Και οι τρεις τους είναι διεθνώς γνωστοί και οι ταινίες τους έχουν φτάσει μέχρι και τις ελληνικές αίθουσες.
Ο Γιούχο Κουοσμάνεν είναι ουσιαστικά ο πρωτεργάτης του νέου φινλανδικού σινεμά. Το 2016 κέρδισε το πρώτο βραβείο στο τμήμα Ενα Κάποιο Βλέμμα με το υπέροχο «Η Πιο Ευτυχισμένη Μέρα στη Ζωή του Ολλι Μάκι» και το 2021 κέρδισε το Μεγάλο Βραβειο της Επιτροπής στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ με τον «Βαγόνι Αριθμός 6».
Η Χάνα Μπέργκχολμ σκηνοθέτησε την «Εκκόλαψη» το 2022, κάνοντας το όνομά της γνωστό στους σινεφίλ κύκλους του horror.
Και ο Τζ - Π Βαλκεάπα έσκασε στις αρχές του 2020 με το «Τα Σκυλιά Δεν φοράνε Παντελόνια», δίνοντας αμέσα και με συνοπτικές διαδικασίες το στίγμα του συναρπαστικού σινεμά του.
Είναι τρία από τα μεγαλύτερα ονόματα του Νέου Φινλανδικού Κινηματογράφου που έχει την τιμητική του από τις 21 μέχρι και τις 27 Μαρτίου στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Θα βρεθούν στην Αθήνα για να παρουσιάσουν τις ταινίες τους, αλλά και για να συμμετάσχουν σε ένα στρογγυλό τραπέζι για την κινηματογραφική παραγωγή στη χώρα τους.
Στο Flix μιλούν για τα χαρακτηριστικά του φινλανδικού σινεμά, αυτό που τους κρατάει συνεχώς σε έμπνευση και την αγαπημένη τους ταινία του Ακι Καουρισμάκι.
Διαβάστε αναλυτικά Οχι μόνο Καουρισμάκι! Νέος Φινλανδικός Κινηματογράφος στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος
Η Πιο Ευτυχισμένη Μέρα στη Ζωή του Ολλι Μάκκι
Εκκόλαψη
Τα Σκυλιά Δεν Φορούν Παντελόνια
Πώς θα περιγράφατε το νέο φινλανδικό σινεμά;
Χάνα Μπέργκχολμ: Μοναδικό, συναρπαστικό και συγκινητικό
Γιούχο Κουοσμάνεν: Καλύτερο από ποτέ
Τζ - Π Βαλκεάπα: Πολλές φωνές, πολλά είδη, πολλοί θεατές σε όλον τον κόσμο. Μια όχι και τόσο ομοιογενής παρέα...
Ποιες είναι οι ομοιότητες και ποιες οι διαφορές μεταξύ του Φινλανδικού και του σινεμά της υπόλοιπης Σκανδιαβίας;
Γιούχο Κουοσμάνεν: H Φινλανδία είναι μια από τις σκανδιναβικές χώρες, αλλά όχι μέρος της Σκανδιναβίας. Είμαστε λίγο αουτσάιντερς, ανήκουμε σε άλλη γλωσσική οικογένεια... Θα έλεγα, μιλώντας γενικά, πως οι φινλανδικές ταινίες έχουν επιρροές από την Ανατολική Ευρώπη και τις Σοβιετικές ταινίες. Πιο σκοτεινές, πιο θλιμμένες, πιο μελαγχολικές, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουν χιούμορ. Το χιούμορ απλά είναι καλά κρυμμένο.
Τζ - Π Βαλκεάπα: Οι Νορβηγοί, οι Δανοί και οι Σουηδοί έχουν περισσότερα χρήματα γιατί απευθύνονται σε μεγαλύτερο κοινό, επειδή μοιράζονται παρόμοια γλώσσα. Οι Ισλανδοί και οι Φινλανδοί είναι τα αουτσάιντερ στην σκανδιναβική βιομηχανία. Ιστορικά υπάρχουν πολύ λίγα διεθνώς γνωστά φιλμ από τη χώρα, σε σύγκριση με τις τρεις μεγάλες σκανδιναβικές χώρες.
Περίεργο ή κανονικό; Σκοτεινό ή ολόφωτο; Είναι το Φινλανδικό σινεμά τόσο περίεργο;
Χάνα Μπέργκχολμ: Υπάρχουν πολλές διαφορετικές ωραίες ταινίες στην Φινλανδία και είμαι σίγουρος πως η Εβδομάδα Νέου Φινλανδικού Κινηματογράφου στην Αθήνα θα το αποδείξει.
Γιούχο Κουοσμάνεν: Το να το αποκαλούμε περίεργο είναι απλά μέρος του μάρκετινγκ. Μην ξεγελιέστε!
Τζ - Π Βαλκεάπα: Οι άνθρωποι είναι περίεργοι, όχι οι ταινίες.
Το κράτος στηρίζει το σινεμά. Αλλά τώρα έχουμε μια δεξιά-ακροδεξιά κυβέρνηση που μειώνει τη χρηματοδότηση των τεχνών. Θα δούμε αν θα υπάρξουν διορθωτικές κινήσεις από την επόμενη κυβέρνηση αφού αυτοί οι σημερινοί ηλίθιοι τελειώσουν τη δουλειά τους.» - Τζ - Π Βαλκεάπα
Τι σε κάνει να ξυπνάς κάθε πρωί και να θες να κάνεις ταινίες;
Χάνα Μπέργκχολμ: Είναι το πάθος του να μιλάς στον κόσμο με την γλώσσα σου, τη γλώσσα του σινεμά. Επίσης οι υπέροχοι άνθρωποι με τους οποίους δουλεύω μαζί.
Γιούχο Κουοσμάνεν: Τα πεινασμένα μου παιδιά.
Τζ - Π Βαλκεάπα: Ο καφές. Και οι λογαριασμοί.
Η ορατότητα του φινλανδικού σινεμά τα τελευταία χρόνια βοήθησε την χρηματοδότηση των νέων σας ταινιών; Παρά τις δυσκολίες, τι σας κρατάει ψηλά το ηθικό;
Χάνα Μπέργκχολμ: Η ορατότητα του φινλανδικού σινεμά και η διεθνής επιτυχίας της προηγούμενης ταινίας μου (σ.σ. το «Hatching» που προβάλλεται στο αφιέρωμα) με βοήθησε σίγουρα να βρω χρήματα για την επόμενη ταινία μου. Στις δύσκολες στιγμές είναι σημαντικό να μένεις αυθεντικός και πιστός στον εαυτό σου. Οταν όλα είναι δύσκολα, είναι καλό να κάνεις αυτό ακριβώς που θέλεις.
Γιούχο Κουοσμάνεν: Εχουμε καλό και σταθερό σύστημα χρηματοδότησης. Οπως παντού, θα μπορούσαμε να έχουμε περισσότερα χρήματα, αλλά θα έλεγα πως η έλλειψή τους αποζημιώνει η δημιουργική ελευθερία που έχουμε. Τουλάχιστον σε ό,τι αφορά εμένα.
Τζ - Π Βαλκεάπα: Δύσκολο. Για μένα μοιάζει διαρκώς δύσκολο να βρω διεθνή χρήματα για μια φινλανδική ταινία.
