Το 1999, σε όσους είχαν και σε όσους δεν είχαν δει το «Υψωμα 33», ο Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος σύστησε, με τη μικρού μήκους ταινία του, «Ο Ηρακλής, ο Αχελώος και η Γιαγιά μου», το ύφος του σινεμά του που επρόκειτο να τον αναδείξει σ' έναν από τους πιο χαρακτηριστικούς και πιο απολαυστικούς σκηνοθέτες ντοκιμαντέρ της γενιάς μας. Οι ταινίες του, πάντα αγκιστρωμένες σε κάποιο δικό του βίωμα, έφεραν στην οθόνη έναν ακαταμάχητο συνδυασμό ρεαλισμού, πολιτικού σχολιασμού, χιούμορ και τρυφερότητας. Κι η νέα του ταινία δεν είναι εξαίρεση στον κανόνα.
Διαβάστε ακόμη: 21 ΦΝΘ | Ο «Λεμεμπέλ» έντυσε την αντίσταση στον Πινοσέτ με φωτιά, αίμα και παγιέτες
Τότε, μ' εκείνο το ημίωρο φιλμ, ο Κουτσιαμπασάκος έχτισε το πορτρέτο της ελληνικής επαρχίας, της σύγκρουσής της με την πολιτεία και, πολύ περισσότερο, της ψυχής και της μνήμης της: της ουσιαστικής Ιστορίας της, διατυπωμένης από τους πραγματικούς πρωταγωνιστές της. Καθώς το Φράγμα του Αχελώου επρόκειτο να πνίξει το χωριό της καταγωγής του, τη Μεσοχώρα, στο νερό, η γιαγιά του, κάνοντας το νοικοκυριό της, φτιάχνοντας τα κεριά της για να πάει στο μνήμα, άφηνε να φανεί η σημασία του τόπου, της φύσης και των αναμνήσεων, σ' ένα κόσμο ισοπεδωτικής βιασύνης, πολιτικού συμφέροντος και ελαφρού παραλογισμού.
Δυο δεκαετίες αργότερα, η γιαγιά του Δημήτρη δεν υπάρχει πια, όμως η Μεσοχώρα εξακολουθεί να βρίσκεται σε λίμπο, σε εκκρεμότητα. Το έργο δεν έχει πραγματοποιηθεί, ούτε κι έχει ακυρωθεί, κρατώντας τους κατοίκους της Μεσοχώρας ομήρους μιας στιγμής στο χρόνο που δεν προχώρησε. Η ζωή τους είναι κλειδωμένη στο προσωρινό. Ο Κουτσιαμπασάκος επισκέπτεται ξανά και ξανά, τακτικά, τον τόπο, με την κάμερά του και με το κάθε νέο βήμα της δικής του ζωής: τη γυναίκα του και τον πρώτο γιο του, τον δεύτερο γιο του, τον αδελφό του που κατέγραψε την ιστορία τους στα κείμενά του και που έφυγε κι εκείνος, πολύ νέος, από τη ζωή. Αυτή, η νέα ταινία, μεγάλου μήκους πια, είναι πιο «ακτιβιστική» από την πρώτη. Περισσότερος χρόνο αφιερώνεται σε εκπροσώπους της πολιτείας που εκθέτουν τις απόψεις τους, αντιφατικά κι ανερμάτιστα, για το μέλλον του φράγματος και της Μεσοχώρας. Ενδιάμεσα, όμως, ξεπροβάλλει το σινεμά του Κουτσιαμπασάκου.
Διαβάστε ακόμη: 21 ΦΝΘ | «Free Solo»: Το οσκαρικό ντοκιμαντέρ του National Geographic προκαλεί σωματικό και συναισθηματικό vertigo
Μέσα από τα είκοσι χρόνια μιας Ελλάδας που δεν έχει, στ' αλήθεια, αλλάξει, όπου παράνομες αποφάσεις ποτέ δεν ανατρέπονται, σε μια επαναλαμβανόμενη και παρατεινόμενη αντίφαση, οι άνθρωποι της Μεσοχώρας ορίζουν με τις δικές τους κουβέντες πράγματα πιο ουσιαστικά. Τι σημαίνει η ιστορία, με τι χτίζεις το σπίτι σου, αν αξίζει η θυσία του «μικρού» ανθρώπου για το «μεγάλο» καλό, πόσο αναπόφευκτη είναι η απώλεια των ανθρώπων και των ανθρώπινων ονείρων στην κατασκευή των μεγαλεπήβολων έργων. Μέσα από τους συντοπίτες του, μέσα από το μύθο της πάλης του Αχελώου με τον Ηρακλή, μέσα από την αναπόσπαστη στο έργο του τρυφερότητα, το λεπτοκαμωμένο χιούμορ και την οικογενειακή ζεστασιά, ο Κουτσιαμπασάκος καταθέτει, σίγουρα για όσους έχουν παρακολουθήσει την πορεία του, μια ταινία που τον αντιπροσωπεύει και που, ταυτόχρονα, κλείνει έναν ανοιχτό κύκλο στο έργο του και στη σχέση μας μαζί του.
