Τα τελευταία χρόνια, όλο και μεγαλύτερο ποσοστό του ιρανικού σινεμά αφορά το ίδιο το σινεμά και τις αφόρητες πιέσεις και απειλές λογοκρισίας που χαρακτηρίζουν την δημιουργία κάθε ταινίας. Από τις δημιουργικές καταγγελίες σκηνοθετών (Μπαχμάν Γκομπαντί, Μοχάμεντ Ρασούλοφ) μέχρι την ανάδειξη των ίδιων των δημιουργών σε ηρωικές μορφές (Τζαφάρ Παναχί), το ιρανικό σινεμά αρέσκεται (όσο του επιτρέπεται) στην μίξη της πραγματικότητας με την φαντασία και στο μπλέξιμο ρεαλισμού και ονειρικών αφηγήσεων για να αφηγηθεί ιστορίες που ανεξάρτητα από το αν πραγματικά βασίζονται ή όχι σε πραγματικά γεγονότα, οι θεματικές τους ηχούν ανησυχητικά γνώριμες και πάντα έχουν να κάνουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο με την καταστολή κάθε ελεύθερης φωνής.
Ο Μάνι Χαγκίγκι δεν ξεφεύγει νοηματικά πολύ από αυτή την φόρμουλα, μόνο που αποφασίζει να μην αφηγηθεί την ιστορία του με το δραματικό καταγγελτικό ύφος των συναδέλφων του αλλά αντιθέτως, επιλέγει ένα σαρκαστικό, επιφανειακά χιουμοριστικό ύφος, μετατρέποντας τον ήρωά του σε καρικατούρα και καμουφλάροντας σημαντικές και κρίσιμες έννοιες πίσω από εύθυμα gag και πολύχρωμα pop ιντερλούδια.
Ο Χασάν του είναι ένας σκηνοθέτης που εδώ και δύο χρόνια δεν έχει λάβει την πολυπόθητη έγκριση για την επόμενη ταινία του. Η σταρ με την οποία συνεργάζεται μόνιμα (η Λειλά Χατάμι του «Ενας Χωρισμός») ήδη συζητά με άλλους σκηνοθέτες, γεγονός που του προκαλεί συναισθήματα ζήλειας, καθώς η σχέση τους δεν είναι αποκλειστικά επαγγελματική, αλλά και προσωπικές καλλιτεχνικές αμφιβολίες. Η γυναίκα του έχει ήδη προχωρήσει τη ζωή της μακριά του, «αν και είναι διακριτική». Η κόρη του είναι ένα βήμα πριν την ενηλικίωση και κατ’ επέκταση την δική της αποχώρηση από το σπίτι. Η δε υπερήλικη μητέρα του ξεχνά όλο και πιο συχνά να πάρει τα χάπια της, με αποτέλεσμα να επιδεινώνεται η νοητική της διαύγεια.
Σε αυτό το κλίμα προσωπικής και δημιουργικής κρίσης, διάσημοι Ιρανοί σκηνοθέτες δολοφονούνται, με το κεφάλι τους να βρίσκεται ξέχωρα από το υπόλοιπο σώμα και την λέξη «Γουρούνι» χαραγμένη στο μέτωπο. Ολα τα θύματα είναι φίλοι και γνωστοί του Χασάν. Η κινηματογραφική κοινότητα πλήττεται όλο και πιο βαθιά. Μόνο που όσο τα πτώματα πληθαίνουν, ο επιζών Χασάν αρχίζει να κυριεύεται από ακόμη περισσότερες αμφιβολίες. Είναι απλά τυχερός που ακόμη ζει ή είναι απλά καλλιτεχνικά ανάξιος, ακόμα και στα μάτια του δολοφόνου του;
Η κρίση του Χασάν είναι και η κινητήριος δύναμη της ταινίας, η οποία βασίζεται στην εκφραστικότητα και την slapstick σωματικότητα του Χαζάν Ματζούνι (υποβοηθούμενη και από ταιριαστά εκκεντρικές ενδυματολογικές επιλογές) για να προσδώσει μια κωμική επίφαση στην υποβόσκουσα υπόθεση θρίλερ αλλά και για να προσφέρει μερικά γνήσια αστεία στιγμιότυπα, που ειρωνικά και σαρκαστικά σχηματίζουν έναν κόσμο όπου η τέχνη είτε πεθαίνει είτε απομένει χωρίς δημιουργό.
Κι αν στο «Ενας Δράκος Ερχεται», την προηγούμενη ταινία του που επίσης έκανε την πρεμιέρα της στο διαγωνιστικό τμήμα της Berlinale, ο Χαγκίγκι κατέφυγε στην μίξη ντοκιμαντέρ και μυθοπλασίας, σουρεαλισμού και σκληρής πραγματικότητας, σινεμά καταγγελίας και ταυτόχρονα αναφορών στην κληρονομιά του κινηματογράφου, στο «Pig» τα υλικά του είναι περισσότερο αμιγώς κινηματογραφικά, με μεγαλύτερη συγκέντρωση στον τελικό προσανατολισμό και με μια έμφυτη κλίση προς τα έντονα χρώματα και την μουσική, με τα όνειρα να αντικαθιστούν κάθε πρότερο υπερρεαλιστικό στοιχείο.
