H Μάρια Θάλεια Καρρά και η Ολγα Χατζηδάκη, γνωστές ως το ανήσυχο δίδυμο πίσω από το σχήμα των locus athens που, ανάμεσα σε πολλά και διαφορετικά μεταξύ τους πρότζεκτ, μας ταξίδεψαν το 2018 στο ανεξερεύνητο σύμπαν της Γεωπονικής Σχολής με τις «Γεωμετρίες», βρίσκονται στο νέο τους χώρο στον Ταύρο από τον Οκτώβριο του 2019 και υποδέχονται το φθινόπωρο του 2020 κάνοντας πράξη τη φιλοδοξία τους για δράσεις που θα συνδιαλέγονται με την Ιστορία του ίδιου του Ταύρου αλλά και τις σύγχρονες ιστορίες των κατοίκων του.
Ξεχωριστή θέση στην επάνοδο των locus athens στο φθινόπωρο του 2020 έχει το πρόγραμμα «Δυστυχώς, Ηταν Παράδεισος» (τίτλος εμπνευσμένος από μια συλλογή ποιημάτων του «εθνικού» ποιητή των Παλαιστινίων Μαχμούντ Νταρουίς), ένα πρόγραμμα προβολών σε συνεργασία με τον οργανισμό AIN με ελληνικές, μεσανατολικές και βορειοαφρικάνικες ταινίες, οι οποίες αντανακλούν η μία στην άλλη και διαχέονται μέσα στο χώρο του Ταύρου, ενώ ταυτόχρονα με την παρουσία κινηματογραφιστών, καλλιτεχνών, επιμελητών και ακτιβιστών δημιουργούν ένα ευρύτερο πλαίσιο που θα επιτρέπει στις πολλαπλές αναγνώσεις των προβολών να διαχέονται στο χρόνο.
Το Flix μίλησε με τη Μαρία-Θάλεια Καρρά και την Ολγα Χατζηδάκη για το ρόλο της τέχνης την εποχή της πανδημίας, τους Παράδεισους που βρίσκονται πολύ πιο κοντά απ' όσο νομίζουμε.
(φωτό: Παντελίτσα Χρυσοστόμου)
Τι ιδιαίτερο έχει ο νέος χώρος σας στον Ταύρο και τι σχεδιάζετε εκεί από Σεπτέμβριο;
Ας αρχίσουμε με το παράθυρο που διατρέχει το χώρο μας και μας χαρίζει άπλετο φως καθώς κοιτάζει το πάρκο απέναντι και τις εργατικές πολυκατοικίες της καινούριας μας γειτονιάς. Ας συνεχίσουμε με το σύλλογο πυγμαχίας στον κάτω όροφο που δημιουργεί μια απρόσμενη σχέση ανάμεσα σε έναν χώρο τέχνης και τις (εντατικές) προπονήσεις με ηχητικά εφέ και κάμποσο ιδρώτα. Τέλος το σήμα κατατεθέν του χώρου μας είναι το μετακινούμενο μας γραφείο σχεδιασμένο από την αρχιτεκτονική ομάδα AREA (Architecture Research Athens), που υποδηλώνει τις στοχεύσεις μας, ίσως και να ριζώσαμε στην καινούρια μας γειτονιά αλλά πιστεύουμε στην κίνηση, τη μεταφορά, στον έξω χώρο και οι επιλογές του προγράμματος μας ελπίζουμε πως ακριβώς αυτό αντικατοπτρίζουν. Είναι ένας χώρος τέχνης φιλόξενος, ανοιχτός. Τον ΤAVRO τον εγκαινιάσαμε πέρσι τον Οκτώβριο, είναι η καινούργια μας έδρα αλλά και μια συνέχεια τον εκθέσεων μας σε γειτονιές και ιστορικά κτίρια της Αθήνας που επιμελούμαστε ως locus athens εδώ και χρόνια.
Αυτό τον Σεπτέμβριο συνεχίζουμε με θεματικούς άξονες που μας ενδιαφέρουν: ΙΑΣΗ, ξανά-ανοίγουμε την ιδιότυπη έκθεση της Γεωργίας Σαγρή που βασίζεται στην μακροχρόνια έρευνα της στην αναπνοή ως μέσο επούλωσης. Με αμείωτο το ενδιαφέρον μας για οικολογικά θέματα και τη βιωσιμότητα, συμμετέχουμε σε ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα με γενικό τίτλο The Table and the Territory που εξετάζει το κύκλο της τροφής που - στο πλαίσιο των καλλιτεχνικών πρακτικών - μας δίνει την ευκαιρία να συνεργαστούμε με τρεις καλλιτέχνες / ομάδες που εξερευνούν τις πολιτικές, βιολογικές και τελετουργικές ιδιότητες του ψωμιού. Επίσης, ανοιγόμαστε και πάλι στη γειτονιά με προβολές στο δημόσιο χώρο του Ταύρου με το κινηματογραφικό μας πρόγραμμα «Δυστυχώς, Ηταν Παράδεισος» σε επιμέλεια της Ντελφίν Λέκας.
Ποιος είναι ο πυρήνας του προγράμματος προβολών και πως εντάσσεται μέσα στην περιοχή του Ταύρου;
Ο Ταύρος είναι μια περιοχή, όπως πολλές άλλες άλλωστε της Αθήνας, που διαμορφώθηκε από διαδοχικά κύματα μετανάστευσης και ξεριζωμού. Είναι επίσης ένας δήμος με σαφή εργατική ταυτότητα. Το πρόγραμμα προβολών λοιπόν διαμορφώθηκε για να αφορά την ιστορία και τις πολλαπλές κοινότητες του Ταύρου. Ταινίες μυθοπλασίας, μικρού μήκους και ντοκυμαντερ από τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική καθρεφτίζουν ελληνικές ταινίες με εφάμιλλες θεματολογίες. Οι πρώτες δύο προβολές θα πραγματοποιηθούν σε δημόσιους χώρους της περιοχής και στη συνέχεια θα φιλοξενηθούν στο χώρο μας στον Ταύρο. Οι αφηγήσεις των ταινιών μας ταξιδεύουν και θέτουν πολλά ερωτήματα και με αυτό τον τρόπο δημιουργήσαμε ένα επιπλέον πλέγμα παραγωγής νοημάτων. Για κάθε προβολή ζητήσαμε από κινηματογραφιστές, ιστορικούς, ακτιβιστές και συγγραφείς να «γράψουν» μια επιστολή «αγάπης» εάν θέλετε για κάθε ταινία είτε σε κειμενική μορφή είτε σε μορφή ζωντανής ψηφιακής συζήτησης.
**Η αντίφαση του τίτλου «Δυστυχώς, Ηταν Παράδεισος» πως αντικατοπτρίζεται στη δική σας ιδέα για το ρόλο της τέχνης σήμερα, ειδικά στην εποχή της πανδημίας παγκόσμια;••
Δανειζόμαστε τον τίτλο του προγράμματος μας από τη ποιητική συλλογή του Παλαιστινίου Mahmoud Derwish (που συμπεριλαμβάνει ένα υπέροχο ποίημα για το αεροδρόμιο της Αθήνας). Ποιητής κατεξοχήν του τραύματος και του ξεριζωμού μιλάει για αυτούς που έχουν φύγει και για τα τοπία που μένουν πίσω τους. Υπονοεί μια αμφιθυμία, πότε τελικά ήταν ο παράδεισος; Υπήρχε και γλίστρησε ανάμεσα από τα χέρια μας ή ήταν πλασματικός, αλλιώς μια κόλαση; Ακουμπάει στην εύθραυστη ισορροπία μεταξύ νοσταλγίας και την κατανόηση ότι είμαστε δέσμιοι μιας αέναης τροχιάς αλλαγής. Η πανδημία αναπόφευκτα δημιούργησε μια απότομη ρήξη, προκάλεσε σε όλους αμηχανία εάν όχι φόβο για το μέλλον. Δεν μπορούμε όμως να απαιτούμε από τους καλλιτέχνες γρήγορες απαντήσεις και εντυπωσιασμούς. Ο ρόλος της τέχνης δεν αλλάζει, είναι εκεί για να αμφισβητεί, να αντέχει τις αντιφάσεις, να θέτει ερωτήματα, να μας βοηθάει να δεχτούμε το «άλλο» και φυσικά να μας γοητεύει.
Η Ντελφίν Λέκας που επιμελείται το πρόγραμμα «Δυστυχώς, Ηταν Παράδεισος» σπούδασε πλαστικές και εφαρμοσμένες τέχνης στη Σορβόνη πριν μετακομίσει στη Δαμασκό το 1998, υπεύθυνη για το πολιτιστικό πρόγραμμα του Γαλλικού Κέντρου Πολιτισμού στη Δαμασκό από το 2001 μέχρι και το 2007. Το 2008 ίδρυσε στη Συρία τη μη κερδοσκοπική εταιρία AIN για τη στήριξη της σύγχρονης τέχνης στη χώρα. Από τότε και μέχρι σήμερα έχει επιμεληθεί εκθέσεις και προβολές που ανοίγουν το διάλογο ανάμεσα στις αραβικές χώρες και τον υπόλοιπο κόσμο. Στο Flix μας μιλάει για τη γνωριμία της με την κοινότητα του Ταύρου, για το σύγχρονο τοπιό του σινεμά τεκμηρίωσης και για το σινεμά στην εποχή της πανδημίας.
