Πάμε πίσω στον Φεβρουάριο; Ας μιλήσουμε για «εκείνη» τη στιγμή. Ηταν η στιγμή που η 87η Απονομή των Βραβείων Οσκαρ πήρε φωτιά, το σημείο όπου η αίθουσα ένιωσε να τραντάζεται από το χειροκρότημα, το στιγμιότυπο μιας Μέριλ Στριπ να χειροκροτεί όρθια κάθε λέξη απ' όσα είπε στον ευχαριστήριο λόγο της η Πατρίσια Αρκέτ, παραλαμβάνοντας το Οσκαρ Β' Γυναικείου Ρόλου για το «Boyhood» του Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ. Ηταν η πρώτη στιγμή που το ζήτημα ισότητας και γυναικείων δικαιωμάτων ανασύρθηκε ξανά από το χρονοντούλαπο της φεμινιστικής ιστορίας και τα πράγματα ειπώθηκαν με το όνομά τους: δεν έχουμε λύσει και πολλά. Ο σεξισμός υφίσταται ακόμα.
Θυμηθείτε το στιγμιότυπο: Oscars 2015: Αποθεώνοντας ξανά και ξανά την Πατρίσια Αρκέτ
Υπέροχη, μεγαλωμένη, με άποψη, χιούμορ και υπέροχα γυαλιά πρεσβυωπίας, η Αρκέτ σήκωθηκε στη σκηνή του Dolby Theatre έτοιμη να μείνει στην ιστορία του θεσμού με έναν από τους πιο μαχητικούς ευχαριστήριους λόγους που αναγνώστηκαν ποτέ για την πολυδιαφημισμένη ισότητα των γυναικών που όμως μοιάζει να μένει πάντα στα χαρτιά: «Αφιερώνω το βραβείο μου σε κάθε γυναίκα που έχει γεννήσει και δεν έχει που να αφήσει το μωρό της για να εργαστεί, κάθε φορολογούμενη και πολίτη αυτού του έθνους που πληρώνει ακριβώς ίδιους φόρους αλλά αμοίβεται λιγότερο, σε όλες όσες έχουν αγωνιστεί για την ισότητα. Ηρθε η στιγμή να αποκτήσουμε μισθολογική ισότητα, μια για πάντα;»
Ναι, η αλήθεια είναι ότι όλες κι όλοι σκεφτόμαστε καχύποπτα: παραπονιούνται και οι χολιγουντιανοί σταρ για ανισότητα; Δεν τους φτάνουν τα εκατομμύρια που σκανδαλωδώς παίρνουν; Σωστά. Ομως έτσι χάνουμε το θέμα. Και το δάσος. Ανάλογα με τον τομέα εργασίας σου, αμοίβεσαι. Αλλοι με το χαμηλότερο μισθό. Αλλοι με τα χρυσά τσεκ της χολιγουντιανής βιομηχανίας. Σύμφωνοι. Ακόμα όμως κι ανάμεσα σε αυτές τις γραμμές, οι γυναίκες εξακολουθούν να αμοίβονται λιγότερο.
Με τον τίτλο «Why Do I Make Less Than My Male Co-Stars?» η Τζένιφερ Λόρενς («Hunger Games», «Oδηγός Αισιοδοξίας») έγραψε πρόσφατα ένα άρθρο στο blog «Lenny», εξηγώντας ακριβώς αυτό. «Είναι δύσκολο για μένα να μιλήσω για την εμπειρία μου σαν εργαζόμενη γυναίκα, γιατί καταλαβαίνω πως τα προβλήματά μου είναι πολύ μικρότερα ή ασήμαντα με τα προβλήματα του κόσμου. Ακούστε με όμως. Οταν ανακάλυψα πόσο λιγότερο πληρώνομαι σε σχέση με τους τυχερούς ανθρώπους που... έχουν πέος, θύμωσα. Θύμωσα με τον εαυτό μου. Ενιωσα αποτυχημένη ως διαπραγματεύτρια γιατί εγκατέλειπα πάντα νωρίς. Δεν ήθελα να τσακώνομαι πάνω από εκατομμύρια δολάρια που, ειλικρινά, εξαιτίας των franchises του "The Hunger Games" και των "X-Men", δεν τα χρειαζόμουν. Δεν ήθελα να φανώ "δύσκολη" ή "κακομαθημένη". Και εκείνη την εποχή μου φάνηκε μια χαρά, μέχρι που είδα τις αμοιβές στο Ιντερνετ και ανακάλυψα πως κάθε άντρας με τον οποίο δούλεψα δεν ανησύχησε ποτέ αν θα είναι "δύσκολος" ή "κακομαθημένος"... Δεν νομίζω ότι είμαι η μόνη γυναίκα με αυτό το θέμα. Είμαστε κοινωνικά συμβιβασμένες να συμπεριφερόμαστε με αυτόν τον τρόπο; Ο Τζέρεμι Ρένερ, ο Κρίστιαν Μπέιλ, ο Μπράντλεϊ Κούπερ όλοι πάλεψαν και πέτυχαν να διαπραγματευτούν μεγάλα συμβόλαια για τους εαυτούς τους. Είμαι σίγουρη πως τους σχολιάσαν ως σκληρούς και με τακτική, ενώ εγώ ήμουν απασχολημένη με το να μην φανώ κακομαθημένη, χωρίς τελικά να πάρω το μερίδιο που δικαιούμαι...»
Θυμηθείτε τι ακριβώς είπε: H Τζένιφερ Λόρενς γράφει για το σεξισμό στη βιομηχανία (και το Χόλιγουντ παραληρεί)
Το άρθρο της Λόρενς ήρθε να προστεθεί στις όλο και πιο δυνατές φωνές που τον τελευταίο καιρό μιλούν για το σεξισμό στο Χόλιγουντ, εν μέσω μιας αντιπαράθεσης για το τι σημαίνει «φεμινισμός» και πώς αυτός μπορεί να οριστεί στην εποχή μας.
«Ξέρετε, ο φεμινισμός είναι πολύ παρεξηγημένη έννοια στις μέρες μας...» μάς είχε πει στη συνέντευξή μας η Τζέσικα Τσαστέιν («Interstellar», «Zero Dark Thirty», «Η Διάσωση»). Για χρόνια τον απέρριπτα ως κάτι δογματικό και ξεπερασμένο. Είδα όμως ότι δεν έχει δυστυχώς εκλείψει η καθημερινή αγένεια, ο καταιγισμός στερεότυπων, η άνιση συμπεριφορά απέναντι στις γυναίκες. Κι αποφάσισα να το υποδεικνύω. Με τη δική μου μικρή φωνή. Στη δουλειά μας δεν έχουμε ίσες ευκαιρίες, ούτε ίση μεταχείριση, ούτε ίδιους μισθούς. Γιατί; Γιατί οι γυναίκες να πρέπει να πουλάμε το image μας, μία γυμνή φωτογράφιση απαραιτήτως, ακόμα κι αν έχουμε επιδείξει ότι έχουμε ταλέντο για να παίξουμε τα πάντα; Γιατί μόλις γεράσουμε μας ξεχνάνε; Υπάρχουν καταπληκτικές ηθοποιοί, 50 και 60 χρονών, που δεν τους δίνουν καμία ευκαρία στο σινεμά. Κάποιος που πιστεύει ότι υπάρχουν πολλοί ρόλοι για γυναίκες αυτής της ηλικίας, πρέπει να είναι κάποιος που μάλλον δεν πηγαίνει σινεμά. Εγώ πηγαίνω. Προσπαθώ να βλέπω τα πάντα. Και από τη θέση του θεατή συνεχώς διαπιστώνω πως, ναι, υπάρχει ακόμα μία τεράστια διαφορά ανάμεσα στους ανδρικούς και τους γυναικείους ρόλους. Θα ήθελα τόσο πολύ να δω περισσότερες ταινίες γραμμένες για αυτές τις εκπληκτικές κυρίες εκεί έξω...»
Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη της εδώ: H Τζέσικα Τσαστέιν μιλάει στο Flix: «Επιλέγω τους ρόλους που με τρομάζουν»
Σε ξέσπασμά της σε βιντεοσκοπημένη συνέντευξη, η Ελεν Μίρεν επίσης χαρακτήρισε το σεξιστικό Χόλιγουντ «fucking outrageous». Στο πρόσφατο «Power Women Breakfast» που διοργάνωσε το κινηματογραφικό site Τhe Wrap απάντησε χωρίς περιστροφές στην ερώτηση της δημοσιογράφου για το αν συμφωνεί ότι το Χόλιγουντ διαγράφει τις γυναίκες πρωταγωνίστριες μετά από κάποια ηλικία. Εξαιρετικό παράδειγμα; Η 37χρονη Μάγκι Τζίλενχαλ θεωρήθηκε «πολύ μεγάλη» κι έχασε το ρόλο ως σύντροφος ενός 55χρονου πρωταγωνιστή! Η Ελεν Μίρεν στο άκουσμα αυτής της είδησης δεν μάσησε τα λόγια της.
«Ω μπορώ να το πιστέψω! Είναι σίγουρα αλήθεια! Είναι γαμημένα εξωφρενικό! Ειλικρινά είναι τόσο ηλίθιο και εξοργιστικό αυτό που συμβαίνει - και συνέβαινε πάντα! Κι όλοι το βλέπαμε να συμβαίνει...»
Δείτε το βίντεο εδώ: Η Ελεν Μίρεν χαρακτηρίζει το σεξιστικό Χόλιγουντ «fucking outrageous»
Στην ομιλία της στα Ηνωμένα Εθνη η Εμα Γουότσον (ναι, το κοριτσάκι του Χάρι Πότερ που μεγάλωσε και απέκτησε βροντερή φωνή) έβαλε τα πράγματα στη σειρά. Η 25χρονη πρωταγωνίστρια κλήθηκε στο Κτίριο του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στην Νέα Υόρκη για την ημερίδα με θέμα «ΕκείνοςΓιαΕκείνη» («HeForShe»), μία καμπάνια που έχει ως στόχο να εισάγει στη φεμινιστική συζήτηση τους άντρες: να εκπαιδεύσει τα αγόρια να σταματήσουν να κοιτούν τα θέματα ανισότητας μεταξύ των φύλων ως πρόβλημα των γυναικών, αλλά να προβληματιστούν και να τοποθετηθούν απέναντι στα ζητήματα ως πολίτες του κόσμου.
