«Στο Γραφείο Καθηγητών» (The Teachers’ Lounge) του Ιλκερ Τσατάκ
Μία νεοδιορισμένη καθηγήτρια μαθηματικών στα πρωτάκια ενός γερμανικού Γυμνασίου δεν είναι σαν τους υπόλοιπους συναδέλφους της - οι οποίοι μοιάζουν πιο συμβιβασμένοι, πιο συστημικοί, πιο βολεμένοι. Οχι, η Κάρλα είναι ιδεαλίστρια, κουβαλά στο ελαφίσιο βλέμμα της αυτή την λαχτάρα να επιδράσει, να πειθαρχήσει, να εμπνεύσει, να διδάξει. Στο Γραφείο των Καθηγητών κάθεται μακριά από τα πηγαδάκια, κοιτάει τη δουλειά της. Μέχρι που ένα συμβάν τεντώνει τις κεραίες της για δικαιοσύνη.
Αγαπήσαμε αυτή την ταινία γιατί, αποφεύγοντας μονοδιάστατες διδακτικές κορώνες, παραδίδει μαθήματα μελετημένου σεναρίου, masterclass ερμηνειών και σκηνοθετική διατριβή στο πώς να μεταμορφώσεις ένα κοινωνικό δράμα σχολικού δωματίου σε αγωνιώδες θρίλερ. Κέρδισε ήδη το Βραβείο Καλύτερης Γερμανικής Ταινίας, ήταν υποψήφια για Ευρωπαϊκά Βραβεία (ειδικά για την υπέροχη ερμηνεία της Λεόνι Μπένες) και αποτελεί την επίσημη υποβολή της χώρας για τα Οσκαρ 2024.
Η ψηφοφορία των αναγνωστών: Εσύ ψήφισες για την καλύτερη ταινία του 2023;
Power Points
Πρώτα από όλα το σενάριο: τίποτα δεν είναι βέβαιο, όλα εξαρτώνται από ποια πλευρά τα κοιτάς. Ο Ιλκερ Τσατάκ αποφεύγει κάθε διδακτισμό και παραδίδει masterclass στο πώς να προκαλείς και να ανατρέπεις συνεχώς την οπτική του θεατή - νομίζουμε ότι κι εμείς «πολεμάμε» στην πλευρά του «καλού», αλλά δεν είναι ακριβώς έτσι. Παράλληλα, η σκηνοθετική ανατροπή είναι ότι δεν είναι γυρισμένο ως δράμα δωματίου (καθώς η κάμερα δεν φεύγει ποτέ από τους χώρους του σχολείου, θα μπορούσε πολύ εύκολα να θυμίσει στομφώδες θεατρικό έργο). Ομως όχι - η σκηνοθεσία είναι κι αυτή μία εξαιρετική άσκηση. Στο πώς ξυπνά κανείς ένα κοινωνικό και πολιτικό δράμα που θα είχαμε δει εκατοντάδες φορές, δίνοντάς του το ρυθμό, την τονικότητα και τη θερμοκρασία αγωνιώδους θρίλερ. Και το κάνει υπόγεια, ύπουλα, σαν νερό που σιγοβράζει. Και τέλος, η Λεόνι Μπένες. Η συγκλονιστική πρωταγωνίστρια. Η σωματικότητά της αυστηρή, σχεδόν ακίνητη όσο προσπαθεί να είναι και η ηθική της ηρωίδας της, όσο κλειδωμένη σε μία αυτοπειθαρχία είναι και μια δασκάλα. Ολη η ταινία όμως παίζεται στα μάτια της - το ιδεαλιστικό πείσμα, η αφέλεια, η σύγκρουση, ο φόβος, η απόγνωση, η οργή, η παραίτηση.
Θα μείνει κλασικό
Γιατί αντικατοπτρίζει και ανασυνθέτει τα μεγάλα πολιτικά ζητήματα του σύγχρονου κόσμου (κοινωνικές διακρίσεις, ρατσισμό, ταξική ανισότητα, bullying) στο σχολικό μικρόκοσμο. Ταυτόχρονα, στο τέλος μόνο συνειδητοποιούμε (με μία εξαιρετική slo mo σκηνή) ποια είναι τα πραγματικά θύματα των δικών μας προκαταλήψεων, συγκρούσεων και εγωισμών.
Η σκηνή που δεν θα ξεχάσουμε
Η αμφιβολία. Υπάρχει ένας στίχος του Bruce Springsteen από το «Brilliant Disguise»: «...God have mercy on the man / Who doubts what he's sure of.» Κι αυτός ο στίχος θα μπορούσε να χαρακτηρίζει αυτή τη σκηνή. Μία δασκάλα έχει ξεκινήσει ιερό πόλεμο για να υπερασπιστεί τον γιο μεταναστών μαθητή της απέναντι στις (άδικες;) κατηγορίες κλοπής. Εχει βασίσει όλες τις αποδείξεις της πάνω σ' ένα πουκάμισο. Και ξαφνικά...
Γράψαμε στο Flix
«...Η ταινία θα μπορούσε να λέγεται «σχολείο», «τάξη», «προαύλιο». Δεν λέγεται τυχαία «Στο Γραφείο των Καθηγητών». Γιατί το μεγαλύτερο σχόλιο του Κατάκ είναι στην οπτική μας που έχει αφήσει απέξω τα παιδιά - τα μεγαλύτερα θύματα των σκέψεων, των πράξεων και των εγωισμών μας. Από τους δασκάλους τους περιμένουν τα παιδιά να διδαχθούν κάτι περισσότερο από την σχολική ύλη, κι οι ενήλικες τους απογοητεύουν με την παιδική τους συμπεριφορά. Οσο πίνουν καφέ στο Γραφείο των Καθηγητών, βαριεστημένοι, παραιτημένοι, κομφορμιστές σ' ένα άδικο σύστημα, παιδιά που θα μπορούσαν να εξελιχθούν και να λάμψουν, δεν έχουν καμία ελπίδα....» Διαβάστε εδώ: την αναλυτική κριτική του Flix για την ταινία
Και κάτι ακόμα
Ενα μικρό τρίβια που μάθαμε από την συνέντευξή μας με την ίδια την πρωταγωνίστρια Λεόνι Μπένες: Ο Ιλκερ Τσατάκ είδε πάρα πολλά παιδιά, έκανε ακροάσεις και μεμονωμένα και ομαδικά (τα έβαζε να παίζουν 3-4 μαζί) για να επιλέξει τους 28 μαθητές της τάξης της Κάρλα. Ενα όμως ξεχώρισε. Και επιλέχθηκε τυχαία. Τον ρόλο του μικρού «Οσκαρ», που στοχοποιείται άδικα, ερμηνεύει ο πραγματικός γιος του ηθοποιού Μάικλ Κλάμερ (που, ειρωνικά, παίζει τον καθηγητή που τον στοχοποιεί). Ο Λέοναρντ είχε πάει να παρακολουθήσει τη δουλειά του μπαμπά, όταν το βλέμμα του Τσατάκ έπεσε πάνω του και τον έβαλε να παίξε σ' ένα δοκιμαστικό. Εντελώς φυσικό ταλέντο, ο μικρός έκλεψε την παράσταση.
Οι 10 καλύτερες ταινίες του 2023 για το Flix
Νούμερο 10: «Περασμένες Ζωές» (Past Lives) της Σελίν Σονγκ
Νούμερο 9: «Tár» του Τοντ Φιλντ
Νούμερο 8: «Οπενχάιμερ» του Κρίστοφερ Νόλαν
Νούμερο 7: «Ανατομία Μιας Πτώσης» (Anatomie D' Une Chute) της Ζιστίν Τριέ
