Φεστιβάλ / Βραβεία

19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Ο «ΙΧΘΥΣ» του Χρήστου Καραλιά δείχνει τον κυνόδοντά του

στα 10

Πολύ ενδιαφέρον αλλά ανολοκλήρωτο ντοκιμαντέρ για μία οικογένεια που δεν έστειλε τα παιδιά της σχολείο και τα μεγαλώσε κατ' οίκον και με το δικό της σύστημα αξιών.

19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Ο «ΙΧΘΥΣ» του Χρήστου Καραλιά δείχνει τον κυνόδοντά του

Ο πατέρας είναι ελληνοαμερικανός χειρούργος, απόφοιτος του Johns Hopkins με εξειδίκευση στην πλαστική. Η μητέρα Αμερικανίδα δασκάλα, κόρη ορθόδοξου ιερέα. Παντρεύτηκαν στην Αμερική, αμέσως μετακόμισαν στην Ελλάδα κι εδώ και 21 χρόνια μεγαλώνουν τα 4 παιδιά τους οικότροφα - δεν πάνε σχολείο, αλλά τα διαβάζει η μητέρα (σύμφωνα με την αγγλοσαξονική παράδοση του homeschooling) κι έχουν το δικό τους σύστημα αξιών.

Ενα σύστημα που βάση κι άξονας του είναι «η αγάπη του Ιησού» (η ταμπέλα «Ιχθύς» βρίσκεται στο κατώφλι δηλώνοντας αμέσως την ταυτότητα του σπιτιού τους). Ενα σύστημα αξιών που δε θέλει να βγάλει ανταγωνιστικούς ενήλικες, δεν ποντάρει στην ατομική επιτυχία αλλά «στην ψυχή των παιδιών τους» και θεωρεί αρκετή κοινωνικοποίηση την οικογενειακή εστία.

«Πολλοί συνομήλικοί μου θέλουν να βγαίνουν συνέχεια γιατί βαριούνται» λέει σε κάποια στιγμή ο 18χρονος γιος. «Εγώ έχω την μουσική μου, τις ταινίες που φτιάχνω, τόσα πρότζεκτς εδώ στο σπίτι που δεν βαριέμαι».

ΙΧΘΥΣ 607 1

Από την πρώτη μέχρι την τελευταία σκηνή του ντοκιμαντέρ, η σκιά του «Κυνόδοντα» του Γιώργου Λάνθιμου ελλοχεύει: πίσω από τον ψηλό φράχτη του εξοχικού μεγαλοαστικού σπιτιού, στην απομόνωση των εφήβων, στη δογματική σχεδόν σιγουριά των ενηλίκων - ενώ η γάτα που τριγυρίζει στο γρασίδι μοιάζει με inside joke.

Δεν είναι δυνατόν, δεν μπορεί να υπάρχει μία πραγματική οικογένεια που κουβαλά αναφορές μίας τόσο τραβηγμένης κινηματογραφικής κατασκευής. Ο «Κυνόδοντας» άλλωστε ήταν μία σουρεαλιστική παραβολή, χειριζόταν σύμβολα και με την υπερβολή του υποδήλωνε κάτι βίαιο, νοσηρό και σκοτεινό για την «Αγία Ελληνική Οικογένεια».

ΙΧΘΥΣ 607 3

Φυσικά, δεν πρόκειται για «Κυνόδοντα». Ο ρεαλισμός είναι πολύ πιο περίπλοκος και η ζωή πολύ πιο σύνθετη για εύκολες κριτικές από την κλειδαρότρυπα κι απλά συμπεράσματα για μια οικογένεια και τι συμβαίνει κεκλεισμένων των θυρών. Ομως, οι αντιφάσεις που βιώνεις παρακολουθώντας το ντοκιμαντέρ σου ανατινάζουν το κεφάλι. Δύο γονείς αποφασίζουν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους... «ελεύθερα», κλείνοντάς τα στο σπίτι - χωρίς συμμαθητές, χωρίς αυλές σχολείων, χωρίς κοινωνικοποίηση με τον έξω κόσμο.

Δύο βαθειά πιστοί άνθρωποι, που όμως δεν ακολουθούν το γράμμα της θρησκείας, όχι τουλάχιστον όπως μεταφράζεται από την Εκκλησία (που δεν τη δέχονται, καθώς έχει πολιτικό ρόλο στις κοινωνίες) αλλά τα κυρήγματα αγάπης του Ιησού. Δεν είναι αμόρφωτοι (δεν υπακούουν στο «πίστευε και μη ερεύνα»), είναι επιστήμονες και ερευνούν και αμφισβητούν: τα συστήματα, τα σχήματα, τα καλούπια.

