φωτογραφίες: Ντενίζ Γκουέρα
Αν η ζωή του Κάρλος Ακόστα δεν ήταν πραγματική, θα την είχαμε δει σίγουρα σε κάποια ταινία. Θα μπορούσε να είναι μελόδραμα, φιλμ πολιτικής αφύπνισης, κοινωνικό θρίλερ, ή ένα θριαμβευτικό success story. Σήμερα, η ζωή του έγινε όντως ταινία, σε σενάριο του Πολ Λάβερτι και σκηνοθεσία της Ισίαρ Μπογιαΐν («Η Ελιά») κι είναι όλα αυτά μαζί και κάτι παραπάνω: μια δραματοποιημένη αφήγηση, με τον Ακόστα να ενσαρκώνει τον ενήλικα εαυτό του.
Ο Κάρλος Ακόστα είναι ο ένας από τους σημαντικότερους σύγχρονους χορευτές. Οχι μόνο εξαιτίας της τεχνικής τελειότητας και του θυελλώδους συναισθηματισμού του, αλλά και επειδή άνοιξε την πόρτα σε χορευτές κάθε εθνικότητας και κάθε χρώματος δέρματος, να ενσαρκώσουν κλασικούς ρόλους που παραδοσιακά προορίζονταν μόνο για λευκούς χορευτές.
Ο Ακόστα γεννήθηκε στην Αβάνα το 1973, το ενδέκατο παιδί μιας άπορης οικογένειας. Μεγάλωσε στο δρόμο, παίζοντας ποδόσφαιρο ή χορεύοντας break dance ή κάνοντας εξερευνήσεις με τους φίλους του, τα παιδιά της γειτονιάς. Ο πατέρας του, βλέποντας την ενεργητικότητα του μικρού Κάρλος, ή «Γιούλι», να ξεχειλίζει και να προμηνύει συγκρούσεις και δυσκολίες, τον ώθησε να δώσει εξετάσεις στην Εθνική Σχολή Χορού της Κούβας, ώστε να μάθει πειθαρχία και, μαζί, να τρώει ένα δωρεάν φαγητό την ημέρα. Ο Κάρλος μπήκε στη σχολή, αποφοίτησε με άριστα το 1991 και πήρε, μόνος, το δρόμο για τον υπόλοιπο κόσμο και τη διασημότητα.
Η πορεία του τον οδήγησε στο Βρετανικό Βασιλικό Θέατρο, όπου έζησε και δούλεψε από το 1998 ως το 2015, φτάνοντας στην ύψιστη αναγνώριση, ως ο σημαντικότερος σύγχρονος άνδρας χορευτής και, ταυτόχρονα, σπάζοντας βήμα-βήμα κάθε φυλετικό ταμπού, ενσαρκώνοντας όλους τους κλασικούς ρόλους που δόξασαν ο Νουρέγιεφ ή ο Μπαρίσνικοφ. Τώρα, ο Ακόστα έχει τη δική του ομάδα χορού, με την οποία γυρίζει τον κόσμο αλλά, τακτικά πια, επιστρέφει στην Κούβα, όπου έστησε το Ινστιτούτο Χορού για παιδιά, ίδρυμα που λειτουργεί περισσότερο με υποτροφίες, χαρίζοντας στα νέα αστέρια τις δυνατότητες που εκείνος πάλεψε να κατακτήσει.
Ο Κάρλος Ακόστα πέρασε από την Αθήνα και συναντήθηκε με το Flix. Διαβάστε παρακάτω όσα μαχητικά, ρομαντικά, ακαταμάχητα μας είπε.
Μπορεί στη ζωή μου και στην καριέρα μου να κατέληξα να σπάω συμβάσεις ή όρια, αλλά αυτό δεν έγινε συνειδητά ή σκόπιμα. Ο χορός για μένα ήταν τρόπος επιβίωσης. Είμαι περήφανος που μπόρεσα ν’ ανοίξω την πόρτα για την αλλαγή του τοπίου των χορευτικών ομάδων. Γιατί, για παράδειγμα, στο Βασιλικό Μπαλέτο η ομάδα τώρα έχει μεγαλύτερη ποικιλία και θα ήθελα να πιστεύω ότι συνέβαλα σ’ αυτό. Απέδειξα ότι μπορεί να γίνει κι ότι ο καθένας μπορεί να κάνει τον πρίγκιπα, όπως και να μοιάζει, αρκεί να κρύβει ταλέντο και να δίνονται σε όλους οι ίδιες ευκαιρίες να εκφραστούν. Αυτό με κάνει περήφανο, ειδικά στο μπαλέτο έχει υπάρξει πολύ προβληματικό αυτό, ακόμα αναζητούμε μαύρες μπαλαρίνες, μια μαύρη Ορόρα στην «Ωραία Κοιμωμένη», αυτή τη στιγμή έχουμε τη Μίστι Κόπλαντ που είναι πρίμα μπαλαρίνα στη Νέα Υόρκη, αλλά χρειάζεται να κάνουμε περισσότερα. Ωστόσο το βλέπω, κάτι αλλάζει.
