Φεστιβάλ / Βραβεία

15o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Το ελληνικό underground μπροστά στην κάμερα!

of 10

Ο Γιάννης Χαριτίδης επιστρέφει στο χρόνο για να ανακαλύψει τις ρίζες της ελληνικής underground σκηνής σε ένα ντοκιμαντέρ - φόρο τιμής σε μια εποχή όπου μοναδικός σκοπός ήταν «να αλλάξουμε τον κόσμο».

15o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Το ελληνικό underground μπροστά στην κάμερα!

To ντοκιμαντέρ του Γιάννη Χαριτίδη «Φωνές από το Υπόγειο» ξεκινάει με μια σκηνή στο σπίτι του συγγραφέα, ζωγράφου, εκδότη και ηγετικής φιγούρας του ελληνικού underground κινήματος Λεωνίδα Χρηστάκη να περιγράφει τα αντικείμενα και τους ανθρώπους που αποτέλεσαν τους δορυφόρους του συναρπαστικού σύμπαντός του, κυρίως στις δεκαετίες του '50 και του '60, λίγο πριν η Χούντα ανακόψει για πάντα κάθε πρωτοποριακή, αναρχική και ελεύθερη ιδέα για έναν διαφορετικό τρόπο σκέψης, δημιουργίας, δράσης και τελικά ζωής...

Γύρω από τη φιγούρα του Χρηστάκη θα μείνει συγκεντρωμένος σε όλη τη διάρκεια του ντοκιμαντέρ του ο Χαριτίδης, συστήνοντας κομβικές φιγούρες της εποχής που έφεραν στην Αθήνα της εποχής λίγη από την τρέλα των μπίτνικς, λίγη από την ακούραστη παραγωγικότητα του Αντι Γουόρχολ, λίγη από την ψυχεδέλεια των 60s, λίγη από την φιλοσοφία του «sex, drugs & rock 'n' roll», οικοδομώντας στο «περιθώριο» των εξελίξεων έναν ολοκαίνουριο θαυμαστό κόσμο.

3

Ανάμεσα τους ο Νάνος Βαλαωρίτης, η Μαρία Μήτσορα, ο Πάνος Κουτρουμπούσης, ο Σπύρος Μεϊμάρης, ο Θανάσης Ρεντζής, ο Νίκος Λυμπερόπουλος, ο Δημήτρης Πουλικάκος, μορφές της εποχής που μιλούν στην κάμερα του Χαριτίδη προσπαθώντας να ανακαλύψουν χρόνια μετά τι ήταν αυτό ακριβώς που έκανε το κίνημα του underground στην Αθήνα του τότε μια ορμητική δύναμη δημιουργίας που - αν και στο περιθώριο - κατάφερε να επηρεάσει την Τέχνη, τις δομές της κοινωνίας και να φέρει σε μια απομονωμένη Ελλάδα ιδέες και εγχειρήματα που είχαν ήδη ξεκινήσει στην Αμερική και τον υπόλοιπο κόσμο.

Από το τι σημαίνει «underground», μέχρι τις επιρροές που το καθόρισαν, τις κολεκτίβες που δημιουργήθηκαν και τις αιτίες που ανέκοψαν το κίνημα με τον ερχομό της δικτατορίας, ο Χαριτίδης ακούει προσεκτικά τους «ήρωές» του καθώς με την ίδια αθωότητα του παρελθόντος αλλά πλέον με καμία ψευδαίσθηση επιστρέφουν για να αφηγηθούν μικρότερες ή μεγαλύτερες ιστορίες, αλλά περισσότερο κι από αυτό, το πάθος με το οποίο ενηλικιώθηκαν επιλέγοντας το περιθώριο και όχι τη μαζική αποδοχή.

2

Αφορμή για τη δημιουργία του ντοκιμαντέρ στάθηκε η έκθεση που έγινε το καλοκαίρι του 2012 με τίτλο «Το Αθηναϊκό Underground, 1964-1983», όπου ο Χαριτίδης υπήρξε υπεύθυνος του κινηματογραφικού αρχείου, ίσως γι' αυτό και ο Χαριτίδης μένει προσκολημμένος μόνο στη συγκεκριμένη ομάδα των ανθρώπων που περιστρέφονταν γύρω από τον Λεωνίδα Χρηστάκη και τις εκδόσεις του (από το «Κούρος» μέχρι το «Panderma» και το «Ιδεοδρόμιο»).

Με έμφαση στη λογοτεχνία, την ποίηση και τη ζωγραφική της εποχής, ο Χαριτίδης ασχολείται ελάχιστα με τον κινηματογράφο (διαθέτοντας ωστόσο αρκετό αρχειακό υλικό από πειραματικές ταινίες της εποχής), σχεδόν καθόλου με τη μουσική (παρά μόνο με το θρυλικό δισκάδικο Pop11 των αδερφών Φαληρέα στην Σκουφά) και δεν αναφέρει (παρά μόνο με μια μικρή αναφορά στον Ταχτσή) την παράλληλη δράση του γκέι κινήματος στην Αθήνα που υπήρξε καθοριστικής σημασίας για το όποιο ελληνικό underground.

Ταυτόχρονα δεν δίνει καμία καμία αίσθηση του τι ακριβώς συνέβαινε στην «λαϊκή» κουλτούρα της Αθήνας την ίδια εποχή, ώστε να αντιληφθεί κανείς την ισοπεδωτική σύγκριση που θα ανύψωνε τους «πρωταγωνιστές» του στη σφαίρα των πραγματικών ρομαντικών ηρώων που ήταν, ενώ δεν ερευνά καθόλου τη συνέχεια του underground κινήματος που, μεταλλαγμένο αλλά αρκετά ισχυρό, συνεχίζεται ακόμη και μέχρι τις μέρες μας, έχοντας σαν αφετηρία αυτήν την εποχή.

Ακόμη όμως κι έτσι, το «Φωνές από το Υπόγειο» είναι γυρισμένο από κάποιον που φαίνεται πως γνωρίζει την εποχή στην οποία αναφέρεται, κάνοντας μια ενδιαφέρουσα γνωριμία με μια «άγνωστη» πτυχή της Ελληνικής κουλτούρας και δίνοντας μια υπέροχη αφορμή για να ανακαλύψει κανείς ανθρώπους, ιδέες και έργα παντός είδους που, ευτυχώς γι' αυτά, κατάφεραν να υπερισχύσουν της εποχής τους και να βγουν από νωρίς από το... υπόγειο για να παραμείνουν με τον τρόπο τους κλασικά.

Διαβάστε περισσότερα για το 15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης