Το σπίτι που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν η Νόρα και η Αγκνες στα προάστια του Οσλο ερήμωσε απότομα - η μητέρα τους πέθανε και τώρα πρέπει να δουν τι θα κάνουν με τα πράγματά της. Οχι τα πολύτιμα. Αυτά που έχουν συναισθηματική αξία. Ενα δύσκολο ξεκαθάρισμα -και πρακτικά και εντός σου- έτσι κι αλλιώς. Τις συναντάμε την μέρα της κηδείας, να προσπαθούν να χειριστούν το σοκ της απώλειας, όσο το σπίτι ξαναγεμίζει για μία τελευταία φορά - από συγγενείς, φίλους, γείτονες που ήρθαν να υποβάλουν τα σέβη τους. Τις περιμένει όμως κι ένα δεύτερο σοκ, όταν η πόρτα του πατρικού ανοίγει και μπαίνει ο Γκούσταβ, ο αποξενωμένος πατέρας τους. Ο άντρας που είχε παρατήσει τη γυναίκα και τα κορίτσια του όσο ήταν μικρά, για να κυνηγήσει το ναρκισσιστικό του όνειρο και να γίνει διάσημος σκηνοθέτης. Ο Γκούσταβ μάλιστα έχει και μία πρόταση για τη Νόρα, που επίσης εξελίχθηκε σε καταξιωμένη θεατρική ηθοποιό. Εχει γράψει ένα σενάριο, μία προσωπική ιστορία για το τραγικό τέλος της μητέρας του, και θέλει να πρωταγωνιστήσει η πρωτότοκή του.
Η Νόρα εξοργίζεται και τον απορρίπτει. Δε θα του επιτρέψει να «σκηνοθετήσει» την επιστροφή στη ζωή της. Δε θα εκμαιεύσει τη συγγνώμη της, έτσι απλά. Δε θα τον συγχωρήσει για την εγκατάλειψη, ο φόβος της οποίας ακόμα και σήμερα την κρατά σε μία παγωμένη απόσταση από τους ανθρώπους. Παράλληλα, ο Γκούσταβ γνωρίζει την Ρέιτσελ, μία ανερχόμενη χολιγουντιανή ηθοποιό, η οποία ενθουσιάζεται με το σενάριο και δέχεται να παίξει εκείνη. Τώρα η Νόρα και η Αγκνες καλούνται να γίνουν παρατηρητές της ζωής τους. Να παρακολουθούν το σινεμά να εισβάλει αδιάκριτα στο σπίτι και τις αναμνήσεις τους και μία ξένη να κερδίζει την πατρική καθοδήγηση και στοργή, που εκείνες δεν είχαν ποτέ.
Ο Γιοακίμ Τρίερ, στην έκτη και πιο προσωπική ταινία της μέχρι τώρα καριέρας του, αφήνει πίσω την ρομαντική αγάπη για να μιλήσει για την οικογενειακή. Αλλωστε αυτά συνδέονται: στις οικογένειές μας πρέπει να αναζητήσουμε τους σπόρους όλων όσων μας στήριξαν και μάς έμαθαν να αγαπάμε, κι όλων όσων μάς ευνούχισαν και νομίζουμε ότι δεν αξίζουμε να αγαπηθούμε. Για αυτό και το πατρικό είναι ένας ακόμα χαρακτήρας. Ενας ζωντανός οργανισμός που τοίχοι, σανίδια, ντουλάπια, σωληνώσεις έχουν ποτίσει από την ενέργεια, τη φροντίδα, την απογοήτευση, την έκσταση, τα όνειρα και τις νευρώσεις των μελών του. Κι αν χρειάζεται να σκάψουμε τα θεμέλια για να ανακαλύψουμε πόσο εύθραυστο οικοδόμημα είναι ο θεσμός της οικογένειας, πόσο λυτρωτική είναι η παραδοχή ότι βρίσκουμε «σπίτι» στο σινεμά;
Ο Τρίερ σχεδιάζει ευφάνταστα και προσεκτικά την πολυεπίπεδη αρχιτεκτονική κάτοψη της ταινίας του. Δεν μένει στο εύρημα, αλλά φροντίζει να μπολιάσει τις βάσεις με αμεσότητα, ευαισθησία, συγκίνηση και ιερόσυλο χιούμορ. Από την μία, σατιρίζει χωρίς έλεος την μεγαλομανία των καλλιτεχνών που στο όνομα της καριέρας θυσιάζουν τις σχέσεις με τους αγαπημένους τους, αλλά παράλληλα στέκεται με τρυφερότητα και ευγνωμοσύνη στη δύναμη της τέχνης να μεταλλάσσει τον πόνο σε κάτι όμορφο. Στην μαγική ικανότητα του σινεμά (του πιο μεγάλου «ψέματος») να σε συμφιλιώνει με τις αλήθειες της ζωής σου.
Ακολουθώντας τα ίχνη του Μπέργκμαν, αλλά και με πιο βαθιές ρίζες στον Τσέχοφ και τον Ιψεν και τον Φρόιντ, το σενάριο (για μία ακόμα φορά ο Τρίερ συνεργάζεται με τον Εσκιλ Βογκτ) επιλέγει κλεμμένες στιγμές να λειτουργήσουν σαν μωσαϊκό αφήγησης, φωτίζει την ανθρωπιά των χαρακτήρων κι εμπιστεύεται τους ηθοποιούς του. Επάξια. Ο Στέλαν Σκάσγκαρντ ερμηνεύει μαεστρικά την αλαζονεία του πάλαι ποτέ ένδοξου σκηνοθέτη, την παλιακή γοητεία του κάποτε καρδιοκατακτητή, την αυτοσαρκαστική πίκρα του 70χρονου που όλα αυτά τον έχουν ξεπεράσει και έχει μείνει αντιμέτωπος με τα λάθη και τα πάθη του. Η Ινγκα Ιμπσντότερ Λιλέας προσφέρει μία απαράμιλλη στιβαρότητα στην Αγκνες, μία πολυεπίπεδη αντανάκλαση στα παιδιά που έσπασαν το κύκλο, επιβίωσαν. Η Ελ Φάνινγκ κλέβει τις σκηνές της ως η ενζενί με υπόσταση και καρδιά, που σπάει τα κλισέ της χολιγουντιανής ελαφρόμυαλης.
Ομως η ταινία ανήκει στη Ρενάτε Ράινσβε. Για μία ακόμα φορά είναι αριστοτεχνικά σαρωτική, όσο και μελετημένα πειθαρχημένη. Ερμηνεύει το δράμα ως κομεντιέν του βωβού και την κωμωδία με μία λανθάνουσα μελαγχολία που σου τρυπάει την καρδιά. Δίνει μία κέρινη εγκράτεια στην οργή της Νόρας, την εκθέτει και την υπερασπίζεται ως πληγωμένη κόρη, μανιακά ανασφαλή ηθοποιό, απόμακρη ερωμένη. Παγερή πριγκίπισσα που λαχταρά κάποιος να λιώσει τους πάγους, να μπει στην καρδιά της. Και να μη (ξανα)φύγει.
Τι έχει συναισθηματική αξία στη ζωή; Ενα βάζο, τέσσερις τοίχοι, ένα συμβόλαιο, μία επιτυχία; Η αξία να αδειάζεις το πατάρι της μνήμης από όσα πληγώνουν; Η απελευθέρωση, το γκρέμισμα με μπουλντόζα όσων σε κρατούν πίσω; Η αποδοχή κι η συμφιλίωση με το ότι ίσως δε θα πας και πολύ μπροστά; Δε θα μάς δώσει εύκολες απαντήσεις ο Τρίερ. Ευτυχώς. Θα ανοίξει απλώς τα παράθυρα της σκοτεινής αίθουσας για να μπει ήλιος. Και την πόρτα του κινηματογραφικού σπιτιού του για να χωρέσουμε όλοι.