Δέκατη και προτελευταία μέρα στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης με τη βαρυχειμωνιά να μην πτοεί φεστιβαλιστές που γεμίζουν τις αίθουσες και θεατές που θέλουν να μάθουν τα πάντα για τα ντοκιμαντέρ που βλέπουν από τους ίδιους τους δημιουργούς.
Δείτε παρακάτω στιγμιότυπα από την πόλη και τις δράσεις του Φεστιβάλ. 
O Coti K. και οι The Man from Managra από το χθεσινό live στο Ypsilon 
Στο κατάμεστο, sold out Ολύμπιον, η Ελίζ Ζαλαντό παρουσιάζει τη Νατάσα Σεντέγιεβα, ηρωίδα του «Γ@μώ τη Δουλειά μου» και τη σκηνοθέτη, Βέρα Κριτσέφσκαγια
ΤΟ FLIX ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ 24ου ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Τέλος Χρόνου του Λουκά Παλαιοκρασά
Οι αλήθειες που ακούγονται από τα στόματα των μαθητών ενός Λυκείου, στο Νέο Κόσμο, δίπλα στην Ακρόπολη, κατά τη διάρκεια μιας μαθητικής χρονιάς, είναι πριν από αφοπλιστικές και αποκαλυπτικές για το τι σημαίνει να είσαι έφηβος σήμερα, αντιπροσωπευτικές ενός εκπαιδευτικού συστήματος που βρίσκεται σε κατάσταση απόλυτου χάους.
Μέσα σε 74 λεπτά ο Λουκάς Παλαιοκρασάς που γνωρίσαμε με το «Citizen Xenos» του 2018, τέμνει με καθαρό βλέμμα και την προσοχή του στραμμένη στη μεγάλη εικόνα της «σχολικής ζωής» στην Ελλάδα σήμερα, όλες τις ευθείες γραμμές που νιώθεις ότι δεν θα μπορούσαν ποτέ να συναντηθούν μέσα σε μια τάξη Γ’ Λυκείου, εν μέσω διαρκούς κρίσης - συν πανδημίας.
Από τη γνώμη των παιδιών για το σχολείο μέχρι τα προβλήματα συμπεριφοράς και επικοινωνίας που αντιμετωπίζουν, από τις μαθησιακές δυσκολίες μέχρι την απαξίωση που νιώθουν από ένα σύστημα που απλά τους εξαντλεί χωρίς να τους μαθαίνει, από τις παρεμβάσεις των καθηγητών που βρίσκονται ανάμεσα στα παιδιά με τα οποία ζουν καθημερινά και ένα σύστημα που, από τη φύση του, είναι γεμάτο κενά, λάθη και αδυναμίες, το «Τέλος Χρόνου» χαρτογραφεί με ευαισθησία και πραγματικό ενδιαφέρον την αίσθηση του να είσαι 16-17 χρόνων στο κέντρο μιας «εμπόλεμης ζώνης».
Εχοντας εξασφαλίσει πρόσβαση στις σχολικές εγκαταστάσεις, αλλά κυρίως έχοντας κερδίσει την εμπιστοσύνη των «ηρώων» του, ο Παλαιοκρασάς αφηγείται τις διαφορετικές ιστορίες τους καθώς συναντιούνται όλες στη χρονιά των πανελλήνιων, την ίδια χρονιά των μαθητικών εξεγέρσεων λόγω της (πολλοστής) αλλαγής της εκπαιδευτικής νομοθεσίας και επιπρόσθετα στο πρώτο lockdown λόγω της πανδημίας του 2020. Σαν πρωταγωνιστές σε ένα video game που αλλάζει πίστες, οι τρεις μαθητές που κρατούν τον ιστό της αφήγησης ξεναγούν τον εξωτερικό θεατή σε μια ειλικρινή αποτύπωση της σχολικής καθημερινότητας, στις σκέψεις τους για το αβέβαιο μέλλον, στον τρόπο με τον οποίο εκφράζουν το θυμό και την αντίδρασή τους επειδή βρίσκονται στην ηλικία που «οφείλεις» να το κάνεις, σε μια ακόμη κατάληψη - καθρέφτη της συγκεχυμένης πολιτικής ελληνικής πραγματικότητας και τελικά σε μια ιλιγγιώδη πορεία προς την απότομη ενηλικίωση της επόμενης μέρας.
