Στη Φωτιά (La Passion de Dodin Bouffant) του Τραν Αν Χουνγκ
Βρισκόμαστε στο 1885, το απόγειο της κλασικής γαλλικής γαστρονομίας. Η Εζενί, απαράμιλλου ταλέντου μαγείρισσα, δουλεύει για τον διάσημο γκουρμέ Ντοντέν εδώ και 20 χρόνια. Με το πέρασμα των χρόνων, η συνεργασία και ο αμοιβαίος τους σεβασμός στο βωμό της γαστρονομίας σιγά-σιγά εξελίχθηκε σε έρωτα και η σχέση αυτών των δυο καλλιτεχνών της μαγειρικής γέννησε μια σειρά από πιάτα, υπό την έμπνευση του Ντοντέν και την αριστοτεχνική εκτέλεση της Εζενί. Οι δημιουργίες είναι η μία πιο θεσπέσια από την άλλη και αφήνουν με το στόμα ανοιχτό και τους πιο διάσημους σεφ. Ομως, η Εζενί αγαπάει πολύ την ελευθερία της για να δεχτεί να παντρευτεί τον Ντοντέν, όσο κι αν εκείνος την πολιορκεί. Οπότε εκείνος αποφασίζει να κάνει κάτι που δεν έχει κάνει ποτέ ξανά: να μαγειρέψει αυτός για τη μούσα του.
Καμία σύνοψη δεν μπορεί να περιγράψει αυτό που συμβαίνει σε μια ταινία που δίνει νέο νόημα στην έννοια «γεύση».
Η ψηφοφορία των αναγνωστών: Εσύ ψήφισες για την καλύτερη ταινία του 2023;
Power Points
Sπάνια έχει δει κανείς στην οθόνη μαγειρική τόσο λιγουρευτή, οργασμική συχνά, κινηματογραφημένη με τρόπο που να μεταφέρει στον θεατή ακόμα και τις αισθήσεις της όσφρησης και της γεύσης, πέρα από τις ηδονικές εικόνες της οθόνης. Αλλά η ταινία δεν είναι μόνο αυτό. Είναι, από τη μια, ένας φόρος τιμής του Τραν Αν Χουνγκ στη γαλλική κουζίνα ως μορφή τέχνης, ως ουσιώδη τρόπο ζωής, ως απόδειξη συμπόρευσης του ανθρώπου με τα φυτά και τα ζώα και τα πουλιά και τον τεράστιο σεβασμό, δέος σχεδόν, στην αλυσίδα της φύσης (έστω, με γενναιόδωρες προσθήκες λιπαρών!). Από την άλλη, είναι μια ταινία για τη συντροφικότητα, μια ερωτική ιστορία διαφορετική και συγκινητικά διακριτική. Σαν αυτές που ζούν, πεθαίνουν και συνεχίζουν αέναα να δίνουν νόημα στον κύκλο της ζωής.
Θα μείνει κλασικό
Θα έπρεπε γιατί φέρνει αυτήν την αύρα ενός σινεμά των αισθήσεων που όμως δεν εξαντλείται σε οργασμικές εικόνες και περίτεχνες συνταγές. Αντίθετα περικλείει μέσα του αιώνες λογοτεχνίας και τέχνης, προαιώνιας κινηματογραφικής μαγείας και μια μελαγχολία σαν αυτή που μένει μετά από κάτι που σε ταρακούνησε τόσο ώστε να το αναζητάς παντού.
Η σκηνή που δεν θα ξεχάσουμε
Η Εζενί, η μαγείρισσα, μαζί με τη βοηθό της, τη Βιολέτ, διανύουν τον λαχανόκηπο μαζεύοντας προϊόντα, ρίζες, σαλάτες, μυριστικά. Με τα καλάθια τους μπαίνουν στη φωτεινή κουζίνα με την τεράστια πυροστιά και τον μαντεμένιο φούρνο. Εκεί περιμένει ο Ντοντέν Μπουφάν, με την ποδιά του. Για μισή ώρα κινηματογραφικού χρόνου, οι τρεις τους ξεδιπλώνουν μια μαγική χορογραφία: με χάρη, πειθαρχία, ρυθμό, απόλυτο συντονισμό. Οι κατσαρόλες, τα τηγάνια, τα ταψάκια, τα σουρωτήρια, οι κουτάλες και οι μπαλτάδες πηγαινοέρχονται. Λένε μόνο τα απαραίτητα. Τα κρέατα και τα πουλερικά στοιβάζονται στις χύτρες μαζί με τα λαχανικά για να βγάλουν τα ωραιότερα κονσομέ. Η κρέμα γάλακτος πέφτει με το εγγενές βάρος της, το βούτυρο μοιράζεται απλόχερα. Οι ορτολάνοι περιχύνονται με καυτό λαρδί, η φραγκόκοτα γεμίζει με λεπτές φέτες τρούφας κάτω από το δέρμα της, οι καραβίδες περιχύνονται με λεμόνι, το αλάτι είναι χοντρό και το πιπέρο μυρωδάτο. Κι αν βάλεις στοίχημα ότι η σκηνή κυλά με μουσική, θα το χάσεις: τόσο ζωντανοί είναι οι ήχοι από τα τηγάνια που τσιτσιρίζουν, τους ζωμούς που βράζουν, τα πουλιά που κελαηδούν, τα φύλλα που θροΐζουν.