ιχθυς 607 5

Η μητέρα δε θέλει να γεννήσει σε νοσοκομείο (μάλιστα θεωρεί ότι έχασε τον πρωτότοκο γιο της γιατί οι γιατροί «τον πλήγωσαν έτσι όπως τον ξερίζωσαν βίαια από τη μήτρα της»), αλλά στο σπίτι, ήρεμα, με μαίες και αναπνοές. Ο πατέρας δεν μεγαλώνει τα αγόρια του με ανταγωνισμούς, βαθμολογίες και απαιτήσεις, αλλά τα βάζει στο στούντιο στο υπόγειό τους και ροκάρουν όλοι μαζί με ηλεκτρικές κιθάρες και ντραμς Ozzy και Black Sabath και Rolling Stones (πόσο πιο ειρωνικό το πλάνο της «Sympathy for the Devil» παρτιτούρας).

Εκεί όμως που ακούς τον «Captain Fantastic» πατέρα να έχει εναλλακτικά αλλά σεβαστά επιχειρήματα για τις αποφάσεις του και κάπως προβληματίζεσαι, η αλαζονική κατήχηση της μητέρας με το αυτάρεσκο χαμόγελο σε κάνει να υποχωρείς ξανά, τρέχοντας, στη συστημική σου ασφάλεια. Η αμηχανία και σε στιγμές αφέλεια ενός 18χρονου που δεν νιώθει την ανάγκη να βγει έξω με τους φίλους του, σε ανατριχιάζει. Κάτι δεν πάει καλά.

ΙΧΘΥΣ 607 2

Κι εκεί το ντοκιμαντέρ σταματά. Κι αυτό είναι το μεγάλο μείον μίας εξαιρετικής ιδέας κι ενός ευρήματος-θησαυρού. Ενώ έχεις τσιμπήσει, ενώ θέλεις να ακολουθήσεις την κάμερα στο λαγούμι αυτής της ιστορίας, δεν έχεις την ευκαιρία. Εχεις διαβάσει τα περιεχόμενα, το εισαγωγικό σημείωμα, έχεις πειστεί ότι αυτό το βιβλίο είναι για σένα, αλλά δεν υπάρχουν γραμμένα κεφάλαια.

Ο Καραλιάς είναι ωραίος σκηνοθέτης, κινηματογραφεί και μοντάρει με ταλέντο κι άποψη και καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για σπουδαστική ταινία. Και πάλι, τα 33 λεπτά μοιάζουν με χαμένη, ανολοκλήρωτη ευκαιρία. Αυτό θα έπρεπε να είναι η αρχή ενός ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους. Θα έπρεπε η κάμερα να έχει πραγματικά παρακολουθήσει την οικογένεια για χρόνια (εδώ μοιάζει να μπήκε στον «Ιχθύ» για ένα σαββατοκύριακο και να κατέγραψε τις οικειοθελείς τους συνεντεύξεις). Υπάρχει η πληροφορία, αλλά δεν υπάρχει το σινεμά παρατήρησης που θα έβγαζε και την αλήθεια της ιστορίας.

Κι αυτή την ιστορία, αυτή που θα μας βάλει πραγματικά πίσω από το φράχτη, πίσω από τις χαμογελαστές μαρτυρίες, στις ουσιαστικές συνέπειες μίας απόφασης δυο γονιών να πειραματιστούν με τα παιδιά τους, θέλουμε πολύ να τη δούμε.

Το 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται από τις 3 ως τις 12 Μαρτίου 2017. Το Flix βρίσκεται εδώ για να σας μεταφέρει καθημερινά όλα όσα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις αίθουσες.

Η μπίρα Fischer, που αγαπά την τέχνη και τη δημιουργία, απονέμει για 5η συνεχή χρονιά τα Βραβεία Κοινού Fischer στο 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Επιπλέον, από τις 3 έως τις 12 Μαρτίου 2017, σε όλη τη διάρκεια του Φεστιβάλ, σε 26 επιλεγμένα σημεία, οι σινεφίλ, καταναλώνοντας μία Fischer και με την επίδειξη του εισιτήριου της προβολής, θα μπορούν να απολαύσουν μία ακόμη δωρεάν! Γιατί όλες οι κινηματογραφικές στιγμές ξεκινούν και τελειώνουν με μία Fischer!

Διαβάστε ακόμη