Τα τελευταία χρόνια, κάτι αλλάζει, αθόρυβα θα μπορούσε να πει κανείς, στις ελληνικές αίθουσες. Οχι μέσα από κάποια ηχηρή νέα τάση που ανακοινώνει την άφιξή της με φανφάρες, αλλά μέσα από μια σταθερή μετατόπιση στις προτιμήσεις του κοινού, εκεί όπου οι ταινίες anime αρχίζουν να βρίσκουν χώρο ανάμεσα στα παραδοσιακά μπλοκμπάστερ και τις ευρωπαϊκές παραγωγές. Το είδος αυτό που κάποτε απευθυνόταν σχεδόν αποκλειστικά σε μια μικρή, παθιασμένη ομάδα φαν έχει πλέον αποκτήσει δυναμική και συζητιέται ολοένα και περισσότερο όχι μόνο από όσους ζουν μέσα στον κόσμο της ιαπωνικής ποπ κουλτούρας αλλά και από ένα κοινό που αναζητά νέες κινηματογραφικές εμπειρίες.
Καθώς οι ελληνικές αίθουσες προσαρμόζονται στις νέες συνήθειες του κοινού, οι anime ταινίες φαίνεται να βρίσκουν τον δρόμο τους με έναν τρόπο που πριν από λίγα χρόνια δύσκολα θα φανταζόταν κανείς. Η παρουσία τους δεν περιορίζεται πια σε προβολές που απευθύνονται μόνο στους μυημένους, αλλά διευρύνεται και αγγίζει ανθρώπους που αναζητούν μια διαφορετική κινηματογραφική εμπειρία.
Oταν εξετάζει κανείς την πορεία του anime στο εξωτερικό, αντιλαμβάνεται αμέσως ότι δεν μιλάμε πια για μεμονωμένες επιτυχίες. Οι ιαπωνικές κινηματογραφικές παραγωγές έχουν αρχίσει να κατακτούν συνεχώς μεγαλύτερο κομμάτι της παγκόσμιας αγοράς, συχνά με τρόπους που ξεπερνούν την κινηματογραφική αίθουσα. Οι μεγάλες επιτυχίες της χρονιάς, από τις συνεχιζόμενες ταινίες του «Demon Slayer» μέχρι τίτλους που προέρχονται από franchises με εκατομμύρια θαυμαστές, αποδεικνύουν ότι το είδος διαθέτει πλέον κάθε χαρακτηριστικό ενός εμπορικού γίγαντα.
Σε αυτό συμβάλλει τόσο η τεχνική εξέλιξη του ιαπωνικής animation όσο και το γεγονός ότι οι ιστορίες που παράγει μπορούν να σταθούν εύκολα δίπλα στις δυτικές αφηγήσεις, χωρίς να χρειάζεται να προσαρμοστούν σε αυτές, μιας και η αισθητική, η θεματολογία, η συναισθηματική φόρτιση και η ικανότητα των anime να μιλούν για βαθιά ανθρώπινες καταστάσεις ακόμη και μέσα από κόσμους που μοιάζουν φαντασιακοί, δημιουργούν ένα είδος που κερδίζει διαρκώς έδαφος στις προτιμήσεις των θεατών.
Αυτό που έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι ότι το anime λειτουργεί πλέον και ως πολιτισμικός φορέας. Η Ιαπωνία μέσω των ταινιών της εξάγει εικόνες, αξίες και αφηγήσεις, διαμορφώνοντας μια ιδιαίτερη ταυτότητα που έχει βρει ανταπόκριση διεθνώς. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, στην Ευρώπη και στη Λατινική Αμερική δημιουργούνται ρεκόρ εισπράξεων, συχνά από ταινίες που δεν προέρχονται από τα κλασικά κινηματογραφικά στούντιο αλλά από animation οίκους που κάποτε θεωρούνταν πως βρίσκονταν στην «αντίπερα όχθη» και, ίσως, αντιμετωπίζονταν ως κάτι «ξένο» ως προς τη Δυτική κουλτούρα.
Η Ελλάδα παραμένει μια πολύ μικρότερη αγορά, με λιγότερες αίθουσες, περιορισμένη διαθεσιμότητα προβολών και συχνά με καθυστερημένες κυκλοφορίες. Παρ’ όλα αυτά, το ενδιαφέρον του κοινού δείχνει να αρχίζει, σιγά σιγά αλλά σταθερά, να συγκλίνει με αυτό του εξωτερικού. Οι θεατές που προσέρχονται στις προβολές δεν είναι απλώς φαν του είδους αλλά άνθρωποι που επιλέγουν συνειδητά μια διαφορετική κινηματογραφική εμπειρία.»
Το διεθνές box office λοιπόν δεν βρίσκεται απλώς σε ανοδική πορεία ως προς το anime, αλλά βρίσκεται σε μια φάση όπου το είδος έχει παγιωθεί ως μεγάλη δύναμη και οι παραγωγές του αντιμετωπίζονται με τον ίδιο σεβασμό και την ίδια προσμονή που απολαμβάνουν οι χολιγουντιανές υπερπαραγωγές.
Μέχρι πριν λίγα χρόνια, η παρουσία των anime ταινιών στις ελληνικές αίθουσες ήταν σποραδική. Ενα δυο μεγάλοι τίτλοι έφταναν περιστασιακά, συνήθως μετά από αρκετούς μήνες καθυστέρησης και με περιορισμένη διανομή ή ως κάποιες ειδικές προβολές που παίζονταν σε διάφορα multiplex ή σε κάποια μεταμεσονύχτια events. Σήμερα όμως, η εικόνα αυτή δείχνει να αλλάζει αισθητά, με το ελληνικό κοινό να ανταποκρίνεται σε κάθε κυκλοφορία που φτάνει στη μεγάλη οθόνη.
Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η προβολή του «One Piece Film Red», μιας ταινίας που κατάφερε να κινητοποιήσει το κοινό χωρίς ουσιαστική υποστήριξη από πλευράς marketing. Παρότι προβλήθηκε σε ελάχιστες αίθουσες, κατάφερε να συγκεντρώσει αρκετούς θεατές, αποδεικνύοντας ότι υπάρχει πλέον ενεργή βάση οπαδών στην Ελλάδα, αλλά και κοινό που παρακολουθεί ιαπωνική παραγωγή όχι από περιέργεια αλλά από πραγματικό ενδιαφέρον. Κι αυτό δείχνει πως η ελληνική αγορά φαίνεται να ανταποκρίνεται περισσότερο όταν η προβολή είναι οργανωμένη με τρόπο που θυμίζει event, με συγκεκριμένες ημερομηνίες και χρονικά περιορισμένες ευκαιρίες θέασης, σαν μια μικρή γιορτή για τους φαν. Αυτό εξηγεί γιατί πολλές φορές οι ταινίες καταγράφουν αξιόλογους αριθμούς εισιτηρίων παρότι προβάλλονται σε λιγοστές αίθουσες ή με περιορισμένη διάρκεια.
Η σύγκριση αναμφίβολα είναι άνιση ως προς τις διαστάσεις, όμως δεν πάσχει σε ενδιαφέρον. Το εξωτερικό κινείται σε εντελώς διαφορετική κλίμακα, με τεράστια κυκλοφορία, ενισχυμένες καμπάνιες προώθησης και πολυδιάστατη παρουσία των anime σε άλλους τομείς της ψυχαγωγίας, όπως τα video games, τα κόμικς και το streaming.
Η Ελλάδα αντίθετα παραμένει μια πολύ μικρότερη αγορά, με λιγότερες αίθουσες, περιορισμένη διαθεσιμότητα προβολών και συχνά με καθυστερημένες κυκλοφορίες. Παρ’ όλα αυτά, το ενδιαφέρον του κοινού δείχνει να αρχίζει, σιγά σιγά αλλά σταθερά, να συγκλίνει με αυτό του εξωτερικού. Οι θεατές που προσέρχονται στις προβολές δεν είναι απλώς φαν του είδους αλλά άνθρωποι που επιλέγουν συνειδητά μια διαφορετική κινηματογραφική εμπειρία.
Σε αυτό βοήθησε αρκετά και η εμφάνιση της Digital Soul Entertainment, της πρώτης εταιρείας στην Ελλάδα, η οποία, από την ίδρυσή της το 2021 μέχρι και σήμερα, πρωτοστατεί στην κινηματογραφική διανομή anime στις ελληνικές αίθουσες. Ο συνιδρυτής της και ηθοποιός Δημήτρης Σάρλος μας μίλησε για το κατά πόσο το ελληνικό κοινό έχει δεχτεί τη νέα αυτή τάση, η οποία πλέον μεταπηδά από τη μικρή οθόνη, και την άνεση του σπιτιού του, στη μεγάλη, μαζί με εκατοντάδες άλλα άτομα, τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν, και συνεχίζουν ίσως, αλλά και το μέλλον του anime στην Ελλάδα.