Μέχρι πρόσφατα ήταν πολύ δύσκολο ειδικά για τις γυναίκες σκηνοθέτες να έχουν την ευκαιρία να σκηνοθετήσουν την πρώτη τους ταινία μεγάλου μήκους και επίσης να πάρουν τον ίδιο προϋπολογισμό με τους άνδρες σκηνοθέτες. Στη Φινλανδία μέχρι πρόσφατα ήταν περίπου το 50% των σκηνοθετών γυναίκες αλλά σκηνοθετούσαν μόνο το 16% των ταινιών μεγάλου μήκους. Αυτό έχει αλλάξει τώρα και πάνω από το 50% του συνολικού αριθμού των ταινιών μεγάλου μήκους σκηνοθετούνται από γυναίκες. Αυτή η ισότητα και η διαφορετικότητα δίνει την ευκαιρία σε πολλούς νέους σκηνοθέτες και επομένως κάνει τις ταινίες πλουσιότερες.» - Χάνα Μπέργκχολμ
Είναι το κράτος υποστηρικτικό ως προς το φινλανδικό σινεμά;
Χάνα Μπέργκχολμ: Το Φινλανδικό Κέντρο Κινηματογράφου και η εθνική μας τηλεόραση YLE είναι οι σημαντικότεροι υποστηρικτές του. Ωστόσο, στη Δανία, όπου ο πληθυσμός είναι περίπου ίδιος με τη Φινλανδία, ο προϋπολογισμός του Κέντρου Κινηματογράφου είναι τρεις φορές μεγαλύτερος από ό,τι στη Φινλανδία. Αυτό επηρεάζει θετικά τον προϋπολογισμό, τις ποσότητες και την ποιότητα των ταινιών τους. Μακάρι η φινλανδική κυβέρνηση να δει την αξία του πολιτισμού και του κινηματογράφου και να το υποστηρίζουν όπως κάνουν η Δανία, η Σουηδία και η Νορβηγία.
Γιούχο Κουοσμάνεν: Ναι, είναι. Οι περισσότερς ταινίες υποστηρίζονται από το κράτος. Η παραγωγή ταινιών στη Φινλανδία μοίαζει όχι πολύ ριψοκίνδυνη και στο εγχώριο κοινό φαίνεται να αρέσουν πολύ οι φινλανδικές ταινίες. Παρόλο που υποστηρίζεται από το κράτος, οι καλλιτεχνικές επιλογές δεν ελέγχονται από το κράτος. Αυτό είναι κάτι που οι Αμερικανοί δυσκολεύονται να καταλάβουν.
Τζ - Π Βαλκεάπα: Ναί. Αλλά τώρα έχουμε μια δεξιά-ακροδεξιά κυβέρνηση που μειώνει τη χρηματοδότηση των τεχνών. Θα δούμε αν θα υπάρξουν διορθωτικές κινήσεις από την επόμενη κυβέρνηση αφού αυτοί οι σημερινοί ηλίθιοι τελειώσουν τη δουλειά τους.
Ποια είναι τα εμπόδια που πρέπει να ξεπεράσει κάθε νέος σκηνοθέτης για να φτιάξει τη δική του ταινία;
Χάνα Μπέργκχολμ: Συχνά θεωρείται ότι ο σκηνοθέτης είναι φυσικά άνδρας. Μέχρι πρόσφατα ήταν πολύ δύσκολο ειδικά για τις γυναίκες σκηνοθέτες να έχουν την ευκαιρία να σκηνοθετήσουν την πρώτη τους ταινία μεγάλου μήκους και επίσης να πάρουν τον ίδιο προϋπολογισμό με τους άνδρες σκηνοθέτες. Στη Φινλανδία μέχρι πρόσφατα ήταν περίπου το 50% των σκηνοθετών γυναίκες αλλά σκηνοθετούσαν μόνο το 16% των ταινιών μεγάλου μήκους. Αυτό έχει αλλάξει τώρα και πάνω από το 50% του συνολικού αριθμού των ταινιών μεγάλου μήκους σκηνοθετούνται από γυναίκες. Αυτή η ισότητα και η διαφορετικότητα δίνει την ευκαιρία σε πολλούς νέους σκηνοθέτες και επομένως κάνει τις ταινίες πλουσιότερες. Φυσικά κάθε νέος σκηνοθέτης πρέπει να αποδείξειτην ικανότητά του με κάποιο τρόπο πριν έχει την ευκαιρία να σκηνοθετήσει μια πρώτη μεγάλου μήκους ταινία.
