«Απώλεια ελπίδας-Ελπίδα-Απώλεια ελπίδας-Θάνατος-Ελπίδα». Ο Δημήτρης Εμμανουηλίδης, έμπειρος σεναριογράφος του ελληνικού σινεμά και της τηλεόρασης, με πιο πρόσφατη συνεργασία στη σπονδυλωτή «Επαφή» του Τώνη Λυκουρέση, συνοψίζει στον μαυροπίνακα τους «σταθμούς» ενός υπό ετοιμασία σεναρίου της Τουρκάλας σκηνοθέτη Ασλί Γιαζίρ. Το treatment έχει προσωρινό τίτλο «Gharab», κι αφορά τη σχέση φιλίας ανάμεσα σε έναν πρώην τσιρκολάνο κι ένα ορφανό κορίτσι σε μια δυστοπική, απειλούμενη από διαρκείς βομβαρδισμούς Κωνσταντινούπολη.
Ο Εμμανουηλίδης ζητά διευκρινίσεις από την Γιαζίρ, προτείνει κατευθύνσεις. Η μία ιδέα φέρνει την άλλη, και η κουβέντα απλώνεται ενίοτε σε όλο το τραπέζι, όπου άλλοι πέντε δημιουργοί έχουν έρθει με τα δικά τους πρότζεκτς. Στα σχόλια για το σεναριακό σχέδιο του ενός μπορούν να συμμετέχει όλο το γκρουπ, συμπεριλαμβανομένου και του βοηθού του εκπαιδευτή, ενώ τη ζωηρή διάδραση παρατηρεί με προσοχή μια φοιτήτρια κινηματογραφικής σχολής.
Διαβάστε κι αυτό: Το Μεσογειακό Ινστιτούτο Κινηματογράφου στρέφει το βλέμμα στη νέα εποχή
Είμαστε στο δημοτικό σχολείο του Μανδρακίου στη Νίσυρο, στη στέγη των προγραμμάτων ανάπτυξης σεναρίου που διοργανώνει εδώ και μια 20ετία το Μεσογειακό Ινστιτούτο Κινηματογράφου. Ο δροσερός αέρας από τα ανοιχτά παράθυρα αντισταθμίζει τη ζέστη, και το ευχάριστο «μικροκλίμα» στο επιρροών ιταλικής αρχιτεκτονικής νεοκλασικό κτίριο μοιάζουν να ρυθμίζουν αποτελεσματικά οι βελανιδιές και οι αγραμυθιές στον κήπο της εισόδου και στην περίμετρο της αυλής, με τη βοήθεια και της σποραδικής συννεφιάς που επικρατεί τις μέρες αυτές.
Στο ίδιο γκρουπ είναι ο επίσης Τούρκος, κουρδικής καταγωγής σκηνοθέτης Ερόλ Μιντάς («Το Τραγούδι της Μητέρας μου»). Συμμετέχει στις παρεμβάσεις στο treatment της Γιαζίρ, μέχρι που έρχεται η σειρά του δικού του πρότζεκτ, «Crows», με ήρωα έναν ημιπαράλυτο οικογενειάρχη που ξαναβρίσκει την υγειά του από έναν δήθεν θεραπευτή στο ορεινό Καρς. Καθώς ο Μιντάς έχει κατά νου μια μάλλον «οπτική» ιστορία, ο Δημήτρης Εμμανουηλίδης προτείνει μια λιγότερο ελλειπτική εισαγωγή, ώστε να γίνουν κάπως πιο σαφείς οι συστάσεις στον μύθο.
Την ίδια στιγμή, άλλες ομάδες «εξασκούνται» στα δικά τους πρότζεκτς. Γεμάτες όλες οι τάξεις του σχολείου. Στη διπλανή αίθουσα, ο βετεράνος σεναριογράφος και συγγραφέας Νίκος Παναγιωτόπουλος («Απόντες», «Ο Αδελφός μου κι Εγώ», «Γαμήλια Νάρκη», «Ο Βασιλιάς») δίνει τα δικά του φώτα στους δημιουργούς. Εμείς τον βρίσκουμε να συζητά με τον Γεωργιανό Aλεξ Σιγκβινάτζε για τη σύνοψη του σχεδίου του, «Spineless». Η συμμετοχή των ασκουμένων στην κουβέντα – ανάμεσα τους είναι και οι Έλληνες σκηνοθέτες Νάνσυ Μπινιαδάκη και Αριστοτέλης Μαραγκός με δικά τους πρωτογενή γραπτά - μοιάζει πιο έντονη εδώ, μιας και το τολμηρό θέμα του υπό ανάπτυξη σεναρίου, γύρω από την άρνηση ενός Γεωργιανού χωρικού να θάψει τον άρτι εκλιπόντα τρανς γιο του, προσφέρεται για αλυσιδωτές σκέψεις κι αντιδράσεις.
Παρών στο τραπέζι και ο Νταν Ατίας. Προσκεκλημένος στις φετινές εργασίες, ο Αμερικανός σκηνοθέτης μοιάζει να πριμοδοτεί το ωφέλιμο σε βάρος του τερπνού. Προσπαθεί να βρίσκεται σε όσα περισσότερα εργαστήρια μπορεί. Ανάπτυξης σεναρίων κινηματογραφικών, αλλά και τηλεοπτικών (στην άλλη άκρη του Μανδρακίου, στο κατάλυμα Xenon στο λιμάνι, όπου «τρέχει» τις ίδιες πρωινές ώρες το νεόδμητο πρόγραμμα του ΜΙΚ tv lab). Ακούει προσεχτικά, παρεμβαίνει καίρια. Θέλει να βρίσκεται διαρκώς δίπλα στους μέντορες και τους ασκούμενους, ακόμα κι εκτός επίσημου προγράμματος, σε βόλτες και γεύματα χαλαρά, να ακούει, να κουρδίζεται, να συμβουλεύει. Κι ας έχει κληθεί για ένα δίωρο masterclass. Μοναδικό, όπως απεδείχθη, στον τρόπο που ανέδειξε το βλέμμα ενός ανθρώπου που αντιμετωπίζει τη δουλειά του και ως καλλιτέχνης, και ως τεχνίτης, και ως απλό γρανάζι μιας συλλογικής διαδικασίας.