Ποια ήταν αυτή η ώθηση που τους οδήγησε να εστιάσουν σε ένα τόσο συγκεκριμένο είδος; Για εμάς τα άνιμε δεν ήταν ποτέ μια στρατηγική επιλογή. Ηταν αυτό που βλέπαμε από μικροί και μας είχε συνεπάρει. Ιστορίες που μας διαμόρφωσαν, οι φωνές που μας έκαναν να αγαπήσουμε τους χαρακτήρες, το σχέδιο, το δράμα και η δράση. Λίγο μετά τη δεύτερη καραντίνα του COVID, ο συνέταιρος και φίλος μου, Φώτης Μιχαηλίδης, έχοντας ακούσει το όνειρο μου παλιότερα του να φτιάξω μια «εταιρεία που θα φέρνει σειρές και ταινίες άνιμε στα ελληνικά ταυτόχρονα μαζί με τις άλλες χώρες», σαν ένας άλλος Ραφίκι μου είπε «Ηρθε η ώρα!». Ετσι δημιουργήσαμε τη Digital Soul Entertainment. Από αγάπη πρώτα, και μετά από όραμα: να δώσουμε στα anime την παρουσία που ποτέ δεν είχαν επίσημα στην Ελλάδα.
Από την πρεμιέρα του «Demon Slayer – Η Ταινία: Το Κάστρο του Απείρου».
Υπάρχει πραγματικά ένα σταθερό κοινό για anime στην Ελλάδα; Από την πρώτη ανακοίνωση που κάναμε, είδαμε κάτι πολύ όμορφο: το κοινό δεν ήταν απλά εκεί, αλλά μας περίμενε. Αργότερα σε μηνύματα, events, προβολές... Hταν εκεί κάθε φορά με ενθουσιασμό, με αγάπη και φυσικά δεν έλειπαν και οι αντίθετες αντιδράσεις που τις δεχόμαστε και τις ακούμε επίσης. Αν βρεθείς στην αίθουσα προβολής κάποιας ταινίας anime πλέον, βλέπεις ότι το κοινό είναι από παιδιά που τώρα ανακαλύπτουν τα anime και θέλουν να τα ζήσουν στη μεγάλη οθόνη (βλέπε «Demon Slayer: Το Κάστρο του Απείρου»), ενήλικες της γενιάς μας που έρχονται για να ξαναβρούν κάτι από τα ’90s αλλά και να μοιραστούν με τα δικά τους παιδιά πλέον το αγαπημένο τους χόμπι (βλέπε «Digimon Adventure 02 The Beginning», «Μπελ: Η Πριγκίπισσα και ο Δράκος» κ.α.), αλλά και ανθρώπους του κινηματογράφου που αντιμετωπίζουν τους Μακότο Σίνκαϊ, Μαμόρου Χοσόντα και Χαγιάο Μιγιαζάκι όπως θα αντιμετώπιζαν κάθε auteur δημιουργό. Το κοινό υπάρχει, είναι ενθουσιώδες και μπορεί να γίνει σταθερό. Μα ακόμα «χτίζεται» στη συνείδηση του ότι μπορεί να απολαμβάνει τις αγαπημένες του ιστορίες στη μεγάλη οθόνη.
Πώς επιλέγουν τους τίτλους που θα φέρουν στην ελληνική αγορά (η εμπορική δυναμική, η καλλιτεχνική αξία ή η προσωπική αγάπη για συγκεκριμένα στούντιο και δημιουργούς), αλλά και ποιος είναι ο ρόλος της ελληνικής μεταγλώττισης σε αυτές τις επιλογές τους; Η επιλογή των τίτλων γίνεται με έναν συνδυασμό όλων αυτών που αναφέρεις. Μας ενδιαφέρει η καλλιτεχνική ποιότητα, η δυναμική που έχει ένας τίτλος διεθνώς, αλλά και το τι μπορεί να πει στο ελληνικό κοινό. Φυσικά υπάρχει και το προσωπικό στοιχείο. Οταν αγαπάς συγκεκριμένα στούντιο, δημιουργούς ή σειρές δύσκολο να μην τα κυνηγήσεις στις μεταξύ μας συζητήσεις. Με μια ματιά στον κατάλογο των κυκλοφοριών μας μπορείς να δεις ότι υπάρχει κάτι για όλους. Από τις σινεφίλ επιλογές του Μαμόρου Χοσόντα, μέχρι τα πιο πρόσφατα και απολύτως εμπορικά anime όπως «My Hero Academia» και «Demon Slayer», που όμως έχουν ψυχή και ωραία μηνύματα. Η μεταγλώττιση για εμάς είναι ο κεντρικός πυλώνας της εταιρείας. Στην Ελλάδα έχουμε ταλέντο, ανθρώπους που μπορούν να δώσουν πραγματική ψυχή στα anime. Δεν είναι άλλη μία υποχρέωση, αλλά μία δημιουργική διαδικασία. Η διαφορά με το παρελθόν, που θυμούνται κάποιοι, είναι ότι εμείς ξέρουμε τι έχουμε στα χέρια μας. Oταν κάνουμε τη μεταγλώττιση σε ένα anime, θέλουμε να σταθούμε στο ύψος του πρωτοτύπου, όχι να το αντικαταστήσουμε, αλλά να το κάνουμε διαθέσιμο σε νέο κοινό ή στον θεατή που δεν θέλει να διαβάζει υπότιτλους και να απολαμβάνει τα σχέδια στην ολότητά τους. Oταν ένας θεατής γελάει ή συγκινείται ακούγοντας έναν χαρακτήρα στη γλώσσα του, εκεί νιώθεις ότι η όλη προσπάθεια άξιζε.
Στην Ελλάδα έχουμε ταλέντο, ανθρώπους που μπορούν να δώσουν πραγματική ψυχή στα anime. Δεν είναι άλλη μία υποχρέωση, αλλά μία δημιουργική διαδικασία.»
Πώς αντιμετωπίζουν την πρόκληση να κάνουν το anime μέρος του ελληνικού κινηματογραφικού χάρτη, και αν όντως μπορεί να σταθεί πλάι στις μεγάλες πρεμιέρες, ως κανονικό κομμάτι του box office; Το πιστεύουμε, και το έχουμε δει κιόλας στις προβολές του «Demon Slayer» που γέμισαν. Στις προβολές του «Yu-Gi-Oh!: Η Σκοτεινή Πλευρά των Διαστάσεων», μια ταινία του 2016, που κατάφερε και πήρε την τρίτη θέση στο ελληνικό box office προς έκπληξη όλων, και μάλιστα το μεταγλωττισμένο. Δεν φτάνει όμως να φέρεις έναν τίτλο στη μεγάλη οθόνη. Πρέπει να πείσεις τις αίθουσες, να στηρίξεις το κοινό, να χτίσεις μια συνήθεια. Προσπαθούμε να συνεργαζόμαστε στενά με τους κινηματογράφους, να τους δείχνουμε ότι κάθε anime έχει το δικό του κοινό και από την άλλη, καλλιεργούμε σχέση με τους ίδιους τους θεατές μέσα από events, τις συζητήσεις σε φεστιβάλ, αλλά και με το να είμαστε γενικά παρόντες. Το στοίχημα τώρα είναι να το κάνουμε όλο αυτό σταθερό. Να το βλέπει ο θεατής στο πρόγραμμα του κινηματογράφου και να λέει «ακου τώρα. Και αυτόν τον μήνα έχει νέο anime». Οχι ως κάτι σπάνιο, αλλά ως κανονική επιλογή δίπλα στις μεγάλες πρεμιέρες. Για να γίνει αυτό, χρειάζεται δουλειά, συνεργασίες και συνέπεια. Αλλά όσο βλέπουμε τον κόσμο να το στηρίζει, τόσο πιο σίγουροι είμαστε ότι θα οδηγηθούμε προς τα εκεί.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετώπισαν αλλά και ποιες είναι οι ευκαιρίες που βλέπουν μπροστά; Η μεγαλύτερη πρόκληση, για να είμαι ειλικρινής, είναι ότι «χτίζουμε» μια αγορά σχεδόν από την αρχή. Επρεπε να πείσουμε πρώτα τους κινηματογράφους. Στη συνέχεια να εκπαιδεύσουμε ένα κοινό που δεν έχει μάθει να βλέπει anime στον κινηματογράφο, αλλά στη μικρή οθόνη από την άνεση του σπιτιού του. Πρέπει να ξεσηκωθεί και να βιώσει την εμπειρία του κινηματογράφου. Την εμπειρία να βλέπεις το αγαπημένο σου anime με εκατοντάδες άλλους ανθρώπους που αγαπάνε το ίδιο πράγμα. Και φυσικά, να προσελκύσουμε ανθρώπους που δεν έχουν ιδιαίτερη επαφή με τα anime και να καταλάβουν ότι δεν είναι μόνο για παιδιά. Oπως και ότι η μεταγλώττιση δεν είναι μόνο για παιδιά. Ευτυχώς υπάρχουν αρκετές ευκαιρίες μέσα σε κάθε χρονιά. Ειδικές προβολές, συνεργασίες με φεστιβάλ, events που μαζεύονται όλοι οι θαυμαστές των άνιμε. Η μεταγλώττιση, που ανοίγει την πόρτα σε άτομα που για τον έναν ή τον άλλον λόγο δεν μπορούσαν να παρακολουθήσουν την ιαπωνική έκδοση. Τα κυνηγάμε όλα και προσπαθούμε να δίνουμε το παρόν ενεργά. Θα ήταν υπέροχο να υπάρξουν ελληνικές παραγωγές με την τεχνική των anime. Το animation ανεβαίνει σιγά-σιγά στην Ελλάδα με υπέροχες προτάσεις σειρών προς το εξωτερικό αλλά και ταινίες μικρού μήκους που δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από αντίστοιχες των άλλων χωρών. Eχουμε ταλέντο στην Ελλάδα. Eχουμε δημιουργούς με φαντασία. Αν τους δοθεί ο χώρος αλλά και ο χρόνος ίσως να δούμε πράγματα που δεν φανταζόμαστε. Για άλλους, η μαγεία ξεκίνησε από ένα ποντίκι. Για εμάς, ίσως να είναι ένας ήρωας με μεγάλα εκφραστικά μάτια και ακόμα μεγαλύτερη καρδιά!
Από τα anime event στο Cineplexx
Αλλά ας μιλήσουν και λίγο τα νούμερα για την Ελλάδα.
Αν δούμε προσεκτικά τα πιο πρόσφατα στοιχεία των εισιτηρίων, μπορούμε να αντιληφθούμε ότι το κοινό στην Ελλάδα έχει αρχίσει να ανταποκρίνεται με ολοένα και μεγαλύτερη συνέπεια στις anime κυκλοφορίες. Σύμφωνα με τα επίσημα νούμερα του ελληνικού box office, η κορυφαία φετινή επιτυχία ήταν το «Demon Slayer – Η Ταινία: Το Κάστρο του Απείρου», το οποίο από τον Νοέμβριο του 2025 συγκέντρωσε 47.811 εισιτήρια, αριθμός εντυπωσιακός αν αναλογιστεί κανείς τον περιορισμένο αριθμό αιθουσών που συνήθως διαθέτουν οι συγκεκριμένες ταινίες. Λίγο νωρίτερα, στις αρχές του 2024, «Το Αγόρι και ο Ερωδιός» του Μιγιαζάκι κατάφερε να φτάσει τα 29.795 εισιτήρια, δείχνοντας πως το ελληνικό κοινό παραμένει δεκτικό απέναντι σε δημιουργούς με διεθνές κύρος. Το «Chainsaw Man – Η Ταινία: Reze Arc», που έκανε πρεμιέρα τον Οκτώβριο του 2025, έφτασε τις 20.055 θέσεις, ενώ το «Suzume» του Μακότο Σίνκαϊ το 2023 είχε κινηθεί στις 6.076, σε μια περίοδο όπου το ενδιαφέρον δεν είχε ακόμη ανέβει στα σημερινά επίπεδα, αλλά και πρόσφατα, στην πρώτη του κιόλας εβδομάδα, η ταινία «Jujutsu Kaisen: Εκτέλεση» άνοιξε με 7.848 εισιτήρια, σκαρφαλώνοντας έτσι στην τρίτη θέση. Στις πιο χαμηλές θέσεις βρίσκουμε το «Dragon Ball Super: Super Hero» με 5.044 εισιτήρια, το «Haikyuu!! The Dumpster Battle» με 2.609, το «My Hero Academia: You’re Next» με 1.397 και το «Blue Lock The Movie - Episode Nagi» με 803 εισιτήρια, αριθμοί που δείχνουν με σαφήνεια ότι ακόμη και οι πιο μικρές κυκλοφορίες καταφέρνουν να προσελκύσουν ένα σταθερό, αν και πιο περιορισμένο, κοινό. Μαζί συνθέτουν μια εικόνα που φανερώνει όχι μόνο την άνοδο του anime στη χώρα αλλά και τη σταδιακή διαμόρφωση μιας αγοράς με δικό της ρυθμό και με θεατές που αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο.
Αυτό ίσως είναι και το πιο ελπιδοφόρο στοιχείο της ελληνικής πραγματικότητας: παρότι δεν υπάρχουν οι ίδιες υποδομές και οι ίδιες προϋποθέσεις με τις μεγάλες αγορές, το κοινό δείχνει ότι είναι έτοιμο, αν όχι για άλμα, τουλάχιστον για σταθερά βήματα προς μια πιο ουσιαστική παρουσία του anime στη χώρα μας. Και φαίνεται πως υπάρχει δίψα για νέες αφηγήσεις και το ελληνικό κοινό τις ζητάει. Το anime δεν αντιμετωπίζεται ως παιδικό θέαμα, όπως συνέβαινε κάποτε, αλλά ως ένας τρόπος κινηματογραφικής έκφρασης που μεταφέρει έντονα συναισθήματα, θεαματική δράση και ιστορίες που συχνά αγγίζουν φιλοσοφικά ή υπαρξιακά ζητήματα.
Επιπλέον, η έντονη παρουσία της ιαπωνικής ποπ κουλτούρας μέσα από το gaming, τα manga, τα διάφορα φεστιβάλ που γίνονται κατά καιρούς, την αύξηση του cosplay αλλά και την online κοινότητα έχει προετοιμάσει το ελληνικό κοινό πολύ περισσότερο από όσο παραδέχονται τα επίσημα νούμερα. Οι νέοι θεατές που γεμίζουν τις αίθουσες δεν έρχονται για μια τυχαία εμπειρία. Ερχονται επειδή έχουν ήδη σχέση με τον κόσμο του anime και θέλουν να τον δουν σε όλη του την κινηματογραφική ένταση.
Αυτο που προκύπτει, και από τα νούμερα στο ελληνικό box office, είναι πως το anime στην Ελλάδα βρίσκεται σε ανοδική πορεία, όχι θεαματική σε απόλυτους αριθμούς, αλλά σταθερή και ειλικρινής. Μια πορεία που μπορεί να εξελιχθεί ακόμη περισσότερο αν οι διανομείς επενδύσουν σε ταυτόχρονες κυκλοφορίες, περισσότερες αίθουσες, καλύτερη προώθηση και συνεργασία με τις ελληνικές fandom κοινότητες. Είναι ίσως η κατάλληλη στιγμή να αντιμετωπίζονται οι anime ταινίες όχι ως συμπληρωματική επιλογή, αλλά ως ένα είδος που μπορεί να στηρίξει την κινηματογραφική αγορά σε περιόδους που χρειάζεται εναλλακτικές λύσεις, οι οποίες βοηθήσουν και την αύξηση εισιτηρίων στο ελληνικό box office, το οποίο φαίνεται μήνα με το μήνα να έχει μια σταθερή πτώση. Η ενέργεια υπάρχει, αλλά αυτό που λείπει είναι η πιο οργανωμένη αξιοποίησή της.
Το anime μπορεί κάποτε να ήταν μια κρυφή κινηματογραφική αγάπη για λίγους, όμως η εποχή εκείνη δείχνει να φτάνει στο τέλος της. Σήμερα και οι ελληνικές αίθουσες, δειλά δειλά, αρχίζουν γεμίζουν από θεατές που αναζητούν μια ιστορία μακριά από το συνηθισμένο, που θέλουν να ζήσουν μια διαφορετική αισθητική και που αντιλαμβάνονται ότι το animation δεν είναι περιορισμένο από κανέναν κανόνα. Και σε μια εποχή που το σινεμά αναζητά νέους δρόμους, ίσως το anime να είναι ένας από αυτούς. Και η Ελλάδα δείχνει έτοιμη να τον περπατήσει.