Είναι φυσικό, τουλάχιστον για ένα διάστημα, να θέλεις να επιστρέψεις στις ρίζες σου γιατί αυτές σ’ έχουν διαμορφώσει ως άνθρωπο, εκπροσωπείς τις παραδόσεις των προγόνων σου, είναι κάτι όμορφο να καθορίζεσαι από αυτές. Αλλά, προφανώς, οι άνθρωποι μετακινούνται πολύ, κάνουν τα δικά τους ταξίδια κι αυτό επίσης είναι κάτι που σου διευρύνει τη σκέψη, το να βλέπεις άλλες κουλτούρες, σε κάνει πιο σοφό, σε βοηθά να καταλαβαίνεις καλύτερα τον κόσμο. Οι ρίζες σου θα σε έλκουν πάντα, υπάρχει ένας καταπληκτικός στίχος του Χοσέ Μαρτί, του Κουβανέζου ποιητή, που λέει ότι οι «ριζοσπαστικοί» άνθρωποι πρώτα επιστρέφουν στις ρίζες τους για να τις σπάσουν και ταυτίζομαι πολύ μ’ αυτό. Εγώ ανέκαθεν ήθελα να κάνω διεθνή καριέρα, αλλά αν θέλεις να τα καταφέρεις, πρέπει να πας εκεί όπου βρίσκονται οι καλύτεροι, για μένα στο Λονδίνο, τη Νέα Υόρκη. Η Κούβα είναι ένα νησί, έχει μεγάλη παράδοση στο χορό αλλά πόσο καλός θα ήμουν αν έμενα μόνο εκεί;
Δεν αισθάνομαι ότι χρωστάω τίποτα στην Κούβα, αισθάνομαι την ευθύνη να βοηθήσω όσους βρίσκονται εκεί και τη χρειάζονται για να επιβιώσουν. Ηξερα ότι μέσω των επαφών μου και της επιρροής μου μπορούσα να κάνω κάτι καλό για τη χώρα και, ταυτόχρονα, να μεταφέρω στον κόσμο γνώση για τους Κουβανούς χορευτές. Υπάρχει τεράστιο ταλέντο στην Κούβα που μένει ν’ ανακαλυφθεί. Δεν οφείλω κάτι, δούλεψα πάρα πολύ σκληρά, σκληρότερα από πολλούς και γι’ αυτό πλήρωσα μεγάλο τίμημα, αλλά αγαπώ τη χώρα μου και θέλω να συνεισφέρω στην παράδοση της διαμόρφωσης σπουδαίων χορευτών.
Το μεγαλύτερο τίμημα για μένα ήταν η μοναξιά, ότι ταξίδεψα στον κόσμο σαν νομάς, ζώντας μόνος μου χωρίς σπίτι, μαθαίνοντας να μιλώ μια γλώσσα που δεν είναι η δική μου, προσπαθώντας διαρκώς να προσαρμόζομαι, χωρίς κανείς να μου δείχνει το δρόμο. Αλλά η ζωή έχει πολλά κεφάλαια και τώρα, στα 45 μου, έχοντας βιώσει το μερίδιό μου από… πόνο και δάκρυα, έχω τη γυναίκα μου, την οικογένειά μου κι έχω φτιάξει τον κόσμο μου. Αλλά επειδή το παρελθόν μου έδωσε μόνο στενοχώρια, έμαθα να κοιτάζω στο μέλλον.»
Η τέχνη κι ο χορός μέσα σ’ αυτήν, δίνει πλούτο στη ζωή, φέρνει διαφορετικούς κόσμους πιο κοντά. Δεν χρειάζεται να μιλάς τη γλώσσα του άλλου για να θαυμάσεις ένα έργο τέχνης σε μια γκαλερί, ή για να μοιραστείς ένα τραγούδι των Beatles, ή να συγκινηθείς με τα Μπαλσόι. Φανταστείτε πόσο φτωχός θα ήταν ο κόσμος χωρίς την τέχνη. Σε κάνει πιο ευαισθητοποιημένο και ολοκληρωμένο άνθρωπο. Μακάρι να υπήρχε περισσότερο η τέχνη και στην πολιτική, οι αποφάσεις θα ήταν πιο λογικές πολλές φορές. Κι όταν σε κάποια χώρα υπάρχουν οικονομικά προβλήματα, τα χρήματα για τις τέχνες είναι τα πρώτα που κόβονται, σαν να τις θεωρούν μια πολυτέλεια. Ενώ ισχύει το ακριβώς αντίθετο, αυτή είναι μια άποψη που έχουν μόνο οι αδαείς, οι ακαλλιέργητοι κι αμόρφωτοι.
Εχοντας εμπλακεί στενά στην ταινία για τη ζωή του, μια μυθοπλαστική μεταφορά της πραγματικότητας, όπου ενσαρκώνει ο ίδιος τον εαυτό του στο σήμερα, δηλώνει ιδιαίτερα ευτυχής με το αποτέλεσμα: «Αν αυτή η ταινία επρόκειτο ποτέ να γίνει και να είναι καλή, θα είχε οπωσδήποτε αυτούς τους συντελεστές που έχει και μόνο αυτούς. Προσπαθούσα να πραγματοποιήσω αυτό το πρότζεκτ για πάνω από δέκα χρόνια, αλλά όλα στη ζωή έχουν λόγο που συμβαίνουν όταν συμβαίνουν. Νομίζω πως δεν είχε γίνει ως τώρα προκειμένου να εμπλακούν αυτοί οι άνθρωποι, να γράψει το σενάριο ο Πολ Λάβερτι, να τη σκηνοθετήσει η Ισίαρ Μπογιαΐν, είναι σπουδαία ταλέντα και έφτιαξαν μια αληθινά πρωτότυπη, καινοτόμο ταινία, όχι μια χορευτική ταινία, αλλά όπου ο χορός εξισορροπείται με την αφήγηση. Είμαι ευγνώμων, γιατί θέλω μια μέρα να πεθάνω και να σκέφτομαι ότι αυτή η ταινία μένει πίσω μου κι ότι τα δισέγγονά μου θα τη βλέπουν και θα λένε, κοίτα τι έκανε ο προπάππος μου και, ελπίζω, θα είναι περήφανα.
