Νύχτες Πρεμιέρας 2024: Η λήξη, τα βραβεία και το διπλανό δωμάτιο του Πέδρο Αλμοδόβαρ

Και κάπως έτσι, δώδεκα βράδια μετά την εναρκτήρια προβολή του «Anora» στο Μέγαρο Μουσικής το 30ό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας - Νύχτες Πρεμιέρας έφτασε στο τέλος του.

Για δεκατρείς συνεχείς νύχτες (συμπεριλαμβανομένης της χθεσινής), οι Νύχτες Πρεμιέρας γέμισαν τα βράδια μας με σινεμά, πάρτι και στιγμές διαφυγής από την πραγματικότητα, κάνοντάς μας ταυτόχρονα να αναλογιστούμε σε βάθος όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας, μέσα από ένα πρόγραμμα που είχε τα πάντα, από μαγευτικά animation και πολυαναμενόμενες πρεμιέρες, μέχρι πολιτικά φορτισμένες επιλογές - καθώς όφειλε να έχει, δεδομένων των συνθηκών.

Η χθεσινή βραδιά μας βρήκε στην κατάμεστη αίθουσα του Παλλάς με πρώτη στάση την απονομή των βραβείων.

Η Σίσσυ Τουμάση συντόνισε την τελετή απονομής, προλογίζοντας τις ενότητες των βραβείων και καλώντας στη σκηνή τις επιμέρους κριτικές επιτροπές και τους δημιουργούς που διακρίθηκαν. Αξιοσημείωτες στιγμές της βραδιάς ήταν ο αποχαιρετιστήριος λόγος του Λουκά Κατσίκα που μίλησε για την «αιματοχυσία και την ομορφιά» του να οργανώνεις τις Νύχτες Πρεμιέρας εν μέσω ελλιπούς χρηματοδότησης, συνθήκες που δεν ευνοούν την ελευθερία σε παγκόσμιο αλλά και διαδικτυακό επίπεδο, αλλά και ο αιχμηρός και καίριος λόγος του Γιώργου Φουρτούνη, κατά την παραλαβή της Χρυσής Αθηνάς για την ταινία του, «MJ».

toumasi

Αναλυτικά τα βραβεία της βραδιάς:

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΜΙΚΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Χρυσή Αθηνά, Βραβείο Καλύτερης Ταινίας: «MJ» του Γιώργου Φουρτούνη
Αργυρή Αθηνά, Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής: «Σπίτι» της Σοφίας Σφυρή
Βραβείο Καλύτερης Σκηνοθεσίας: «Τα Περιστέρια Αρρωσταίνουν όταν η Πόλη Φλέγεται» του Σταύρου Μαρκουλάκη
Ειδικό Βραβείο Επιτροπής: «Ακίνητο Κυπαρίσσι» του Αντρέα Κοντόπουλου
Βραβείο Καλύτερου Σεναρίου: «The Eggregores' Theory» του Ανδρέα Γατόπουλου
Βραβείο Καλύτερης Γυναικείας Ερμηνείας: Μαίρη Πετρούλιου & Νάσια Συντέτα για την ταινία «Honeymoon» του Αλκι Παπασταθόπουλου
Βραβείο Καλύτερης Ανδρικής Ερμηνείας: Νίκος Γεωργάκης για την ταινία «Γκέκας» του Δημήτρη Μουτσιάκα
Ειδική Μνεία: «Η Μεγαλύτερη Μέρα του Κόσμου» του Δημήτρη Χαραλαμπόπουλου
Onassis Film Award: «The Eggregores' Theory» του Ανδρέα Γατόπουλου
Βραβείο GSC Kαλύτερης Kινηματογράφησης: «Γκέκας» του Δημήτρη Μουτσιάκα
Ειδική Μνεία GSC Καλύτερης Κινηματογράφησης: «Roger» του Θάνου Μήτσιου

ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ

Βραβείο Χρυσή Αθηνά Καλύτερης Ταινίας: «Flow» του Γκιντς Ζιλμπαλόντις
Βραβείο Σκηνοθεσίας της Πόλης των Αθηνών: «Κάθε Καλοκαίρι» της Αλεσάντρα Λακοράζα Σαμούδιο
Βραβείο Σεναρίου: «Vermiglio» της Μάουρα Ντελπέρο
Ειδική Μνεία: «Σύντομη Ιστορία Μιας Οικογένειας» του Τζιανζί Λιν
Βραβείο Κοινού Fischer: «Flow» του Γκιντς Ζιλμπαλόντις
Βραβείο Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου (ΠΕΚΚ): «Armand» του Χάλφνταν Ούλμαν Τόντελ

ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ

Βραβείο Χρυσή Αθηνά Καλύτερου Ντοκιμαντέρ: «Καμία Αλλη Γη» των Μπάζελ Άντρα, Χαμντάν Μπαλάλ, Γιουβάλ Αμπραχάμ, Ρέιτσελ Ζορ
Ειδική Μνεία: «Μια Φευγαλέα Ματιά σε Κάτι Βαθύ» του Μαρκ Κάζινς
Ειδική Μνεία: «Η μάχη για τη Λαϊκίπια» των Δάφνη Ματζιαράκη, Πίτερ Μουρίμι

loukas

Την ολοκλήρωση της απονομής των βραβείων ακολούθησε ο αποχαιρετιστήριος λόγος του Λουκά Κατσίκα, Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Φεστιβάλ, ο οποίος αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, στην επιτυχία της φετινής επετειακής διοργάνωσης, παρά τις αντιξοότητες υλοποίησής της:

«Eυχαριστώ πάρα-πάρα πολύ το κοινό που γέμισε τις αίθουσές μας έδωσε τη συγκινητική ψήφο εμπιστοσύνης φέτος, σε μια χρονιά που το Φεστιβάλ ναι μεν διένυσε την πιο πετυχημένη του Διοργάνωση, σας διαβεβαιώ γιατί είμαι από το 1996 στο Φεστιβάλ, αλλά δεν ήταν η πιο εύκολη διοργάνωση. Νωρίτερα με ρώτησε η αγαπημένη μου Θέμιδα Μπαζάκα πώς έχασα τα κιλά. Τα έχασα κι εγώ και αρκετοί συνάδελφοι και συναδέλφισσές μου, προσπαθώντας να φτιάξουμε αυτό το Φεστιβάλ φέτος κι αυτό το πρόγραμμα. Δεν ήταν εύκολο διότι δεν είχαμε την οικονομική στήριξη που θέλαμε, παρά το γεγονός ότι αυτό το Φεστιβάλ είναι ένας θεσμός και είναι το κατεξοχήν φεστιβάλ του κοινού που στήριξαν πενήντα χιλιάδες - συν - θεατές που προσήλθαν στο Φεστιβάλ. Αλλά προφανώς αυτό δεν είναι αρκετό, όπως πολλά άλλα πράγματα, Οσκαρ κλπ.

