Φεστιβάλ / Βραβεία

«Πρέπει να κερδίσεις την εμπιστοσύνη των ανθρώπων που εξετάζεις»: οι Ελληνες σκηνοθέτες μιλούν στο 15o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης

στα 10

Τελευταία Κυριακή της αποκριάς, αλλά στο 15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης ζούμε σε άλλους ρυθμούς και με τη διάθεση να ρίξουμε, όχι να φορέσουμε, τις μάσκες. Τέσσερις Ελληνες σκηνοθέτες συναντιούνται για να συζητήσουμε για τα ντοκιμαντέρ τους κι αν υπάρχει αλήθεια τη στιγμή που ανοίγει μια κάμερα...

«Πρέπει να κερδίσεις την εμπιστοσύνη των ανθρώπων που εξετάζεις»: οι Ελληνες σκηνοθέτες μιλούν στο 15o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
Η Δήμητρα Νικολοπούλου συντονίζει τη συζήτηση με τους Μένιο Καραγιάννη, Παναγιώτη Ευαγγελίδη, Ευηρούλα Δούρου και Ανδρέα Σιαδήμα.

Ο Παναγιώτης Ευαγγελίδης («They Glow in the Dark»), ο Ανδρέας Σιαδήμας («Μουσικό Χωριό»), η Ευηρούλα Δούρου(«Camino Musical: 9 Ημέρες Γαλιθιάνικης Μουσικής») κι ο Μένιος Καραγιάννης «Σκάπετα) βρέθηκαν σε μία ανοιχτή συζήτηση στον Ιανό της πλατείας Αριστοτέλους για να παρουσιάσουν τα ντοκιμαντέρ τους που προβλήθηκαν χθες στο 15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης και να απαντήσουν ερωτήσεις για την περιέργεια του δημιουργού όταν επιλέγουν το θέμα τους, με πόση ευθύνη προσεγγίζουν την «αλήθεια» (αν αυτή υπάρχει) και πόσο μεγάλη δύναμη κρύβει η κινηματογραφική αφήγηση μέσα από τη φόρμα του ντοκιμαντέρ.

Παναγιώτης Ευαγγελίδης - «They Glow in the Dark»

Εζησε έναν μήνα με το γκέι ζευγάρι της ταινίας στην Νέα Ορλεάνη και κατέγραψε τη ζωή τους και τις εξομολογήσεις τους για το πώς η ζωή τους «ξέβρασε» εκεί. Πόσο κυριολεκτικό και συμβολικό ότι πρόκειται για μια πόλη και δύο ανθρώπους που πάλαι ποτέ έζησαν ένδοξα την «αμαρτία» και τώρα αντιμετωπίζουν συνέπειες και τραύματα;

«Δεν πήγα να κάνω ταινία για την Νέα Ορλεάνη. Ηταν εξαιρετική σύμπτωση που αυτοί οι δύο άνθρωποι βρίσκονται εκεί. Βέβαια δεν είναι σύμπτωση: το ότι επέλεξαν να μετακομίσουν στην κάποτε αμαρτωλή πόλη, δείχνει κάτι και για τους ίδιους...»

«Τον Μάικλ τον ήξερα, καθώς πριν από 15 χρόνια ζούσε στην Αθήνα και ήμασταν φίλοι. Επέστρεψε στην Αμερική και πριν από 2-3 χρόνια μου έστειλε την αυτοβιογραφία του. Τη διάβασα και με εξέπληξε. Σοκαρίστηκα γιατί υπήρχαν πράγματα για το παρελθόν του, την παιδική του ηλικία τη ζωή του στο δρόμο που δεν μου είχε αποκαλύψει ποτέ ο ίδιος. Τον Τζιμ τον γνώρισα εκεί. Τους εξήγησα ότι ήθελα να γυρίσω ένα ντοκιμαντέρ και μου επέτρεψαν να μείνω για έναν μήνα μαζί τους, στην ''ντουλάπα'' του σπιτιού τους, την μικρή αποθηκούλα δηλαδή. Δεν υπήρξε κανένα ιδιαίτερο πρόβλημα με τη σύμβαση ότι τους κινηματογραφώ. Ισως επειδή ο Μάικλ με ήξερε ή επειδή ο Τζιμ με πέρασε από τεστ στην αρχή και μάλλον τα πήγα καλά...»