Βαθιά συγκινητικό ιδίως προς το φινάλε, το «Τέλος Χρόνου», αφού έχει περιγράψει με τον πιο ευθύ, απερίσπαστο και αντικειμενικό τρόπο το θέμα «σχολείο» στην Ελλάδα του 2020, βάζει στο προσκήνιο την πραγματική ζωή εκεί έξω, που για κάποιους από τους μαθητές θα έρθει με ένα ταξίδι σε άλλη πόλη για το πανεπιστήμιο, για κάποιους με ένα μεγαλύτερο ταξίδι έξω από τη χώρα για μια πραγματική ευκαιρία, για κάποιους την πρώτη μεγάλη ευκαιρία να διεκδικήσουν αυτό που πραγματικά θέλουν από τη ζωή - ακόμη κι αν αυτό είναι ένα τραγούδι - και για κάποιους μια τραγική συνειδητοποίηση της απώλειας που εδώ στη μορφή ενός τραγικού δυστυχήματος που στοίχισε τη ζωή σε ένα συνομίληκό της παρέας, θα συμβολίζει για πάντα την απώλεια της ταυτόχρονα βαρετής αλλά και συναρπαστικής ιδιότητας του μαθητή που τελειώνει μαχαίρι όταν τελειώσει το σχολείο.
(Μπορείτε να δείτε το «Τέλος Χρόνου» online εδώ μέχρι και τις 21 Μαρτίου.)
Μανώλης Κρανάκης
Τελευταίο Ταξίδι του Αρη Χατζηστεφάνου
Ξεκίνησα για την Ιαπωνία, ξέροντας μονάχα δυο γιαπωνέζικες λέξεις για να συνεννοηθώ μαζί της: «Σακουρά», που θα πει: Ανθος της κερασιάς, και «Κοκορό», που θα πει: Καρδιά. Ποιος ξέρει! έλεγα με το νου μου, μπορεί οι δυο αυτές, απλότατες λέξεις να φτάνουν.
Ετσι ξεκινά το Ταξιδεύοντας Ιαπωνία - Κίνα του Νίκου Καζαντζάκη, έτσι ξεκινά και το νέο ντοκιμαντέρ του Αρη Χατζηστεφάνου («Catastroika», «Φασισμός Α.Ε.», «This Is Not a Coup», «Make the Economy Scream») και να που οι (καθόλου) απλότατες λέξεις φτάνουν για να φτιάξουν έναν κρίκο που συνδέει το βλέμμα ενός στοχαστή από το '30 με τον ιδιόμορφο καπιταλισμό του '20, μ' έναν αιώνα ανάμεσα.
Αυτό, το τελευταίο ταξίδι του Καζαντζάκη, αφηγείται διαβάζοντας με τη βαθιά, γεμάτη πάθη φωνή του, ο Γιάννης Αγγελάκας, με την Ολια Λαζαρίδου ν' αποκρίνεται ως Γαλάτεια. Ο λόγος φιλοσοφικός, υπαρξιακός, οι εικόνες απρόσμενες. Η σημερινή Ιαπωνία σε άσπρο και μαύρο, στο θετικό/αρνητικό που εξαλείφει τα χαρακτηριστικά της εποχής. Θάλασσα, γεωμετρικά κτίρια στις πόλεις, ναοί που προσομοιάζουν δράκους, σύγχρονες «γκέισες» σε διάλειμμα από τη δουλειά, πολυκοσμία στα ουφάδικα. Κι όχι μόνο - ο Χατζηστεφάνου ντύνει το λόγο με σεκάνς σε manga, με ήρωες video games που ενσαρκώνουν την παράδοση της Απω Ανατολής.