Διαβάστε κι αυτό: Ο Νταν Ατίας μιλάει από τη Νίσυρο στο Flix για καλό σινεμά και ακόμη καλύτερη τηλεόραση
Το επόμενο πρωί δεν έχει ομαδικές συνεδρίες. Είναι η μόνη μέρα εκ των δώδεκα συνολικά του προγράμματος που οι δημιουργοί έχουν ρεπό. Ωστόσο, κανείς δεν ησυχάζει. Oσοι δεν έχουν προγραμματίσει ατομικές συνεδρίες με ινστρούκτορες (υπάρχουν κι αυτές), το έχουν ρίξει στη μελέτη. Ξαναδουλεύουν το έργο τους με βάση τις προτεινόμενες ιδέες και συμβουλές που τους δόθηκαν την προηγούμενη. Το ξενοδοχείο όπου μένουμε έχει καταληφθεί από ανθρώπους του χώρου. Κάτι γράφουμε κι εμείς στον υπολογιστή, δημοσιογραφικό, την ώρα που η κυρία που καθαρίζει μπαίνει στο δωμάτιο κι απορεί: «Μα τι μελετάτε όλοι συνεχώς; Πανελλήνιες δίνετε;».
Την άλλη μέρα, πίσω πάλι στις συνεδρίες. Μπαίνουμε στο γκρουπ του τσεχικής καταγωγής Aγγλου σεναριογράφου Γιαν Φλάισερ, αλλά τα ηνία της συνεδρίας έχει σήμερα ο Ισπανός Σιμόν Ντε Σαντιάγκο, μόνιμος παραγωγός του Αλεχάντρο Αμενάμπαρ, ενώ ο κ. Φλάισερ έχει περιοριστεί στον ρόλο του παρατηρητή. Η διάδραση είναι σχεδόν ανύπαρκτη εδώ –και δικαιολογημένα: το σεμινάριο αφορά τους τρόπους «πιτσαρίσματος» ενός treatment ή μιας ανεπτυγμένης ιδέας, και η μεθοδολογία του κ. Ντε Σαντιάγκο είναι συγκεκριμένη. Το διάγραμμά του στον μαυροπίνακα κατανέμει τα χαρακτηριστικά του κάθε πρότζεκτ σε τέσσερα μέρη. Ενδιαφέροντα στοιχεία, σημεία που χρίζουν πιθανής αναθεώρησης, θεματικές ενότητες, και μέρη που προσφέρονται για εκτενέστερη ανάπτυξη. Αλλιώς, τι πρέπει να προσέξετε όταν «πουλάτε» το σχέδιό σας. Οι δικοί μας Ορφέας Περετζής («Στο Κέντρο του Κύκλου», «Έλβιν») και Θέλγια Πετράκη («Προσευχή», «Η Χέλγκα Είναι στο Λουντ») ακούν διαδοχικά τις παρατηρήσεις για τα παρθενικά τους μεγάλου μήκους πρότζεκτς «Riviera» και «Brazil», αντίστοιχα.
Κι ύστερα γράψιμο ξανά. Και ξανά. Κάθε μέρα μετασχηματίζονται τα σενάρια στα MFI Script 2 Film Workshops, κάποια μάλιστα μπορεί και να καταλήγουν… αγνώριστα. Δοθείσης της μακράς αυτής διαδικασίας, άντε να φανταστείς σε ποια πρωτογενή μορφή ξεκίνησαν πολυβραβευμένα φιλμ σαν το «Πουθενά στην Αφρική», το «Eduart», το «Attenberg» ή το «Πλατεία Αμερικής», για να αναφερθούμε σε μερικές μονάχα από τις ταινίες που έχει «βγάλει» το ΜΙΚ ανά τα χρόνια.
Εκείνο που ξέρουμε είναι πως η γαλήνια μέσα στον ηφαιστειακό βρασμό της Νίσυρος στάθηκε φέτος η πυξίδα για 25 σενάρια ταινιών μεγάλου μήκους και 5 τηλεοπτικών σειρών, εκπροσωπούμενα από 45 κινηματογραφιστές απ’ όλο τον κόσμο, εκ των οποίων 20 Έλληνες και Κύπριοι, συμμετέχοντες με υποτροφία. Το ποια και πόσο σύντομα θα καταλήξουν στο άσπρο πανί, μένει να το δούμε. Στο μεταξύ, το ΜΙΚ ανανεώνει το ραντεβού του με τους δημιουργούς τον Οκτώβριο στη Ρόδο, για τον δεύτερο κύκλο του προγράμματος ανάπτυξης των σεναρίων τους.
Το ΜΙΚ υποστηρίζεται από το πρόγραμμα Creative Europe/MEDIA της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την ΕΡΤ, τη Γενική Γραμματεία Αιγαίου & Νησιωτικής Πολιτικής, τον Δήμο Νισύρου, τον Δήμο Ρόδου και το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας (ΕΚΟΜΕ). Αναζητήστε περισσότερες πληροφορίες στο επίσημο site του ΜΙΚ. και στην επίσημη σελίδα του στο Facebook.