Με ποιο γνώμονα επιλέχθηκαν οι ταινίες που θα αποτελέσουν τις προβολές του «Δυστυχώς, Ηταν Παράδεισος»;
Ολα ξεκίνησαν από την κοινότητα του Ταύρου, όπου σχεδιάστηκε και το πρόγραμμα προβολών. Η περιοχή του Ταύρου έχει λάβει τη χαρακτηριστική ονομασία της από το ομώνυμο σύμπλεγμα βουνών μεταξύ Τουρκίας και Αρμενίας, από όπου έφτασαν και εγκαταστάθηκαν κύματα προσφύγων κατά τη δεκαετία του 1920. Μέσα σε έναν μόλις αιώνα, η ευρύτερη γειτονιά υπέστη διάφορες αστικές και κοινωνικές μεταμορφώσεις: από οικισμούς προσφύγων της Μικράς Ασίας σε σφαγεία και βιομηχανοποίηση της περιοχής. Αφετηρία του προγράμματος υπήρξε η συνδιαλλαγή ταινιών από τις δύο πλευρές της Μεσογείου- οι οποίες προσεγγίζουν όμοια ζητήματα που άπτονται τόσο της ιστορίας του Ταύρου όσο και των κατοίκων του.
Με το βλέμμα στραμμένο σε έναν αιώνα κοινών θεματικών, οι ταινίες στοχεύουν στο ξεκίνημα μιας συζήτησης σε σχέση με τα κοινά σημεία μεταξύ ελληνικού κι αραβικού κόσμου. Εκτός του κοινωνικοπολιτικού τους περιεχομένου, η επιλογή τους βασίστηκε τόσο στις ποιητικές αφηγήσεις τους όσο και στην αισθητική προσέγγιση των κινηματογραφιστών.
Οι ταινίες που επιλέχθηκαν προέρχονται από σύγχρονους κινηματογραφιστές, αλλά και πρωτοπόρους, των οποίων το έργο αποτελεί μέρος της κινηματογραφικής μας κληρονομιάς. Είναι η περίπτωση του Αιγύπτιου Γιουσέφ Τσαχίν του οποίου η ταινία «Cairo Station» (1958), θα παρουσιαστεί κατά τη διάρκεια ενός σινε-κονσέρτου στο δημόσιο χώρο εκκινώντας το πρόγραμμα προβολών.
Διαφορετικές σε μορφή και δομή, οι ταινίες που θα προβληθούν ποικίλλουν από ταινίες φαντασίας, ντοκιμαντέρ, πειραματικές έως και ένα σινε-κονσέρτο, με κάθε προβολή να προσεγγίζει ένα συγκεκριμένο ζήτημα όπως η εξορία, ο ερχομός νέων κατοίκων που διαμόρφωσαν- στον Ταύρο όπως και παντού- μία εργατική δύναμη, αγώνες γυναικών εργατριών, διαμαρτυρίες για την προστασία του περιβάλλοντος ενάντια σε επιθετικές πρακτικές βιομηχανιών και εργοστασίων και εργατικές κινητοποιήσεις για τη διεκδίκηση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης και κοινωνικής δικαιοσύνης.
