Η ατμόσφαιρα στην Ιριδα την Παρασκευή το απόγευμα, στο πλαίσιο της ανοιχτής εκδήλωσης με τίτλο ««Ίριδα: τι παίζει με το αύριο;» ήταν, περισσότερο από μια ατμόσφαιρα διαμαρτυρίας, μια ατμόσφαιρα γιορτής.
Για δεύτερη φορά το τελευταίο διάστημα υπό απειλή για την ελεύθερη χρήση της από τον Πολιτιστικό Ομιλο Φοιτητών Πανεπιστημίου Αθηνών (Π.Ο.Φ.Π.Α.), η Ιριδα ήταν γεμάτη από κόσμο που ήρθε για να στηρίξει τα αιτήματα των φοιτητών, αλλά ίσως και περισσότερο μια μεγάλη ιστορία που κρατάει χρόνια πολιτισμού και ελεύθερης έκφρασης.
Ηταν μόλις πριν ένα χρόνο, που η Ιριδα απειλούνταν από την «αξιοποίηση», όπως την εξελάμβανε το ίδιο το Πανεπιστήμιο - διαβάστε αναλυτικά στο ρεπορτάζ του Flix, καθώς και λίγο πιο πρόσφατα η δικαίωση ενός αγώνα που είδε την Ιριδα να δικαιώνεται μετά από μια σκοτεινή περίοδο αβεβαιότητας.
Ωστόσο, μόλις πρόσφατα, νέα γεγονότα υπενθυμίζουν πως η απόφαση του Πανεπιστημίου για την «αξιοποιήση» της Ιριδας ισχύει και ανάγκασε τον Π.Ο.Φ.Π.Α. να ακυρώσει προγραμματισμένη του δράση εξαιτίας της «ενοικίασης» της αίθουσας.
Διαβάστε παρακάτω αυτούσιο το Δελτίο Τύπου του Π.Ο.Φ.Π.Α. που χαρτογραφεί όλα όσα ειπώθηκαν την Παρασκευή 14 Ιουνίου στην Ιριδα, ανανεώνοντας με συγκρατημένη αισιοδοξία το ραντεβού του για το Σεπτέμβρη... Ας ελπίσουμε σε συνετές αποφάσεις από τους υπεύθυνους της πανεπιστημιακής κοινότητας.
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Πολιτιστικός Όμιλος Φοιτητών Πανεπιστημίου Αθηνών
Δελτίο Τύπου
«Ίριδα: τι παίζει με το αύριο;» - Παρασκευή 14/6/2024
Την Παρασκεύη 14 Ιουνίου πραγματοποιήθηκε στο κατάμεστο κινηματοθέατρο Ίρις, στο ισόγειο του κτιρίου της Πανεπιστημιακής Λέσχης του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.), εκδήλωση του Πολιτιστικού Ομίλου Φοιτητών Πανεπιστημίου Αθηνών (Π.Ο.Φ.Π.Α.), με τίτλο «Ίριδα: τί παίζει με το αύριο;»
Στην εκδήλωση που συντόνισε ο κινηματογραφικός συντάκτης Αλέξανδρος Παπαγεωργίου, καλλιτέχνες, ακαδημαϊκοί και άνθρωποι του πολιτισμού συζήτησαν με βάση την ιστορία της Ίριδας και των φοιτητικών πολιτιστικών ομάδων που δραστηριοποιούνται σε αυτή για δεκαετίες, γύρω από τη σημασία του πολιτισμού στο δημόσιο πανεπιστήμιο, την καλλιτεχνική εκπαίδευση και την προσφορά του Π.Ο.Φ.Π.Α. στη φοιτητική κοινότητα και την πολιτιστική ζωή της πόλης.
Η εκδήλωση ξεκίνησε με την ανάγνωση, από μέλη του Πολιτιστικού Ομίλου, κειμένου σχετικού με την ιστορία του χώρου και των πολιτιστικών ομάδων, καθώς και με τις πρόσφατες, ανησυχητικές, εξελίξεις που θέτουν τη συνέχιση της παρουσίας των φοιτητών στο ιστορικό κινηματοθέατρο και τους χώρους της Πανεπιστημιακής Λέσχης εν αμφιβόλω. Πρόκειται για την πρόσφατη κοινοποίηση στους φοιτητές αποσπάσματος των πρακτικών συνεδρίασης της Επιτροπής Φοιτητικής Μέριμνας, στο οποίο αναφέρεται πως το Ε.Κ.Π.Α. θα διαθέτει τους χώρους και σε εξωτερικούς φορείς, προκειμένου να προκύψουν έσοδα για το Πανεπιστήμιο.
Την απόφαση αυτή ακολούθησε η εκμίσθωση του χώρου της Ίριδας, σε ώρα προγραμματισμένης από τον Π.Ο.Φ.Π.Α. εκδήλωσης, προκειμένου να πραγματοποιηθεί event μόδας στα πλαίσια του Athens Fashion Week.
Σε απάντηση ερώτησης του συντονιστή, οι φοιτήτριες του Πολιτιστικού Ομίλου αναφέρθηκαν στον κίνδυνο ακύρωσης της εκδήλωσης, που προέκυψε στα τέλη της προηγούμενης εβδομάδας κι ενώ αυτή είχε ανακοινωθεί στον τύπο και στη Διοίκηση του Πανεπιστημίου.
Ο Όμιλος κλήθηκε από το Γραφείο Πολιτιστικών Δραστηριοτήτων της Διεύθυνσης Φοιτητικής Μέριμνας να καταθέτει πλέον αιτήματα για την έγκριση εκδηλώσεων τις οποίες θέλει να πραγματοποιήσει στους χώρους λειτουργίας του. Αυτό, βάσει πρόσφατης απόφασης του Συμβουλίου Διοίκησης με την οποία ορίζεται η συγκρότηση επιτροπών, οι οποίες θα εξετάζουν τα υποβληθέντα αιτήματα για διεξαγωγή εκδηλώσεων σε χώρους του Ε.Κ.Π.Α.. Τα μέλη του Π.Ο.Φ.Π.Α. εξέφρασαν τον προβληματισμό τους για τους δρόμους στους οποίους μπορεί να οδηγήσουν τέτοιες αποφάσεις οι οποίες οδηγούν στον περιορισμό της ελευθερίας έκφρασης στους χώρους του Πανεπιστημίου.
Στη συνέχεια, ακολούθησε συζήτηση και τοποθετήσεις από τους συμμετέχοντες ομιλητές.
Η Εύα Στεφανή, σκηνοθέτις και καθηγήτρια στο Τμήμα Επικοινωνίας και Μ.Μ.Ε. του Ε.Κ.Π.Α, τόνισε πως σε μία εποχή που ο λόγος του Πανεπιστημίου συντηρητικοποιείται, η Ίριδα προσφέρει ένα άλλο βλέμμα στον πολιτισμό. Ο Πλάτων Μαυρομούστακος, θεατρολόγος και καθηγητής στο Τμήμα Θεάτρου Σχολής Καλών Τεχνών του Αριστοτελείου πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, έκανε εκτενή αναφορά στην προσωπική του εμπειρία ως μέλος του Θεατρικού Τμήματος Πανεπιστημίου Αθηνών και την προσφορά αυτής της πολιτιστικής ομάδας φοιτητών που δημιουργήθηκε εν μέσω της σκοτεινής περιόδου της δικτατορίας και το μεγάλο αριθμό ανθρώπων του θεάτρου που ξεκίνησε από αυτή. Ο Μενέλαος Καραμαγγιώλης, σκηνοθέτης και ραδιοφωνικός παραγωγός, έκανε αναφορά στο μεγάλο αριθμό σκηνοθετών και τεχνικών του κινηματογράφου που ξεκίνησαν από την Ίριδα και ανέφερε πως η αίθουσα λειτούργησε ως «ένας εναλλακτικός και πολύ αποτελεσματικός τρόπος παιδείας, εκπαίδευσης και διαλόγου στο σινεμά». Η Βαρβάρα Κοντονή, κινηματογραφική συντάκτης του cinemagazine.gr και εισηγήτρια σεμιναρίου του Κινηματογραφικού Τομέα Π.Ο.Φ.Π.Α., είπε πως η Ίριδα «είναι μιας μορφής τοπόσημο και καταφύγιο το οποίο πρέπει να διατηρηθεί και να παραμείνει ανοιχτό και στα χέρια των φοιτητών με κάθε δυνατό τρόπο» και διάβασεαπόσπασμα από την ανακοίνωση της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου. Ο Χρήστος Πολίτης δημιουργός και διαχειριστής της ιστοσελίδας «Ο Χρήστος δε μένει πια εδώ», ανέφερε πως «έζησε την Ίριδα σα θεατής τα λίγα χρόνια που βρίσκεται στην Αθήνα, σκεπτόμενος πως στη Θεσσαλονίκη δεν υπάρχει κάτι αντίστοιχο» και μίλησε για το πόσοσημαντικό είναι πως γύρω από την αίθουσα έχει δημιουργηθεί μια κοινότητα ανθρώπων. Τέλος, ο Αλέξανδρος Παπαγεωργίου μίλησε για το «αίνιγμα Ίριδα» και αναρωτήθηκε «τι κάνει και δουλεύει σωστά» και «συνεχίζει να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση, όχι μουσειακά, αλλά ως ζωντανός οργανισμός και ζωντανό οικοσύστημα» και για την «κουλτούρα αυτοοργάνωσης» της.
Εκ μέρους του Ε.Κ.Π.Α. το παρόν έδωσαν στην εκδήλωση τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης του Πανεπιστημίου και καθηγητές κος Αχιλλέας Χαλδαιάκης και κα Αθανασία Σμυρνιώτου. Ο κος Χαλδαιάκης έκανε μια προσωπική τοποθέτηση, καθώς το Συμβούλιο Διοίκησης δεν το έχει απασχολήσει ακόμα το θέμα της Ίριδας. Στην τοποθέτησή του χαρακτήρισε την Ίριδα «αναπόσπαστο χώρο της φοιτητικής Λέσχης». Είπε συγκεκριμένα πως ο χώρος «είναι εξ ορισμού προορισμένος για τη χρήση των φοιτητών και είναι αδιανόητο να μη συνεχίσει να συμβαίνει κάτι παρόμοιο» και πως «θα ήταν σαν η φοιτητική Λέσχη να μη λειτουργούσε πια ως φοιτητική Λέσχη». Αναφέρθηκε στην ανάγκη ο χώρος να ανακαινιστεί εκ βάθρων ώστε να αποτελέσει ένα «λαμπρό χώρο του Πανεπιστημίου που θα συνεχίσει να λειτουργεί προς χάριν των φοιτητών». Ακόμα, αναφέρθηκε στην ύπαρξη καλλιτεχνικών σχολών του Πανεπιστημίου και την άρρηκτη σύνδεσή τους με τις φοιτητικές ομάδες. Τέλος εξέφρασε την ευχή να υπάρξει συνεργασία και σύμπλευση μεταξύ των φοιτητών και της διοίκησης του Ε.Κ.Π.Α., ενώ δεν αναφέρθηκε καθόλου στα ζητήματα που έθεσαν οι φοιτητές σχετικά με τη στάση της διοίκησης του Πανεπιστημίου απέναντι στον Πολιτιστικό Όμιλο και την απόφαση της Επιτροπής Φοιτητικής Μέριμνας για τη μελλοντική χρήση της αίθουσας.
Στην εκδήλωση έδωσαν το παρόν και εκπρόσωποι καλλιτεχνικών σωματείων και πολιτιστικών φορέων οι οποίοι δήλωσαν τη συμπαράστασή τους στον αγώνα των φοιτητών.
Ο Δήμος Αβδελιώδης, μίλησε εκ μέρους της Ένωσης Ελλήνων Σκηνοθετών και δήλωσε ότι «η Ίριδα εκπροσωπεί το άυλο πνεύμα της Ελλάδας». Ο Νεκτάριος Σακκάς, προγραμματιστής του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, μέλος της Π.Ε.Κ.Κ. και της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου είπε πως δε θα ήταν προσωπικά στην αίθουσα με αυτές του τιςιδιότητες, αν στις δύσκολες εποχές της κρίσης δεν είχε παρακολουθήσει τα σεμινάρια ως μέλος του Κινηματογραφικού Τομέα. Θεωρεί πως οι ομάδες του χώρου έχουν δημιουργήσει γενιές κινηματογραφιστών και ανθρώπων που αγαπούν το σινεμά και πως «ο Π.Ο.Φ.Π.Α. είναι ένας πυλώνας για το Πανεπιστήμιο όπως εννοούμε τη γνώση, τη μόρφωση και την παιδεία». Ο Νίκος Καραγιώργης, πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, αναφέρθηκε σε προσωπικές του εμπειρίες από την αίθουσα όπως η παράσταση «Μουσική πράξη στον Μπρεχτ» του Θάνου Μικρούτσικου με τον Γιάννη Κούτρα και στις πρόβες που έκανε στην Ίριδα η Φοιτητική Χορωδία του Μίκη Θεοδωράκη. Είπε επίσης πως «σε μια πόλη που μετατρέπεται σε ένα τεράστιο Airbnb, εχθρικό για τους Αθηναίους… θα τρέχουμε κάθε τρεις και λίγο να σταματάμε ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων χώρων και δημόσιων κατακτήσεων».
Τοποθέτηση έκανε και ο Άρης Τσουκνίδας, πρόεδρος του Π.Ο.Φ.Π.Α. κατά τη δεκαετία του 80, που αναφέρθηκε στον Όμιλο ως χώρο κοινωνικού πειραματισμού και στη σημασία της Πανεπιστημιακής Λέσχης για τους φοιτητικούς κοινωνικούς αγώνες. Επίσης μίλησε για τους αγώνες των φοιτητών για τον κινηματογράφο Ριβολί και τους διαχρονικούς αγώνες για την προστασία της Ίριδας. Ο Ζήνος Παναγιωτίδης, δημιουργός της εταιρείας διανομής Rosebud 21, αναφέρθηκε στις προβολές που γίνονταν επί στρατιωτικής δικτατορίας στην κατάμεστη από φοιτητές Ίριδα, μέχρι το 1972, όταν και τις σταμάτησε η αστυνομία. Ανέφερε επίσης πως αν δεν υπήρχε η Ίριδα ο ίδιος δε θα είχε ασχοληθεί με τον κινηματογράφο.
Η Άννα Αντωνοπούλου, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ένωσης Ελληνικού Ντοκιμαντέρ, μετέφερε την υποστήριξη της Ένωσης στη συνέχιση της λειτουργίας του Π.Ο.Φ.Π.Α. στους χώρους του. Σε τοποθέτησή του ο Σάκης Μπάιμπος, από το Σωματείο Εργαζομένων στον Οπτικοακουστικό Τομέα «Η Κλακέτα», συνέδεσε το ζήτημα της Ίριδας με το γενικότερο πολιτικό πλαίσιο και τους κοινωνικούς αγώνες. Ο Μάνος Τσίζεκ από την Ένωση Σκηνοθετών Δημιουργών, αφού αναφέρθηκε στην προσωπική του σχέση με τον Π.Ο.Φ.Π.Α., διάβασε το κείμενο υποστήριξης με τίτλο Το κινηματοθέατρο «Ίριδα» σε κίνδυνο» που η Ένωση συνυπογράφει με το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών, τον Πανελλήνιο Μουσικό Σύλλογο και το Σωματείο Εργαζομένων στον Οπτικοακουστικό Τομέα «Η Κλακέτα». Η Κέλλυ Παπαϊωάννου, μέλος του Τμήματος Πολιτισμού της Κεντρικής Επιτροπής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδος, στην τοποθέτησή της συνέδεσε τον αγώνα των φοιτητών με τους πρόσφατους αγώνες των καλλιτεχνών.
Παρόντες στην εκδήλωση ήταν και εκπρόσωποι φοιτητικών συλλόγων του Πανεπιστημίου Αθηνών που εξέφρασαν την στήριξη τους και μίλησαν για την σημασία που έχουν ο Π.Ο.Φ.Π.Α. και η Ίριδα για τους φοιτητές.
Στο τέλος της εκδήλωσης διαβάστηκε κείμενο στήριξης από τον Μπάμπη Κονταράκη, ιδιοκτήτη του κινηματογράφου ΑΣΤΟΡ και της εταιρείας διανομής Weird Wave, και φοιτητές, εκπρόσωποι του Πολιτιστικού Ομίλου, απάντησαν σε ερωτήσεις εκπροσώπων του Τύπου. Στα πλαίσια των απαντήσεων ξεκαθαρίστηκε πως ο Π.Ο.Φ.Π.Α. θεωρεί προτεραιότητα τη διασφάλιση της παρουσίας των ομάδων του Ομίλου στους χώρους δράσης τους και όχι τον εξωραϊσμό αυτών των χώρων, ιδίως αν αυτός δε γίνεται με σκοπό οι χώροι να παραμείνουν για χρήση των φοιτητών, αλλά να γίνει πιο εύκολη η εκμίσθωσή τους για σκοπούς τρίτων.
Επίσης έγινε αναφορά στην απλόχερη υποστήριξη που τα μέλη του Π.Ο.Φ.Π.Α. προσφέρουν σε εκδηλώσεις του Ε.Κ.Π.Α. ή σχολών του που πραγματοποιούνται στην Ίριδα.
Πριν από τις ομιλίες και τις παρουσιάσεις, έγινε μια ενημερωτική και διεξοδική αναδρομή στην ιστορία της Ιριδας και του Π.Ο.Φ.Π.Α. που αξίζει να γνωρίζει κανείς. Ακολουθεί αυτούσια η ιστορική αναδρομή που φτάνει μέχρι το πολύπαθο σήμερα:
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΛΕΣΧΗ - ΙΡΙΣ
Το κτίριο της Πανεπιστημιακής Λέσχης ανεγέρθηκε σε οικόπεδο που κληροδότησε στο Πανεπιστήμιο ο κρητικός ευεργέτης Αντώνης Παπαδάκης, από την περιουσία του οποίου, μάλιστα, καλύφθηκαν οι δαπάνες ανέγερσης του κτιρίου. Η απόφαση για την ανέγερση του πάρθηκε το 1925 από τη Σύγκλητο του Πανεπιστημίου, υπό την προεδρία του Κωνσταντίνου Δ. Ζέγγελη. Το μέγαρο της Πανεπιστημιακής Λέσχης οικοδομήθηκε μεταξύ των ετών 1926-1930, βάσει σχεδίων του αρχιτέκτονα Αλέξανδρου Νικολούδη (1874-1944), απόφοιτουτης γαλλικής Ecole des Beaux-Arts και του Γκαστών Ζιλλιρών. Τα αρχικά σχέδια του Νικολούδη, ο οποίος υπήρξε μεταξύ άλλων και αρχιτέκτονας του κινηματογράφου Αττικόν, τροποποιήθηκαν κατόπιν υπόδειξης της Συγκλήτου προκειμένου «το κτήριον από της εξωτερικής αυτού παραστάσεως να διατελή εν αρμονία προς τα εγγύς αυτού κτήρια, οικοδομημένα καθ’ελληνικούς ρυθμούς». Το κτίριο χαρακτηρίζεται ως έργο τέχνης με υπουργική απόφαση που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως το 1988 (ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/1164/19744/9-5-1988 - ΦΕΚ 357/Β/7-6-1988).
Η αίθουσα Ίρις, στο ισόγειο του κτιρίου της Πανεπιστημιακής Λέσχης, σχεδιάστηκε ως πανεπιστημιακό κινηματοθέατρο. Το 1932 εκμισθώθηκε για να λειτουργήσει ως εμπορικός κινηματογράφος με φθηνό φοιτητικό εισιτήριο. Η αίθουσα είχε αρχικά 351 θέσεις, ενώ στη συνέχεια προστέθηκε και δεύτερος εξώστης 180 θέσεων. Η Ίρις υπήρξε σχετικά μικρός κινηματογράφος, σε απόσταση αναπνοής από τις μεγάλες αίθουσες. Το 1932 λειτουργούσαν επίσης οι αίθουσες Αθηναϊκόν, Απόλλων, Άρης, Αττικόν, Ελλάς, Ιντεάλ, Κοτοπούλη, Μαζεστίκ, Μοντιάλ, Παλλάς, Πανελλήνιον, Πάνθεον, Ροζικλαίρ και Σπλέντιτ.
Η Ίρις αρχιτεκτονικά είναι πιο κοντά στην εκλεκτική τεχνοτροπία της Beaux-Arts. Διέθετε στενή είσοδο με ωραίο στέγαστρο και με συμμετρική διάταξη, όπως συνηθιζόταν: υπήρχανταμεία δεξιά και αριστερά και μπαίνοντας, σκάλες που οδηγούσαν στον εξώστη. Γύψινα διακοσμητικά αφθονούν στην αίθουσα, ενώ οι κολώνες στο επίπεδο του εξώστη κοσμούνται με κιονοστάσια. Στον εξώστη υπάρχουν και τεράστιες τζαμαρίες οι οποίες, αργότερα, καλύφθηκαν με κουρτίνες. Τα καθίσματα της Ίριδας ήταν ξύλινα, σκέτα, χωρίς ταπετσαρία, ακόμα και στην πλατεία. Η Ίριδα, παρά την ασύγκριτη αισθητική της αξία, παρέμεινε για χρόνια ανάμεσα στους δευτερεύοντες κινηματογράφους. Τον Οκτώβριο του 1954 πια κατατάχθηκε στους κινηματογράφους Α προβολής, αλλά όπως και άλλοι κεντρικοί οι οποίοι θεωρούνταν υποδεέστεροι, συνέχιζε την προβολή ταινιών που είχαν ήδη παρουσιαστεί σε άλλους κινηματογράφους.
Για χρόνια η αίθουσα εναλλάσσεται ανάμεσα στην Α και τη Β προβολή. Από το 1962 πια, η Ίρις βρίσκει το στίγμα της: γίνεται –παρέα με την αντικρινή Έλλη– φιλόξενη στέγη για ελληνικές ταινίες μικρών εταιρειών παραγωγής. Στην οθόνη της παρέλασαν φουστανέλλες, φαρσοκωμωδίες και σπαραξικάρδια δράματα. Κάπου-κάπου προβλήθηκαν και πιο τυπικέςελληνικές ταινίες, ενώ σπάνια και ελάχιστες ρωσικές. Στη δεκαετία του 1960 έγινε και μια φιλότιμη ανακαίνιση. Η αίθουσα βάφτηκε, επιλέχθηκαν αρμονικά χρώματα, τοποθετήθηκαν κουρτίνες από απλό ύφασμα κοκκινωπής απόχρωσης στις τζαμαρίες του εξώστη. Ντύθηκαν τα καθίσματα της πλατείας και επίσης, με το ίδιο ύφασμα σε πτυχές πλαισιώθηκε η οθόνη. Στα θεωρεία τοποθετήθηκαν ξύλινες βιεννέζικες καρέκλες χωρίς να είναι στερεωμένες στο δάπεδο.
Η Ίρις λειτούργησε ως εμπορικός κινηματογράφος μέχρι το 1972. Η αίθουσα αφέθηκε ταλαιπωρημένη από τον τελευταίο επιχειρηματία. Για κάποια χρόνια χρησιμοποιήθηκε για μαθήματα σχολών του Πανεπιστημίου, ενώ παράλληλα φιλοξενούσε τις δραστηριότητες του Θεατρικού Τμήματος Πανεπιστημίου Αθηνών. Το Θεατρικό Τμήμα αυτό, γνωστό με τα αρχικάΘ.Τ.Π.Α., δεν είναι η πρώτη φοιτητική πολιτιστική ομάδα που είχε ως σπίτι την Ίριδα. Φ.Κ.Λ.Α. - Θ.Τ.Π.Α.
Η ιστορία των πολιτιστικών ομάδων φοιτητών της Πανεπιστημιακής Λέσχης, ξεκινά ήδη από την παλιά φοιτητική λέσχη στην οδό Πειραιώς. Στο νέο κτίριο οι ομάδες αυξάνονται καιγίνονται ακόμη πιο ενεργές. Εκτός από το Θεατρικό Φοιτητικό Όμιλο, σημαντική παρουσία έχουν να επιδείξουν τόσο η φοιτητική χορωδία, όσο και το Μουσικό Τμήμα. Ενδεικτικά, μόνο, να αναφέρουμε πως από το 1931 μέχρι το 1940, η Μικρά Φοιτητική Ορχήστρα έδινε συναυλία κάθε εβδομάδα, εντός του μεγάρου της Λέσχης, σε αίθουσα κατάμεστη από φοιτητές.
Στην Ίριδα, ήδη από το 1963 έως το 1967 πραγματοποιούνται, τα πρωινά της Κυριακής, προβολές από τη Φοιτητική Κινηματογραφική Λέσχη Αθηνών. Οι προβολές αυτές σταμάτησαν με την έλευση της Χούντας. Η ημιτελής περίοδος 1966-67 ξεκινά με την ταινία του Ροβήρου Μανθούλη «Πρόσωπο με Πρόσωπο», μετά την προβολή της στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και πριν βγει σε κανονική διανομή στις αίθουσες. Η Φ.Κ.Λ.Α. ήταν αρκετά ενεργή αυτά τα χρόνια, όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει στις δημοσιευμένες διαμαρτυρίες της ενάντια στη λογοκρισία με αφορμή τα περιστατικά γύρω από την ταινία του Δημήτρη Κολλάτου «Ο Θάνατος του Αλέξανδρου» και την παρουσία ανθρώπων του σπουδαστικού της ασφάλειας στις κυριακάτικες προβολές.
Κατά τη διάρκεια των επόμενων χρόνων, πραγματοποιούνται προβολές στην ασφυκτικά γεμάτη Ίριδα, από ομάδα φοιτητών. Οι προβολές που ξεκίνησαν από μία κάθε Κυριακή και αυξήθηκαν σε τρεις κάθε εβδομάδα, σταμάτησαν το 1972 με παρέμβαση της αστυνομίας. Οι ταινίες αποτελούσαν δωρεάν παραχώρηση από τα γραφεία εκμετάλλευσης ταινιών. Οι φοιτητές, με τη συμπαράσταση του περιοδικού “Σύγχρονος Κινηματογράφος”, φροντίζουν, μετά από κάθε προβολή, να υπάρχει ένας θεωρητικός του σινεμά για ανάλυση της ταινίας. Θόδωρος Αγγελόπουλος, Βασίλης Ραφαηλίδης, Γιάννης Μπακογιαννόπουλος, Διαμαντής Λεβεντάκος, Γιάννης Σμαραγδής, Τέλης Σαμαντάς, Γιώργος Κόρρας και πολλοί άλλοι, μαζί με σκηνοθέτες της νέας γενιάς, ήταν διαθέσιμοι για τις απόψεις και τις απορίες των φοιτητών. Οι συζητήσεις διαρκούσαν πάνω από δύο ώρες, με αποτέλεσμα ο υπεύθυνος του κινηματογράφου να σβήνει τα φώτα για να αδειάσει η αίθουσα και να ξεκινήσει η «εμπορική» προβολή στην Ίριδα. Όλα αυτά εν μέσω δικτατορίας με τις συζητήσεις να «φουντώνουν» και να ξεφεύγουν από το κινηματογραφικό επίπεδο για να καταλήξουν σε κοινωνικοπολιτική κριτική.
Το Θεατρικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών ιδρύθηκε το 1968 από μια ομάδα φοιτητών του φαρμακευτικού τμήματος του Πανεπιστημίου. Η αναγνώρισή του από τιςΠανεπιστημιακές αρχές ήταν έμμεση, μέσω παραχώρησης μιας αίθουσας στην Πανεπιστημιακή Λέσχη και χρηματοδότησης. Η βασική ασχολία των μελών του ήταν αρχικά το θέατρο. Οι ομάδες του Θ.Τ.Π.Α. ανεβάζουν πολυάριθμες παραστάσεις με μεγάλο αριθμό συντελεστών. Ενδεικτικά, μόνο, αναφέρουμε τις παραστάσεις «Παπαφλέσσας» του Μελά, «Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας» του Σαίξπηρ, «Ευμενίδες» και «Ορέστεια» του Αισχύλου και «Ο κύκλος με την κιμωλία» του Μπρεχτ που ανέβηκαν στο Ηρώδειο μεταξύ των ετών 1971 και 1975. Παραστάσεις όπως ο «Άτταλος Γ ́» του Κώστα Βάρναλη το Μάιο του 1976 και η Βεγγέρα του Ηλία Καπετανάκη το 1980 θα παρουσιαστούν και στην Ίριδα. Παραστάσεις θα ταξιδέψουν σε πολλές πόλεις της Ελλάδας. Από τις 5 έως τις 9 Απριλίου του 1976 το Θεατρικό Τμήμα οργάνωσε το Α’ Βαλκανικό Συνέδριο Φοιτητικού Θεάτρου, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Επιστημών. Στο συνέδριο συμμετείχαν αντιπρόσωποι από όλα τα πολιτιστικά τμήματα των Ανωτάτων Σχολών της Ελλάδας και από τα φοιτητικά πολιτιστικά κέντρα της Γιουγκοσλαβίας και της Ρουμανίας. Πολλοί σημαντικοί ηθοποιοί, σκηνοθέτες και ακαδημαϊκοί του Θεάτρου έκαναν τα πρώτα τους βήματα στο Θεατρικό Τμήμα.
Το 1974 αποφασίστηκε η επέκταση των πολιτιστικών δραστηριοτήτων του Θ.Τ.Π.Α. και σε άλλους τομείς της τέχνης. Έτσι δημιουργήθηκε ένας αρχικός πυρήνας ατόμων που τα ενδιέφερε, κυρίως, ο κινηματογράφος, ως μέσο καλλιτεχνικής έκφρασης. Αποφασίστηκε,λοιπόν, η οργάνωση μιας σχολής κινηματογράφου που θα λειτουργούσε άτυπα σαν ένα είδος «ελεύθερου πανεπιστημίου» όπου θα μπορούσε να παρακολουθεί όποιος φοιτητής ήθελε. Μετά από επαφές με διάφορα πρόσωπα, αποφασίστηκε τα μαθήματα να είναι θεωρητικά και πρακτικά, δίνοντας τις βάσεις για την καλύτερη θεώρηση του φαινομένου «κινηματογράφος» και τη δημιουργία ταινιών. Το βασικό σχήμα των «καθηγητών» απετέλεσαν αρχικά οι: Σωτήρης Δημητρίου, Τάκης Αντωνόπουλος, Θανάσης Ρεντζής, Χρήστος Μάγκος και αργότερα κλήθηκαν και οι Λευτέρης Χαρωνίτης, Δημήτρης Βερνίκος, Σταύρος Χασάπης, καθώς και άλλοι για διαλέξεις - συζητήσεις. Από τον Κινηματογραφικό Τομέα του Θ.Τ.Π.Α. πέρασαν πολλοί, μετέπειτα, δημιουργοί, ανάμεσά τους και ο Τάσος Μπουλμέτης που εικονοποίησε την προσωπική του εμπειρία στην ταινία του Νοτιάς.
Την ακαδημαϊκή χρονιά 1976-77 ιδρύονται από το Θ.Τ.Π.Α. χορευτικός, λογοτεχνικός και εικαστικός τομέας. Όλα τα έτη της δράσης του Θεατρικού Τμήματος πραγματοποιήθηκαν πάμπολλες εκδηλώσεις, όπως μουσικές και λογοτεχνικές βραδιές, διαλέξεις, χορευτικές παραστάσεις και συζητήσεις με δημιουργούς όπως ο Νίκος Κούνδουρος και η Φρίντα Λιάππα.
Π.Ο.Φ.Π.Α.
Ο Π.Ο.Φ.Π.Α., όπως υπάρχει σήμερα, ιδρύεται στα μέσα της δεκαετίας του ‘80, ως μετεξέλιξη του Θ.Τ.Π.Α., με τρεις Τομείς: τον Θεατρικό, τον Κινηματογραφικό και τον Χορευτικό, με τον τέταρτο, το Φωτογραφικό, να προστίθεται λίγο αργότερα. Πιο συγκεκριμένα: Ο Θεατρικός Τομέας αποτελεί συνέχεια των θεατρικών ομάδων φοιτητών που ξεκινούν από το 1923 με το Θεατρικό Τμήμα του Ε.Κ.Π.Α. και στις οποίες υπήρξαν μέλη σημαντικοί άνθρωποι του θεάτρου, όπως ο Μάνος Κατράκης, ο Ντίνος Ηλιόπουλος, ο Ανδρέας Φιλιππίδης, ο Χρήστος Τσαγανέας, ο Σταύρος Ξενίδης, ο Πέλος Κατσέλης, η Λυδία Κονιόρδου κ.ά. Ο Θεατρικός Τομέας αποτελείται σήμερα από δύο θεατρικές ομάδες, τη Θεατροδίνη που ιδρύθηκε το 1980 και τους Άφαντους που ιδρύθηκαν το 1996, οι οποίες ανεβάζουν κάθε χρόνο θεατρικές παραστάσεις ανοιχτές στο κοινό, με ελεύθερη είσοδο.
Ο Κινηματογραφικός Τομέας έχει ένα πλήρες εβδομαδιαίο πρόγραμμα σεμιναρίων θεωρητικών και πρακτικών και προβολών εκπαιδευτικού χαρακτήρα, σε ψηφιακό και φιλμ. Στα πλαίσια των πρακτικών σεμιναρίων, πραγματοποιούνται κινηματογραφικές ασκήσεις με σκοπό την εξοικείωση των μελών του Τομέα με το κινηματογραφικό αντικείμενο, αλλά και τον εξοπλισμό που είναι διαθέσιμος. Ο Τομέας υποστηρίζει επίσης την παραγωγή ταινιών και την συμμετοχή τους σε εγχώρια και διεθνή φεστιβάλ. Τέλος, εκδίδει το κινηματογραφικό περιοδικό «Μπομπίνα» που διατίθεται είτε στην έντυπη, είτε στη διαδικτυακή έκδοσή του.
Ο Φωτογραφικός Τομέας παρέχει καθημερινά θεωρητικά και πρακτικά μαθήματα φωτογραφίας, workshops και διοργανώνει φωτογραφικές εξορμήσεις και εκθέσειςφωτογραφίας των μελών του. Παράλληλα με αυτά, τα μέλη έχουν την ευκαιρία να εμφανίσουν και να εκτυπώσουν φιλμ στους πλήρως εξοπλισμένους σκοτεινούς θαλάμους του Π.Ο.Φ.Π.Α. και να έχουν πρόσβαση σε μία από τις πιο πλήρεις φωτογραφικές βιβλιοθήκες. Τέλος ο Φωτογραφικός Τομέας εκδίδει λευκώματα με φωτογραφίες των μελών του.
Ο Χορευτικός Τομέας οργανώνει σε ημερήσια βάση μαθήματα εκμάθησης ελληνικών παραδοσιακών χορών. Επιπλέον, πραγματοποιούνται σεμινάρια από έμπειρους χορευτές που παρουσιάζουν την αυθεντική χορευτική ταυτότητα διαφόρων επαρχιών. Παράλληλα, συμμετέχει σε εκδηλώσεις άλλων φορέων σε όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Στο τέλος κάθε ακαδημαϊκής χρονιάς, διοργανώνει ανοιχτή χορευτική παράσταση με παραδοσιακές ενδυμασίες, την οποία παρακολουθεί πλήθος κόσμου.
Όλοι οι πολιτιστικοί τομείς του Ομίλου στηρίζουν την λειτουργία τους στην αφιλοκερδή και εθελοντική προσφορά των μελών τους, παλαιών και νέων, ενώ η οργάνωση και συνέχισή τους στον χρόνο, εξασφαλίζονται από τις προσπάθειες και τον προσωπικό χρόνο των φοιτητών. Με τη σταθερή τους δράση όλα αυτά τα χρόνια, έχουν συμβάλλει στη δημιουργία μιας πολυπληθούς κοινότητας που κάνει αισθητή την παρουσία της σε όλα τα καλλιτεχνικά γεγονότα της πόλης, όπως εκθέσεις, φεστιβάλ, κινηματογραφικά αφιερώματα, προβολές κ.ά.. Πλήθος επαγγελματιών του χώρου της φωτογραφίας, του θεάτρου, του κινηματογράφου και της τηλεόρασης έκαναν τα πρώτα τους βήματα μέσα από την συμμετοχή τους στις δραστηριότητες του Ομίλου.
Ανέκαθεν η θέση του Π.Ο.Φ.Π.Α. είναι ότι η ενασχόληση με τον πολιτισμό δεν αποτελεί μια περιθωριακή δραστηριότητα της καθημερινότητας ενός φοιτητή, αλλά την πλουτίζει, ενώπαράλληλα ευεργετεί και το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο, καθιστώντας έτσι το πανεπιστήμιο έναν εξωστρεφή οργανισμό με ουσιαστική σύνδεση με την κοινωνία. Μόνο την τελευταία δεκαπενταετία, τα εγγεγραμμένα μέλη των Τομέων ξεπερνούν τα 1500 ανά ακαδημαϊκό έτος. Στο τακτικό πρόγραμμα δραστηριότητας των Τομέων, έρχονται να προστεθούν και εκδηλώσεις σε συνεργασία με φορείς όπως η Ταινιοθήκη της Ελλάδος, το Ινστιτούτο Goethe, η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση, το Διεθνές Φεστιβάλ Δράμας και άλλα φεστιβάλ και καλλιτεχνικές ομάδες από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Από την αρχή της δημιουργίας του, ο Π.Ο.Φ.Π.Α. λειτουργεί υπό την σκέπη της Πανεπιστημιακής Λέσχης. Πέραν από την Ίριδα, οι χώροι που δραστηριοποιούνται οι τομείς είναι το ισόγειο του κτιρίου Κωστής Παλαμάς στη γωνία Ακαδημίας και Μασσαλίας, όπου πραγματοποιούν πρόβες και παραστάσεις οι θεατρικές ομάδες και διατηρούν εμφανιστήρια φιλμ ο Φωτογραφικός και ο Κινηματογραφικός Τομέας, το Α’ υπόγειο της Πανεπιστημιακής Λέσχης στο οποίο πραγματοποιούνται τα μαθήματα του Χορευτικού Τομέα και η πρώην αίθουσα του μουσικού τμήματος στον 4ο όροφο. Στο παρελθόν, η Λέσχη χρησιμοποιούσε για διάφορες εκδηλώσεις και το ιστορικό κτίριο του Πανεπιστημίου Αθηνών στην οδό Θόλου 5 στην περιοχή της Πλάκας. Σήμερα, μετά από την απόσυρση της παραχώρησής του από το Ε.Κ.Π.Α., το κτίριο έχει εκμισθωθεί σε ιδιωτική εταιρία και η χρήση του για φοιτητικές δραστηριότητες γίνεται κατόπιν κράτησης και έναντι αντιτίμου από το Πανεπιστήμιο.
Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι αντίστοιχη είναι η διαχείριση του χώρου εκδηλώσεων του Πανεπιστημίου επί της Ακαδημίας, όπου παραδοσιακά γίνονται οι ορκωμοσίες πτυχιούχων του Ε.Κ.Π.Α.. Το αποτέλεσμα είναι, ο χώρος να μισθώνεται τόσο πυκνά ημερολογιακά για εκδηλώσεις άσχετες με τις φοιτητικές δραστηριότητες που οι σχολές συχνά δε βρίσκουν διαθεσιμότητα για την διεξαγωγή των ορκωμοσιών. Τα κτίρια έχουν παραχωρηθεί στην Πανεπιστημιακή Λέσχη για χρήση με σκοπό τη φοιτητική μέριμνα. Στο κτίριο της Πανεπιστημιακής Λέσχης στεγάζονται φοιτητικά αναγνωστήρια, βιβλιοθήκη, ιατρεία για δωρεάν ιατρική περίθαλψη και το γραφείο για την σίτιση των φοιτητών. Με την πάροδο των ετών οι παραπάνω υπηρεσίες και συνολικά η φοιτητική μέριμνα υποχρηματοδοτούνται και υποβαθμίζονται.
ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ
Η Ίριδα για δεκαετίες παρέμεινε χωρίς ουσιαστική συντήρηση πέραν από μικροεργασίες πουπραγματοποιούσε η Τεχνική Υπηρεσία του Πανεπιστημίου (Τ.Υ.Π.Α.) και τις με μεγάλη φροντίδα προσπάθειες επί χρόνια των μελών του Πολιτιστικού Ομίλου. Οι όποιες προθέσεις ανακαίνισης από την πλευρά του Πανεπιστημίου συνδέονταν πάντοτε με προσπάθειες αλλαγής χρήσης της αίθουσας. Το Δεκέμβριο του 1999 κάποιες από τις αίθουσες της Νομικής έκλεισαν λόγω ανακαίνισης. Το Πανεπιστήμιο αποφάσισε αυθαίρετα να μετατρέψει την Ίριδα σε αίθουσα διδασκαλίας και έστειλε εργάτες που άρχισαν να ξεβιδώνουν τα καθίσματα, μέχρι που τους σταμάτησαν οι φοιτητές, πραγματοποιώντας κατάληψη με προβολές, συναυλίες και εκδηλώσεις, ανοιχτές στο κοινό. Το ζήτημα έληξε οριστικά με παρέμβαση της αστυνομίας η οποία βασίστηκε στη γνωμοδότηση της υπηρεσίας Νεωτέρων Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία χαρακτήριζε τις εργασίες παράνομες και απαιτούσε οποιαδήποτε μελλοντική παρέμβαση στο χώρο να έχει την έγκριση της.
Το 2002 εκπονήθηκε από αρχιτεκτονικό γραφείο μελέτη για ανακαίνιση της Ίριδας και μετατροπή της σε μεικτή αίθουσα εκδηλώσεων. Η μελέτη αυτή περιέχει την πρόταση για αντικατάσταση των καθισμάτων με νέα, κατάλληλα «τόσο για θέατρο, όσο και για αίθουσα συνεδρίων και διαλέξεων», με αναδιπλούμενο αναλόγιο και μπράτσο. Η μελέτη αυτή δεν υλοποιήθηκε ποτέ.
Τον Αύγουστο του 2021 πραγματοποιήθηκαν στην Ίριδα πολυήμερα γυρίσματα για την ταινία Εγκλήματα του Μέλλοντος του David Cronenberg. Οι παρεμβάσεις του σκηνογραφικού τμήματος πραγματοποιήθηκαν υπό τη στενή επίβλεψη μελών του Κινηματογραφικού Τομέα που, σε συνεργασία με την παραγωγή και τους υπαλλήλους της Λέσχης, επέβλεψαν και τις εργασίες αποκατάστασης της Ίριδας. Η αίθουσα παραλήφθηκε σε αρκετά καλύτερη κατάσταση καθώς, με μεγάλη φροντίδα, πραγματοποιήθηκαν από την παραγωγή και μικρής κλίμακας επισκευές καθισμάτων και φρεσκάρισμα στα χρώματα της ταλαιπωρημένης από το χρόνο τοιχοποιίας, σε συνεργασία με τους φοιτητές και την Τεχνική Υπηρεσία του Πανεπιστημίου. Το καλοκαίρι του 2022 ξεκίνησαν εργασίες συντήρησης της Ίριδας. Αυτές έγιναν προς υλοποίηση απόφασης του Πρυτανικού Συμβουλίου υπό τον τίτλο «άρση επικινδυνότητας».
