοφόρο μήνυμα πως οι μεγάλοι έρωτες χρειάζονται λίγο από το σινεμά για να συνεχίσουν να υπάρχουν. Γυρισμένο στη Μεσσηνιακή Μάνη, σε μια υπέροχη συμπαραγωγή Ελλάδας - Η.Π.Α., το τρίτο φιλμ του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ με ήρωες τον Ιθαν Χοκ και τη Ζουλί Ντελπί θα μας έκανε περήφανους και μόνο επειδή μαζί τους νιώθουμε ξανά... ερωτευμένοι!
9. Ο Τζέιμς Φράνκο είναι ο μεγαλύτερος μαϊντανός του πλανήτη!
Ο Τζέιμς Φράνκο βρέθηκε στο Βερολίνο για το «Lovelace» στο οποίο πρωταγωνιστεί, για το «Maladies» στο οποίο πρωταγωνιστεί, για το «Interior, Leather Bar» που υπογράφει ως συνσκηνοθέτης, για την προώθηση του «Oz: Great and Powerful» του Σαμ Ράιμι στο οποίο πρωταγωνιστεί και για μια έκθεση φωτογραφίας σε γκαλερί της πόλης. Ολα αυτά μαζί δεν μας κάνουν ούτε μισό ικανό λόγο για την αγάπη που δείχνει το Φεστιβάλ Βερολίνου (και όχι μόνο) για έναν multi καλλιτέχνη (!) που μεταφέρει τις παιδαριώδεις ανησυχίες του από πρότζεκτ σε πρότζεκτ πιστεύοντας πως νοιάζεται και κάποιος άλλος για όλα αυτά, εκτός από τον ίδιο του τον εαυτό! Ας τον σταματήσει κάποιος, πριν να είναι αργά... Διαβάστε περισσότερα εδώ.
10. Το «ελληνικό σινεμά» δεν θα είναι για πάντα «της μόδας»!
Οι τέσσερις ελληνικές ταινίες που έκαναν την πρεμιέρα τους στο Forum της 63ης Berlinale («Η Κόρη» του Θάνου Αναστόπουλου, η «Αιώνια Επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά» της Ελίνας Ψύκου - φωτό, το «Fynbos» του Χάρη Πατραμάνη, το «Στο Λύκο» των Χριστίνα Κουτσοσπύρου και Αραν Χιους), συν το «Before Midnight» και συν το γερμανικό «Εcholot» του Αθανάσιου Καρανικόλα απέδειξαν περίτρανα πως το ελληνικό σινεμά κρατά μια από τις κυρίαρχες θέσεις στο σύγχρονο κινηματογραφικό ευρωπαϊκό τοπίο. Οι ταινίες συζητήθηκαν, κείμενα γράφτηκαν για το πώς οι Ελληνες δημιουργοί καταγράφουν την κρίση, στην πλειοψηφία τους όλες πήραν καλές κριτικές από τα διεθνή μέσα. Τα συγχαρητήρια ανήκουν φυσικά στους ίδιους τους δημιουργούς που έφτασαν στο Βερολίνο φτιάχνοντας ταινίες με ίδια μέσα και διαφορετικές μεταξύ τους οπτικές γωνίες για ένα σινεμά που αποτελεί τα τελευταία χρόνια το σημαντικότερο εξαγώγιμο πολιτιστικό προίόν της Ελλάδας. Πόσοι, όμως, είναι αυτοί που δείχνουν να το κατανοούν; Και πόσοι κρύβονται πίσω από την δικαιολογία της οικονομικής κρίσης για να το αφήνουν χωρίς υποστήριξη; Πόσο επίσης διευκολύνονται ξένες συμπαραγωγές σαν το «Before Midnight» που εκμεταλλεύονται το ελληνικό τοπίο (και ελληνικό συνεργείο) όχι μόνο για να δείξουν την Ακρόπολη; Η πραγματική καμπάνια για τον ελληνικό τουρισμό που εκπονείται με τόσο στόμφο από το αντίστοιχο Υπουργείο έπρεπε να είχε γίνει στα πλαίσια του Φεστιβάλ και με τη συνεργασία φορέων του Πολιτισμού θα έπρεπε αυτή η εξέχουσα ευκαιρία της φετινής Berlinale να πιαστεί από τα μαλλιά, διαφημίζοντας με κάθε τρόπο και μέσο το ελληνικό σινεμά και την ισχυρή του παρουσία στο Φεστιβάλ. Ξέρετε, δεν είναι η γκρίνια που συνοδεύει πάντοτε ένα κείμενο για το ελληνικό σινεμά. Είναι το momentum που δεν θα κρατήσει για πάντα και όσο το βλέπεις να ανθίζει στις αίθουσες του κόσμου θέλεις με κάθε τρόπο να κρατήσει όσο το δυνατόν περισσότερο! Οταν στη λήξη του Φεστιβάλ η Αντα Σόλομον, Ρουμάνα παραγωγός του «Child's Pose» δήλωσε: «Ευχαριστώ όσους υποστήριξαν αυτήν την ταινία, όπως το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Media και το Ρουμανικό Κέντρο Κινηματογράφου. Αλλά ταυτόχρονα θέλω να επισημάνω ότι γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο στη Ρουμανία να κάνουμε ταινίες. Πιστεύω ότι οι Ρουμάνοι πολιτικοί θα έπρεπε να δίνουν πολύ μεγαλύτερη προσοχή στο ρουμανικό σινεμά που αποτελεί έναν μοναδικό πρεσβευτή της χώρας μας στο εξωτερικό. Γι’ αυτό ευχαριστώ και όσους δε μας υποστήριξαν και δε μας βοήθησαν και μας έκαναν πιο δυνατούς και αποφασισμένους», αισθανθήκαμε πως αυτός ακριβώς ο λόγος θα ταίριαζε ακριβώς στην κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα. Διαβάστε αναλυτικά τη γνώμη του Flix για όλες τις ελληνικές ταινίες που προβλήθηκαν στην 63η Berlinale.
Tags: berlinale 2013