«Υπάρχει ένα κομμάτι στο γύρισμα ενός ντοκιμαντέρ που έχει να κάνει με το πώς κερδίζεις την εμπιστοσύνη των ανθρώπων που καταγράφεις. Κι υπάρχει κι ένα δεύτερο για το πώς διαχειρίζεσαι εσύ ο ίδιος την κάμερα και το υλικό που τραβάς. Υπάρχουν ηθικά διλήμματα και συνεχείς αποφάσεις, αυτό είναι αλήθεια. Επειδή προέρχομαι από τον κόσμο του βιβλίου, εμένα με ενδιάφερε το background αυτών των χαρακτήρων, η ιστορία τους. Για αυτό και το ντοκιμαντέρ μου φλερτάρει με τη μυθοπλασία. Από ένα υλικό 40-50 ωρών που τράβηξα, εγώ επέλεξα να φέρω μπροστά κάποια πράγματα, ότι δεν με ενδιαφέρουν κι αφήνω έξω κάποια άλλα. Αυτή ήταν η δουλειά μου. Τη δική μου ιστορία για τη δική τους ιστορία αφηγούμαι....»

«Αν κάτι βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρον είναι ότι οι άνθρωποι αυτοί, άρρωστοι εδώ και καιρό, προσπαθούν να ζήσουν μια ζωή με τους λιγότερους δυνατούς συμβιβασμούς. Ξέρουν ότι έχουν ημερομηνία λήξης (όλοι έχουμε, αλλά για αυτούς είναι κάτι το καθημερινά ορατό) κι αυτό τους επιτρέπει να κάνουν πράγματα ελεύθεροι και να είναι ο εαυτός τους χωρίς προσποίηση, παιχνίδι. Δεν προσπαθούν να αποδείξουν σχεδόν τίποτα. Χωρίς πόζα. Αυτό βρήκα εξαιρετικό: ότι ''ανοίξαν'' και ''είπαν''...»

Μένιος Καραγιάννης – «Σκάπετα»

«Γνώρισα τον Χρήστο, έναν άνθρωπο που μένει απομονωμένος με τα ζώα του, χωρίς ηλεκτρικό και τηλέφωνο, τυχαία σε μία εκδρομή που είχα κάνει. Τον συνάντησα και μαγεύτηκα. Πολύ λίγα πράγματα ξέρω για το παρελθόν του. Γεννήθηκε σ' αυτό το χωριό, σιγά σιγά όλοι πέθαιναν ή έφευγαν κι εκείνος έμεινε για τον τόπο του και τα ζώα του....»

«''Σκαπετάω-σκαπετώ'' σημαίνει φεύγω, την κοπανάω. Σκαπετίσαν τα πρόβατα, δεν τα βλέπω πια έφυγαν. Κατά συνέπεια σκάπετα είναι κάτι που δεν φτάνω, είναι εκτός εμβέλειας. Επέλεξα αυτό τον τίτλο και γιατί χρησιμοποιεί και ο ίδιος αυτή την έκφραση, αλλά γιατί είναι κι αυτός ένας άνθρωπος εκτός εμβέλειας στη σύγχρονη Ελλάδα..»

«Σε μία εποχή που αν πέσει το Ιντερνετ παθαίνουμε εμείς πανικό, ο Χρήστος μαζεύει πράγματα που ξεβράζει η θάλασσα. Ξεβράζει η θάλασσα μία παντόφλα και περιμένει μήνες για τη δεύτερη. Σε μένα αυτό θέτει κάποια υπαρξιακά ερωτήματα: πόσα χρειαζόμαστε, ποια είναι η σχέση της ζωής με το θάνατο...»

«Αυτή η περιπέτεια κράτησε 6 μήνες γυρισμάτων και 5 χρόνια επαφής με τον Χρήστο. Μου κάνει πολύ μεγάλη εντύπωση ότι βρίσκομαι σήμερα εδώ, σ' αυτό το φεστιβάλ, καθώς εγώ γύρισα το ντοκιμαντέρ μέσα από μία ανάγκη να καταγράψω κάτι που χάνεται. Ηθελα να διερευνήσω πώς κανείς αντέχει τόση μοναξιά και απομόνωση. Δεν έχω απάντηση, μου έχει μείνει το ερώτημα. Απέχω από τον κινηματογράφο πολλά χρόνια, δεν είχα ιδέα τι θα έκανα με αυτό το υλικό, αν το έβλεπε ποτέ κανείς...»

«Η εμπιστοσύνη είναι το μεγαλύτερο ζητούμενο όταν γυρίζεις ένα ντοκιμαντέρ. Εγώ, για παράδειγμα, δεν είχα συνεργείο - δεν υπήρχε περίπτωση ο Χρήστος να δεχτεί άλλους ανθρώπους εκτός από μένα. Αυτό δημιούργησε ένα σωρό τεχνικά προβλήματα, ειδικά με τον ήχο, αλλά είχε επίσης και μία πρόκληση να είμαι εγώ κι αυτός και η κάμερα. Από εκεί και πέρα και στο γύρισμα και στο μοντάζ είσαι αντιμέτωπος με την "όποια αντικειμενικότητα" και στην ουσία με τον εαυτό σου..»