Ο ίδιος ο Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος, μοιράστηκε τις σκέψεις του για το χρόνο που περνά, με το Flix: «Από το ντοκιμαντέρ μου "Ο Ηρακλής, ο Αχελώος και η Γιαγιά μου” μέχρι το "Ο Ηρακλής, ο Αχελώος και η Μεσοχώρα", πέρασαν 23 χρόνια,» λέει ο σκηνοθέτης. «Είναι δυο ταινίες που, κατά κάποιο τρόπο, η μία συμπληρώνει την άλλη. Σ’ αυτό το διάστημα άλλαξαν πολλά, τόσο στη ζωή μου όσο και στη χώρα που ζούμε. Οσον αφορά εμένα πρώτα απ΄ όλα κατάφερα κάτι που το ήθελα πολύ. Να κάνω οικογένεια. Μάλιστα αυτό έγινε με τον άνθρωπο που γνώρισα το 1996, λίγο πριν ξεκινήσω τα γυρίσματα του πρώτου ντοκιμαντέρ και με τον οποίο συνεχίζουμε να είμαστε μαζί και στο τελευταίο ντοκιμαντέρ, το 2019, έχοντας στο μεταξύ κάνει δυο παιδιά. Ο ίδιος, ως σκηνοθέτης δεν ξέρω σε τι έχω αλλάξει, πάντως ένα είναι σίγουρο. Συνεχίζω να προσπαθώ να κάνω ταινίες με την καρδιά κι όχι με το μυαλό, ιστορίες που να αφορούν ανθρώπους και να απευθύνονται σ’ αυτούς. Οπως φυσικά να μαθαίνω περισσότερα για τον κινηματογράφο και να βελτιώνω τα εκφραστικά μου μέσα.»
Κι όπως είναι φυσικό, μέσα από το παρελθόν, ο Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος κοιτάζει και στο παρόν και στο μέλλον: «Η Ελλάδα δεν είναι πια η ίδια, ο ευδαιμονισμός της δεκαετίας του 90 έφερε την καταστροφή του 2008. Υπήρξε μια ανώμαλη προσγείωση όπως γίνεται πάντα όταν πετάς στα σύννεφα. Η ελληνική κοινωνία άλλαξε ριζικά. Κι όμως οι δυσκολίες που πέρασα ο ίδιος δεν συγκρίνονται με την απώλεια του αδερφού μου, του συγγραφέα Πέτρου Κουτσιαμπασάκου που έφυγε αδόκητα, πολύ νέος. Αυτό νομίζω δεν θα το ξεπεράσω ποτέ. Οι "Δρόμοι", η νέα μου ταινία, που αυτή την περίοδο βρίσκεται στο στάδιο του μοντάζ, είναι μυθοπλασία. Υστερα από ένα μεγάλο διάλειμμα με πέντε ταινίες ντοκιμαντέρ επέστρεψα πάλι στη μυθοπλασία. Πρόκειται για μια ιστορία ενηλικίωσης στην Ελλάδα του σήμερα. Φυσικά κι εδώ υπάρχει το βιωματικό στοιχείο παρόλο που δεν βρίσκεται στο προσκήνιο.»
Ο Ηρακλής, ο Αχελώος και η Μεσοχώρα ΤΡΕΙΛΕΡ from Dimitris Koutsiabasakos on Vimeo.
Το Flix βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη και θα σας μεταφέρει όλα όσα θα συμβαίνουν εντός και εκτός των σκοτεινών αιθουσών του 21ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης.
Περισσότερα για το 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης:
- 21 ΦΝΘ | Ο «Λεμεμπέλ» έντυσε την αντίσταση στον Πινοσέτ με φωτιά, αίμα και παγιέτες
- 21 ΦΝΘ | «Free Solo»: Το οσκαρικό ντοκιμαντέρ του National Geographic προκαλεί σωματικό και συναισθηματικό vertigo
- 21ο ΦΝΘ | «Film Catastrophe»: O Πολ Γρίβας εξηγεί στο Flix ότι σινεμά σημαίνει ελευθερία
- «What She Said» ή πώς η κριτικός κινηματογράφου Πολίν Κέιλ έκανε το Χόλιγουντ να την ακούσει
- 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Η Μόλυ κηρύσσει την έναρξη του φεστιβάλ!
- «Marianne & Leonard: Words of Love»: Η μεγάλη σκιά του Λέοναρντ Κοέν
- 21 (τουλάχιστον) λόγοι για να βρεθείτε στο 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσσαλονίκης
- Οσα δεν βλέπουμε με την πρώτη ματιά γύρω μας στις αφίσες του 21ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
- Αυτές είναι οι ελληνικές ταινίες του 21ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και της Αγοράς
- Αυτές είναι οι ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού του 21ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
- Carte Blanche στον Λούι Ψυχογιό από το 21ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
