Ποιες είναι οι ευκαιρίες για τους επαγγελματίες του κινηματογραφικού χώρου από την διοργάνωση των κινηματογραφικών Φεστιβάλ;
Τι μπορεί να κάνει η ευρωπαϊκή χάραξη πολιτικής για να ενισχύσει τα ευρωπαϊκά κινηματογραφικά δίκτυα;
Και ποια είναι τα οφέλη που προκύπτουν από έναν σύγχρονο επικοινωνιακό σχεδιασμό στην εξωστρέφεια και στην ανάπτυξη κοινού;
Αυτά ήταν τα κεντρικά θέματα της πρώτης συνάντησης εργασίας του Γραφείου Δημιουργική Ευρώπη MEDIA και του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου για το 2020, που έγινε την Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου στο Impact Hub Athens, με «πρωταγωνιστές» τα κινηματογραφικά φεστιβάλ που συνεχίζουν να πληθαίνουν και στην Ελλάδα, όπως και στον υπόλοιπο κόσμο και που παίζουν ή φιλοδοξούν να παίξουν καθοριστικό ρόλο στην πολιτιστική εκπαίδευση της κάθε γενιάς.
Στη συνάντηση μίλησαν, ο καθένας φέρνοντας στη συζήτηση του τη δική του εμπειρία και τεχνογνωσία οι Κωσταντίνος Αϊβαλιώτης από τη θέση του διευθυντή στη Διεύθυνση Διανομής και Προώθησης (Hellas Film) στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και Αρης Ασπρούλης, διευθυντής Επικοινωνίας & Προβολής στο Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν, Υποψήφιος Διδάκτωρ Κοινωνιολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και συγγραφέας. Από την πλευρά του Γραφείου Δημιουργική Ευρώπη, για τις χρηματοδοτικές ευκαιρίες και προϋποθέσεις του προγράμματος, μίλησαν οι Ειρήνη Κομνηνού (επικεφαλής του γραφείου στο υπο-πρόγραμμα Πολιτισμός και προϊσταμένη του Τμήματος Ευρωπαϊκής Ενωσης, Διεύθυνση Διεθνών Σχέσεων & Ε.Ε., ΥΠΠΟΑ), Κωσταντίνα Λιακοπούλου και Κωνσταντίνος Τρακόσας (Γραφείο Δημιουργική Ευρώπη Ελλάδας, Διεύθυνση Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ένωσης) και Αννα Κασιμάτη (υπεύθυνη Γραφείου Δημιουργική Ευρώπη για το υποπρόγραμμα MEDIA)
(φωτό: Ντία Παπαδοπούλου)
Στη συνάντηση αναλύθηκαν νέα και παλιότερα προγράμματα χρηματοδοτικών ευκαιριών για κινηματογραφικά φεστιβάλ στην Ελλάδα και την Ευρώπη από το πρόγραμμα Δημιουργική Ευρώπη, αλλά και από το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Ο Κωνσταντίνος Αϊβαλιώτης στην εισήγησή του επικεντρώθηκε σε ένα εκπαιδευτικό κομμάτι των κινηματογραφικών φεστιβάλ που γίνεται πλέον θεσμός και που αφορά τα ειδικά τμήματα Αγοράς που δημιουργούνται μέσα στο πλαίσιο των ήδη υφιστάμενων διοργανώσεων. Δίνοντας έτσι την ευκαιρία στους δημιουργούς των ταινιών να δικτυωθούν αλλά και να ανταλλάξουν εμπειρίες με συναδέλφους τους από την υπόλοιπη Ευρώπη και τον κόσμο, όπως και να αναζητήσουν δυνατότητες χρηματοδότησης σε προγράμματα ενίσχυσης της κινηματογραφικής παραγωγής, αλλά και σε άλλες χώρες μέσω της αναζήτησης συμπαραγωγών.
Ο Αρης Ασπρούλης, Διευθυντής Επικοινωνίας και Προβολής του Θεάτρου Τέχνης αναφέρθηκε στον επικοινωνιακό σχεδιασμό και τη δημόσια εικόνα των φεστιβάλ, αναφερόμενος στη σημασία της εξωστρέφειας, στην πετυχημένη μετατροπή της ύπαρξης του φεστιβάλ σε είδηση, στη σημασία των Γραφείων Τύπου και της «εικόνας» της κάθε είδησης και φυσικά στην άρρηκτη σχέση του επικοινωνιακού αντίκτυπου του κάθε φεστιβάλ σε σχέση με τις αιτήσεις χρηματοδότησης.
Το ενδιαφέρον συγκεντρώθηκε φυσικά στα χρηματοδοτικά προγράμματα που προσφέρει το πρόγραμμα Δημιουργική Ευρώπη, εδώ σε σχέση με τα κινηματογραφικά φεστιβάλ.
Το πρόγραμμα Δημιουργική Ευρώπη τέθηκε σε ισχύ τον Ιανουάριο του 2014 και διανύει φέτος το τελευταίο έτος της 5ης προγραμματικής του περιόδου . Με προϋπολογισμό 1,46 δισεκατομμύρια ευρώ για 7 χρόνια το πρόγραμμα σχεδιάστηκε για να ενισχύσει χιλιάδες καλλιτέχνες και επαγγελματίες του πολιτιστικού χώρου και να προσφέρει νέα ώθηση στον πολιτιστικό τομέα. Είναι το εργαλείο με το οποίο η Ευρώπη επενδύει κυρίως στον πολιτισμό και τη δημιουργία με στόχο την οικονομική ανάπτυξη, την αύξηση της απασχόλησης, την προώθηση της καινοτομίας και την κοινωνική συνοχή.
Το MEDIA επικεντρώνεται στον οπτικοακουστικό κλάδο στην Ε.Ε. και ενισχύει την κινηματογραφική βιομηχανία. Μέσω των 14 χρηματοδοτικών του προγραμμάτων, έχει την ειδικότερη στόχευση τη δημιουργία projects με ευρωπαϊκή διάσταση, τη χρήση νέων τεχνολογιών και τη χρηματοδότηση ευρωπαϊκών οπτικοακουστικών έργων όπως ταινίες μεγάλου μήκους, τηλεοπτικές σειρές, ντοκιμαντέρ, στήριξη της διανομής για να βρουν τα προαναφερόμενα έργα αγορές πέραν των εθνικών και ευρωπαϊκών συνόρων. Επίσης χρηματοδοτεί Φεστιβάλ, προγράμματα εκπαίδευσης και κινηματογραφικής κατάρτισης.
Οπως ανέφερε η κα. Αννα Κασιμάτη, υπεύθυνη Γραφείου Δημιουργική Ευρώπη για το υποπρόγραμμα MEDIA στην εισήγησή της:
«Η χρηματοδότηση διοργάνωσης των κινηματογραφικών Φεστιβάλ αποτελεί και μία από τις σημαντικότερες δράσεις του προγράμματος με θεματικό στόχο την υποστήριξη της πρόσβασης σε ευρωπαϊκά έργα και την ανάπτυξη ακροατηρίου. Ο λόγος είναι ότι το διεθνές τοπίο των φεστιβάλ κινηματογράφου παρουσιάζει εδώ και δύο δεκαετίες δυναμική και σταθερή ανάπτυξη. Υπολογίζεται ότι περίπου 10.000 κινηματογραφικά φεστιβάλ διοργανώνονται σε ετήσια βάση παγκοσμίως, με περίπου 4.000 από αυτά μόνο στην Ευρώπη. Ο ανταγωνισμός για τους χρηματοδοτικούς πόρους σε τοπικό, περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο είναι σε ισχυρός. Με την υποστήριξη του προγράμματος Δημιουργική Ευρώπη MEDIA περισσότερα από 80 κινηματογραφικά Φεστιβάλ επιχορηγούνται κάθε χρόνο με περίπου 3,7 εκατομμύρια ευρώ.
Στη χώρα μας διοργανώνονται ετησίως περίπου 55 κινηματογραφικά φεστιβάλ, μικρότερης και μεγαλύτερης εμβέλειας, θεματικά ή και μη με την πλειοψηφία από αυτά να έχει έδρα σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο. Στην Ελλάδα το πρόγραμμα "Δημιουργική Ευρώπη MEDIA" υποστηρίζει χρηματοδοτικά το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και το Φεστιβάλ για Παιδιά και Νέους της Αρχαίας Ολυμπίας. Χρηματοδότηση από το πρόγραμμα είχε πάρει και τη διετία 2014-2015 το Animasyros Διεθνές Φεστιβάλ και Αγορά Κινουμένων Σχεδίων.
Γενικά κατά μέσο όρο για την υποστήριξη των κινηματογραφικών Φεστιβάλ και της πρόσβασης στις αγορές η χώρα μας απορροφά σε ετήσια βάση ποσό που ανέρχεται στις 250.000 ευρώ.»
Συνεχίζοντας την εισήγησή της, η κα Κασιμάτη αναφέρθηκε σε ένα διαχωρισμό των φεστιβάλ που παρουσιάζει ενδιαφέρον:
«Σε ένα μάλλον ρηξικέλευθο άρθρο του Μαρκ Περανσόν, ο οποίος είναι συντάκτης και εκδότης του περιοδικού Cinema Scope και προγραμματιστής για το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βανκούβερ, έχει κάνει έναν ενδιαφέρον διαχωρισμό των Φεστιβάλ, η οποία αν και μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι αποτελεί μια προσωπική κρίση του συντάκτη, παρόλ’ αυτά έχει κάποια στοιχεία που έχουν ενδιαφέρον._
Εχει φτιάξει αυτόν τον πίνακα σύμφωνα με τον οποίο υπάρχουν δύο τύποι φεστιβάλ το "επιχειρηματικό" φεστιβάλ και το φεστιβάλ "κοινού". Το κάθε ένα με τα δικά του ξεχωριστά χαρακτηριστικά. Παραδείγματα επιχειρηματικού φεστιβάλ, λοιπόν, είναι τα μεγάλα φεστιβάλ με τα δικά τους Markets όπως οι Κάννες, το Βερολίνο, η Βενετία, το Τορόντο ή το Πούσαν. Εδώ τοποθετεί και το μεγαλύτερο φεστιβάλ της κάθε χώρας. Ενώ φεστιβάλ κοινού είναι σχεδόν όλα τα υπόλοιπα άρα και ο μεγαλύτερος αριθμός των φεστιβάλ του κόσμου. Ομως κάνει μία επισήμανση: ότι τα περισσότερα φεστιβάλ ταιριάζουν κάπου στη μέση. Συνδυάζουν στοιχεία και των δύο τύπων. Επίσης αναφέρει ότι κάποια από αυτά μπορούν να μετακινούνται από τη μία στήλη στην άλλη. Συνήθως από τη δεύτερη στη πρώτη και δίνει το παράδειγμα του Τribeca Film Festival που υποστηρίζεται από την American Express, είναι όμως σχετικά καινούργιο και δείχνει πολλές ανεξάρτητες αμερικάνικες ταινίες.
Η παρουσία αυτού του πίνακα και της σύντομης ανάλυσης του, στη σημερινή παρουσίαση λειτουργεί σαν food for thought. Οδηγεί σχεδόν αυτόματα σε ερωτήματα όπως "το φεστιβάλ το δικό μου τι χαρακτηριστικά έχει ή τι χώρο καταλαμβάνει ή που απευθύνεται." Τα οποία είναι πολύ χρήσιμα όταν διεκδικείς χρηματοδοτική υποστήριξη, ενίσχυση ή επιδότηση. Είναι ερωτήματα στα οποία θα χρειαστεί συνήθως να απαντήσεις και μέσα στην αίτηση του υποπρογράμματος MEDIA με τίτλο Στήριξη για Φεστιβάλ Κινηματογράφου.
Η ΕΕ θέλει να ενθαρρύνει τα φεστιβάλ κινηματογράφου να δικτυώνονται προκειμένου να επιτευχθούν μεγαλύτερες συνέργειες που θα μπορούσαν να μεγιστοποιήσουν τον αντίκτυπο της ευρωπαϊκής στήριξης. Έτσι από φέτος, από το 2020 η κλασσική προκήρυξη στήριξης των Φεστιβάλ Κινηματογράφου δίνει τη δυνατότητα επιδότησης από δύο actions τα βασικά χαρακτηριστικά των οποίων τα βλέπετε σε αυτή τη διαφάνεια. Στο υπόλοιπο της παρουσίασης θα επικεντρωθώ στο 2ο Action, στο τι θέλει να επιτύχει και στις προϋποθέσεις υποβολής.
Ας δούμε ποιες είναι οι πιο κοινές προθέσεις ή προσδοκίες συνεργασίας από μέρους των Φεστιβάλ Κινηματογράφου
- κοινή χρήση πόρων, π.χ. - κοινή χρήση γραφείων ή αιθουσών προβολής (Indie Lisboa - Doclisboa / QueerLisboa / Monstra Animation Festival - Φεστιβάλ Κινηματογράφου Animation της Λισαβόνας)
- μείωση κόστους, π.χ. κατανομή του κόστους ταξιδιού για τους επισκέπτες μεταξύ επικαλυπτόμενων φεστιβάλ ταινιών, ή κοινή απασχόληση ειδικών
- συνδυασμένη ανάπτυξη λύσεων σε προβληματικά ζητήματα, π.χ. κοινή εφαρμογή βάσεων δεδομένων κινηματογραφικών φεστιβάλ
- κοινή προσφορά προϊόντων ή υπηρεσιών για το άνοιγμα νέων τομέων της αγοράς, ή προσφορά κοινών accreditations. To κάνουν τέσσερα γερμανικά φεστιβάλ κινηματογράφου.
- αύξηση της ισχύος στην αγορά, π.χ. μέσω της συγχώνευσης επτά μεγάλων ευρωπαϊκών φεστιβάλ ντοκιμαντέρ
Στην πρώτη αυτή «συνάντηση εργασίας» έγινε αναλυτική αναφορά σε τρία χρηματοδοτικά προγράμματα που ενδιαφέρουν:
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ» ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑ MEDIA EACEA/26/2019: Δράση 2 «Στήριξη στα ευρωπαϊκά δίκτυα φεστιβάλ» με ημερομηνία λήξης αιτήσεων την 23η Απριλίου του 2020
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ» ΔΙΑΤΟΜΕΑΚΗ ΣΥΝΙΣΤΩΣΑ EACEA/06/2019 «Σύνδεση του πολιτιστικού και οπτικοακουστικού τομέα με χρήση ψηφιακών μέσων» με ημερομηνία λήξης αιτήσεων που αναμένεται
και
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ» ΥΠΟΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ EACEA 39/2019: Σχέδια πολιτιστικής συνεργασίας στα Δυτικά Βαλκάνια «Ενίσχυση της πολιτιστικής συνεργασίας και της ανταγωνιστικότητας των κλάδων του πολιτισμού και της δημιουργίας στα Δυτικά Βαλκάνια» με ημερομηνία λήξης αιτήσεων την 17η Μαρτίου του 2020.
Για περισσότερες πληροφορίες για το πρόγραμμα Δημιουργική Ευρώπη και το υποπόγραμμα MEDIA, μπορείτε να απευθύνεστε στο Γραφείο Δημιουργική Ευρώπη MEDIA (υπεύθυνη: Αννα Κασιμάτη, anna.kasimati@gfc.gr) και Γραφείο Δημιουργική Ευρώπη Πολιτισμός, κ. Ειρήνη Κομνηνου, ced.greece@culture.gr
