Ο Ετιέν, ένας συχνά εκτός δουλειάς ηθοποιός, δουλεύει ως υπεύθυνος ενός θεατρικού εργαστηρίου σε μια φυλακή, όπου μαζεύει έναν ασυνήθιστο θίασο από κρατούμενους για να ανεβάσουν το διάσημο έργο του Σάμιουελ Μπέκετ, «Περιμένοντας τον Γκοντό». Οταν του επιτραπεί να πάρει την ομάδα των κρατούμενων σε περιοδεία του έργου σε κανονικά θέατρα έξω από τη φυλακή, ο Ετιέν επιτέλους αισθάνεται ότι αυτή μπορεί να είναι η μεγάλη του ευκαιρία να πραγματοποιήσει το όνειρο του στη σκηνή και στη ζωή.
Αυτή είναι η υπόθεση του «Ενας Θρίαμβος», της ταινίας του Εμανουέλ Κουρκόλ που η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου ανέδειξε ως την Ευρωπαϊκή Κωμωδία του 2020, βασισμένη σε μια αληθινή ιστορία που μεταφέρεται εδώ στο ασυνήθιστο σκηνικό μιας φυλακής με φόντο την Πόλη του Φωτός. Στην καρδιά της, εκτός από μια βαθιά συγκινητική ιστορία για τον άνθρωπο, την τέχνη και όλα όσα τους ενώνουν, βρίσκεται και η ερμηνεία του Καντ Μεράντ στο ρόλο του Ετιέν. Μια ακόμη μεταμόρφωση για τον σπουδαίο ηθοποιό των «Παιδιών της Χορωδίας», του «Πολέμου των Κουμπιών» και του «Μικρού Νικόλα», εδώ σε μια από τις πραγματικά ξεχωριστές στιγμές του, σε μια ταινία με την οποία ο ίδιος συνδέθηκε τόσο στενά όσο να θεωρεί πως με τη δύναμή της δίνει μια απάντηση στην εποχή της πανδημίας που ζει ο πλανήτης.
«Με κάποιο τρόπο η ταινία είναι μια απάντηση σε όλο αυτό που συμβαίνει. Εϊναι μια απόδειξη πως η τέχνη και ο πολιτισμός μπορούν να επιβιώσουν οτιδήποτε και οπουδήποτε», λέει στο Flix ο Καντ Μεράντ για την ταινία που γυρίστηκε πριν την πανδημία, θα συμμετείχε στο Φεστιβάλ Καννών του 2020 που δεν έγινε ποτέ και αναβλήθηκε εξαιτίας της πανδημίας, για να βγει τελικά στις αίθουσες το Σεπτέμβρη του 2021 και να συναντήσει επιτέλους το κοινό της.
Στο.Flix ο Καντ Μεράντ μιλάει ακόμη για όσα κοινά έχει με τον ηρωά του, τη σημασία του να «παίζεις» και να συνεχίζεις ακόμη και εκεί όπου όλα θα σταματούν.
Δεν είναι η πρώτη φορά που παίζετε το δάσκαλο. Τι είναι αυτό που σας γοητεύει σε ρόλους σαν αυτόν;
Δεν ήμουν καλός μαθητής στο σχολείο. Αλλά βρήκα τους τρόπους να τα καταφέρω. Ισως υπάρχει κάτι εκεί που με σπρώχνει να παίζω το δάσκαλο... Μου αρέσει επίσης που για κάθε έναν από αυτούς τους ρόλους, έπρεπε να μάθω ή να ανακαλύψω πράγματα του εαυτού μου. Για τον δάσκαλο βιολιού στο «La Melodie» του Ρασίντ Χαμί, έπρεπε να μάθω βιολί. Για τον προπονητή στα «Παιδιά της Χορωδίας», έπρεπε να βάλω πάλι τα παπούτσια του ποδοσφαίρου που φορούσα όταν ήμουν έφηβος. Εδώ για το ρόλο του Ετιέν, έπρεπε να ανακαλέσω όλα όσα είχα μάθει στη σχολή του θεάτρου.