Ευηρούλα Δούρου- «Camino Musical: 9 Ημέρες Γαλιθιάνικης Μουσικής»

«Ολη η ιδέα ξεκίνησε από τη διαμονή μου ως φοιτήτρια erasmus στο Σαντιάγο ντε Κομποστέλα. Ερωτεύτηκα τον τόπο. Η ιδέα του να καταγράψω την παραδοσιακή μουσική της Γαλικίας συνέπεσε με την πτυχιακή μου εργασία στο πανεπιστήμιο. Μοιράστηκαν κι όλα τα μέλη της ομάδας μου τον ίδιο ενθουσιασμό και ξεκινήσαμε! Χρειάστηκε να επιστρέψω δύο φορές στο Σαντιάγκο, μία για να γνωρίσουμε τους ανθρώπους και μια δεύτερη για γύρισμα. Από την πρώτη επίσκεψη ένιωσα ότι τους ιντριγκάρισε το γεγονός ότι μία Ελληνίδα φοιτήτρια θα ασχοληθεί με την παράδοσή τους και κέρδισα την εμπιστοσύνη τους...»

«Η Γαλικία για όσους δεν γνωρίζουν βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της Ισπανίας κοντά στην Πορτογαλία. Διατηρούν ένα πιο παραδοσιακό τρόπο ζωής, στηρίζεται στην γεωργία, στο εμπόριο – βρίσκεται μακριά από τα αστικά κέντρα και πρόκειται για φτωχικό κομμάτι της χώρας. Η μουσική είναι από τις μεγαλύτερες προσπάθειες να διατηρήσουν τις παραδόσεις τους – όπως και η γλώσσα τους η Galego που μοιάζει περισσότερο με πορτογαλικά...»

«Γενικά οι ντόπιοι εκεί είναι δύσκολοι να τους προσεγγίσεις. Δεν ανοίγονται εύκολα στους ξένους. Στις 10 μέρες που έμεινα σίγουρα αναπτύχθηκε ένας δεσμός με τους ανθρώπους, αλλά επειδή είχαμε μόνο αυτό το περιορισμένο διάστημα επικεντρωθήκαμε στην μουσική. Εγιναν και πολιτικές συζητήσεις για τις καταστάσεις που ζουν οι χώρες μας, αλλά άλλος ήταν ο στόχος μας και ό,τι θέλαμε να εκφράσουμε πέρασε μέσα από την μουσική...»

Ανδρέας Σιαδήμας - «Μουσικό Χωριό»

«Ο Αγιος Λαυρέντιος έχει κρατήσει την μεσαιωνική αρχιτεκτονική του, χωρίς παρεμβάσεις στον ιστό του. Δνε έχει δίκτυο αυτοκινητοδρόμων – δεν ακούς ήχους πόλης, μόνο τα πέταλα των αλόγων στο καλντερίμι, τα γέλια, τις μουσικές, τα πουλιά. Η φύση οργιάζει και αναδεικνύεται. Είναι ένα μοναδικό ηχοτοπίο. Κάθε στενό, κάθε τόπος κοντά στο κάθε εργαστήριο έχει κι ένα μοναδικό χρώμα. Αυτό με έκανε να γυρίσω το ντοκιμαντέρ. Ημουν εκεί για άλλη δουλειά, για ένα άλλο ντοκιμαντέρ (για τους Χειμερινούς Κολυμβητές) που ετοιμάζεται. Περιπλανήθηκα σ' αυτό το χωριό και είδα τις πλατείες, τα σεμινάρια, τους χορούς, τις αυτοσχέδιες συναυλίες, μαγεύτηκα από αυτό το μοναδικό κράμμα – τη διάδραση της μουσικής και της φύσης...»

«Ενα χωριό 150 κατοίκων περίπου, με τους δικούς του ρυθμούς, αναστατώνεται όταν πάνω από 500 άνθρωποι το επισκέπτονται κάθε καλοκαίρι για αυτή την μουσική εμπειρία. Tα μουσικά σεμινάρια είναι φυσικά το πρόσχημα. Αυτό που συμβαίνει είναι μία συνεύρεση πολιτισμού, οικουμενικότητα. Μαζεύονται μουσικές προσωπικότητες από όλο τον κόσμο και ο καθένας βάζει το δικό του λιθαράκι για το μέλλον...»

«Δε θα το έλεγα αντίδοτο στην κρίση. Δεν το διαχειρίστηκα εγώ έτσι το θέμα. Δεν ήθελα να κάνω άλλη μία ταινία για την κρίση. Είναι ένα θέμα που έχει ειπωθεί. Μπορεί να υπάρχει ένας υπαινιγμός για την κρίση. Για μένα είναι περισσότερο αυτό το χωριό, στην Ελλάδα του σήμερα που μαζεύονται άνθρωποι από όλο τον κόσμο για να παράγουν πολιτισμό. Είναι μία αισιόδοξη ταινία...»

Διαβάστε περισσότερα για το 15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης