Μια από τις πιο επιτυχημένες ταινίες που βγήκαν από τα Σκόπια τα τελευταία χρόνια, το «Μυστικό Συστατικό» του Γκιόρτσε Σταβρέσκι ταξίδεψε στα Φεστιβάλ του κόσμου, βραβεύθηκε από το κοινό στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης και φτάνει κατακαλόκαιρο στις αίθουσες για να καταδείξει το σήμερα μιας χώρας που βρίσκεται αδιάκοπα στην ελληνική επικαιρότητα - ατυχώς για όσα χωρίζουν και όχι για όσα ενώνουν τις δύο χώρες.
Και με ελληνική συμπαραγωγή στους τίτλους της, η ταινία του Σταβρέσκι αφηγείται μια απολαυστικά μαύρη κωμωδία που με αφορμή το σύστημα υγείας της γείτονος καταδεικνύει τις οικογενειακές σχέσεις πάνω στις οποίες έχουν χτιστεί τα Βαλκάνια. Στο κέντρο η σχέση ενός πατέρα και ενός γιου, η οποία θα δοκιμαστεί όταν ο δεύτερος θα δοκιμάσει μια αυτοσχέδια μέθοδο θεραπείας για τον πρώτο! Και να φανταστείτε ότι όλα ξεκίνησαν ως ένα... δράμα.
Το «Μυστικό Συστατικό» θα προβάλλεται στις ελληνικές αίθουσες από την Πέμπτη 19 Ιουλίου σε διανομή της Trianon Filmcenter. Την Πέμπτη 19 Ιουλίου στον κινηματογράφο Τριανόν η πρεμιέρα της ταινίας θα γίνει παρουσία του σκηνοθέτη, ενώ στις 20 Ιουλίου, ο Γκιόρτσε Σταβρέσκι θα επισκεφτεί τους κινηματογράφους που προβάλλουν την ταινία για να διενεργήσει Q&A με το κοινό.
Ο διευθυντής φωτογραφίας Ντέζαν Ντιμέφσκι και ο Γκιόρτσε Σταβρέσκι στα γυρίσματα του «Μυστικού Συστατικού»
Πολλοί πιστεύουν πως το μυστικό συστατικό του βαλκανικού σινεμά είναι η Ιστορία μας. Ηθελα να κάνω μια ταινία που να μιλάει για το παρόν των Σκοπίων. Ασχοληθήκαμε αρκετά με την Ιστορία μας και θα ασχοληθούμε κι άλλο στο μέλλον. Ηρθε η ώρα να ασχοληθούμε με το παρόν. Και οι γειτονές μας όμως, οι Ρουμάνοι και οι Βούλγαροι κάνουν το ίδιο. Ασχολούνται με το παρόν.
H ταινία ξεκίνησε ως δράμα. Στην πραγματικότητα θα έκανα μια άλλη ταινία. Ενα δράμα που μου φάνηκε πως ήταν πολύ καλλιτεχνικό. Και έτσι σκέφτηκα να γράψω κάτι άλλο. Κάτι πιο προσιτό. Εγραψα μια σύνοψη που ήταν ένα οικογενειακό δράμα. Και μετά όλα κόλλησαν. Και αποφάσισα να την κάνω κωμωδία.
Η σχέση πατέρα - γιου στην ταινία είναι πολύ κοντά σε αυτήν που είχα με τη μητέρα μου. Διαφωνούσαμε στ απάντα αλλά υπήρχε αγάπη.** Είναι μια πολύ συγκεκριμένη βαλκανική ή ακόμη και μεσογειακή αγάπη, που υπάρχει και στην Ιταλία. Οι γονείς σου θέλουν να σε δουν να γίνεσαι ανεξάρτητος, αλλά από την άλλη πλευρά δεν θέλουν να σε αφήσουν να μεγαλώσεις.
Μου αρέσουν οι κωμωδίες που δεν φτάνουν στα άκρα. Αυτές που είναι πιο διακριτικές. Νιώθω Βαλκάνιος, αλλά στην πιο ήπια μορφή αυτού που όλοι εννοούμε όταν αναφερόμαστε στα Βαλκάνια. Δεν κάνουμε μόνο μαύρες κωμωδίες εδώ. Νιώθω κοντά στο σινεμά του γιουγκοσλάβικου «Μαύρου Κύματος» της δεκαετίας του '60. Κάποιες από εκείνες τις ταινίες είναι τόσο όμορφα φτιαγμένες. Για παράδειγμα το «Συνάντησα κι Ευτυχισμένους Τσιγγάνους» του Αλεξάνταρ Πέτροβιτς από το 1967. Υπάρχουν και σπουδαία δράματα στο βαλκανικό σινεμά και ίσως η επόμενη μου ταινία να είναι ένα δράμα.
Πολλοί πιστεύουν πως το μυστικό συστατικό του βαλκανικού σινεμά είναι η Ιστορία μας. Ηθελα να κάνω μια ταινία που να μιλάει για το παρόν των Σκοπίων. Ασχοληθήκαμε αρκετά με την Ιστορία μας και θα ασχοληθούμε κι άλλο στο μέλλον. Ηρθε η ώρα να ασχοληθούμε με το παρόν.»
Σκέφτηκα πολλές φορές πώς θα χειριστώ το θέμα της μαριχουάνας. Ηθελα να είμαι πολύ προσεκτικός ώστε να κρατήσω τις ισορροπίες. Εδειξα και τα δύο άκρα, αλλά ήταν σημαντικό για μένα να μείνω με την πλευρά της ιατρικής και της επιστήμης. Σε κάθε περίπτωση η ταινία υπήρξε η καλύτερη διαφήμιση για τις θεραπευτικές ιδιότητες της μαριχουάνας και μέσα από το χιούμορ το θέμα έφτασε και σε ένα κοινό που μέχρι σήμερα το θεωρούσε ταμπού.
Η νούμερο ένα έμπνευσή μου είναι ο Ιταλικός Νεορεαλισμός. Είμαι σκληροπηρυνικός θαυμαστής των ταινιών του Ντε Σίκα, του Ροσελίνιν και όλων των Ιταλών που μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο αγωνίστηκαν με δυσκολίες και χιούμορ. Μου αρέσουν επίσης οι αδερφοί Νταρντέν, οι αδερφοί Κοέν και το χιούμορ τους. Μου αρέσουν πολλά διαφορετικά πράγματα. Μου αρέσουν οι ταινίες είδους, οι καλές αστυνομικές και κατασκοπικές ταινίες, οι ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Μου αρέσει και το ευρωπαϊκό καλλιτεχνικό σινεμά. Οχι τόσο οι ταινίες που χρειάζεσαι ένα βιβλίο του Ντεριντά για να τις καταλάβεις. Μου αρέσει το ευθύ σινεμά και θέλω μια ταινία να μου μιλάει χωρίς σύμβολα και μεταφορές. Πιστεύω ότι ο συμβολισμός δεν λειτουργεί στο σινεμά.
Ξέρεις τι λένε: αυτό που είναι καλό στη ζωή δεν είναι καλό για μια ταινία. Και το αντίθετο. Με αυτή την έννοια, υπάρχουν πολλά θέματα για να εμπνευστεί κανείς από το παρόν των Σκοπίων. Η διαφθορά; Είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν τα πράγματα εδώ. Να ένα καλό θέμα για μια ταινία.
Το «Μυστικό Συστατικό» θα προβάλλεται στις ελληνικές αίθουσες από την Πέμπτη 19 Ιουλίου σε διανομή της Trianon Filmcenter. Την Πέμπτη 19 Ιουλίου στον κινηματογράφο Τριανόν η πρεμιέρα της ταινίας θα γίνει παρουσία του σκηνοθέτη, ενώ στις 20 Ιουλίου, ο Γκιόρτσε Σταβρέσκι θα επισκεφτεί τους κινηματογράφους που προβάλλουν την ταινία για να διενεργήσει Q&A με το κοινό.