Τυπικά, στόχος των εργασιών ήταν να γίνει η αίθουσα κατάλληλη για να φιλοξενηθούν μαθήματα των Παιδαγωγικών Τμημάτων που έμειναν προσωρινά άστεγα, λόγω εργασιών στα δικά τους κτίρια. Παρ’ όλα αυτά έγιναν και πολύ πρόχειρες εργασίες εξωραϊσμού της Ίριδας. Οι παρεμβάσεις παρουσιάστηκαν στον τύπο ως επαναφορά της Ίριδας στην αρχική της μορφή με απόλυτο σεβασμό στην αρχιτεκτονική της, αλλά με «σύγχρονο εξοπλισμό» και μετατροπή μιας «γερασμένης» αίθουσας με δραστηριότητα «που είχε ατονήσει», σε χώρο έτοιμο «να υποδεχτεί εκδηλώσεις». Πέραν από το αναληθές του ισχυρισμού περί αναβάθμισης του εξοπλισμού της Ίριδας, καθώς για την τελευταία αναβάθμιση εξοπλισμού θα πρέπει να πάμε πίσω στο 2017 θα θέλαμε να αναφέρουμε σχετικά με τις εργασίες αυτές τα εξής: χρησιμοποιήθηκε πλαστικό χρώμα στα διακοσμητικά γύψινα στοιχεία της αίθουσας, αλλάζοντάς τους τελείως την αισθητική και πραγματοποιήθηκαν, χωρίς ενημέρωση της Λέσχης, εν μέσω τακτικού προγράμματος σεμιναρίων, εργασίες γυαλίσματος του πατώματος, χωρίς φροντίδα για κάλυψη των καθισμάτων και του εξοπλισμού προβολής. Ο εξοπλισμός διασώθηκε την τελευταία στιγμή όταν, από τύχη, μέλη του Ομίλου αντιλήφθηκαν τις εργασίες και έτρεξαν να τον καλύψουν.
ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ Ν.Π.Δ.Δ. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗΣ ΛΕΣΧΗΣ - ΙΡΙΔΑ VISIONS
Λίγες εβδομάδες μετά την έναρξη των εργασιών στην Ίριδα το καλοκαίρι του 2022 και εν μέσω πανδημίας, το Υπουργείο Παιδείας έφερε προς ψήφιση το Νόμο - Πλαίσιο 4957/2022 με τίτλο «Νέοι Ορίζοντες στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα». Ο νόμος και πιο συγκεκριμένα το άρθρο 296, ορίζει την κατάργηση της αυτοτελούς νομικής προσωπικότητας της Πανεπιστημιακής Λέσχης του ΕΚΠΑ. Η συγκεκριμένη ρύθμιση καταργεί την αυτοτέλεια της Λέσχης και, συνεπώς, την ανεξάρτητη διαχείριση των οικονομικών της αποθεμάτων, του προϋπολογισμού της, καθώς και των κτιριακών της υποδομών. Έτσι, το σύνολο της δραστηριότητας του Π.Ο.Φ.Π.Α. παύει πλέον να προστατεύεται.
Ήδη πριν από την ψήφιση του νόμου, οι εκπρόσωποι του Π.Ο.Φ.Π.Α κινητοποιήθηκαν σημαντικά, επιδιώκοντας συναντήσεις τόσο με τον Αντιπρύτανη Φοιτητικής Μέριμνας, όσο και με τον ίδιο τον Πρύτανη. Στόχος τους ήταν να λάβουν δεσμεύσεις, πως η ψήφιση του άρθρου δεν θα επηρεάσει την λειτουργία του Ομίλου όσον αφορά τους οικονομικούς πόρους και την διαχείριση των χώρων. Ενώ δεν έγιναν δεκτά τα αιτήματα του Ομίλου για συνάντηση με τον κο Πρύτανη, πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις με τον Αντιπρύτανη κο Καραδήμα, στις οποίες εξέφρασε την υποστήριξη του, χωρίς βέβαια αυτές οι δηλώσεις να έχουν κάποιο πρακτικό αντίκρισμα.
Το Νοέμβριο του 2022 οι τέσσερις τομείς του Π.Ο.Φ.Π.Α. έστησαν ένα φεστιβάλ ως αντίδραση στην επισφάλεια που επέφερε η κατάργηση των Πανεπιστημιακών Λεσχών. Το Ίριδα Visions - Μέρες Πολιτισμού Πανεπιστημιακής Λέσχης Ε.Κ.Π.Α. ξεκίνησε με την επετειακή προβολή της εμβληματικής ταινίας «Ο Βασιλιάς» του Νίκου Γραμματικού, από κόπια φιλμ 35mm με την ευγενική παραχώρηση του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και οργανώθηκε από κοινού με την κινηματογραφική λέσχη Midnight Express. Μέχρι και σήμερα στο πλαίσιο του φεστιβάλ έχουν πραγματοποιηθεί περισσότερες από 100 εκδηλώσεις, μεταξύ των οποίων masterclasses, ομιλίες φωτογράφων, workshops και προβολές ταινιών διακεκριμένων σκηνοθετών που συμμετείχαν στο φεστιβάλ και συνομίλησαν με τον κόσμο μετά το πέρας των προβολών.
Την Κυριακή 2 Απριλίου 2023, οι Τομείς του Π.Ο.Φ.Π.Α. συμμετείχαν σε μια κοινή δράση με τους δύο ιστορικούς κινηματογράφους του κέντρου της Αθήνας, ΑΣΤΟΡ και Ιντεάλ που απειλούνταν με κλείσιμο, υπό τον τίτλο «Τα σινεμά μας. Η πόλη μας». Παρά τη βροχή, χιλιάδες άνθρωποι στήριξαν ενεργά τη διατήρηση των τριών ιστορικών πολιτιστικών χώρων,ενώ το αίτημα βρήκε τεράστια υποστήριξη τόσο από διακεκριμένους κινηματογραφιστές όπως ο ο Γιώργος Λάνθιμος, ο Radu Jude, ο Ken Loach, ο Κώστας Γαβράς, ο Emir Kusturica, όσο και από πολυάριθμα φεστιβάλ, σωματεία και οργανισμούς. Δήλωση έκανε και η Πρόεδρος της Δημοκρατίας και το θέμα πήρε μεγάλη δημοσιότητα στο διεθνή τύπο.
ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2023-24 - ΑΠΟΦΑΣΗ ΜΕΡΙΜΝΑΣ - ΕΚΜΙΣΘΩΣΗ ΙΡΙΔΑΣ
Η ακαδημαϊκή χρονιά 2023-24 ξεκίνησε πολύ δυναμικά για τους τομείς του Πολιτιστικού Ομίλου, με πολλά σεμινάρια και μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων. Εκτός από τις δραστηριότητες του τακτικού προγράμματος πραγματοποιήθηκαν μια σειρά έκτακτων προβολών παρουσία των σκηνοθετών και events στα πλαίσια του Ίριδα Visions σε συνεργασία με θεσμούς, όπως το Thessaloniki International Short Film Festival και το Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας. Επίσης στα πλαίσια του φεστιβάλ πραγματοποιήθηκαν εργαστήρια πάνω σε φωτογραφικές τεχνικές, masterclasses σκηνογραφίας, ειδικών εφέ και διεύθυνσης φωτογραφίας, θεατρικά εργαστήρια, εκθέσεις φωτογραφίας και μια διαμεσική παρουσίαση με την παρουσία καλλιτεχνών και ακαδημαϊκών από την Ελλάδα, την Αγγλία και τη Χιλή υπό τον τίτλο Polarities.
Από την αρχή του 2024 δεν έχουμε καταφέρει να συναντηθούμε δια ζώσης με τον νέο Αντιπρύτανη Φοιτητικής Μέριμνας κο Ευσταθόπουλο - πέρα από την παρουσία εκπροσώπων μας σε συνεδρίαση της Επιτροπής Φοιτητικής Μέριμνας - προκειμένου να του αναδείξουμε τους προβληματισμούς μας. Το τελευταίο διάστημα λοιπόν - και προς μεγάλη μας απογοήτευση - βρισκόμαστε σε αδιέξοδο επικοινωνίας με τη Διοίκηση του Πανεπιστημίου, καθώς έχουμε έρθει αντιμέτωποι με τετελεσμένες αποφάσεις. Στις 3 Απριλίου μας κοινοποιήθηκε απόσπασμα των πρακτικών της εν λόγω συνεδρίασης της Επιτροπής Φοιτητικής Μέριμνας. Στα πρακτικά, αφού γίνεται θετική μνεία στο έργο του Ομίλου, υπάρχει αναφορά σε απόφαση πως οι δράσεις του Π.Ο.Φ.Π.Α. θα συνεχιστούν μεν στους χώρους του, αλλά κατόπιν συνεννόησης με την Επιτροπή, η οποία θα διαθέτει τους χώρους και σε εξωτερικούς φορείς, προκειμένου να προκύψουν έσοδα για το Πανεπιστήμιο. Δεν υπάρχει αναφορά στην διατήρηση της προτεραιότητας των δραστηριοτήτων του Π.Ο.Φ.Π.Α. έναντι της διάθεσης των χώρων σε εξωτερικούς φορείς, όπως ίσχυε πριν την κατάργηση της Λέσχης.
Λίγες μέρες μετά την κοινοποίηση των πρακτικών, το Ε.Κ.Π.Α. ενέκρινε τη εκμίσθωση του κινηματοθεάτρου «Ίρις» και του Α’ Υπογείου της Λέσχης, σε ημέρα και ώρα γνωστοποιημένης εκδήλωσης του Ίριδα Visions, προκειμένου να πραγματοποιηθεί εκδήλωση μόδας στα πλαίσια του Athens Fashion Week. Μετά από αδιαφορία και έλλειψη προσπάθειας αποτελεσματικής συνεργασίας από τη πλευρά της Διοίκησης, αναγκαστήκαμε να προβούμε σε ακύρωση της προγραμματισμένης εκδήλωσης και μεταφοράς της πρόβας του Χορευτικού Τομέα. Η πραγματοποίηση της εκδήλωσης του Athens Fashion Week, συν τοις άλλοις, δημιούργησε μια σειρά από προβλήματα, με κυριότερο την αναστάτωση των λειτουργιών του κτιρίου, όπως επίσπευση μαθημάτων και ακύρωση σεμιναρίων και όχληση μαθημάτων και των αναγνωστηρίων από συνεργεία. Σημειώνουμε εδώ πως η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε σε δύο μέρη, ένα κλειστό για VIP μόνο και ένα με υψηλό αντίτιμο,αποκλείοντας έτσι την παρουσία φοιτητών, ενώ οι χώροι στο τέλος παραδόθηκαν σε κάκιστη κατάσταση.
Η Ίριδα αποτελεί έναν χώρο πολιτισμού και δημιουργίας που η δράση του τιμά το Πανεπιστήμιο, ενισχύει το δημόσιο χαρακτήρα του και αποτελεί σημείο αναφοράς της πολιτιστικής δραστηριότητας της Αθήνας. Έχει καταφέρει να αποτελεί σήμερα κοιτίδα πολιτισμού για την φοιτητική κοινότητα, αλλά και για τον ευρύτερο πληθυσμό της πόλης. Η συμμετοχή και η πρόσβαση στις δράσεις που πραγματοποιούνται εδώ είναι ανοικτές και δωρεάν, στο πλαίσιο του δημόσιου Πανεπιστημίου, μακριά από λογικές αποκλεισμού από τον πολιτισμό και εμπορευματοποίησης αυτού.
Ζητάμε:
- Την προσφορά κάποιας μορφής εχέγγυου από την διοίκηση του Ε.Κ.Π.Α. για την αναγνώριση της άρρηκτης συσχέτισης του Π.Ο.Φ.Π.Α. με τους χώρους δράσης του και την διασφάλιση της απρόσκοπτης συνέχισης της δραστηριοποίησής του εντός αυτών, θέτοντας την ως προτεραιότητα
- Οι δράσεις και εκδηλώσεις του Ε.Κ.Π.Α., εντός των χώρων δραστηριοποίησης του Π.Ο.Φ.Π.Α., να σέβονται την ιστορία και τον χαρακτήρα αυτών των χώρων, καθώς και το πρόγραμμα του Ομίλου.
- Η διοίκηση του Ε.Κ.Π.Α. να συνεχίσει να σέβεται τον τρόπο λειτουργίας του Ομίλου και τις αποφάσεις του, οι οποίες παίρνονται βάσει συνελεύσεων.
πηγές:
Πανεπιστημιακή Λέσχη-Ίρις
http://listedmonuments.culture.gr/fek.php?ID_FEKYA=1393&v17=
«Οι κινηματογράφοι που αγαπήσαμε» - Μάνος Γαϊτάνος
Ίδρυση, δομές και λειτουργία της Πανεπιστημιακής Λέσχης του Πανεπιστημίου Αθηνών - Φαρφαρατζή Δέσποινα (διπλωματική διατριβή)
Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών - Πανεπιστημιακή Λέσχη 1923-1976
Το έργο του αρχιτέκτονα Αλέξανδρου Νικολούδη (1875-1944) ως έκφραση του οράματος για αστικό εκσυγχρονισμό επί Ελευθερίου Βενιζέλου - Αμαλία Κωτσάκη (διδακτορική διατριβή)
«Ο κινηματογράφος στην Ελλάδα. Ένας αιώνας αρχιτεκτονική του κινηματογράφου» - Δανιήλ Ορφανουδάκης
Φωτογραφικό αρχείο Μάκη Σούρμπη
Ιστορικό Αρχείο Πανεπιστημίου Αθηνών
Πολιτιστικές ομάδες φοιτητών στην Πανεπιστημιακή Λέσχη
«Σύγχρονος Κινηματογράφος 28/29», 1 Μαΐου 1981
Περιοδικό «Αρχειοτάξιο 22» - Διευρύνοντας τα όρια του επιτρεπτού
Αρχεία Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (Α.Σ.Κ.Ι.)
Σελίδα «Ροβήρος Μανθούλης» στο facebook
Άρθρο του Δημήτρη Κολιοδήμου με τίτλο «Οι φοιτητικές κινηματογραφικές δραστηριότητες» -
Περιοδικό Φιλμ, Τεύχος 15, Χειμώνας/Άνοιξη 77/78
«H Ποιητική Γενιά του ́70 - Ιδεολογική και Αισθητική Διερεύνηση», της Μαρίας Ν. Ψάχου
«Παράβασις» Επιστημονικό Περιοδικό Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Αθηνών Τόμος 11
Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών - Πανεπιστημιακή Λέσχη 1923-1976
Προσωπικά αρχεία μελών του Θεατρικού Τμήματος Πανεπιστημίου Αθηνών (Θ.Τ.Π.Α.)
Ιστορικό Αρχείο Πανεπιστημίου Αθηνών
Πολιτιστικός Όμιλος Φοιτητών Πανεπιστημίου Αθηνών (Π.Ο.Φ.Π.Α.)
Τεύχη του περιοδικού «Μπομπίνα» του Κινηματογραφικού Τομέα Π.Ο.Φ.Π.Α.
Αρχεία Τομέων του Π.Ο.Φ.Π.Α.
Προσωπικά αρχεία μελών του Π.Ο.Φ.Π.Α.
https://www.goethe.de/resources/files/pdf33/DTProgrammMovingSilence.pdf
Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στην επίσημη σελίδα της Ιριδας στο Facebook.
