Ο Φράνσις Λι, ο Βρετανός σκηνοθέτης του «Του Θεού Η Χώρα») έρχεται στην Κεφαλονιά, καλεσμένος του 4ου SeaNema Open Air Film Festival και του LGBTQ αφιερώματος, «Χωρίς την αγάπη σου, θα ήμουνα μόνος».
Το φετινό αφιέρωμα του SeaNema Open Air Film Festival, από τις 30 Ιουλίου έως και τις 2 Αυγούστου 2018, είναι μια ρετροσπεκτίβα ταινιών που ασχολούνται με τα δικαιώματα, τις ζωές και τις ιστορίες των ανθρώπων που ανήκουν στη ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα. Σκοπός πάντα η ενημέρωση, η εξοικείωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικώς, σε μια προσπάθεια εξάλειψης της ομοφοβίας και επικράτησης της κοινωνικής ισότητας.
Διαβάστε αναλυτικά: SeaNema Open Air Film Festival 2018: Ενα LGBTQ αφιέρωμα που δηλώνει ότι «Χωρίς την αγάπη σου, θα ήμουνα μόνος»
Πριν τον συναντήσουμε στις παραλίες της Κεφαλονιάς, μιλήσαμε με τον Φράνσις Λι και τον ρωτήσαμε για το εντυπωσιακό σκηνοθετικό του ντεμπούτο, την έμπνευση, τις επιρροές του, και πώς η μεγάλη καρδιά της ταινίας έχει ταξιδέψει στα μεγαλύτερα μητροπολιτικά φεστιβάλ του κόσμου, μέχρι το πώς έχει επικοινωνήσει με μικρούς τόπους και τους απομονωμένους κατοίκους τους.
Να ξεκινήσουμε από τον τίτλο; Ποια είναι η ιδέα της σύνδεσης της ιστορίας με το συγκεκριμένο τοπίο, τον συγκεκριμένο τοπο; Ποια είναι η Χώρα του Θεού;
Αφετηρία για την ταινία, τον άξονά της, την ιδέα της ήταν το τοπίο. Τα Πένινα όρη του Δυτικού Γιορκσάιρ - η επαρχία της Βόρειας Αγγλίας. Μεγάλωσα σε αυτούς τους λόφους σε μία απομωνομένη φάρμα κτηνοτρόφων. Αυτό το τοπίο με γέννησε, αυτό το τοπίο με διαμόρφωσε - τόσο σωματικά, όσο και συναισθηματικά. Ηθελα να επιστρέψω και να ερευνήσω αυτή μου τη σχέση με τις ρίζες μου. Γιατί είναι μία σχέση διττή. Από τη μία, μέσα σε αυτό το τοπίο ένιωθα πάντα ελεύθερος, ανοιχτός, δημιουργικός. Αλλά και ταυτόχρονα απομονωμένος, μέσα σ' ένα αφιλόξενο, προβληματικό και σε στιγμές βάρβαρο περιβάλλον. Ηθελα λοιπόν να εξετάσω πώς μπορεί κανείς να αποτυπώσει έτσι τον τόπο του σε μία ταινία - ως ένα ακόμα χαρακτήρα που καθορίζει τους ήρωες και την ιστορία τους.
Παρά τα μίλια που μάς χωρίζουν, αυτό το τοπίο και «το τοπίο» είναι κάτι που ξέρουμε πολύ καλά και στην Ελλάδα. Η δύσκολη ζωή των αγροτών, των κτηνοτρόφων. Τα φτηνά εργατικά χέρια των μεταναστών. Η σχέση του ντόπιου και του ξένου. Ηταν σημαντικό για εσάς να μιλήσετε και για την ξενοφοβία στην ταινία; Γιατί ο ένας ήρωας είναι Ρομά;
Οκτώ χρόνια πριν, για να μπορέσω να χρηματοδοτήσω τις μικρού μήκους ταινίες μου, και πριν ξεκινήσω αυτήν εδώ, είχα πιάσει δουλειά σε μία μάντρα. Εκεί γνώρισα έναν εργάτη που είχε έρθει από τη Ρουμανία, αναζητώντας μία καλύτερη ζωή για τον ίδιο και την οικογένειά του. Γίναμε πολύ καλοί φίλοι και μέσα από το δικό του βλέμμα και τις δικές του εμπειρίες άρχισα να βλέπω τι ακριβώς σημαίνει να ζει κανείς και να εργάζεται στη Μ. Βρετανία. Κι άρχισα να ντρέπομαι. Για τις συμπεριφορές που αντιμετώπιζε και πώς ο ίδιος χειριζόταν και κουβαλούσε συναισθηματικά τη βία που εισέπραττε. Με ενδιάφερε λοιπόν στην ταινία να αποτυπώσω τις εμπειρίες ενός ξένου εργάτη, ενός Ρουμάνου μετανάστη. Για μένα είχε μεγάλη σημασία.
Για μένα η μεγάλη οθόνη σημαίνει μεγάλη, ανοιχτή καρδιά. Και του «Θεού η Χώρα» είναι μία μικρή ταινία που μεγαλώνει στις καρδιές του κόσμου, γιατί μιλά για αποδοχή, κατανόηση και αγάπη. Αυτή είναι η μεγαλύτερή μου ευτυχία. Οτι κατάφερα να επικοινωνήσω αυτό: την αγάπη.
Με την πρώτη κιόλας ταινία σας κερδίσατε διακρίσεις, κοινό και κριτικούς. Ολοι, δικαιωματικά, εξυμνούν την αλήθεια της ταινίας - κάτι που φαίνεται απλό στο σινεμά και δεν είναι καθόλου. Η σκηνοθεσία σας είναι αφοπλιστική, ειλικρινής και σε στιγμές ωμή. Πώς πλησιάσατε κάτι τέτοιο; Το είχατε στόχο ακόμα κι από το σενάριο;
Σας ευχαριστώ πολύ. Δούλεψα το σενάριο με μεγάλη έμφαση στις λεπτομέρειες και με στόχο την αλήθεια. Ολα ήθελα να φαίνονται αληθινά - ήρωες, σκηνικά, συναισθήματα. Ημουν πολύ αναλυτικός σε αυτό και το παίδεψα πάρα πολύ. Κι αυτό γιατί και ο ίδιος σαν θεατής σιχαίνομαι να με πετάει έξω μία ταινία γιατί κάτι μοιάζει ψεύτικο - ακόμα και μια μικρή λεπτομέρεια.
Αυτό είναι το είδος του σινεμά που και εσείς ο ίδιος αγαπάτε; Εχετε κάποιους σκηνοθέτες ως πρότυπα;
Ναι, σίγουρα. Τώρα, αν έχω πρότυπα - όχι ακριβώς. Επίσης, πρέπει να σας ομολογήσω ότι επειδή δεν έχω πάει σε σχολή κινηματογράφου, όλα για μένα (η συγγραφή σεναρίου, η σκηνοθεσία) είναι εμπειρικά. Δεν σπούδασα τους μεγάλους μάστερ, δεν είμαι τόσο σινεφίλ. Ομως λατρεύω τις ταινίες του Ζακ Οντιάρ, για παράδειγμα, και νομίζω ότι τις κουβαλώ. Εμμεσα με έχουν επηρεάσει, ακόμα κι αν δεν γίνεται συνειδητά.
Πώς δουλέψατε λοιπόν με τους ηθοποιούς σας για να επιτύχετε αυτή την αυθεντικότητα; Κάνατε προετοιμασία, πρόβες; Πώς ένας ηθοποιός καταλήγει να ξεγεννά ένα αρνάκι με τέτοια φυσικότητα;
Είμαι σκηνοθέτης που αγαπά πολύ τους ηθοποιούς και σέβεται πολύ την τέχνη τους. Θέλω λοιπόν να δημιουργώ το καλύτερο δυνατόν περιβάλλον για να μπορέσουν να ανοιχτούν, να νιώσουν ασφαλείς και για αυτό να μου χαρίσουν τη δική τους αλήθεια. Κουράζομαι πολύ και επενδύω σε αυτό. Δούλεψα λοιπόν με τους ηθοποιούς μου για τρεις μήνες - πολύ πριν ακόμα στήσω το πρώτο πλάνο. Χτίσαμε το παρελθόν των χαρακτήρων τους - από όταν γεννήθηκαν μέχρι τη στιγμή που τους συναντάμε. Ενα 85% από αυτές τις λεπτομέρειες δεν αναφέρθηκε ποτέ στην ταινία, εκείνοι όμως είχαν πάτημα για να πλάσουν τους ήρωές τους. Μετά επέμεινα όταν έπρεπε να δουλέψουν σε φάρμα, τουλάχιστον για ένα μήνα. Να μάθουν τα πάντα για τον τρόπο ζωής, το πρόγραμμα, την κούραση και φυσικά τα ζώα. Ηταν πάρα πολύ σημαντικό αυτό για μένα - να ξεγεννούν ένα αρνάκι και να το πιστεύεις. Να είναι εκείνοι, οι ίδιοι που το κάνουν. Οχι να το κλέβω στο μοντάζ. Αν δεν πίστευες ότι κολλούν με το περιβάλλον, όλη η ταινία θα είχε αποτύχει.
Πολλοί κριτικοί συγκρίνουν την ταινία σας με το «Μυστικό του Brokeback Mountain». Η ταινία του Ανγκ Λι είναι ένα αδιαμφισβήτητο αριστούργημα, και πολύ αγαπημένη, όμως η δική σας είναι κάτι το διαφορετικό: πιο τολμηρή, πιο ωμή, κι επίσης πιο αισιόδοξη, πιο ελπιδοφόρα στο τέλος. Πώς αντιδράτε εσείς σε αυτή τη σύγκριση;
Αγαπώ πολύ το «Μυστικό του Brokeback Mountain», αλλά κι εγώ θεωρώ ότι έχω κάνει κάτι πολύ διαφορετικό. Φυσικά κάθε σύγκριση με τον Ανγκ Λι είναι μεγάλη μου τιμή. Είναι ένας μάστερ κι εγώ έχω κάνει απλά μία πρώτη ταινία. Αυτό που λέτε για την ελπίδα, την αισιοδοξία δεν το είχα σκεφτεί. Είναι αλήθεια ότι πολλές queer ταινίες έχουν μία μελό φύση που πολλές φορές καταλήγει τιμωρητική προς τους ήρωες. Σαν να πρέπει να υποφέρουν οι άνθρωποι στα γκέι ερωτικά δράματα. Να είναι γκέι τραγωδίες. Εγώ ως άνθρωπος είμαι αισιόδοξες, οπότε και οι ταινίες μου θα είναι αισιόδοξες. Σε αυτή εδώ ένιωσα ότι οι ήρωές μου είναι αγωνιστές και τους αξίζει κάθε ευτυχία. Τους άξιζε αυτό το τέλος.
Θα παρουσιάσετε την ταινία σε έναν επαρχιακό τόπο στην Ελλάδα. Η Κεφαλονιά είναι ένα υπέροχο νησί με ιστορία, πολιτισμό και ζεστούς ανθρώπους. Ταυτόχρονα όμως είναι ένα επαρχιακό μέρος όπου τα LGBTQ θέματα δεν συζητιούνται με τόση άνεση. Για αυτό κι ο διάλογος που θα ανοίξει η ταινία με το κοινό θα είναι πολύ σημαντικός. Τι έχετε συναντήσει στα ταξίδια σας με την ταινία στα φεστιβάλ του κόσμου;
Ταξιδεύω με την ταινία από χώρα σε χώρα κι από φεστιβάλ σε φεστιβάλ, εδώ και 18 μήνες. Εχει κυκλοφορήσει σε όλο τον κόσμο και παντού εισπράττω μία πολύ ζεστή, φιλόξενη υποδοχή. Οι κριτικές είναι άριστες, η εμπορική της επιτυχία ανάλογη. Ακόμα και στον τόπο μου (γιατί μένα 10 λεπτά μακριά από τη φάρμα της ταινίας) έγινε αποδεκτή με μεγάλη ζεστασιά. Ηταν η Νο 1 ταινία σε εισιτήρια στο τοπικό μας σινεμά πέρσι. Εγώ δεν ανησύχησα ποτέ για το πώς μπορεί να μεταφραστεί ή να επικοινωνήσει η ταινία σε διαφορετικές χώρες, πόλεις και κουλτούρες. Οι παραγωγοί μου ανησύχησαν λίγο για την έξοδό της στη Ρουμανία. Ομως ο κόσμος του διέψευσε. Το κοινό ήταν φανταστικό και πολύ υποστηρικτικό. Αρνητική υποδοχή είχε μόνο στην Ιταλία, κάτι που με παραξένεψε και με απογοήτευσε. Για μένα η μεγάλη οθόνη σημαίνει μεγάλη, ανοιχτή καρδιά. Και του «Θεού η Χώρα» είναι μία μικρή ταινία που μεγαλώνει στις καρδιές του κόσμου, γιατί μιλά για αποδοχή, κατανόηση και αγάπη. Αυτή είναι η μεγαλύτερή μου ευτυχία. Οτι κατάφερα να επικοινωνήσω αυτό: την αγάπη.
Διαβάστε περισσότερα:
