Ανατομία Μιας Πτώσης (Anatomie D' Une Chute) της Ζιστίν Τριέ
Η Ζιστίν Τριέ («Σεξ και Ψυχανάλυση») κι ο Αρτούρ Αραρί είχαν μία ιδέα: ένα θρίλερ που ανατομεί με βάρβαρη ειλικρίνεια και ωμή ματιά τη σχέση ενός ζευγαριού, μέσα από την «whodunit» πρόφαση ενός εγκλήματος. Με μία αριστοτεχνική πλοκή που πραγματικά βάζει τον θεατή σε συνεχή αμφισβήτηση, ξεκινάμε να ξετυλίγουμε το κουβάρι. Ποια είναι η Σάντρα, ποιος ήταν ο άντρας της, ποιος ήταν ο επιτυχημένος σ' αυτή τη σχέση (γιατί να πρέπει να απολογηθεί για αυτό), ποιος ο φροντιστικός (γιατί πρέπει να είναι αυτόματα η γυναίκα;) ποιον συμπαθούμε (εκείνον), ποια δεν χωνεύουμε και πολύ (εκείνη) γιατί δεν την χωνέψαμε και τι λέει αυτό για εμάς; Και στο φινάλε, τι λέει αυτό για έναν φόνο; «Γράψαμε μία ταινία για μία σχέση. Ευτυχώς, επιβιωσε η δική μας» είπε γελώντας στον ευχαριστήριο λόγο της η Τριέ (που είναι ζευγάρι με τον Αραρί)
Αυτός είναι ο Χρυσός Φοίνικας του Φεστιβάλ Καννών 2023 (κι έκανε την Ζιστίν Τριέ την τρίτη μόλις γυναίκα που κερδίζει το μεγάλο βραβείο), η ταινία που σάρωσε τα Ευρωπαϊκά Βραβεία, η ταινία που φέτος έγραψε Ιστορία.
Η ψηφοφορία των αναγνωστών: Εσύ ψήφισες για την καλύτερη ταινία του 2023;
Power Points
Το δυνατό, σύνθετο, εμβριθές σενάριο. Οπως κι ο Ντάνιελ (ο γιος της οικογένειας που έχει χάσει μεγάλο μέρος της όρασής του), έτσι κι εμείς, μπαίνουμε στον λαβύρινθο της υπόθεσης «ημίτυφλοι». Γιατί για να ερμηνεύσει κανείς τα γεγονότα, τα φιλτράρει μέσα από την δική του προοπτική, τις αποσκευές του, τις αντιλήψεις του. Τις βαθιά ριζωμένες καταβολές που δημιουργούν «τη σκοπιά του»Ποτέ δεν έχουμε όλα τα γεγονότα, ποτέ δεν βλέπουμε ένα θέμα από όλες τις προοπτικές, αλλά πάντα βγάζουμε συμπεράσματα. Τόσο οι διάλογοι μεταξύ των ηρώων, όσο και οι καταθέσεις στο δικαστήριο πατούν σε δύσκολα θέματα που οι Τριέ-Αραρί εξετάζουν μελετημένα, ώριμα, έξυπνα. Κανείς δεν είναι αθώος, αλλά αυτό δεν κάνει και κάποιον αυτόματα ένοχο.
Και φυσικά, η μεγάλη πρωταγωνίστρια Σάντρα Ούλερ, που κέρδισε και το Ευρωπαϊκό Βραβείο για την συγκλονιστική της ερμηνεία. Η Ούλερ δίνει πραγματικό ρεσιτάλ. Οχι βροντόφωνα. Αντιθέτως, πολύ μετρημένα, ισορροπημένα και αληθινά. Η ηρωίδα της δεν είναι συμπαθητική. Είναι αρκετά εγωίστρια, δυναμική, αναπολογητική για όσα έχει καταφέρει στη ζωή της και το πώς ρυθμίζει τις προτεραιότητές της. Θρηνεί, απελπίζεται, αλλά ταυτόχρονα υπερασπίζεται τον εαυτό της και τον γάμο της με έναν τρόπο πικρά ειλικρινή - παραδεχόμενη όλα τα τρωτά που μάς κάνουν ανθρώπους. Ο νατουραλισμός της σε μικρές, κλεφτές κινήσεις, τα βλέμματα και η δύναμη του λόγου της κάνουν τη Ούλερ να λάμπει, ακόμα και στις πιο σκοτεινές στιγμές της αφήγησης.
Θα μείνει κλασικό
«Πολλές φορές χρησιμοποιούμε άσκοπα τον όρο "φεμινιστική ταινία"...» δήλωσε η Ούλερ στη συνέντευξή της στο Flix. «Αυτή είναι μία πραγματικά φεμινιστική ταινία.»
Κι έχει δίκιο. Γιατί μία γυναίκα δικάζεται (κυριολεκτικά και συμβολικά) για το πώς έχει οριοθετήσει τον εαυτό της και πώς διεκδίκησε το εκτόπισμά της σ' αυτή τη ζωή. Δεν είναι εκεί για να τη συμπαθήσουμε. Δεν παίρνει πίσω την φιλόδοξη ορμή της για επιτυχία. Δεν απολογείται για το αν προσπέρασε τον άντρα της. Δεν έχει να δώσει σε κανέναν εξηγήσεις για το πώς ανέλαβε το ρόλο της ως σύζυγος ή ως μητέρα. Δεν την ενδιαφέρει αν αυτό μας αρέσει. Την έχουμε καθίσει στο ειδώλιο ως εγκληματία. Είναι;
Η σκηνή που δεν θα ξεχάσουμε
«Τα ζευγάρια χάνονται στο χάος. Κάποιες φορές το πολεμούν μαζί, άλλες φορές το πολεμούν μόνοι. Και υπάρχουν φορές που πολεμά ο ένας τον άλλον...»
Μία δίκη που ανατέμνει την πτώση για να αποδειχθούν τα αίτια αυτού του θανάτου, αλλά τελικά κάνει πολλά περισσότερα: αναλύει έναν γάμο, τις δυναμικές του, τις πλευρές του δίκιου και του άδικου, τα δικαιώματα και τις ευθύνες, τις τύψεις και τις κατηγορίες, την αγάπη και την οργή που πολλές φορές συνυπάρχουν.
Γράψαμε στο Flix
«..Η Τριέ αφήνει ανοιχτό τέλος κι αυτό ίσως αφήσει τον θεατή με την αίσθηση του ανικανοποίητου. Μία τόσο περίτεχνη σεναριακή προσέγγιση θα άξιζε ίσως μίας ωμής, σκοτεινής κάθαρσης. Κάτι που να αναγάγει αυτή την μελέτη της ανθρώπινης φύσης σε γροθιά στο στομάχι. Δεν το κάνει. Ισως γιατί πάντα ένα ανοιχτό τέλος κρατάει και τον διάλογο ανοιχτό. Μας επιτρέπει χιλιάδες πτώσεις μέσα μας, κάθε φορά που σκεφτόμαστε και μία νέα λεπτομέρεια.» Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του Flix.
Και κάτι ακόμα
Πίσω στο μακρινό 2012, η Σάντρα Ούλερ ήταν στην κριτική επιτροπή των μικρού μήκους στην Berlinale. Εκεί πρωτογνώρισε την Ζουστίν Τριέ, ψηφίζοντας και βραβεύοντας την ταινία της «Two Ships». Εντεκα χρόνια αργότερα η Τριέ, ανταπέδιδε τη χάρη με μία ταινία που σάρωσε στις Κάννες, τα Ευρωπαϊκά Βραβεία αλλά και τις υποψηφιότητες στην άλλη πλευρά της Αμερικής. Το 2024 θα βρει και τις γυναίκες να περπατούν στο κόκκινο χαλί των Χρυσών Σφαιρών [Οχι όμως και στα Οσκαρ: κάνοντας την ανατροπή, η Γαλλία δεν έχει προτείνει την Ανατομία για την υποψηφιότητα της Γαλλίας, αλλά το «Στη Φωτιά» του Τραν Αν Χουνγκ]
Οι 10 καλύτερες ταινίες του 2023 για το Flix
Νούμερο 10: Περασμένες Ζωές (Past Lives) της Σελίν Σονγκ
Νούμερο 9: Tár του Τοντ Φιλντ
Νούμερο 8: Οπενχάιμερ του Κρίστοφερ Νόλαν