Cairo Station, 1958
Αγνωστες κινηματογραφίες για θέματα γνωστά και οικουμενικά. Πώς διαμορφώνεται το τοπίο στο σινεμά μυθοπλασίας και ντοκιμαντέρ σε έναν κόσμο που συνεχώς αλλάζει;
Οι ταινίες, είτε μυθοπλασίας είτε ντοκιμαντέρ, είναι πολύτιμες μαρτυρίες του παρόντος και πλούσιες πηγές πληροφοριών, ιδίως σε πολιτικά και κοινωνικά ταραχώδεις καιρούς. Oσον αφορά το πρόγραμμά μας, παρατηρήσαμε ότι η εργασία, οι εργαζόμενοι και η τάξη τους έδωσαν τον παλμό στην ιστορία του κινηματογράφου. Πράγματι, από τον μαχητικό κινηματογράφο του 1960 μέχρι σήμερα- στην Ελλάδα και τον αραβικό κόσμο- οι κινηματογραφιστές στοχεύουν να αποκαλύψουν δευτερεύουσες ιστορίες, οι οποίες συνειδητά δεν είχαν κάλυψη από τα μέσα ενημέρωσης. Κάθε ταινία παρουσιάζει μια συγκεκριμένη γεωγραφική θέση της Μεσογείου και λαμβάνει χώρα σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή που αποτελεί μέρος της παγκόσμιας ιστορίας. Κατά την επιμέλεια αυτού του προγράμματος προβολών συγκεντρώθηκαν ταινίες οι οποίες δημιουργούν ένα διάλογο μεταξύ διαφορετικών πραγματικοτήτων που όμως περιέχει ένα καθολικό μήνυμα. Με αυτόν τον τρόπο μια ταινία από το 1958 που λαμβάνει χώρα στον Κεντρικό Σταθμό του Καΐρου εξακολουθεί να έχει αντίκτυπο στο κοινό και στη νέα γενιά κινηματογραφιστών· όπως επίσης και η χορογραφία των σωμάτων στην ταινία της Ράντα Μαρούφι «Ceuta’s Gate». Ολες μιλούν μια παγκόσμια γλώσσα πέρα από το πλαίσιο που τις χαρακτηρίζει.
Ceuta’s Gate, 2019
Αλλάζει ο τρόπος που «βλέπουμε» σινεμά και τέχνη στην εποχή της πανδημίας;
Η καραντίνα και τα μέτρα που ακολούθησαν αμφισβήτησαν το ρόλο της τέχνης στη ζωή μας. Αυτή η κατάσταση που βιώσαμε πριν το καλοκαίρι μας έδειξε πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της τέχνης στην καθημερινότητά μας. Δεν θα μπορούσαμε ποτέ να περάσουμε αυτές τις μοναχικές και παράξενες μέρες χωρίς να δούμε ταινίες, να ακούσουμε μουσική, να διαβάσουμε βιβλία και δοκίμια.
Οσον αφορά τον κινηματογράφο, το διαδικτυακό πρόγραμμα που προτάθηκε διεθνώς από τα περισσότερα θεσμικά όργανα και φεστιβάλ - που δεν είχαν άλλες επιλογές - έγειρε ερωτήματα την έννοια της ζωντανής παρακολούθησης μιας προβολής, το κοινό συναισθηματικό παλμό που μοιράζεται ένα κοινό θεατών και της συγκέντρωσης σε ένα καθορισμένο τόπο και χρόνο για την πειραματική συνάντηση μεταξύ κοινού, καλλιτέχνη και έργου τέχνης. Αυτήν τη στιγμή των ριζικών και πολυδιάστατων αλλαγών, είμαστε τόσο χαρούμενοι και τυχεροί που το κινηματογραφικό πρόγραμμα θα μπορέσει τελικά να ξεκινήσει με μια ζωντανή εκδήλωση σε δημόσιο χώρο.
Δυστυχώς, Ηταν Παράδεισος | Πρόγραμμα Προβολών | Σεπτέμβριος 2020
11 Σεπτεμβρίου 2020 - Cairo Station, 1958 του Γιουσέφ Σαχίν, 74 λεπτά (Αίγυπτος) | Ενας πλανόδιος πωλητής εφημερίδων παθαίνει εμμονή με μια νεαρή πωλήτρια λεμονάδας και η γνωριμία τους δεν αργεί να οδηγηθεί στη βία. | Στα αραβικά με αγγλικούς και ελληνικούς υπότιτλους | Cine-Concert με την πρωτότυπη μουσική σύνθεση και επένδυση των Γιώργου Σταυρίδη, Γιώργου Στενού και Γιώργου Μυζήθρα | Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου 2020, 21:00, Γήπεδο Μπάσκετ, Οδός Αναξαγόρα, Ταύρος, 177 78 |
25 Σεπτεμβρίου 2020 - Ceuta's Gate της Ράντα Μαρούφι (2019, 19', Γαλλία - Μαρόκο), Pre-Image (Blind as the Mother Tongue)του Hiwa K. (2017, 18', Γερμανία - Ελλάδα), Ο Πιο Μακρύς Δρόμος της Μαριάννας Οικονόμου (2015, 74' Ελλάδα) | Και οι τρεις ταινίες θα προβληθούν με αγγλικούς και ελληνικούς υπότιτλους | Παρασκευή 25 Σεπτεμβρίου, 21.00 |
Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες για τις προβολές και τις δράσεις του tavros space στο επίσημο site του και στην επίσημη σελίδα του στο Facebook.