Μια από τις ωραιότερες εναρκτήριες σκηνές που είδαμε τα τελευταία χρόνια. Δεν υπάρχει αυτούσια, Μόνο μια μικρή γεύση από το τρέιλερ παραπάνω.
Γράψαμε στο Flix:
«Ο Ντοντέν κι οι φίλοι του είναι, σίγουρα, εκπρόσωποι μιας άρχουσας τάξης που έχει την πολυτέλεια ν' ασχολείται μόνο με το τι θα μαγειρέψει, πώς θα το φάει, τι υλικά θα συλλέξει και ποιο κρασί ταιριάζει μ' αυτά. Κάπως έτσι, όμως, γεννήθηκε η επιστήμη/τέχνη της μαγειρικής στη Γαλλία. Από την άλλη πλευρά, η Εζενί είναι μια γυναίκα που, σ' εκείνη την αυτονόητα πατριαρχική, ταξική εποχή, διεκδικεί την αυτονομία της, πετυχαίνει την αναγνώρισή της και τη χειραφέτησή της έμπρακτα κι αυτονόητα. Μαζί (η τόσο ζεστή, τόσο κομψή κι εκφραστική Ζιλιέτ Μπινός κι ο τόσο γήινος Μπενουά Μαζιμέλ με τη φλόγα στο βλέμμα), είναι ένα έμβλημα συντροφικότητας, συνενοχής, μοιράσματος. Δυο άνθρωποι με ακόρεστη όρεξη για ζωή. Σε μια ιστορία που, απρόσμενα, πληθωρικά, με μια αίσθηση ευδαιμονίας και αθωότητας, θυμίζει ένα ανυπέρβλητο αξίωμα, ότι η μεγαλύτερη αξία στη ζωή είναι, τελικά, η απόλαυση.»
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του Flix.
Και κάτι ακόμη
«Υπάρχουν πολλοί τρόποι να δεις αυτή την ταινία – στην πραγματικότητα είναι μια ταινία παρατήρησης της εργασίας, άνθρωποι που εργάζονται. Με μεγάλη αγάπη γι’ αυτό που κάνουν. Εγώ όταν μαγειρεύω για τον εαυτό μου, θα φτιάξω κάτι γρήγορο. Το υπέροχο είναι να μαγειρεύεις για τους φίλους σου, τους εραστές σου, την οικογένεια, τα παιδιά σου. Οταν μαγειρεύεις για άλλους, είσαι ήδη γεμάτος, δεν τρως τόσο πολύ, χορταίνεις με την ευχαρίστηση να βλέπεις τους άλλους να τρώνε. Μου αρέσει να μαγειρεύω με το ένστικτο, να βρίσκω απλούς τρόπους ν’ αναδείξω τα υλικά μου. Ξεκίνησα μαγειρεύοντας για γυναίκες, βρίσκω υπέροχο να μαγειρεύεις για να ξεκουράσεις την αγαπημένη σου, μετά να πλύνεις τα πιάτα και τις κατσαρόλες, πάντα καθαρίζω την κουζίνα μετά. Ολο αυτό δημιουργεί ένα δεσμό μεταξύ των ανθρώπων. Στην ταινία, ο Ντοντέν και η Εζενί αποκτούν έναν καθαρά σωματικό σύνδεσμο μέσω της μαγειρικής. Τα σώματά τους κινούνται μαζί, η αγάπη τους είναι τόσο προφανής, εκείνος διαρκώς την αναζητά, την αποζητά.»
Αυτά εξομολογήθηκε στο Flix ο Μπενουά Μαζιμέλ, λίγο μετά την πρεμιέρα της ταινίας στο Φεστιβάλ Καννών. Διαβάστε ολόκληρη τη συνέντευξη του εδώ.
Οι 10 καλύτερες ταινίες του 2023 για το Flix
Νούμερο 10: «Περασμένες Ζωές» (Past Lives) της Σελίν Σονγκ
Νούμερο 9: «Tár» του Τοντ Φιλντ
Νούμερο 8: «Οπενχάιμερ» του Κρίστοφερ Νόλαν
Νούμερο 7: «Ανατομία Μιας Πτώσης» (Anatomie D' Une Chute) της Ζιστίν Τριέ
Νούμερο 6: «Στο Γραφείο Καθηγητών» (The Teachers’ Lounge) του Ιλκερ Τσατάκ
Νούμερο 5: «Πεσμένα Φύλλα» (Fallen Leaves) του Ακι Καουρισμάκι
