Η Μισέλ απολαμβάνει τη συνταξιοδοτησή της σε ένα ήρεμο γραφικό χωριό της Βουργουνδίας. Η επίσκεψη της κόρης της, με την οποία δεν έχουν καλές σχέσεις και του εγγονού της θα πάρει μια αναπάντεχη τροπή, καθώς μερικά δηλητηριώδη μανιτάρια θα στείλουν την κόρη στο νοσοκομείο και ένας φόνος και το «αμαρτωλό» παρελθόν της Μισέλ θα αποτελέσουν τα συστάτικά για μια εκρηκτική συνταγή - κάπου ανάμεσα στο δράμα, την κωμωδία και την αέναη τραγωδία της καθημερινότητας.
Συνεχίζοντας ακούραστα να γυρίζει ταινίες, διαφορετικής υφής και μεγέθους κάθε φορά, αλλά κοινής «λογικής» στραμμένης πάντα στον άνθρωπο, ο Φρανσουά Οζόν φτάνει αισίως στην 23η του ταινία, με μια ταινία που αλλάζει διαρκώς τόνο, αλλά παραμένει με τον τρόπο της διασκεδαστική σαν μια ιστορία που σου διηγήθηκαν κάποτε ότι συνέβη στην επαρχία.
Στο Flix, o Φρανσουά Οζόν μιλάει για τη θεία που κάποτε έβαλε σκοπό να ξεπαστρέψει όλη την οικογένειά του, το θάνατο που παραμένει ένα από τα κυρίαρχα θέματα των ταινιών του, τις «μεσαίες» ταινίες και τις γυναίκες που στα 60 και τα 70 δικαιούνται ζωή εντός και εκτός κινηματογραφικής οθόνης.
Η ταινία είναι εμπνευσμένη από μια παιδική μου ανάμνηση. Είχα μια ηλικιωμένη θεία που είχε καλέσει κάποτε όλη την οικογένεια για να φάνε μανιτάρια. Αρρώστησαν όλοι, κάποιοι πήγαν και στο νοσοκομείο. Εκτός από την ίδια, γιατί δεν έφαγε ούτε ένα μανιτάρι. Εκτοτε νομίζω λάτρεψα για πάντα τη θεία μου που αποπειράθηκε να σκοτώσει ολόκληρη την οικογένεια. Κάπως έτσι αφετηρία της ταινίας έγινε η σχέση δύο ηλικιωμένων γυναικών στην επαρχία και ένα οικογειακό γεύμα με μανιτάρια.
Δεν είναι ούτε κωμωδία, ούτε δράμα. Και κάπως δεν με νοιάζει και τι είναι. Αυτό που με ενδιέφερε ήταν να παραμείνω στο επίπεδο του ρεαλισμού και με κάποιο τρόπο να ακολουθήσω το ρυθμό αυτής της γυναίκας. Βρίσκεται στην επαρχία, ζει μια απλή ζωή. Δεν ρωτάω ποτέ τον εαυτό μου αν κάνω κωμωδία, δράμα ή οτιδήποτε. Οι παραγωγοί ρωτάνε τέτοια πράγματα. Πολλές φορές συμβαίνει μόνο του στο γύρισμα. Η κωμωδία προκύπτει εκεί που δεν το περιμένεις.
Ηθελα να κάνω το πορτρέτο μιας ηλικιωμένης γυναίκας. Αυτών των γυναικών που έχουν γίνει αόρατες στο σύγχρονο σινεμά. Μια ηθοποιός που είναι 70 ή 80 ετών σχεδόν δεν υπάρχει πια για τη βιομηχανία. Οπότε ήθελα να επικεντρωθώ στο πρόσωπό τους, στη ζωή τους, στον τρόπο που επικοινωνούν. Σε μια εποχή που κυριαρχεί η εμμονή για πλαστικές εγχειρήσεις, ειδικά για τις γυναίκες ηθοποιούς, εδώ βλέπουμε δύο σπουδαίες ηθοποιούς που είναι απόλυτα φυσικές, με όλη την ομορφιά των ρυτίδων τους.
Δεν προσχεδιάζω τι ταινία θα κάνω κάθε φορά. Ακολουθώ το ενστικτό μου. Συχνά τελειώνοντας μια ταινία θέλω να πάω σε μια εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Ο Φρανσουά Τριφό έλεγε πως πρέπει να κάνεις την επόμενη ταινία κόντρα σε αυτή που μόλις τέλειωσε. Μετά το «Εγκλημά Μου», που ήταν κωμωδία, μια ταινία με μεγάλο προϋπολογισμό και νέες ηθοποιούς, το "Οταν Ερθει το Φθινόπωρο" βρίσκεται στον αντίποδα.»
Δεν γράφω ποτέ έχοντας στο μυαλό μου συγκεκριμένους ηθοποιούς. Γι' αυτό υπάρχει η διαδικασία του κάστινγκ. Είχα όμως δουλέψει ξανά και με την Ελέν Βεσνάν και τη Ζοζιάν Μπαλασκό. Ηξερα ότι είναι σπουδαίες ηθοποιοί, με θεατρική καταγωγή - η πρώτη από το κλασικό θέατρο, η δεύτερη από το χώρο της κωμωδίας. Η χημεία μεταξύ τους υπήρξε μαγική.
Με την Λουντιβίν Σανιέ έχουμε μια σχέση που κρατάει πάρα πολλά χρόνια. Ξεκίνησε μαζί μου να κάνει σινεμά και είχαμε να συναντηθούμε από την εποχή της «Πισίνας». Την άφησα 20χρονη να φοράει μπικίνι και τη βρίσκω σήμερα 40χρονη και μητέρα. Είναι πολύ συγκινητικό να βλέπεις το χρόνο να περνάει. Οταν της έστειλα το σενάριο, είπε αμέσως ναι, παρόλο που ο χαρακτήρας, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε «δεν ήταν και ο καλύτερος». Είναι πολύ όμορφο να συνεργάζεσαι με ανθρώπους που εκτιμάς και ξέρεις ότι πάντα θα σου δώσουν αυτό που θέλεις.
Είναι πολύ αισιόδοξο ότι γαλλικές ταινίες κάνουν επιτυχία στο Χόλιγουντ. Και έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον να είναι ταινίες που έχουν γυριστεί εξολοκλήρου στη Γαλλία και στη γαλλική γλώσσα. Σαν το «Substance» για παράδειγμα. Αλλά το να εργαστείς στο Χόλιγουντ είναι κάτι που δεν νιώθω ότι μου ταιριάζει. Εκεί οι ταινίες ανήκουν στους παραγωγούς, ο σκηνοθέτης δεν έχει ιδιαίτερο λόγο. Και η αναμονή για τον κάθε σταρ είναι εξαντλητική. Αλλωστε οι χολιγουντιανοί σταρ που ονειρεύομαι να κάνω ταινία μαζί τους είναι όλοι νεκροί: η Νάταλι Γουντ, η Ελίζαμπεθ Τέιλερ, ο Μοντγκόμερι Κλιφτ, ο Τζέιμς Ντιν.
O θάνατος είναι μέρος της ζωής και το φθινόπωρο για τη ζωή αυτών των γυναικών. Ξέρουν ότι κάποια στιγμή θα φτάσουν εκεί, αλλά είναι γεμάτες ενέργεια και θέλουν να εκμεταλλευτούν κάθε στιγμή που τους έχει απομείνει. Ναι, υπάρχουν τρεις θάνατοι στην ταινία. Μάλλον είναι η ταινία μου με τα πιο πολλά θανατικά. Από πολύ νωρίς στη ζωή μου με ενδιέφερε το θέμα του θανάτου, γι' αυτό και συχνά επανέρχομαι θεματικά στο θάνατο, τα φαντάσματα. Αλλά δεν το αναλύω. Αυτό είναι δουλειά των κριτικών.
Προσπαθώ να βρω την αρμονία που κρύβει ο θάνατος. Είναι ένα δυσάρεστο θέμα, αλλά συχνά είναι και το κλείσιμο ενός κύκλου. Η ολοκλήρωση μιας πορείας. Κάτι που κλείνει ένα κεφάλαιο στο μεγάλο βιβλίο που ονομάζεται ζωή.
Μερικές φορές είναι πιο εύκολο να επικοινωνήσεις με ένα φάντασμα. Αυτός ήταν ο σκοπός μου σε αυτήν την ταινία. [προσοχή: ακολουθούν spoilers]. Η σχέση αυτής της μητέρας με την κόρη της δεν πήγαινε πουθενά όσο η κόρη ήταν ζωντανή. Από τον άλλο κόσμο κατάφεραν να βρουν έναν τρόπο να συζητήσουν για όλα αυτά που δεν είχαν ποτέ μιλήσει μέχρι τότε. Η σχέση τους υπήρξε τοξική και η συμφιλίωση, όταν έρχεται, είναι λυτρωτική.
Αλλά για τις ταινίες που βρίσκονται ανάμεσα, η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη, λόγω των πλατφορμών streaming, λόγω των τηλεοπτικών σειρών, των θεατών που θέλουν να πάνε σινεμά για να δουν κάτι που δεν μπορούν να δουν στην τηλεόρασή τους. Το γεγονός ότι εναλλάσσομαι ανάμεσα σε μεγαλύτερες και μικρότερες ταινίες, με βοηθάει να κάνω τις ταινίες που θέλω πραγματικά ενδιάμεσα.»
Πρέπει να έχω τελειώσει και το μοντάζ μιας ταινίας για να αρχίσω να σκέφτομαι την επόμενη. Δεν μπορώ να τα κάνω ταυτόχρονα. Στη συνέχεια προσπαθώ να είμαι γρήγορος και στο γράψιμο αλλά και στο post-production.
Είναι αλήθεια ότι τα όνειρα με βοηθάνε στα σεναριακά προβλήματα της κάθε ταινίες. Είναι λογικό πως όταν έχεις ένα πρόβλημα με το σενάριο που γράφεις, με μια σκηνή, κοιμάσαι με αυτό. Και πολύ συχνά όταν ξυπνάς, έχεις βρει τη λύση. Νομίζω πως κατά τη διάρκεια της συγγραφής του σεναρίου, το υποσυνείδητο κάνει την πιο δύσκολη δουλειά. Για μένα είναι αδύνατον να γράφω κάθε μέρα 10 με 2. Θέλω να σκέφτομαι, να μιλάω με φίλους, να εμπνέομαι από τη ζωή γύρω μου.
Δεν προσχεδιάζω τι ταινία θα κάνω κάθε φορά. Ακολουθώ το ενστικτό μου. Συχνά τελειώνοντας μια ταινία θέλω να πάω σε μια εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Ο Φρανσουά Τριφό έλεγε πως πρέπει να κάνεις την επόμενη ταινία κόντρα σε αυτή που μόλις τέλειωσε. Μετά το «Εγκλημά Μου», που ήταν κωμωδία, μια ταινία με μεγάλο προϋπολογισμό και νέες ηθοποιούς, το «Οταν Ερθει το Φθινόπωρο» βρίσκεται στον αντίποδα.
Δεν υπάρχει πλέον χώρος για την μεσαία ταινία στη σύγχρονη βιομηχανία. Εκανα την παραγωγή μόνος μου εδώ, με ένα μικρό προϋπολογισμό προκειμένου να ελαχιστοποιήσω τα προβλήματα. Η κατάσταση για τις ταινίες μεσαίου μεγέθους σαν αυτήν στη Γαλλία είναι αρκετά δύσκολη. Αν κάνεις μια ταινία μικρού προϋπολογισμού, κάτω από ένα εκατομμύριο ευρώ, είναι σχετικά εύκολο. Αν κάνεις ένα μεγάλο blockbuster, με μεγάλους σταρ, δεν είναι εύκολο αλλά είναι πιθανό. Αλλά για τις ταινίες που βρίσκονται ανάμεσα, η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη, λόγω των πλατφορμών streaming, λόγω των τηλεοπτικών σειρών, των θεατών που θέλουν να πάνε σινεμά για να δουν κάτι που δεν μπορούν να δουν στην τηλεόρασή τους. Το γεγονός ότι εναλλάσσομαι ανάμεσα σε μεγαλύτερες και μικρότερες ταινίες, με βοηθάει να κάνω τις ταινίες που θέλω πραγματικά ενδιάμεσα.
Δοκίμασα για πλάκα το ChatGPT γι' αυτήν την ταινία. Ηθελα να δω που ακριβώς θα διαδραματίζεται η τελική σκηνή. Εδωσα όλα τα στοιχεία της ταινίας, πως είναι η ιστορία μιας μητέρας που συμφιλιώνεται με την κόρη της... και μου πρότεινε ένα υπέροχο τέλος σαν από ταινία του Disney, όπου μητέρα και κόρη βρίσκονται στο τελευταίο πλάνο στο δάσος αγαπημένες να τρώνε μανιτάρια. Δεν το διάλεξα, φυσικά...