Γιούχο Κουοσμάνεν: Το σενάριο. Σε μια μικρή χώρα είναι εύκολο να δικτυωθείς, αλλά χρειάζεται ένα καλό σενάριο για να πειστούν οι παραγωγοί.
Τζ - Π Βαλκεάπα: Να πείσεις τους άλλους πως δεν ξοδεύεις τα χρηματά τους και να τους κάνεις να νιώθουν ηλίθιοι που σε εμπιστεύτηκαν.
Πως θα βαθμολογούσες την κινηματογραφική εκπαίδευση στην Φινλανδία; Είναι βοηθητική για τους νέους δημιουργούς;
Χάνα Μπέργκχολμ: Η σχολή κινηματογράφου είναι δωρεάν, όπως είναι το πανεπιστήμιο στη χώρα για όλους. Θα έλεγα πως οι σπουδές είναι συνολικά πολύ ψηλού επιπέδου.
Γιούχο Κουοσμάνεν: Τέλειωσα τις σπουδές μου το 2014, οπότε δεν ξέρω πως είναι τα πράγματα τώρα. Για μένα ήταν κομβικές.
Τζ - Π Βαλκεάπα: Διαφέρει ανά περίπτωση. Με καλή τύχη μπορεί να πετύχεις έναν δάσκαλο με ικανότητες που αξίζει τον χρόνο των μαθητών και είναι αφοσιωμένος σε αυτό που κάνει. Από την εμπειρία μου γνωρίζω ότι δεν μπορούν να έχουν τους καλύτερους δημιουργούς για να διδάξουν αφού αυτοί κάνουν τις καριέρες τους. Οταν ήμουν σπουδαστής 25 χρόνια πριν το πιο σημαντικό ήταν ότι γνώριζα για πρώτη φορά τους μελλοντικούς μου συνεργάτες.
Το να αποκαλούμε το φινλανδικό σινεμά περίεργο είναι απλά μέρος του μάρκετινγκ. Μην ξεγελιέστε!» - Γιούχο Κουοσμάνεν
Από το 1 στο 10 πόσο αγαπάς τον Ακι Καουρισμάκι και γιατί; Ποιες από τις ταινίες του δεν βαριέσαι να βλέπεις; Και ποια είναι η γνώμη σου για τον Μίκα Καουρισμάκι;
Χάνα Μπέργκχολμ: 10, γιατί είναι μοναδικός σκηνοθέτης. Η αγαπημένη μου ταινία του είναι το «Μακριά Πετούν τα Σύννεφα» του 1996.
Γιούχο Κουοσμάνεν: Δεν έχω ιδέα ποια είναι αυτά τα όνόματα...
Ποια είναι η καλύτερη φινλανδική ταινία όλων των εποχών και γιατί;
Χάνα Μπέργκχολμ: Μια κλασική ταινία το «The White Dear». Ενα πανέμορφο φιλμ φαντασίας με βαμπίρ από τα 50s. Είχε κερδίσει στις Κάννες το βραβείο καλύτερης ταινίας φαντασίας.
Γιούχο Κουοσμάνεν:«8 Deadly Shots» του Μίκο Νισκανεν. Το καστ είναι απίστευτο και απεικονίζει την ουσία των Φινλανδών. Είναι πολύ φινλανδικό αλλά όχι εθνικιστικό.
Τζ - Π Βαλκεάπα: Υπάρχει ένα φιλμ στο οποίο επιστρέφω πάντα με χαρά και αυτό είναι το «Komisario Palmun Erehdys» του Μάτι Κασίλα από το 1960. Μια φάρσα μυστηρίου με υπερβολικά τέλειες... υπερβολικές ερμηνείες και υπέροχη ασπρόμαυρη φωτογραφία.
Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες για το αφιέρωμα στον Νεο Φινλανδικό Κινηματογράφο στο site της Ταινιοθήκης στην επίσημη σελίδα της στο Facebook και το Ιnstagram.
