Το πέρα δώθε του Υπουργείου Πολιτισμού δεν είναι καινούριο. Μέσα στα χρόνια ο Πολιτισμός βρέθηκε και με δικό του Υπουργείο και ως μέρος του Υπουργείο Παιδείας και ταίρι με τον Τουρισμό και με ουρά τον Αθλητισμό. Στην προηγούμενη κυβέρνηση Σύριζα, το Υπουργείο Πολιτισμού ανήκε στο Υπουργείο Παιδείας, ενώ στη νέα κυβέρνηση Σύριζα αυτονομείται ξανά και μαζί με τον Αθλητισμό συγκροτεί το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.
Αυτή δεν είναι η μόνη αλλαγή, αφού ο Νίκος Ξυδάκης αποχωρεί από τη θέση που είχε μέχρι πρότινος ως Αναπληρωτής Υπουργός Πολιτισμού και ως Υπουργός Πολιτισμού αναλαμβάνει ο Αριστείδης Μπαλτάς, πρώην Υπερυπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Πολιτισμού.
Ιδρυτικός μέλος του Σύριζα, ο Αριστείδης Μπαλτάς είναι ομότιμος καθηγητής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, πρόεδρος του Ινστιτούτου «Νίκος Πουλαντζάς» και πλέον βουλευτής του Σύριζα, ενώ υπήρξε ανάμεσα σε εκείνους που υπέγραψαν την ιδρυτική διακήρυξη δημιουργίας του κόμματος. Γεννήθηκε το 1943 στην Κέρκυρα και αφού σπούδασε μηχανολόγος ηλεκτρολόγος στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, έκανε μεταπτυχιακό και διδακτορικό στη Θεωρητική Φυσική, στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού. Ανακηρύχθηκε λέκτορας στον Τομέα Φυσικής του ΕΜΠ το 1982, επίκουρος καθηγητής φιλοσοφίας και μεθοδολογίας της φυσικής στο ίδιο Τμήμα δύο χρόνια αργότερα, το 1992 αναπληρωτής καθηγητής και το 2002 καθηγητής φιλοσοφίας των επιστημών. Στο πλαίσιο των ερευνητικών ενδιαφερόντων του ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την επιστημολογία του Λουί Αλτουσέρ, καθώς και με την αγγλοσαξονική φιλοσοφία της επιστήμης, ενώ ενδιαφέρθηκε επίσης για τη φιλοσοφία της επιστήμης στο πλαίσιο μιας γενικότερης φιλοσοφικής θεώρησης του κόσμου και της γνώσης. Εχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Δοκιμίου-Κριτικής για το βιβλίο του «Αντικείμενα και Οψεις Εαυτού», ενώ το 2010 του απονεμήθηκε το Βραβείο Εξαίρετης Πανεπιστημιακής Διδασκαλίας στη μνήμη των Βασίλη Ξανθόπουλου-Στέφανου Πνευματικού.
Η επιλογή του Αριστείδη Μπαλτά ως Υπουργού Πολιτισμού δεν είναι άμοιρη ερωτήσεων που γεννιούνται και από την για πολλούς αδικαιολόγητη ταυτόχρονη μετακίνηση του Νίκου Ξυδάκη, ο οποίος μεταφέρεται στο Υπουργείο Εξωτερικών ως Αναπληρωτής Υπουργός αρμόδιος για Θέματα Ευρωπαϊκών υποθέσεων.