Τι σας άγγιξε περισσότερο στην ιστορία και το σενάριο του «Ενας Θρίαμβος»;
Διάβασα το σενάριο. Υπάρχουν πολλοί καλοί σεναρίστες στη Γαλλία, αλλά μια ταινία τόσο καλά γραμμένη, με έναν ρόλο τόσο σημαντικό που μπορώ να φανταστώ τον εαυτό μου να τον παίζει, δεν είναι κάτι τόσο συχνό. Το φινάλε του σεναρίου με άγγιξε βαθιά. Δεν ξέρω αν είναι ένα πραγματικό happy end, αλλά ξέρω πως είναι ένα καλό τέλος. Μου άρεσε επίσης ότι το σενάριο είναι εμπνευσμένο από μια αληθινή ιστορία, αυτό δίνει μια άλλη διάσταση στην ταινία. Δεν είναι μόνο μια ωραία ιστορία, αλλά και μια ιστορία που συνέβη. Βρίσκω πολύ συγκινητικό ότι βλέπουμε στο τέλος τις φωτογραφίες των πραγματικών πρωταγωνιστών. Επίσης, ήμουν τυχερός γιατί συνάντησα στον Γιαν Γιόνσον, τον Σουηδό σκηνοθέτη που ήταν η αφορμή για την ιστορία, ο οποίος μας επισκέφθηκε και στα γυρίσματα. Με αυτήν την ταινία ένιωσα να αναπνέω... Ηθελα πάντα να γίνω αυτός ο άνθρωπος με τον οποίο μπορεί να ταυτιστεί κάθε ηθοποιός, όχι απαραίτητα τον αποτυχημένο, αλλά αυτόν που δεν έχει καταφέρει πολλά και προσπαθεί και τελικά, όπως όλοι, πρέπει να δουλέψει σκληρά για να ζήσει.
Με τον Εμανουέλ Κουρκόλ, σκηνοθέτη της ταινίας
Κάνατε κι εσείς πολλές δουλειές για να επιβιώσετε και να μπορέσετε να γίνετε ηθοποιός; Πόσο εύκολο ήταν;
Ξεκίνησα ως μουσικός, οπότε είχα εξοικειωθεί με τη σκηνή και το κοινό - ένα κοινό που άλλοτε. Αλλά ήθελα πάντα να γίνω ηθοποιός, έτσι άφησα την καριέρα του μουσικού. Πήγα σε σχολή θεάτρου, συμμετείχα σε αυτοσχέδιες θεατρικές ομάδες, ανεβάζαμε παραστάσεις σε άδεια θέατρα. Πάντα όταν ξεκινάς φοβάσαι ότι δεν θα τα καταφέρεις. Στη συνέχεια όμως, είτε αυτό οφείλεται στην τύχη είτε στις σωστές αποφάσεις, κατάφερα να συναντήσω τους ανθρώπους που μαζί τους έκανα πραγματικότητα το όνειρο μου. Αλλά δεν σταμάτησα να φοβάμαι. Και σήμερα φοβάμαι. Ο φόβος και η αβεβαιότητα είναι κομμάτια της ζωής ενός ηθοποιού.
Με κάποιο τρόπο η ταινία είναι μια απάντηση σε όλο αυτό που συμβαίνει. Εϊναι μια απόδειξη πως η τέχνη και ο πολιτισμός μπορούν να επιβιώσουν οτιδήποτε και οπουδήποτε.»
Τι γνωρίζατε για το σύμπαν της φυλακής; Πώς ήταν η εμπειρία των γυρισμάτων και σε φυσικούς χώρους;
Είχα μια μικρή ιδέα για τις φυλακές, από μια τηλεοπτική σειρά, το «Baron Noir» στην οποία ωστόσο έπαιζα τον πολιτικό κι όπως συμβαίνει πάντα οι πολιτικοί δεν έχουν ιδέα τι συμβαίνει μέσα στις φυλακές. Σαν τον ηρωά μου δεν είχα πατήσει το πόδι μου στις φυλακές. Αν και, ο Ετιέν μπορεί να θεωρηθεί λίγο φυλακισμένος στον ίδιο του τον εαυτό. Για τις ανάγκες της ταινίας κάναμε γυρίσματα σε μια πραγματική φυλακή, αλλά όπως είναι φυσικό βρισκόμασταν εκτός του κεντρικού πυρήνα του σωφρονιστικού ιδρύματος. Τα γυρίσματα κράτησαν δέκα ημέρες. Συναντιόμασταν κάθε πρωί έξω από τη φυλακή, αφήναμε τα κινητά μας, φοράγαμε ειδικές κάρτες εισόδου και εξόδου. Δεν είχαμε επαφή με τους υπόλοιπους κρατούμενους, ούτε με την καθημερινότητα της φυλακής. Είναι ωραίο που μπορείς να χρησιμοποιήσεις πραγματικούς κρατούμενους για ηθοποιούς, αλλά όταν η επιτρεπόμενη ώρα τελειώσει και φεύγεις από εκεί, εσύ γυρίζεις στην έξω ζωή αλλά αυτοί στα κελιά τους. Είναι μια πολύ έντονη εμπειρία.
Συναντήσατε τον πραγματικό σκηνοθέτη, τον Γιαν Γιόνσον, προκειμένου να δείτε πώς μοιάζει ο ήρωας που υποδύεστε και να μιλήσετε μαζί του για την εμπειρία; Παραμένει ένα ερώτημα αν τελικά ο ηρωάς σας βοηθάει τους κρατούμενους ή τους χρησιμοποιεί για να πετύχει ο ίδιος.
Ναι τον συνάντησα και ήρθε και στο γύρισμα. Του δείξαμε μερικές σκηνές και νομίζω ότι συγκινήθηκε πολύ. Είναι σημαντικό ότι η ιστορία μας είναι μια ιστορία που έχει συμβεί στ' αλήθεια. Φυσικά έχουμε αλλάξει τη χώρα που διαδραματίζεται η ιστορία - από τη Σουηδία στη Γαλλία - και έχουν προσθέσει πολλές άλλες λεπτομέρειες. Στο τέλος της ταινίας θα δείτε φωτογραφίες από τον πραγματικό σκηνοθέτη και τους κρατούμενους. Δεν μιλήσα με τον Γιαν Γιόνσον για τον ήρωα. Αυτό το έκανα με τον σκηνοθέτη, τον Εμανουέλ Κουρκόλ, με τον οποίο συζητήσαμε όλες τις πτυχές της εμπειρίας του. Είναι σαφές ότι μέσω των κρατουμένων ο Ετιέν γνωρίζει μια επιτυχία που δεν είχε γνωρίσει ποτέ. Υπάρχει ενός είδους ανταλλαγή ανάμεσά τους. Και οι δύο πλευρές βγαίνουν στο τέλος κερδισμένες.
Πάντα όταν ξεκινάς φοβάσαι ότι δεν θα τα καταφέρεις. Στη συνέχεια όμως, είτε αυτό οφείλεται στην τύχη είτε στις σωστές αποφάσεις, κατάφερα να συναντήσω τους ανθρώπους που μαζί τους έκανα πραγματικότητα το όνειρο μου. Αλλά δεν σταμάτησα να φοβάμαι. Και σήμερα φοβάμαι. Ο φόβος και η αβεβαιότητα είναι κομμάτια της ζωής ενός ηθοποιού.»
«Η αλήθεια βρίσκεται στη ζωή σας», λέει κάποια στιγμή ο Ετιέν στους κρατούμενους προκειμένου να μπορέσει να τους κάνει να καταλάβουν την τεχνική του θεάτρου και να παίξουν. Το πιστεύετε;
Ισχύει για τους κρατούμενους. Η ζωή τους μέσα στη φυλακή είναι μια διαδρομή. Το «Περιμένοντας τον Γκοντό» που ανεβάζουμε είναι ένα έργο για τις διαδρομές... Οσο για μένα, η έκφραση αυτή μου θυμίζει ηθοποιό της μεθόδου. Δεν είναι αυτό που κάνω. Δεν εμπνέομαι για τους ρόλους μου από τη ζωή μου. Αν πρέπει να δείξω συναίσθημα, σκέφτομαι την κατάσταση και φτιάχνω το συναίσθημα, προσπαθώντας να είναι όσο πιο αυθεντικό γίνεται. Οταν ο Ετιέν λέει στους κρατούμενους να παίξουν ψεύτικα ώστε να είναι αληθινοί, αυτό είναι κάτι που θα μπορούσα να υιοθετήσω. Ωστόσο δεν μπορώ να το εξηγήσω γιατί δεν ξέρω τι σημαίνει να παίζεις ψεύτικα, δεν νομίζω ότι υπάρχει κάτι τέτοιο. Το σημαντικό είναι να είσαι αληθινός.
Μαθαίνεις συνεχώς να παίζεις, χωρίς τέλος. Το να παίξεις αληθινά είναι πολύ δύσκολο. Καλό είναι να ξεκινήσεις με το να παίξεις δίκαια. Οταν ξεκινούσα το θέατρο, έκανα μια οντισιόν για τον Ρομπέρ Οσέν. Πέρασα την οντισιόν και ο Οσέν μου είχε πει «μπράβο, είστε δίκαιος». Δεν με πήρε για το ρόλο, αλλά σκέφτηκα πως, ναι. αυτό είναι μια καλή αρχή για έναν ηθοποιό αν θέλει να είναι αληθινός.
