«Κατηγορώ...!» (J' Accuse) του Ρόμαν Πολάνσκι
Η Υπόθεση Ντρέιφους, η καταδίκη του λοχαγού Αλφρέντ Ντρειφούς σε ισόβια κι εξορία με την κατηγορία της κατασκοπείας, υπήρξε ένα σκάνδαλο που συγκλόνισε την Γαλλία στα τέλη του 19ου αιώνα και τις αρχές του 20ου και μαζί, μια από τις πιο διάσημες περιπτώσεις κακοδικίας στην ιστορία. Μια υπόθεση που ξεπέρασε πολύ γρήγορα τα σύνορα της στρατιωτικής δικαιοσύνης, δίχασε βαθιά την γαλλική κοινωνία και τους διανοούμενους της χώρας, ανάγκασε τον Εμιλ Ζολά να δημοσιεύσει μια ανοιχτή επιστολή στον πρόεδρο της Γαλλίας με τον τίτλο «Κατηγορώ» (μια πράξη που του απέφερε ένα χρόνο φυλακής και χρηματικό πρόστιμο) κι έκανε τον όχι και τόσο κρυφό αντισημιτισμό της εποχής να δείξει το πολύ άσχημο πρόσωπό του. Αυτή την ιστορία επιλέγει - όχι τυχαία - ο 80χρονος Ρόμαν Πολάνσκι, αφηγούμενος την ιστορία ενός άδικα καταδικασμένου από την πλευρά του Ζορζ Πικάρ, του άνδρα που πιστός στο καθήκον βοήθησε στην συλληψη του Ντρέιφους, μα αργότερα όταν ανέλαβε την διεύθυνση των μυστικών υπηρεσιών της Γαλλίας, ανακαλύπτοντας την αλήθεια, έκανε τα πάντα για να τον αθωώσει.
Η ψηφοφορία των αναγνωστών: Εσύ ψήφισες για την καλύτερη ταινία του 2020;
Power Points
Ο Πολάνσκι κάνει εδώ αυτό που ξέρει καλύτερα, σχεδόν από οποιονδήποτε. Κλασικό, ατόφιο σινεμά που μέσα στον ακαδημαϊσμό του και την αυστηρή του δομή, μοιάζει πιο ελεύθερο από οποιοδήποτε σύγχρονο πειραματισμό και την ίδια στιγμή σινεμά ανατριχιαστικά επίκαιρο για οτιδήποτε έχει να κάνει με την απονομή της δικαιοσύνης, τα fake news, το ρατσισμό και το κυνήγι μαγισσών - ακόμη κι αν (ή έιδικά επειδή) αυτό στρέφεται και προς τη δική του ιστορία φυγοδικίας που συνεχίζει να τον κατατρέχει. Από την αναπαράσταση του Παρισιού των αρχών του 20ου αιώνα μέχρι την ερμηνεία του Λουί Γκαρέλ και τη δυναμική του Ζαν Ντιζαρντέν, μέχρι κάθε μικρή η μεγάλη λεπτομέρεια, το αψεγάδιαστο «Κατηγορώ...!» είναι φτιαγμένο με τη στόφα της άρτιας ταινίας.
Θα μείνει κλασικό
Γιατί με τον δικό του τρόπο κλείνει ιδανικά ολόκληρη τη φιλμογραφία του Ρόμαν Πολάνσκι, την ίδια του την ιστορία - άρρηκτα δεμένη με την καριέρα του - και τους διαρκείς προβληματισμούς του πάνω στο κακό, το καλό και την τόσο λεπτή γραμμή που τα χωρίζει.
Η σκηνή που δεν θα ξεχάσουμε
Μετά από μια έρευνα στο σπίτι του ο Ζορζ Πικάρ ανοίγει την πόρτα για να συνειδητοποιήσει οριστικά πως βρίσκεται στην πλευρά των κυνηγημένων. Κάθεται στο πιάνο του και ανάμεσα σε συντρίμμια παίζει τις τελευταίες νότες της ελευθερίας του. Μακρινές μνήμες από τον «Πιανίστα», ο ένας απέναντι σε ολόκληρο τον κόσμο, ένα αίσθημα ευθύνης που ειδικά στο έργο του Πολάνσκι δεν ήταν ποτέ κενό από... ευθύνες.
Γράψαμε στο Flix
Και κάπως έτσι το «Κατηγορώ», στιβαρό, καλοφτιαγμένο, χορταστικό αν και μάλλον κλασικό σινεμά, στηριγμένο πάνω σε μια εξαιρετική ερμηνεία από τον Ζαν Ντιζαρντέν και μια θαυμάσια δουλειά σε κάθε τεχνική πλευρά, αποκτά ένα ακόμη επιπλέον επίπεδο που το καθιστά απόλυτα επίκαιρο κι απαραίτητο. Ως μια υπενθύμιση του καθήκοντός μας απέναντι στο δίκαιο και την ηθική, της υποχρέωσής μας απέναντι στο καλό και την αντίσταση απέναντι στα βολικά ψέματα και τις εύκολες αλήθειες.
Διαβάστε εδώ ολόκληρη την κριτική του Flix για το «Κατηγορώ...!»
Και κάτι ακόμη
Το «Κατηγορώ...!» συμπεριλήφθηκε στο διαγωνιστικό τμήμα του 76ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας προκαλώντας μια χιονοστιβάδα από δηλώσεις και μικρά σκάνδαλα, τα οποία βέβαια συνεχίστηκαν και στην υπόλοιπη καριέρα της ταινίας στην έξοδό της στις αίθουσες και ειδικά στη Γαλλία και τα Βραβεία Σεζάρ που στιγματίστηκαν από αποχωρήσεις και διαμαρτυρίες, εξαιτίας του Ρόμαν Πολάνσκι.
«Δεν ξεχωρίζω τον άνθρωπο από την τέχνη του», δήλωσε κατηγορηματικά η Λουκρέσια Μαρτέλ, όταν ρωτήθηκε την πρώτη μέρα του Φεστιβάλ από τους δημοσιογράφους για τον Ρόμαν Πολάνσκι και τη συμμετοχή της ταινίας του στο Διαγωνιστικό Τμήμα του Φεστιβάλ Βενετίας, εκεί όπου η Αργεντινή σκηνοθέτης εκτελούσε χρέη Προέδρου της κριτικής επιτροπής. «Δεν θα τον συγχαρώ, αλλά θεωρώ ότι είναι σωστό που η ταινία του βρίσκεται στο Φεστιβάλ. Ενας άνθρωπος που διαπράττει ένα έγκλημα και το θύμα θεωρεί ότι έχει ικανοποιηθεί από την "τιμωρία", είναι κάτι που εγώ δεν μπορώ να το κρίνω. Είναι δύσκολο να ορίσεις ποια είναι η σωστή προσέγγιση απέναντι σε ανθρώπους που έχουν διαπράξει συγκεκριμένα πράγματα και έχουν δικαστεί γι' αυτά. Νομίζω πως τέτοιες ερωτήσεις είναι μέρος της συζήτησης που γίνεται στην εποχή μας. Πρέπει να αναπτύξουμε το διάλογο και ένα Φεστιβάλ είναι το πιο κατάλληλο μέρος για να γίνει αυτή η συζήτηση.»
Δέκα μέρες μετά το «Κατηγορώ...!» θα κέρδιζε τον Αργυρό Λέοντα του Φεστιβάλ από την επιτροπή της Λουκρέσια Μαρτέλ. Ο Ρόμαν Πολάνσκι θα ήταν απών, το βραβείο παρέλαβε η συζυγός του Εμανουέλ Σενιέ.
Το Top 10 του Flix για το 2020:
- Top Flix 2020: Οι 10 ταινίες που δεν χώρεσαν στη δεκάδα της χρονιάς
- Flix Top Ten - 2020: Το νούμερο 10, «Μία Κρυφή Ζωή»
- Flix Top Ten - 2020: Το νούμερο 9, «Στη Γη του Αγριου Μελιού»
- Flix Top Ten - 2020: Το νούμερο 8, «Η Αόρατη Ζωή της Ευρυδίκης Γκουσμάο»
- Flix Top Ten - 2020: Το νούμερο 7, «Lovers Rock»
- Flix Top Ten - 2020: Το νούμερο 6, «Μικρές Κυρίες»