Από τους Υπουργούς που επικρίθηκαν περισσότερο στην προηγούμενη κυβέρνηση του Σύριζα για το σχέδιο του νομοσχεδίου για την Παιδεία (που δεν ψηφίστηκε ποτέ), η μετακίνηση του Αριστείδη Μπαλτά στο Υπουργείο Πολιτισμού θεωρείται από πολλούς ως μια «τιμωρία» του ίδιου, αλλά και ως μια εκτόνωση στον τομέα της Παιδείας που τώρα θα ξεκινήσει, φανταζόμαστε, από άλλες βάσεις με νέο Υπουργό τον Νίκο Φίλη. Ο Αριστείδης Μπαλτάς θα αναλάβει το Υπουργείο Πολιτισμού και μαζί όλα τα προβλήματα που μαστίζουν εδώ και χρόνια τον τομέα του Πολιτισμού, αλλά και όλα όσα συνεχίζουν να αθροίζονται από την έλλειψη πόρων, από την αναστάτωση μετά τις αλλαγές ηγεσίας στο Εθνικό Θέατρο, στο Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου και σε άλλους νευραλγικούς τομείς του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού.
Αναμένοντας περισσότερες διευκρινήσεις για τη μετακίνηση του Νίκου Ξυδάκη (ο οποίος κατά τη διάρκεια της θητείας του απογοήτευσε σε σχέση με τις προσδοκίες που είχε δημιουργήσει το ονομά του και η αξιόλογη προϋπηρεσία του ως δημοσιογράφος, αφού εκτός του ότι δημιούργησε πολλές αντιπάθειες, χειρίστηκε επιπόλαια τα περισσότερα από τα θέματα με τα οποία καταπιάστηκε και είμαστε σίγουροι ότι η διάσημη φράση του περί «δραχμής» θα τον κυνηγάει για πάντα), αλλά και για τη μετακίνηση του Αριστείδη Μπαλτά, ευχόμαστε για άλλη μια φορά (με την ελπίδα αυτή τη φορά να διαψευστούμε, πράγμα που δυστυχώς δεν έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια σ' αυτό το θέμα), το Υπουργείο Πολιτισμού να αναλάβει με σοβαρότητα, ταχείες δράσεις και αποφασιστικότητα το βάρος των υποσχέσεων που ποτέ δεν γίνονται πραγματικότητα και ενός πλήρους σχεδιασμού για την πολύπαθη σύγχρονη πολιτιστική εικόνα μιας χώρας που συνεχίζει να αντιμετωπίζει τον Πολιτισμό ως... αναγκαίο κακό.
Ειδικά στα θέματα του κινηματογράφου, ελπίζουμε να μην δούμε εκ νέου αλλαγές σε συνθέσεις του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, ώστε επιτέλους να αρχίσει να κινείται κάτι σε επίπεδο χρηματοδοτήσεων και σχεδιασμού για τη σύγχρονη κινηματογραφική παραγωγή, με καίριο ζήτημα μετά την ψήφιση της συμφωνίας του Αυγούστου την κατάργηση του ειδικού φόρου στα εισιτήρια των κινηματογράφων που προοριζόταν υπέρ της κινηματογραφικής παραγωγής. Υπενθυμίζουμε ότι στις προγραμματικές δηλώσεις του Σύριζα αναφέρεται ρητά η δέσμευση για εγγραφή στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Πολιτισμού ποσού ίσου με το ποσοστό του φόρου που αφαιρέθηκε από τα εισιτήρια του κινηματογράφου, το οποίο θα πηγαίνει σε ειδικό κωδικό υπέρ της Ελληνικής Κινηματογραφίας.
Ακολουθούν αυτούσιες οι προγραμματικές δηλώσεις του Σύριζα για τον Πολιτισμό, όπως φανταζόμαστε τις υιοθετεί και είναι έτοιμος να εφαρμόσει ο νέος Υπουργός Πολιτισμού:
Το προγραμματικό πλαίσιο του ΣΥΡΙΖΑ για τον πολιτισμό διέπεται από τις θεμελιώδεις αρχές ότι ο πολιτισμός είναι αυταξία και κοινό αγαθό. Αποτελεί πηγή γνώσης, αυτοσυνείδησης και διαπαιδαγώγησης για τους πολίτες, εργαλείο για την καταπολέμηση κοινωνικών ανισοτήτων και διακρίσεων και τον εμπλουτισμό της καθημερινής ζωής. Ταυτοχρόνως όμως, συνιστά και πηγή παραγωγής πλούτου και θέσεων εργασίας, μέγα ζητούμενο σε μια περίοδο βαθιάς οικονομικής κρίσης.
Τρεις είναι οι βασικοί άξονες, πάνω στους οποίους κινήθηκε η κυβέρνηση και αναπτύσσεται το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ για τον Πολιτισμό:
Αξιοποίηση πολιτιστικής κληρονομιάς ως δημόσιου αγαθού.
Εξυγίανση, αναμόρφωση και εκδημοκρατισμός των εποπτευόμενων φορέων του Υπουργείου Πολιτισμού, που αφορούν τον σύγχρονο πολιτισμό.
Υποστήριξη της καλλιτεχνικής δημιουργίας με κάθε πρόσφορο μέσο.
Η πρώτη κυβέρνηση της Αριστεράς
Στις παραπάνω κατευθύνσεις, τους προηγούμενους μήνες δρομολογήθηκαν τα ακόλουθα:
Ριζική αναμόρφωση του Οργανισμού και του θεσμικού πλαισίου του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων, αρμόδιου φορέα για τα έσοδα από τη διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς, διασφαλίζοντας πλήρως τον δημόσιο χαρακτήρα του και βάζοντας τέλος στην απαξίωση και τις παθογένειες του παρελθόντος. Σκοπός είναι όχι μόνο η βέλτιστη ανάδειξη αρχαιολογικών χώρων και μουσείων, αλλά και η αύξηση των εσόδων και η διεθνής προβολή της χώρας.
Εναρμόνιση της τιμολογιακής πολιτικής των επισκέψιμων αρχαιολογικών χώρων και μουσείων με τα επίπεδα των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, με μέριμνα να υπάρξουν κοινωνικά κριτήρια για τη μη επιβάρυνση ειδικών ομάδων όπως μαθητές, φοιτητές, άνεργοι κτλ., και να δίνεται η δυνατότητα δωρεάν πρόσβασης δύο ή περισσότερες Κυριακές το μήνα σε περιόδους με χαμηλή επισκεψιμότητα.
Εισαγωγή ηλεκτρονικού εισιτηρίου και κεντρικού συστήματος ελέγχου πωλήσεων σε αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία και πωλητήρια.
Ανάπτυξη προγραμμάτων διεθνούς προβολής της πολιτιστικής κληρονομιάς και αναβάθμιση των τμημάτων επικοινωνίας και εκπαιδευτικών προγραμμάτων των κρατικών μουσείων. Σύνδεση της πολιτιστικής κληρονομιάς με τη σύγχρονη δημιουργία.
Στοχευμένες δράσεις ώστε να συνδεθεί η προβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς με την τουριστική ανάπτυξη, και ολοκληρωμένες χωρικές παρεμβάσεις ώστε οι υποδομές πολιτιστικής κληρονομιάς και σύγχρονου πολιτισμού να λειτουργούν συνδυαστικά και πολλαπλασιαστικά με όλες τις άλλες μορφές οικονομικής δραστηριότητας, τοπικά, κλαδικά και περιφερειακά.
Δέσμευση για εγγραφή στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Πολιτισμού ποσού ίσου με το ποσοστό του φόρου που αφαιρέθηκε από τα εισιτήρια του κινηματογράφου, το οποίο θα πηγαίνει σε ειδικό κωδικό υπέρ της Ελληνικής Κινηματογραφίας.
Οι προγραμματικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ
Πολιτιστική Κληρονομιά
Η χώρα μας διαθέτει το τεράστιο πλεονέκτημα μιας μοναδικής πολιτιστικής κληρονομιάς, αρχαίας και νεότερης. Τα τελευταία χρόνια είδαμε τις προηγούμενες Κυβερνήσεις να ενστερνίζονται το νεοφιλελεύθερο υπόδειγμα και το Κράτος να αποσύρεται από τις συνταγματικά επιβεβλημένες υποχρεώσεις του για στήριξη της πολιτιστικής και πολιτισμικής ζωής. Στόχος ήταν σταδιακά η διαχείριση μουσείων και αρχαιολογικών χώρων να εκχωρηθεί σε ιδιώτες με όλες τις συνέπειες που μπορεί να έχει κάτι τέτοιο.
- Για τον ΣΥΡΙΖΑ και την Αριστερά το κράτος μπορεί και οφείλει να δρα όχι μόνο ως θεσμικός εγγυητής, ρυθμιστής, ελεγκτής και συντηρητής, αλλά και ως διαχειριστής της πολιτιστικής κληρονομιάς, όπως επιτάσσει το άρθρο 24 του Συντάγματος. Για τον ΣΥΡΙΖΑ, το Υπουργείο Πολιτισμού μπορεί και οφείλει να γίνει αποτελεσματικός και δημιουργικός παραγωγός πλούτου, προστατεύοντας ταυτοχρόνως την πολιτιστική μας κληρονομιά από ανοίκειες και αποκλειστικά κερδοσκοπικές χρήσεις. Αυτό δεν αποκλείει τη συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, υπό τον όρο ότι αυτή θα τίθεται σε υγιείς βάσεις και θα τηρούνται αυστηροί όροι και προϋποθέσεις.
Εποπτευόμενοι φορείς σύγχρονου πολιτισμού
Στόχοι μας είναι η αντιμετώπιση των χρόνιων παθογενειών του χώρου, αλλά και της πρόσφατης σχεδόν ολοκληρωτικής εγκατάλειψης του σύγχρονου πολιτισμού από το κράτος, και ειδικότερα:
Αναδιάρθρωση των εποπτευόμενων φορέων σύγχρονου πολιτισμού που λειτουργούν στο χώρο της μουσικής, του θεάτρου, του χορού και των εικαστικών με στόχο τον τη βελτίωση των υπηρεσιών που παρέχουν, το άνοιγμά τους στην κοινωνία και τον εξορθολογισμό του κόστους λειτουργίας τους, διασφαλίζοντας συγχρόνως τις προβλεπόμενες από τον νόμο θέσεις εργασίας.
Αλλαγή του θεσμικού πλαισίου και προκήρυξη διαγωνισμών με διαφανείς διαδικασίες και αξιοκρατία για τους επικεφαλής των εποπτευόμενων οργανισμών. Οι καλλιτεχνικοί διευθυντές θα επιλέγονται μετά από προκήρυξη από τα διοικητικά συμβούλια.
Αξιολόγηση και περιοδικός έλεγχος των εποπτευόμενων φορέων από όργανα Εσωτερικού Ελέγχου του ΥΠΠΟ. Κατάρτιση εσωτερικών κανονισμών και οργανογραμμάτων.
Αναδιάρθρωση των εποπτευόμενων φορέων Αποκέντρωση, συνέργειες με την τοπική αυτοδιοίκηση (Δήμους, Περιφέρειες) και δικτύωση οργανισμών με κοινή θεματική ή στόχους.
Σχεδιασμός μιας εθνικής αναπτυξιακής πολιτικής για τον κινηματογράφο, που θα ενθαρρύνει τις επενδύσεις στην παραγωγή ελληνικών ταινιών, αλλά και την προσέλκυση ξένων παραγωγών στη χώρα μας, θα προσελκύσει ξένες παραγωγές στη χώρα μας, θα συνδέσει σε δίκτυο όλα τα κινηματογραφικά φεστιβάλ και θα διευκολύνει το συντονισμό διαφορετικών τομέων και τη δημιουργία παραγωγικών συνεργειών.
Διασφάλιση της είσπραξης του 1,5% από τα κανάλια. Κατοχύρωση της υποχρέωσης τους για την παραγωγή ποιοτικού ελληνικού προγράμματος μυθοπλασίας (τηλεταινίες/σειρές).
Αναβάθμιση της κρατικής πολιτικής για το βιβλίο και τις βιβλιοθήκες, στήριξη των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στο χώρο του βιβλίου, προβολή της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής στο εξωτερικό μέσω της χρηματοδότησης μεταφράσεων. Δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου των δημόσιων βιβλιοθηκών.
Υποστήριξη των νέων καλλιτεχνών και προώθηση της δημιουργικής οικονομίας
Τα τελευταία χρόνια, οι καλλιτέχνες, παρά τις δεινές οικονομικές συνθήκες, συνεχίζουν να παράγουν, με πενιχρά μέσα και μικρή ανταποδοτικότητα, πλούσιο και πολυσχιδές έργο. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για μια καλλιτεχνική αναγέννηση, που παραμένει όμως στο περιθώριο, χωρίς μηχανισμούς στήριξης, ανάδειξης και προβολής. Στόχοι μιας προοδευτικής πολιτιστικής πολιτικής δεν μπορεί παρά να είναι η διάχυση του προϊόντος στην κοινωνία, η άρση των κοινωνικών και οικονομικών αποκλεισμών, όσον αφορά την πρόσβαση τόσο στην απόλαυση του πολιτιστικού προϊόντος, όσο και στην ίδια τη δημιουργία, η συνάντηση της υψηλής τέχνης με τη βιωμένη κουλτούρα, τον πολιτισμό της καθημερινότητας και τον λαϊκό πολιτισμό, η εκπόνηση μιας ολοκληρωμένης αρχειακής πολιτιστικής πολιτικής και η ενθάρρυνση όλων των κοινωνικών ομάδων να συμμετέχουν στην πολιτιστική ζωή. Ειδικότερα:
Στη θέση μιας πελατειακής και αδιαφανούς πολιτικής χρηματοδότησης της σύγχρονης δημιουργίας, στόχος μας είναι, με επινοητικότητα και αξιοποιώντας κάθε μέσο που διαθέτουμε, να προσφέρουμε υποδομές, στήριξη και προβολή της δουλειάς των νέων δημιουργών.
Ενθάρρυνση της ανάπτυξης μιας εναλλακτικής, συνεργατικής οικονομίας στο χώρο του πολιτισμού, προσφέροντας χώρους, εντάσσοντας συνεργατικές επιχειρήσεις σε προγράμματα δημιουργίας θέσεων εργασίας, αξιοποιώντας ευρωπαϊκά προγράμματα, χρησιμοποιώντας τις νέες τεχνολογίες και το διαδίκτυο για την προβολή της σύγχρονης καλλιτεχνικής και λογοτεχνικής παραγωγής, διευκολύνοντας τις διεθνείς ανταλλαγές και τον διάλογο των Ελλήνων δημιουργών με τους ξένους συναδέλφους τους.
Αντιμετώπιση του φαινομένου της μαύρης και ανασφάλιστης εργασίας στο χώρο της τέχνης που τα τελευταία χρόνια έχει πάρει γιγαντωθεί.
Απαραίτητη για τη γενικότερη ανάπτυξη μιας πολύπλευρης πολιτιστικής πολιτικής είναι η τροποποίηση του Nόμου 3525/2007 για την πολιτιστική χορηγία. Διαμόρφωση ενός υγιούς και λειτουργικού θεσμικού πλαισίου για τις πολιτιστικές χορηγίες, με διαφάνεια και διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος, με κανόνες και όρια, χωρίς αισθητικές παρεμβάσεις στο καλλιτεχνικό έργο του χορηγού, αλλά ταυτόχρονα με σεβασμό και αναγνώριση της προσφοράς του. Ενθάρρυνση της μικρής πολιτιστικής χορηγίας για ιδιωτικές παραγωγές με τη δημιουργία φορολογικών κινήτρων.
Διαβάθμιση των πτυχίων των σχολών θεάτρου, κινηματογράφου, χορού. Συνολικά αναβάθμιση του επιπέδου των παρεχόμενων καλλιτεχνικών σπουδών με στόχο την δημιουργία Ανώτατης Σχολής Παραστατικών Τεχνών.
Διαβάστε ακόμη:
