Φεστιβάλ / Βραβεία

19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Το «Cinema Novo» πάλλεται στο ρυθμό του βραζιλιάνικου νέου κύματος

of 10

Ενα ατμοσφαιρικό ντοκιμαντέρ, ιδανικός φόρος τιμής στο βραζιλιάνικο νέο κύμα των ’60s, αναλαμβάνει να μας συστήσει με πάθος μια άγνωστη στο ευρύ κοινό κινηματογραφική πρωτοπορία.

19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Το «Cinema Novo» πάλλεται στο ρυθμό του βραζιλιάνικου νέου κύματος

Από τα πολυάριθμα κινηματογραφικά κινήματα που ξεπήδησαν με ορμή σε ολόκληρο τον κόσμο στα ταραγμένα ’60s, από τη γαλλική Nouvelle Vague και το βρετανικό Free Cinema μέχρι το τσέχικο και το ιαπωνικό Νέο Κύμα, το βραζιλιάνικο Cinema Novo παραμένει μέχρι σήμερα ίσως το πιο παραγνωρισμένο, κυρίως λόγω του πόσο δυσεύρετες παραμένουν για το κοινό, ακόμα και στη σημερινή ψηφιακή εποχή, οι περισσότερες από τις ταινίες του.

Το «Cinema Novo», το ντοκιμαντέρ που σκηνοθέτησε ο Ερίκ Ρόσα, γιος του θρυλικού πρωτεργάτη του κινήματος, Γκλάουμπερ Ρόσα, ίσως δεν πρόκειται να το αλλάξει αυτό, αλλά επιχειρεί μια πρώτη αληθινά δημιουργική απόπειρα να αποτυπώσει στο κινηματογραφικό πανί το πνεύμα και την ένταση των άγριων αλλά γόνιμων εκείνων χρόνων (1960-1972), που γέννησαν ταινίες όπως το «Vidas Secas» του Νέλσον Περέιρα ντος Σάντος, το «Black God, White Devil» και το «Terra em Transe» του Γκλάουμπερ Ρόσα και το «Macunaíma» του Χοακίμ Πέδρο ντε Αντράδε.

Διαβάστε ακόμη: 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Τελετή Εναρξης, ολέ, ολέ, ολέ

Cinema Novo 607

Οπως και στην περίπτωση των περισσότερων ανάλογων κινημάτων που αναδύθηκαν με τη φιλοδοξία να ανανεώσουν με επαναστατικό τρόπο το σινεμά της εποχής και της χώρας τους, οι δημιουργοί του Cinema Novo ανήκαν αναμφίβολα σε μια κοινωνικά προνομιούχα τάξη διανοούμενων που όμως επέλεξαν να καταγράψουν μια διαφορετική πραγματικότητα της χώρας τους από εκείνη που οι ίδιοι ζούσαν (και από αυτή που προωθούσε μέχρι τότε το κυρίαρχο, εμπορικό σινεμά της Βραζιλίας), να βγουν κυριολεκτικά στους δρόμους και να τοποθετήσουν ως ήρωες στο επίκεντρο των ταινιών τους απλούς λαϊκούς ανθρώπους εγκλωβισμένους σε έναν πυρετώδη αγώνα για επιβίωση – έστω κι αν οι ίδιες οι ταινίες τους δεν κατάφεραν ποτέ ακριβώς να βρουν ανταπόκριση από ένα αντίστοιχο κοινό, σε αντίθεση με τα διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ της εποχής που μαγεύτηκαν από τη δύναμη τους.

Cinema Novo 607

Αυτή η επαναστατική τους ματιά, που συνδύαζε την πολιτική με την ποίηση, αποτελούσε και το βασικότερο χαρακτηριστικό του Cinema Novo, το οποίο κουβαλούσε επιρροές από τον ιταλικό νεορεαλισμό, τo σοβιετικό σινεμά και τη γαλλική nouvelle vague, και αντιστάθμιζε την έλλειψη μιας φορμαλιστικής ομοιογένειας με μια παθιασμένη κινηματογράφηση που παλλόταν από ενέργεια και βίαιο λυρισμό.

Αποφεύγοντας τον σκόπελο μιας ακαδημαϊκής προσέγγισης γεμάτης ομιλούντες κεφαλές που προσπαθούν να αναλύσουν την ιστορική και καλλιτεχνική αξία ενός τέτοιου ρεύματος, ο Ρόσα συνθέτει την ταινία του αποκλειστικά μέσα από αρχειακό υλικό ντοκουμέντων και συνεντεύξεων της εποχής με τους βασικότερους εκπροσώπους και δημιουργούς του Cinema Novo και, κυρίως, μέσα από πολύτιμα αποσπάσματα των πιο εμβληματικών ταινιών του.

Cinema Novo 607

Δίχως τις κλασικές καρτέλες που ενημερώνουν για τους τίτλους και τα στοιχεία των ταινιών που περνούν από την οθόνη, όπως συμβαίνει στα περισσότερα συμβατικά ντοκιμαντέρ του είδους, ο Ρόσα προτιμά να μοντάρει τις κατακερματισμένες αυτές σκηνές σε μια αδιάκοπη ροή, σχηματίζοντας με αυτόν τον τρόπο μια νέα, σχεδόν αφαιρετική ταινία-κολάζ που όμως δεν παύει ποτέ να κρατά αμείωτο το ενδιαφέρον και, πάνω απ’ όλα, να μεταφέρει αυτούσιο το πάθος των εικόνων, έστω και έξω από το πλαίσιο των ταινιών από τις οποίες προέρχονται.

Γεμάτο από οργιαστικές εικόνες χορού, βίας και πλήθους, ατέρμονες σκηνές καταδιώξεων και συγκρούσεων, και μαγνητικά κοντινά σε σκαμμένα, οργισμένα πρόσωπα, το «Cinema Novo» ξεχειλίζει από το αίμα και τον ιδρώτα των (συχνά ερασιτεχνών) πρωταγωνιστών του φιλμικού σύμπαντος του κινήματος, μεταδίδοντας στον θεατή μια ακατανίκητη επιθυμία να ανακαλύψει αυτόν τον σε μεγάλο βαθμό ξεχασμένο κινηματογραφικό κόσμο.

Cinema Novo 607

Αυτός ο ανεκτίμητος ύμνος στο πνεύμα του Cinema Novo δεν θα μπορούσε παρά να τελειώνει με έναν φόρο τιμή στους ίδιους τους ανήσυχους δημιουργούς του, καθώς ο Ρόσα επιλέγει να κλείσει το ντοκιμαντέρ του με πρωτότυπους τίτλους αρχής/τέλους παρμένους από τις ίδιες τις ταινίες τους, αφήνοντας τα ονόματά τους να καταλάβουν για μια τελευταία φορά τη θέση που τους αξίζει στη μεγάλη οθόνη:

Um filme dirigido por Glauber Rocha, Joaquim Pedro de Andrade, Carlos Diegues, Nelson Pereira dos Santos, Ruy Guerra, Leon Hirszman, Gustavo Dahl, Arnaldo Jabor, Paulo César Saraceni, Alex Viany…

Cinema Novo 607

Το «Cinema Novo» προβάλλεται σε επανάληψη το Σάββατο, 4 Μαρτίου, στις 15:45, στην αίθουσα Ολύμπιον.


Το 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται από τις 3 ως τις 12 Μαρτίου 2017. Το Flix βρίσκεται εδώ για να σας μεταφέρει καθημερινά όλα όσα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις αίθουσες.

Η μπίρα Fischer, που αγαπά την τέχνη και τη δημιουργία, απονέμει για 5η συνεχή χρονιά τα Βραβεία Κοινού Fischer στο 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Επιπλέον, από τις 3 έως τις 12 Μαρτίου 2017, σε όλη τη διάρκεια του Φεστιβάλ, σε 26 επιλεγμένα σημεία, οι σινεφίλ, καταναλώνοντας μία Fischer και με την επίδειξη του εισιτήριου της προβολής, θα μπορούν να απολαύσουν μία ακόμη δωρεάν! Γιατί όλες οι κινηματογραφικές στιγμές ξεκινούν και τελειώνουν με μία Fischer!

Διαβάστε ακόμη

Cinema Novo poster 607