«Αποφάσισα από πολύ μικρή ότι ήμουν φεμινίστρια. Ηταν φυσικό επακόλουθο για μένα να είμαι. Ομως οι πρόσφατες μελέτες μου, μού έδειξαν ότι ο η ίδια η λέξη έχει καταντήσει αρνητική. Ακόμα κι από τις ίδιες τις γυναίκες, οι οποίες επιλέγουν να μην ορίζονται ως φεμινίστριες. Φαίνεται πώς φεμινισμός στα μάτια τους σημαίνει ανδρόγυνη συμπεριφορά, αγριότητα, επίθεση, μίσος για τους άντρες, ασχήμια. Γιατί κατέληξε ο φεμινισμός να θεωρείται κάτι τόσο απωθητικό; Θεωρώ ότι έχουν δίκιο όσοι υποστηρίζουν ότι πρέπει να πληρώνομαι το ίδιο με τους άντρες συναδέλφους μου. Νομίζω ότι ναι, πρέπει να έχω το δικαίωμα να παίρνω εγώ τις αποφάσεις που αφορούν το σώμα μου. Πιστεύω ότι οι γυναίκες οφείλουν να συμπεριλαμβάνονται στην πολιτική ηγεσία, ώστε να έχουν λόγο σε αποφάσεις που μετά θα ορίζουν τη ζωή μου. Και θεωρώ ότι κοινωνικά πρέπει να λαμβάνω τον ίδιο σεβασμό με τους άντρες. Που είναι το λάθος σε αυτή τη σκέψη;»
Διαβάστε περισσότερα: Η Εμα Γουότσον προσκαλεί τους άντρες στη συζήτηση: «o φεμινισμός είναι και δικό σας ζήτημα»
Σε παρόμοια ερώτηση επί σκηνής του νεοϋορκέζικου φεστιβάλ της Tribeca, η μεγάλη κυρία του σινεμά, Μέριλ Στριπ (η οποία δεν έμεινε στα λόγια αλλά χρηματοδότησε μία υποτροφία στο NYU Film School για γυναίκες σεναριογράφους άνω των 40 ετών!) εξήγησε με ανθρωπιά το πρόβλημα: «Σκεφτείτε για λίγο πώς μεγαλώνουμε κι εμείς τα κορίτσια. Με ανδροκρατούμενες ιστορίες. Που όμως όταν τις διαβάζουμε, ονειρευόμαστε να παίξουμε τον ήρωα. Οχι το κορίτσι του. Κι εμείς με τον Τομ Σόγιερ ταυτιζόμαστε. Παίζουμε τον Πίτερ Παν, όχι την Τίνκερμπελ. Από μικρές διαβάζουμε ιστορίες, βλέπουμε ταινίες, ακούμε τραγούδια όπου οι ήρωες είναι οι άντρες. Οταν αυτό ζυμωθεί στην προσωπικότητά σου, μετά μεγαλώνεις έχοντας ήδη βολευτεί στην κατώτερη/άνιση/«άλλη» θέση σου. Και μετά είναι πολύ δύσκολο να βρεις ένα ρόλο ως γυναίκα που θα κάνεις τον άντρα θεατή να καταλάβει πώς εσύ νιώθεις...»
Δείτε το βίντεο με ολόκληρη την ομιλία της εδώ: «Από μικρά κορίτσια ταυτιζόμαστε με τον Τομ Σόγιερ»: η Μέριλ Στριπ εξηγεί όσα ακόμα το Χόλιγουντ δε λέει να καταλάβει
Ακόμα όμως και το φεστιβάλ Καννών φέτος ήταν συντονισμένο με την επικαιρότητα του θέματος. To Variety και τα Ηνωμένα Εθνη διοργάνωσαν στις Κάννες ένα πάνελ για να συζητηθεί ανοιχτά το θέμα της ανισότητας στο Χόλιγουντ, αλλά και το παγκόσμιο σινεμά. Σταρ, σκηνοθέτες και παραγωγή έλαβαν μέρος συζητώντας τις προσωπικές τους εμπειρίες απέναντι στον σεξισμό της βιομηχανίας. «Ο κόσμος του σινεμά συνεχώς υποβιβάζει τις γυναίκες» είπε η Σάλμα Χάγιεκ. «Δεν μάς βλέπουν δυνατές αρκετά για να φέρουμε κέρδη. Υπάρχει ακόμα τεράστια άγνοια. Το Χόλιγουντ δεν έχει στο επιχειρηματικό του όραμα θέση για τη γυναίκα. Δεν μπορούμε να στεκόμαστε στο περιθώριο ως θύματα. Πρώτον δεν μάς αξίζει και δεύτερον δεν τους ενδιαφέρει. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι το χρήμα. Πρέπει να αποδείξουμε ότι μπορούμε να σώσουμε μία βιομηχανία που καταρρέει. Με πρότζεκτ που θα τους φέρουν κέρδη.
Η εκπρόσωπος του ΟΗΕ, σύμβουλος Ελίζαμπερ Ναμαγιάρο, κατέθεσε στατιστικά που βρέθηκαν μετά από έρευνες του Ινστιτούτου της Τζίνα Ντέιβις (Geena Davis Institute on Gender and Media) όπου μόνο 12% των blockbusters που γυρίστηκαν την τελευταία δεκαετία είχαν μία γυναίκα ως πρωταγωνίστρια, ενώ μόνο 7% των top 250 ταινιών της δεκαετίας είχαν γυναίκα σκηνοθέτη.
Η Κριστίν Βασόν, η βετεράνος παραγωγός που έφερε στις Κάννες την τελευταία της ταινία, το λεσβιακό δράμα «Carol» του Τοντ Χέινς πρόσθεσε: «Τις περισσσότερες φορές ο άντρας πρωταγωνιστής πρέπει να εγκρίνει τη γυναίκα συμπρωταγωνίστριά του. Οχι μόνο ο παραγωγός ή ο σκηνοθέτης. Ο άντρας ηθοποιός.Εχω τόσο πολύ συνηθίσει πια. Εχω συνηθίσει την ανισότητα, την αγένεια, τη συγκατάβαση...»
Διαβάστε αναλυτικά το ρεπορτάζ από τις Κάννες, 2015: Σάλμα Χάγιεκ, Πάρκερ Πόζι, Κριστίν Βασόν συζητούν για τον σεξισμό της βιομηχανίας
Παρόμοια αντέδρασε και η πρωταγωνίστρια του «Carol», Κέιτ Μπλάνσετ. Tης θίξαμε το θέμα του σεξισμού στη βιομηχανία και τα μάτια της πέταξαν σπίθες. «Πρέπει κάποια στιγμή να σταματήσει να υπάρχει θέμα. Να σταματήσουμε να το συζητάμε. Θεέ μου δεν έχει έρθει ακόμα αυτή η στιγμή κι έχουμε 2015! Οι γυναίκες ηθοποιοί φωνάζουν για σεξισμό γιατί ο σεξισμός υφίσταται, αγαπητή μου. Δεν είναι μόδα, δεν είναι φάση, δεν πρέπει κι εσείς να τον μεταφέρετε μέσα από τα κείμενά σας ως trending topic. Ο τρόπος που σήμερα πρέπει να κάνουμε αυτόν τον διάλογο είναι εξαιρετικά σημαντικός. Ο τρόπος που εμείς οι γυναίκες θα δουλέψουμε τα επόμενα χρόνια σ' αυτή τη βιομηχανία -οι επιλογές μας, η στάση μας- είναι εξαιρετικά σημαντικός. Φυσικά και είμαι φεμινίστρια! Ολες και όλοι θα έπρεπε να είμαστε! Εχω τρία αγόρια και πρόσφατα απέκτησα μια κόρη. Δε θα τη μεγαλώσω διαφορετικά, γιατί ούτε εμένα με μεγάλωσαν να γίνω κορίτσι. Νομίζω ότι αυτό προέκυψε. Με μεγάλωσαν ως άνθρωπο, όμως έξω από το σπίτι μου δεν βρήκα την ίδια ισότητα. Για αυτό πρέπει να αλλάξω κάτι σ' αυτό τον κόσμο. Να το βρει η κόρη μου έτοιμο όταν θα μεγαλώσει. Να μην αναγκαστεί να κάνει όλες αυτές τις παρωχημένες κουβέντες για το σεξισμό. Να μην υπάρχει τότε...»
Θυμηθείτε τη συνέντευξή της εδώ: Το Flix συναντά (συνομιλεί με & ερωτεύεται) την Κέιτ Μπλάνσετ!
Yπάρχουν όμως και κάποιοι άντρες ηθοποιοί που αγωνίζονται το ίδιο δυναμικά στο πλευρό των γυναικών. Διάσημο παράδειγμα, ο Μαρκ Ράφαλο. Το 2013 είχε δώσει έναν παθιασμένο λόγο στο Τζάκσον του Μισισιπή κατά τη διάρκεια μίας πορείας υπέρ των γυναικείων δικαιωμάτων στις νόμιμες αμβλώσεις. Σήμερα γράφει στο προσωπικό του Tumblr για να απαντήσει στο «I am not a Feminist» κίνημα που ξεκίνησε και ισχυροποιήθηκε στα social media.
Διαβάστε ολόκληρο το άθρο του εδώ: Ο Μαρκ Ράφαλο έχει δυο σκληρά αντρικά λόγια να πει στο κίνημα των αντιφεμινιστών: «Κiss my ass, you ignorant little jerks!»
«Πρώτα από όλα, είναι φανερό: δεν έχεις ιδέα τι σημαίνει φεμινισμός. Αλλά δεν πρόκειται να σου το εξηγήσω εγώ. Google it. Αλλά θα γράψω όσα νομίζω για σένα και θέλω να τα ξέρεις: Είσαι η προσβολή των γυναικών που τους έχωσαν σε κάτι κελιά λιγότερο από 100 χρόνια πριν, για να έχεις εσύ δικαίωμα στην ψήφο. Είσαι η προσβολή κάθε γυναίκας που αγωνίστηκε για να έχουν οι γυναίκες δικαίωμα στην εργασία, στο διαζύγιο, στην απόκτηση περιουσίας, στα αντισυλληπτικά χάπια. Με λίγα λόγια, δεν έχεις ιδέα για τι πράγμα μιλάς. Θερίζεις τα προνόμια που οι θυσίες αυτών των γυναικών έχουν προσφέρει στην καθημερινότητά σου. Και μετά φοράς αυτό το ειρωνικό γελάκι και ποζάρεις μ' ένα εξυπνακίστικο πανό για να δηλώσεις τον αντιφεμινισμό σου, φτύνοντας άγνοια σε αγώνες 200 ετών. Δαγκώνεις το χέρι που σε τάισε ελευθερία, δημοκρατία, ασφάλεια και δικαίωμα στο να έχεις φωνή....»
Και μην ξεχνάτε: Flix Top Ten 2015: Ψηφίστε την καλύτερη ταινία της χρονιάς!
Περισσότερα Best of 2015:
- Best of 2015: Αυτή ήταν η ομορφότερη απ' όλες τις εικόνες της χρονιάς
- Best of 2015: Τσάνινγκ Τέιτουμ vs. Τζο Μανγκανιέλο για την πιο σέξι σκηνή της χρονιάς
- Best of 2015: Πού ραφτήκαμε φέτος;
- Best of 2015: Μεγάλες προσδοκίες, μεγάλες απογοητεύσεις.
- Best of 2015: Οι 3 φορές που η ζωή ξεπέρασε την τέχνη
- Best of 2015: Τα εσώρουχα της χρονιάς!
- Best of 2015: Η χρονιά που ο Ανταμ Ντράιβερ σήκωσε τα βάρη του
- Best of 2015: Τα πόστερ που θέλουμε στον τοίχο μας!
- Best of 2015: Οικογενειακές αξίες αλά γαλλικά
- Best of 2015, Οι καλύτερες σκηνές σεξ: Ενα, δύο... τρίο!
- Best of 2015: H πιο - αναμενόμενα και απροσδόκητα την ίδια στιγμή - συγκινητική στιγμή της χρονιάς
- Best of 2015: Το κλισέ που δεν ξέχασα
- Best of 2015: Tέσσερις σκηνές που θα σε κάνουν να θέλεις να χορεύεις για πάντα
- Best of 2015: 5 ταινίες που πρέπει να δείτε πριν κάνετε το top 10 σας
- Best of 2015: Τα τραγούδια που ακούσαμε με τα μάτια