Το αποτέλεσμα είναι αυτό που θα λέγαμε «υβριδικό», αυτό που θα νιώθαμε πηγαίο. Η καρδιά της ταινίας του βρίσκεται εκεί όπου πάντα χτυπά, αντικεφαλαιοκρατική, αντιεπεκτατική, ανθρωπιστική. Αυτή τη φορά, όμως, ο Χατζηστεφάνου έχει ένα αριστουργηματικό, παλλόμενο κείμενο για να πατήσει κι αυτό, όπως φαίνεται, του δίνει και καλλιτεχνική έμπνευση. Κι έτσι υπογράφει την καλύτερη ως τώρα δουλειά του, με τα νοήματα που πάντα θέλει να επικοινωνήσει, αλλά με μια ξεχωριστή εικαστική δημιουργικότητα κι ένα πνευματικό βάθος που του «δανείζει» ένα προφητικό κείμενο από τα παλιά. Επειδή χτες και σήμερα είναι ένα, ευτυχώς και, κυρίως, δυστυχώς.
(Μπορείτε να δείτε το «Τελευταίο Ταξίδι» online εδώ μέχρι και τη Δευτέρα 21 Μαρτίου.)
Λήδα Γαλανού
IODINE – Η Ελλάδα στα Eρείπια του Μεσολογγίου του Ορφέα Περετζή
«Ψάχνω τον τόπο μέσα στον ρομαντισμό
Ψάχνω τον ρομαντισμό μέσα στο τοπίο.»
Ο Ορφέας Περετζής ξεκινάει από τον διάσημο πίνακα του Ευγένιου Ντελακρουά «Η Ελλάδα στα Ερείπια του Μεσολογγίου» που βρίσκεται στο Λούβρο και ακολουθεί μια αποκαλυπτική διαδρομή προκειμένου να να ανακαλύψει τη σύνδεση ανάμεσα στο Μεσολόγγι της Ελληνικής Επανάστασης και το Μεσολόγγι του σήμερα. Οδηγός του είναι πρωτίστως η Τέχνη: τα ποιήματα του Λόρδου Βύρωνα, ο Βίκτορ Ουγκό, η αδιάκοπη μελέτη του πίνακα του Ντελακρουά από ειδικούς και μη μέσα στις δεκαετίες.
Στην συνειδητοποίηση ότι ο Ντελακρουά, όπως και ο Ουγκό δεν επισκέφθηκαν ποτέ το Μεσολόγγι, περιγράφοντας το μέρος χωρίς να το έχουν δει και δίνοντας χαρακτηριστικά στο τοπίο που δεν υπήρχαν, ο Περετζής αρχίζει να αναζητά καλλιτέχνες από το Μεσολόγγι, αλλά και ανθρώπους που εργάζονται και ζουν εκεί, αναζητώντας τι έχει απομείνει από την επαναστατικότητα της μυθικής «εξόδου» και πώς οι νέοι άνθρωποι που ζουν εκεί αντιλαμβάνονται την ιστορικότητα του τόπου τους.
Αυτό που θα συναντήσει, ανάμεσα στα ποιήματα του Θωμά Γκόρπα, τις λέξεις του Κωστή Παλαμά, το έργο της χαράκτριας Βάσως Κατράκη και έναν ανεξερεύνητο καλλιτεχνικό και γεωγραφικό πλούτο που συνδιαλέγεται με το παρελθόν και τολμάει να κοιτάξει προς το μέλλον, είναι το αλάτι. Και εκεί θα σταθεί, όχι μόνο για να κινηματογραφήσει σαν απόκοσμο, σχεδόν σεληνιακό τοπίο τις Αλυκές, αλλά για να κατανοήσει πόσο μέσα στο DNA του χώρου και των ανθρώπων του βρίσκεται η ζωογόνα και ταυτόχρονα ικανή για την καταστροφή δύναμη του ιωδίου.
Σαν μια κινηματογραφική εμπειρία που προσπαθεί να κλείσει μέσα της πυκνές έννοιες όπως αυτή του «μετά-ρομαντισμού», της «επαναστατικότητας» και της «ιστορικής βιωσιμότητας», το ντοκιμαντέρ του Ορφέα Περετζή μοιάζει πραγματικά με έναν περιηγητή που χαμένος μέσα στο λευκό του αλατιού, με γυμνά πόδια μέσα στη Λίμνη ή χαμένος για πάντα στο ιστορικό διηνεκές, ακούει λέξεις, ήχους και σκέψεις, βλέπει διαφορετικές μεταξύ τους εικόνες, όλες λουσμένες από το γλυκό φως του ίδιου τόπου και συλλέγει… Ιστορία.
Γυρισμένο με τέχνη, υβριδικό στη δομή του, με την μουσική του Larry Gus να βρίσκει πρώτη τον τόνο της ρομαντικής επαναστατικότητας και με γνήσια διάθεση αναζήτησης για μια νέα ματιά στο παρελθόν, το «IODINE – Η Ελλάδα στα Eρείπια του Μεσολογγίου» αλλάζει συνεχώς τόνο και βλέμμα, πριν καταλήξει σε ένα επείγον οικολογικό κάλεσμα που σε προσκαλεί να ορίσεις προτεραιότητες για το τι είναι τελικά αυτό που πρέπει να σωθεί, σε ένα κόσμο που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο όλα χάνονται.
(Μπορείτε να δείτε το «IODINE – Η Ελλάδα στα Eρείπια του Μεσολογγίου» online εδώ μέχρι και τη Δευτέρα 21 Μαρτίου.)
Μανώλης Κρανάκης
Χειροπαλαιστής του Γιώργου Γούση
Τον Πάνο, τον αδελφό, άλλωστε, του Γιώργου Γούση, τον γνωρίσαμε πριν δυο-τρία χρόνια, με το βραβευμένο μικρού μήκους «Ο Χειροπαλαιστής». Η διαφορά στο άρθρο δεν είναι τυχαία. Οσο συγκεκριμένη ήταν εκείνη η ταινία, τόσο αυτή εδώ, η ανάπτυξή της σε μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ, διευρύνει τους ορίζοντές της για ν' αγκαλιάσει τη βασική υπαρξιακή απορία, διατηρώντας τόσο το χιούμορ της, όσο και τον «χειροποίητο» χαρακτήρα της.
Ο ήρωας είναι ένας χειροπαλαιστής (μπρα ντε φερ σαν να λέμε), που αποφασίζει να φύγει από την πόλη της περιφέρειας όπου ζει και να δοκιμάσει την τύχη του στην Αθήνα. Μεγάλα όνειρα, μεγάλοι αγώνες, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Ο ιδιοσυγκρασιακός χαρακτήρας του Πάνου έχει το ευάλωτο, την αμηχανία αλλά και την ελαφριά κωμικότητα κατά στιγμές, του «αταίριαστου», του ανθρώπου που όσο κι αν μεγαλώνει το γεωγραφικό του χώρο, δεν βρίσκει ακριβώς τη θέση του μέσα του. Η φρεσκάδα κι η ειλικρίνεια της ταινίας έρχεται αβίαστα: τόσο λόγω της οικειότητας του σκηνοθέτη με τον ήρωά του, όσο και γιατί ο ίδιος ο Πάνος δεν έχει ίχνος προσποίησης μπορστά στην κάμερα. Ακόμα κι η meta στιγμή της ταινίας, όπου ο Πάνος κι η φίλη του βλέπουν τη δική του μικρού μήκους ταινία, μοιάζει αθώα και χαριτωμένη.
Παρά τον τίτλο, λίγες είναι οι σκηνές που όντως αφορούν τη χειροπάλη - η... βιοπάλη είναι περισσότερο στο επίκεντρο της ταινίας. Εδώ το τερέν είναι ο κόσμος που κινείται με στερεότυπα, που αναζητά καλούπια και που σίγουρα δεν κάνει εύκολα τα πράγματα για τους ανθρώπους που δεν ταιριάζουν στο περίγραμμά τους. Κι αυτό η ταινία το λέει με μια ανάσα, με αυθορμητισμό και μια αξιαγάπητη αυτο-υπονόμευση, με τον μινιμαλισμό στα μέσα και μια αφαιρετικότητα, που έχουμε μάθει πια ν' αναγνωρίζουμε, σιγά-σιγά, στο έργο του Γιώργου Γούση - σκηνοθέτη. Μ' έναν χαρακτηριστικό κι εξαιρετικά συμπαθή συνδυασμό ποιητικότητας και πραγματισμού.
(Μπορείτε να δείτε τον «Χειροπαλαιστή» online εδώ μέχρι και τη Δευτέρα 21 Μαρτίου.)
Λήδα Γαλανού
TΟ #TDF24 ΣΤΑ SOCIAL MEDIA