Μόνο που μετά την πρώτη ώρα της ταινίας, ο Χαγκίγκι μοιάζει να ξεμένει από ενέργεια, το χιούμορ του δείχνει να παραπατά και μια ανατροπή σχετικά με την ενδεχόμενη εμπλοκή του Χασάν στους φόνους σηματοδοτεί ουσιαστικά και το τέλος της «πλάκας» αλλά και της όποιας έμπνευσης. Το «Pig» λειτουργεί όταν φλερτάρει με το cult, όταν συνορεύει με την υπερβολή, όταν κινδυνεύει να χαρακτηριστεί kitch, ανάμεσα στα βιντεοκλιπίστικα πλάνα του και τις neon παρεμβολές. Oταν όμως αρχίζει να παίρνει τον εαυτό του στα σοβαρά, δημιουργώντας υπόνοιες για τις αστυνομικές τακτικές και λαμβάνοντας έναν εντονότερο δραματικό χαρακτήρα, χάνει όχι μόνο τον ρυθμό αλλά και την ουσία του.
Το φινάλε επιχειρεί να φέρει το μαύρο χιούμορ και πάλι στο προσκήνιο όμως πλέον ο ρυθμός έχει ήδη διαταραχθεί ανεπανόρθωτα. Και αυτό είναι πραγματικά ατυχές γιατί το Ιρανικό σινεμά θα μπορούσε όντως να επωφεληθεί από μια φαινομενικά ανάλαφρη, σαρκαστική προσέγγιση. Ο Χαγκίγκι έχει οπτική, έχει εικαστική αισθητική, έχει και τη διάθεση να πειραματίζεται με νέες φόρμες και ενδεχομένως αταίριαστα μεταξύ τους είδη. Oμως ακόμα δεν κατέχει την ικανότητα να τα συνδυάζει όλα αυτά σε ένα ομοιογενές, συνεπές σε όλη τη διάρκειά του και, κατά συνέπεια, δραματουργικά αποτελεσματικό σύνολο. Ο Δράκος ακόμα έρχεται.
Περισσότερες κριτικές από την Berlinale 2018
- Berlinale 2018: To «Isle of Dogs» του Γουές Αντερσον είναι μια δήλωση αγάπης. Κι όχι μόνο υπέρ των σκύλων
- Berlinale 2018: Το «Black 47» χτίζει ένα βίαιο «γουέστερν» πάνω σε μια σκοτεινή σελίδα της ιρλανδικής ιστορίας
- Berlinale 2018: Μελόδραμα σε φθηνή έκδοση το «The Bookshop» της Ιζαμπέλ Κοσέτ
- Berlinale 2018: Ο Ρούπερτ Εβερετ συναντά νομοτελειακά τον Οσκαρ Γουάιλντ στον «Ευτυχισμένο Πρίγκιπα»
- Berlinale 2018: Οι «Κληρονόμοι» από την Παραγουάη είναι η έκπληξη που ελπίζαμε να δούμε
- Berlinale 2018: To «Central Airport THF» του Καρίμ Αϊνούζ, κοιτάζει με ψύχραιμη ματιά την προσφυγική κρίση
- Berlinale 2018: Ούτε «το μικρό μου πόνι στην Αγρια Δύση» δεν περιγράφει το ασυνάρτητο «Damsel»
- Berlinale 2018: O Κρίστιαν Πέτσολντ μιλά για τον πόλεμο, τον έρωτα και τον άνθρωπο στο «Transit»
- Berlinale 2018: Στο «Madeline’s Madeline», η Τζόζεφιν Ντέκερ φλερτάρει με την ανακάλυψη μιας νέας αφηγηματικής φόρμας
- Berlinale 2018: Το «Obscuro Barroco» της Ευαγγελίας Κρανιώτη είναι μια φιλμική εμπειρία
- Berlinale 2018: Η «Eva» του Μπενουά Ζακό είναι ένα νουάρ που δεν σκοτεινιάζει ποτέ
- Berlinale 2018: η «Προσευχή» του Σεντρίκ Καν δεν εισακούεται
- Berlinale 2018: Το «Figlia Mia» πλησιάζει, αλλά δεν φτάνει το ντεμπούτο τής Λάουρα Μπισπούρι
- Berlinale 2018: To «The Real Estate» είναι ένα κοινωνικό σχόλιο με την λεπτότητα οπλοπολυβόλου
- Berlinale 2018: To «Human, Space, Time and Human» δεν είναι μόνο η χειρότερη ταινία του Κιμ Κι-ντουκ, αλλά και μια πολύ κακή ταινία
- Berlinale 2018: Το «Season of the Devil» του Λαβ Ντίαζ είναι η κορύφωση της «Lav Lav Land»
- Berlinale 2018: To «Utøya 22. juli» είναι η ταινία που δίχασε το φεστιβάλ
- Berlinale 2018: «Don't Worry, He Won't Get Far on Foot», Γκας Βαν Σαντ, τετραπληγία και καλή καρδιά
- Berlinale 2018: «3 Μέρες στο Κιμπερόν» ή «Η Ρόμι Σνάιντερ Φωτογραφιζόταν Υπέροχα»