Και πολύ σημαντικό επίσης το γεγονός ότι χάναμε τις αίθουσές μας. Χάσαμε το Αττικόν και τον Απόλλωνα, τα οποία είναι τα θλιβερά απομεινάρια της οδού Σταδίου. Περνάμε και θυμόμαστε πόσο καλύτερα ήταν τα πράγματα. Χάσαμε πέρυσι το Ιντεάλ, το οποίο έγινε ξενοδοχείο, ή θα γίνει μάλλον ξενοδοχείο, γιατί έχουμε λίγα ξενοδοχεία σ' αυτήν την πόλη και πολλές αίθουσες που δεν τις χρειαζόμαστε μάλλον. Οπότε χτυπήσαμε κάποιες πόρτες ζητώντας τη φιλοξενία τους και λάβαμε αρνητική απάντηση, δεν ξέρω για ποιον λόγο. Οπως όμως είπα και στην έναρξη του Φεστιβάλ, στη συνέντευξη Τύπου αν δεν κάνω λάθος, ευχαριστώ πάρα-πάρα πολύ αυτούς που μας βοήθησαν. Ευχαριστώ πιο πολύ αυτούς που δεν μας βοήθησαν, γιατί μας έκαναν πιο δυνατούς και πιο αποφασισμένους. Οπως σας έχω ξαναπεί ακολουθούμε τη μέθοδο του Ορσον Γουέλς. Ο Ορσον Γουέλς δεν έπαιρνε ποτέ χρήματα από τα μεγάλα στούντιο, έπρεπε πάντοτε να αυτοσχεδιάσει για να γυρίσει ταινίες. Οποτεδήποτε αυτοσχεδίαζε οι ταινίες του γίνονταν καλύτερες από αυτό που ενδεχομένως είχε στο μυαλό του και στο σενάριό του. Οπότε το Φεστιβάλ ακολουθεί τη μέθοδο Ορσον Γουέλς και μάλλον, αν δεν κάνω λάθος, ελπίζω να μας δικαιώσει ο χρόνος.

Θέλω να ευχαριστήσω κάποιους ανθρώπους προσωπικά. Γιατί ένα από τα φετινά αφιερώματα του Φεστιβάλ ονομαζόταν "Ολη η Ομορφιά και η Αιματοχυσία", το αφιέρωμα στον Ακίρα Κουροσάουα. Για την αιματοχυσία σας είπα και πριν, για τα κιλά που χάσαμε. Για την ομορφιά όμως θέλω να ευχαριστήσω κάποιους ανθρώπους πάρα πολύ. Θέλω να ευχαριστήσω τον Βασίλη Μέξη που έκανε αυτές τις υπέροχες αφίσες που θα στεναχωρηθώ πάρα πολύ που θα τις χάσουμε και δεν θα μπορούμε να τις βλέπουμε στις οθόνες πια. Οπότε ευχαριστούμε τον σχεδιαστή της οπτικής επικοινωνίας του Φεστιβάλ για τις θαυμάσιες αφίσες. Ευχαριστώ πάρα-πάρα πολύ τον σκηνοθέτη Ούλι Σουέπελ για το σποτ του Φεστιβάλ που έφτιαξε ειδικά για φέτος, ένα σποτ που κάθε φορά που το βλέπαμε στις αίθουσες γινόταν όλο και καλύτερο. Με έναν μυστηριώδη και μάλλον υποσυνείδητο τρόπο ομόρφαινε κάθε φορά που το βλέπαμε. Thank you very much Uli for the spot that you've made for the Festival, it was getting better and better with each new screening, so thank you very much. Θέλω να ευχαριστήσω πάρα πολύ τον Γιάννη Παπαδάκη και την ομάδα του που κρύβονταν πίσω από όλες τις προβολές και πίσω από όλους και όλες εσάς κατά τις δώδεκα μέρες διεξαγωγής του Φεστιβάλ, προσπαθώντας να κάνουν την καλύτερη δουλειά που μπορούσαν σε ό,τι αφορά τους υπότιτλους. Μια δουλειά καθόλου εύκολη, αλλά αυτό ήταν μια άλλη ιστορία. Παρόλα αυτά τα κατάφεραν και τους ευχαριστώ πάρα-πάρα πολύ.

Θέμα του Φεστιβάλ φέτος ήταν η ελευθερία. Είναι ένα αίτημα που όπως μας είπε και η Σίσσυ Τουμάση, που την ευχαριστούμε πάρα πολύ, είναι πιο επείγον και καίριο από ποτέ. Μετά από δώδεκα μέρες και από πενήντα χρόνια ζωής έχω να σας πω ότι η ελευθερία είναι μια ουτοπία και το συνειδητοποιήσαμε με τον πιο σκληρό τρόπο φέτος στο Φεστιβάλ, διότι βρεθήκαμε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση για πρώτη φορά στα χρονικά μας, όταν χρειάστηκε να μην προβάλουμε μία ταινία για λογαριασμό του κοινού, επειδή αυτή η ταινία θεωρήθηκε ότι ήταν ρωσική προπαγάνδα από ένα μέρος κάποιων εκεί έξω ανθρώπων. Επειδή λοιπόν υποστήκαμε πιέσεις και απειλές και παρεμβάσεις, θέλω να σας πω ότι η ελευθερία του λόγου δεν είναι δεδομένη και καλό είναι να την περιφρουρείτε και να την περιφρουρούμε, κι εμείς ως Φεστιβάλ κι εσείς ως θεατές. Θα ήθελα να πω και κάτι άλλο. Στην αρχή του Φεστιβάλ είπα ότι θα είναι έναν ιδιαίτερα πολιτικό Φεστιβάλ. Δεν γινόταν αλλιώς. Ευτυχώς δεν υποστήκαμε απειλές για την άλλη ταινία που βραβεύτηκε το "Καμιά Αλλη Γη" μία συνεργασία Ισραηλινών και Παλαιστίνιων που μέσα από το παράδειγμά τους μας δείχνουν ότι τα πράγματα είναι εφικτά να γίνουν εάν υπάρχει η διάθεση και από τις δύο πλευρές. Θέλω να πω ωστόσο το εξής: Αυτό που συνέβη με το ντοκιμαντέρ που δεν προβλήθηκε, το οποίο θα σας το ονοματίσω, είναι η ταινία "Ρώσοι σε Πόλεμο". Είναι ένα πράγμα που εγώ προσωπικά και όλοι οι συνάδελφοί μου θα κουβαλάμε για πάρα πολύ καιρό, διότι πρόκειται περί χειρονομίας λογοκρισίας. Εγώ είμαι αλλεργικός στη λογοκρισία. Και στον βαθμό που με αφορά δεν θα το επιτρέψω ξανά να συμβεί. Οπότε θα το αφήσω εδώ.

Επειδή μέσα στις μέρες διεξαγωγής του Φεστιβάλ βγήκαμε κι εμείς από τη σφαίρα μας, είμαστε έναν χρόνο μέσα και προετοιμαζόμαστε, βλέπουμε ταινίες, κλείνουμε ταινίες, κανονίζουμε τα πάντα που έχουν να κάνουν με το Φεστιβάλ, το feedback που παίρνουμε το παίρνουμε τις ημέρες του Φεστιβάλ. Το feedback που πήραμε από το κοινό μας ήταν πολύ συγκινητικό. Υπήρχε όμως μια μερίδα κόσμου που στα σόσιαλ σκόρπισε αρκετό δηλητήριο, όπως κάνει κάθε μέρα, όχι μόνο για εμάς και για το δικό μας Φεστιβάλ, για όλα τα Φεστιβάλ γενικά και όχι μόνο για εκδηλώσεις, αλλά για ανθρώπους που βρίσκονται σε δύσκολη θέση, για ανθρώπους οι οποίοι σκοντάφτουν σε συναυλίες και τους πηγαίνουν εσπευσμένα στο νοσοκομείο. Κανείς άνθρωπος δεν μπορεί να βρει λίγη ηρεμία εδώ πέρα, όλοι δικαζόμαστε σε αυτό το αόρατο δικαστήριο που ονομάζεται σόσιαλ μίντια και το πιο παράξενο ξέρετε ποιο είναι; οι άνθρωποι αυτοί είναι οι πρώτοι άνθρωποι που έβγαλαν εισιτήρια και ήρθαν να δουν τις ταινίες μας. Είναι ένα νέο είδος φαρισαϊσμού αυτό, δεν το γνωρίζω, αλλά το παραδέχομαι, γιατί στο τέλος το εισιτήριό σας είναι δικό μας. Οπότε θέλω να πω σε όλους αυτούς τους ανθρώπους εκεί έξω που δεν έχουν να πουν μία κουβέντα καλή σε κανέναν πια, για τον άλφα ή τον βήτα λόγο, θα έλεγα να επικεντρώσουν την ενέργειά τους και να την επικεντρώσουμε και όλοι μαζί σε πολύ σημαντικότερα πράγματα που συμβαίνουν αυτή τη στιγμή στον κόσμο και τα οποία απειλούν τις ζωές ανθρώπων και το μέλλον το δικό τους και το δικό μας. Και μιλάω για δύο πολέμους και κυρίως επικεντρώνομαι για το τι συμβαίνει αυτή τη στιγμή στη λωρίδα της Γάζας και στο τι εγκληματικές πράξεις διαπράττει το κράτος του Ισραήλ.

Θέλω λοιπόν, να σας πω κάποια πράγματα, γιατί καλές είναι οι ταινίες, αλλά να τα λέμε και λίγο. Θέλω να ζητήσω όλοι όσοι και όσες είστε δικτυωμένοι στα σόσιαλ, και που το χρησιμοποιούν κάθε μέρα αυτό το μαραφέτι που ονομάζεται κινητό και τις μικρότερες οθόνες τους για να πει ο καθένας τη γνώμη του, να χρησιμοποιήσουν αυτές τις οθόνες κι αυτά τα εργαλεία, γιατί χρήσιμα είναι, για να κάνουν κάτι καλό, για να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι και για να κάνουν και καλό στους υπόλοιπους ανθρώπους εκεί έξω, γιατί κακά τα ψέματα το 1995 που ξεκίνησε το Φεστιβάλ το νοσταλγώ, γιατί ήταν ένας πολύ πιο αθώος και καλοπροαίρετος κόσμος σε σχέση με τώρα. Δεν σας κρύβω ότι είμαι πάρα πολύ ανήσυχος για τον τρόμο που συναντώ εκεί έξω, μόλις βγω από την πόρτα της αίθουσας. Επειδή λοιπόν δεν ξέρω πού θα βρισκόμαστε, πώς θα βρισκόμαστε τα επόμενα 30 χρόνια, ίσως και την επόμενη χρονιά, εγώ θέλω σας να ευχαριστήσω πάρα-πάρα πολύ εκ μέρους του Φεστιβάλ και εκ μέρους της θέσης που καλύπτω τα τελευταία χρόνια, για τη συγκινητική σας ανταπόκριση, για την προσέλευση και για τη φοβερή αγάπη που κανένα Φεστιβάλ στον κόσμο δεν έχει, σας διαβεβαιώ, οπότε σας ευχαριστώ πάρα πάρα πολύ για άλλη μία χρονιά.

Και καθώς μπαίνουμε γλυκά στο Φθινόπωρο, μια φθινοπωρινή ταινία για εσάς. "Το Διπλανό Δωμάτιο" του Πέδρο Αλμοδόβαρ. Στο Φεστιβάλ έχουμε προβάλει πάρα πάρα πολλές ταινίες του, άλλες ήταν έναρξη, άλλες ήταν λήξη. Αυτή είναι η πρώτη ταινία που το χαρίζει μεγάλο βραβείο σε φεστιβάλ, το Χρυσό Λιοντάρι, κάτι το οποίο είναι παράξενο δεδομένου της φήμης που έχει ως σκηνοθέτης και της αξίας του. Η ταινία είχε κλείσει στο Φεστιβάλ πολύ πριν πάρει το Χρυσό Λιοντάρι, δεν περιμέναμε να πάρει το βραβείο για να αποφασίσουμε αν μας άρεσε η ταινία του ή όχι. Σήμερα κλείνουμε λοιπόν με έναν πολύ μυστήριο κύκλο, γιατί το Φεστιβάλ ξεκίνησε με τον Χρυσό Φοίνικα και και έκλεισε με το Χρυσό Λιοντάρι και οι δύο αυτές ταινίες θα συναντηθούν πολύ σύντομα στα Οσκαρ. Εγώ θέλω να πω ότι "Το Διπλανό Δωμάτιο" όπως και να σας φανεί είναι μία πολύ σημαντική δήλωση για το δικαίωμα του καθενός και καθεμία μας στη ζωή και τον θάνατό του/ της. Θέλω να ευχαριστήσω πάρα πολύ την εταιρία Tanweer που μας παραχώρησε την ταινία. Ελπίζω να την απολαύσετε. Θέλω να είστε όλοι και όλες καλά και να βρίσκεστε στη σωστή πλευρά της ιστορίας. Με την Παλαιστίνη.»

the room next door

Η βραδιά έκλεισε με την πολυαναμενόμενη πρώτη προβολή του «Διπλανού Δωματίου» του Πέδρο Αλμοδόβαρ, η οποία χωρίς μελοδραματισμούς και με απόλυτη εικαστική αρτιότητα απορρίπτει πολλά από τα γνώριμα τρικ του για να εκφράσει τη θέση της απέναντι σ' ένα ευαίσθητο θέμα.

Ο Πέδρο Αλμοδόβαρ του «Διπλανού Δωματίου» δεν είναι ακριβώς ο Αλμοδόβαρ που ξέρουμε, και αυτό όχι μόνο επειδή για πρώτη φορά στην (μεγάλου μήκους) καριέρα του μιλάει αγγλικά. Ο δημιουργός του «Διπλανού Δωματίου» είναι ένας Αλμοδόβαρ που δεν ενδιαφέρεται τόσο για τις μελοδραματικές εξάρσεις αλλά για τις ουσιαστικές συνδιαλέξεις, που βυθίζεται υπό το βάρος του μέλλοντος και του αναπόφευκτου τέλους που πλησιάζει και που εστιάζει περισσότερο στην ουσιαστική έννοια της ανιδιοτελούς αγάπης αντί για τον φλογερό μεν, πιο επιφανειακό δε παθιασμένο έρωτα που βίωσαν παλαιότερα οι πρωταγωνιστές του.

Ωστόσο, επειδή στην ψυχή του παραμένει ο Αλμοδόβαρ που γνωρίσαμε και τις περισσότερες φορές αγαπήσαμε, στο «Διπλανό Δωμάτιο» εξακολουθεί να υφίσταται η σταθερά έντονη σχέση του δημιουργού με τις ισχυρές γυναικείες προσωπικότητες, ο έντονος κοινωνικός προβληματισμός και σχολιασμός που κρύβεται πίσω από κάθε δακρύβρεχτη ιστορία του και φυσικά η ανυπέρβλητη εικαστική του ματιά, ικανή να συνδυάσει ακόμα και τα ρούχα μιας ετοιμοθάνατης γυναίκας με το χρώμα του ανάκλιντρου που στηρίζει το σώμα της.

Διαβάστε ολόκληρη τη γνώμη του Flix για την ταινία εδώ

aiff30

Μετά από όλα αυτά, αποχαιρετήσαμε για μία ακόμη χρονιά το αγαπημένο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας, περιμένοντας ήδη το επόμενο και όλες τις ταινίες, την αγάπη για το σινεμά και τους προβληματισμούς που θα μοιραστούμε στην 31η διοργάνωση. Το Flix θα είναι κι εκείνο κάπου ανάμεσα στα καθίσματα των κινηματογραφικών αιθουσών, μεταφέρνοντάς σας εντυπώσεις, όπως κάνει σταθερά όλα αυτά τα χρόνια.

Διαβάστε ακόμα: Oι 30ές Νύχτες Πρεμιέρας με τον τρόπο του Flix