Ο Πέδρο Αλμοδόβαρ βρίσκεται από χθες στο Βερολίνο για να παραστεί στην 26η Απονομή των Βραβείων της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας με δύο ιδιότητες: αυτή του υποψήφιου, αφού το «Δεν Κρατιέμαι» συγκαταλέγεται στις πέντε ταινίες που αποτελούν τη νεοσύστατη φέτος πρώτη φορά κατηγορία της Καλύτερης Ευρωπαϊκής Κωμωδίας και αυτή του τιμώμενου προσώπου της βραδιάς, αφού η Ακαδημία επέλεξε να τον βραβεύσει για τη συνολική προσφορά του στο παγκόσμιο σινεμά.
«Ελπίζω το βραβείο να αφορά το μέχρι τώρα έργο μου και να μην είναι ένα βραβείο από αυτά που δίνουν σε κάποιον όταν έχει τελειώσει η καριέρα του. Δεν ξέρω πόσους θα στεναχωρήσω, αλλά έχω την επιθυμία να κάνω ακόμη πολλές ταινίες», αστειεύτηκε, ξεκινώντας μια συζήτηση με λίγους δημοσιογράφους, φανερά ενθουσιασμένος για το βραβείο, αλλά και για το γεγονός πως τα βραβεία της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου είναι μια από τις λίγες ευκαιρίες μέσα στο χρόνο να γιορτάζουμε το ευρωπαϊκό σινεμά.
Απλός, πρόσχαρος, συνοδευόμενος από τον αδερφό του, Αγκουστίν και τον διερμηνέα του, ο Πέδρο Αλμοδόβαρ μιλάει αγγλικά, μπερδεύοντας ανάμεσα ισπανικά και μετά επιστρέφει πάλι στα αγγλικά. Και με τον έναν ή τον άλλο τρόπο αναφέρεται συνεχώς στην οικονομική κρίση, στη διεφθαρμένη Ισπανία και στην ελπίδα του πως το σινεμά θα βρίσκει πάντα τρόπους να γίνεται ακόμη και όταν κανείς δεν δείχνει να ενδιαφέρεται γι' αυτό. Το πώς η συζήτηση έφτασε στη φοβία του για τα φίδια, είναι κάτι που μπορείτε να ανακαλύψετε διαβάζοντας...
Πως νιώθετε για το γεγονός πως η Ευρωπαϊκή Ακαδημία Κινηματογράφου σας βραβεύει για την προσφορά σας στο παγκόσμιο σινεμά;
Είμαι πολύ χαρούμενος. Ξέρετε δεν ήταν ποτέ προφανές πως μια ταινία που μιλάει ισπανικά και αναφέρεται κατά βάση σε πράγματα αυτοβιογραφικά που αντλώ από τη ζωή και τις εμπειρίες μου, θα αφορά ένα παγκόσμιο κοινό. Κι όμως, ακόμη και στις πιο «μαντσικές» ταινίες μου (σ.σ. η Λα Μάντσα είναι η επαρχία της Ισπανίας στην οποία γεννήθηκε και μεγάλωσε), όπως το «Μυστικό μου Λουλούδι» ή το «Volver», που δεν πίστευα πως θα μπορούσαν να αγγίξουν για παράδειγμα το κοινό της Αμερικής, είδα τον κόσμο να γελάει με αστεία που έλεγε η γιαγιά μου και πίστευα πως θα μπορούσαν να γίνουν κατανοητά μόνο σε όσους γεννήθηκαν και μεγάλωσαν εκεί.
Επιλέξατε να κάνετε μια καθαρόαιμη κωμωδία σε μια εποχή που τα πράγματα είναι αρκετά σοβαρά όχι μόνο στην Ισπανία, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Πιστεύετε πως ήταν κατάλληλη επιλογή για μια κωμωδία σε τέτοιους καιρούς;
Πάντα είναι κατάλληλη εποχή να κάνεις μια κωμωδία. Αλλωστε μέσα από την κωμωδία μπορείς να πεις τα πιο «σοβαρά» πράγματα για την πραγματικότητα γύρω σου. Μέσα στο σενάριο του «Δεν Κρατιέμαι» περνάνε έμμεσα όλα τα θέματα που απασχολούν αυτή τη στιγμή την Ισπανία και την Ευρώπη: από την οικονομική κρίση μέχρι την κρατική διαφθορά. Είναι με κάποιο τρόπο μια «μεταφορά». Αλλωστε, μια ταινία που διαδραματίζεται μέσα σε ένα αεροπλάνο δεν μπορεί παρά να είναι κωμωδία. Το να βρίσκεσαι μέσα σε μια πτήση εμπεριέχει δύο στοιχεία: την απόλαυση και το θάνατο. Απόλαυση γιατί στην πραγματικότητα κάθεσαι στην καρέκλα σου και παρακολουθείς όλα όσα συμβαίνουν στο διάδρομο σαν να επρόκειτο για μια πασαρέλα. Και το θάνατο γιατί από τη στιγμή που μπαίνεις μέσα σε ένα αεροπλάνο υπάρχει πάντοτε η πιθανότητα του να μην προσγειωθείς ποτέ ζωντανός!
Εκτός όμως από τη «μεταφορά», τα τελευταία χρόνια ειδικά, βρίσκεστε στην πρώτη γραμμή κατά της ισπανικής κυβέρνησης και των άδικων μέτρων που αφορούν όχι μόνο τον πολιτισμό αλλά και την ισπανική κοινωνία. Το κάνετε σαν υποχρέωση που οφείλει να έχει κάθε καλλιτέχνης ή σαν ένας οργισμένος πολίτης;
Δεν έχω πάντα τη δυνατότητα να εκφράζω τις απόψεις μου στον κόσμο. Οι δημόσιες επιστολές ή τα άρθρα μου σε εφημερίδες είναι ένας τρόπος να πω αυτά που θέλω και να φτάσουν σε όσο το δυνατό περισσότερα αυτιά. Δεν νομίζω ότι κάνω αρκετά για όλα όσα τρομακτικά συμβαίνουν αυτή τη στιγμή στη χώρα μου. Θα ήθελα να είμαι πιο επιθετικός. Ο κάθε καλλιτέχνης πορεύεται ανάλογα με τη συνείδησή του και σε αυτή τη φάση της ζωής μου η δική μου συνείδηση μου επιβάλλει να αντιδρώ. Ξέρετε, στην Ισπανία ο κόσμος του πολιτισμού υπήρξε πάντοτε πολύ επιθετικός απέναντι στην κυβέρνηση. Μια από τις πιο αλησμόνητες στιγμές αυτής της αντίδρασης, ήταν η εναντίωση των καλλιτεχνών κατά του πολέμου στο Ιράκ και της πρόθεσης της κυβέρνησης να στείλει ισπανικά στρατεύματα στη χώρα. Νομίζω πως οι μειώσεις που γίνονται τα τελευταία χρόνια στους προϋπολογισμούς για τον πολιτισμό είναι η εκδίκηση της κυβέρνησης για εκείνη την τόσο έντονη διαμαρτυρία.
Πώς βλέπετε το μέλλον του ευρωπαϊκού σινεμά, λαμβανομένης υπόψιν της οικονομικής κρίσης που μειώνει συνεχώς τα κρατικά χρήματα για τον κινηματογράφο σε όλη την Ευρώπη;
Ξεκινήσαμε να κάνουμε το «Δεν Κρατιέμαι» χωρίς να έχουμε ούτε ένα ευρώ από κρατικά χρήματα. Τελικά καταφέραμε να ολοκληρώσουμε τη χρηματοδότηση της ταινίας, αλλά αυτό δεν είναι κάτι που μπορεί να το κάνει ο οποιοσδήποτε σκηνοθέτης. Αυτή τη στιγμή τα πράγματα για το σινεμά στην Ισπανία είναι καταστροφικά. Κόβονται συνεχώς τα χρήματα για το σινεμά και δεν υπάρχει το παραμικρό κίνητρο για να γυρίζονται ταινίες. Ο μοναδικός τρόπος που μπορείς πια να κάνεις σινεμά είναι να επιστρέψουμε στις εποχές του guerilla cinema. Είναι ελπιδοφόρο πως όλο και περισσότεροι νέοι άνθρωποι συνεχίζουν να κάνουν σινεμά χωρίς χρήματα, αποφασισμένοι να μην αφήσουν την κρίση να σταματήσει το όραμά τους. Μπορεί να χάνονται πράγματα από την έλλειψη μιας καλής παραγωγής, αλλά αυτό δεν είναι πάντα το ζητούμενο σε μια ταινία. Ξεκίνησα να κάνω σινεμά ως underground δημιουργός και ξέρω πολύ καλά πόση θέληση και φαντασία πρέπει να διαθέτεις για να αντισταθμίσεις την έλλειψη των χρημάτων. Οσο συνεχίζουν να γυριζονται ταινίες, το μέλλον του ευρωπαϊκού σινεμά διαφαίνεται ελπιδοφόρο.
Εχετε κερδίσει πολλά βραβεία στην καριέρα σας και φυσικά ένα από τα σημαντικότερα ήταν και το Οσκαρ. Μπορείτε να συγκρίνετε το βραβείο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου με αυτό της Αμερικάνικης Ακαδημίας;
Δεν είναι καθόλου κομψό να συγκρίνεις δύο βραβεία. Σήμερα βρισκόμαστε στο Βερολίνο για τα Ευρωπαϊκά Βραβεία και τα Οσκαρ δεν χωράνε στη συζήτησή μας. Φυσικά και η βραδια των Οσκαρ υπήρξε μια από τις καλύτερες της ζωής μου, αλλά το Οσκαρ δεν άλλαξε αυτό που είμαι ή τον τρόπο που κάνω σινεμά. Τόνωσε τον εγωισμό μου, σίγουρα, αλλά μέχρι εκεί.
Τι απέγινε η δική σας μεταφορά του «The Paperboy»; Γιατί την εγκαταλείψατε;
Το σενάριο υπάρχει γραμμένο. Αλλά ένιωθα πως κάτι του έλειπε που ακόμη δεν το έχω βρει. Και είναι σίγουρα πολύ διαφορετικό από την ταινία του Λι Ντάνιελς που δεν την βρήκα ικανοποιητική σε σχέση με αυτό που ήθελα να κάνω εγώ. Η αλήθεια είναι πως πήγα στη Φλόριντα για να βρω τοποθεσίες για την ταινία. Φορούσα χοντρές κάλτσες, αλλά όταν επέστρεψα στο ξενοδοχείο το βράδυ τα πόδια μου ήταν γεμάτα από τσιμπήματα κουνουπιών ή ό,τι ήταν αυτά τα τέρατα. Εκείνη τη στιγμή κατάλαβα πως αυτή η ταινία δεν είναι για μένα. Επίσης φοβάμαι πολύ τα φίδια και στην ταινία θα υπήρχε μια ολόκληρη σκηνή με ένα φίδι. Θα ήταν αδύνατον να τη γυρίσω.
Να περιμένουμε σύντομα, ωστόσο, το αγγλόφωνο ντεμπούτο σας;
Πολλές φορές όταν γράφω κάτι σκέφτομαι πως ίσως ήρθε η στιγμή αυτή η ταινία να μιλάει αγγλικά. Αλλά πάντα την τελευταία στιγμή το παίρνω πίσω και την κάνω στα ισπανικά. Η αλήθεια είναι ότι φοβάμαι πολύ πως τελικά κάτι θα χαθεί στη μετάφραση. Κάνω πολλούς αυτοσχεδιασμούς κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων και τα αγγλικά μου δεν είναι τόσο καλά ώστε να μου επιτρέπουν να πειράζω το κείμενο ανάλογα με τις ανάγκες της στιγμής. Ισως κάποια στιγμή το τολμήσω.
Και η επόμενη ταινία σας; Μπορείτε να μας αποκαλύψετε τι θα είναι;
Ανάμεσα σε διάφορα σχέδια που σκέφτομαι, υπάρχει ένα σενάριο που η ανάπτυξή του έχει ολοκληρωθεί κατά το 60%. Αυτό μάλλον σημαίνει πως αυτή θα είναι η επόμενη ταινία μου. Αλλά δυστυχώς είναι πολύ νωρίς για να σας πω οτιδήποτε. Αφήστε ένα τηλέφωνο και θα σας ειδοποιήσω...
Περισσότερος Πέδρο Αλμοδόβαρ:
