«Διέσχισα τη διαδρομή από αγία σε πουτάνα και πίσω πάλι σε αγία, όλα μέσα σε μια ζωή.»
Η παραπάνω θρυλική ατάκα της Ινγκριντ Μπέργκμαν συνοψίζει εδώ και πολλά χρόνια τη διαδρομή μιας σούπερ σταρ που δεν έπαιξε ποτέ με κανένα συμβατικό όρο το παιχνίδι της δημοσιότητας.
Δεν ήταν μόνο η απόφασή της να εγκαταλείψει το Χόλιγουντ, τον Χίτσκοκ και μια καριέρα στρωμένη με ροδοπέταλα για να ζήσει μαζί με τον Ρομπέρτο Ροσελίνι στην Ιταλία χωρίς να έχει χωρίσει από τον πρώτο της σύζυγο, προκαλώντας την οργή των Αμερικάνων και το αμείωτο ταμπλοίντ ενδιαφέρον των Ιταλών, αλλά κυρίως η αποφασή της να ζήσει τη ζωή της μόνο με τον τρόπο που επιθυμούσε, χωρίς ποτέ να σκέφτεται τις συνέπειες των πράξεών της, το αντίκτυπο των επιλογών της, το γεγονός πως όταν είσαι η Ινγκριντ Μπέργκμαν δεν μπορείς να κάνεις το «δικό σου» άνευ όρων.
Στην πραγματικότητα, η Μπέργκμαν υπήρξε μια μοντέρνα γυναίκα - όταν ακόμη ο όρος δεν είχε εφευρεθεί και οποιοδήποτε επίθετο δίπλα στο «γυναίκα» δεν μπορούσε να δηλώνει την πρωτοπορία, την ανεξαρτησία και την αυτοδιάθεση. Η Σουηδέζα όμως που γοήτευσε τον Ντέιβιντ Ο Σέλζνικ και έφτασε στο Χόλιγουντ για να αναδειχθεί σε μια από τις μεγαλύτερες σταρ της ιστορίας του σινεμά, βρισκόταν πάντοτε ένα βήμα πιο μπροστά από την εποχή της: νεαρή φιλόδοξη ηθοποιός που έφυγε από τη Σουηδία για να επαληθεύσει το αμερικάνικο όνειρο, ερωτευμένη γυναίκα που αψήφησε τους κανόνες ηθικής και παντρεμένη ακόμη έζησε τον έρωτά της με τον Ρομπέρτο Ροσελίνι στην Ιταλία γυρίζοντας μερικές από τις πιο εμβληματικές ταινίες όλων των εποχών, παθιασμένη καλλιτέχνης που επέστρεψε θριαμβευτικά στο Χόλιγουντ που την υποδέχτηκε με Οσκαρ και τιμές αυτοκράτειρας, ηθοποιός όσο καμία άλλη που έπαιζε μέχρι να πεθάνει κάνοντας ακόμη και τον Ινγκμαρ Μπέργκμαν να παραδοθεί στην αυστηρή της γοητεία.
Σε μια από τις τελευταίες της συνεντεύξεις είχε δηλώσει πως δεν έχει ρίζες γιατί δεν την ενδιαφέρουν οι ρίζες: «Αυτό που με ενδιαφέρει είναι να είμαι ελεύθερη». Και ως ελεύθερη γυναίκα έζησε όλη της τη ζωή, παίζοντας ακόμη ένα βαρυσήμαντο ρόλο - αυτόν της μητέρας - για τον οποίο, ωστόσο, δεν θα μπορούσε να βραβευθεί ποτέ, αφού μακριά από τα κινηματογραφικά σετ και τη σκηνή του θεάτρου κανένας ρόλος δεν μπορεί να είναι τέλειος με φόντο την αληθινή ζωή.
Φεύγοντας για το Χόλιγουντ, η Μπέργκμαν εγκατέλειψε την πρώτη της κόρη (από το γάμο της με τον Αρον Λίντστρομ) στη Σουηδία για να τη συναντήσει χρόνια αργότερα όταν ενηλικώθηκε. Φεύγοντας από την Ιταλία - μετά το χωρισμό της με τον Ροσελίνι - εγκατέλειψε τα τρία τους παιδιά, τον Ρομπέρτο, την Ινγκριντ και την Ιζαμπέλα. Φεύγοντας συνεχώς από τις πατρίδες της, η Μπέργκμαν περνούσε με τα παιδιά της μόνο υπέροχες στιγμές ευτυχίας (άλλοτε σε μια βίλα στην Ιταλία, ένα ξενοδοχείο στο Παρίσι, σε ένα διαμέρισμα στη Νέα Υόρκη), αλλά δεν έζησε ποτέ την ανατροφή τους, τα σχολικά τους χρόνια, την ανάγκη τους να βρίσκεται μαζί τους σε κάθε μικρή ή μεγάλη στιγμή της ζωής τους.
Και εδώ βρίσκεται ίσως το πραγματικό ενδιαφέρον του ντοκιμαντέρ «Ingrid Bergman: In Her Own Words» που συνέθεσε με πρόσβαση στο τεράστιο αρχείο της ο Στιγκ Μπιόργκμαν. Ανάμεσα στις προσωπικές της αφηγήσεις (μέσα από τα ημερολόγιά της αλλά και τα γράμματα που έστελνε μέχρι και το τέλος στις κολλητές της φίλες πίσω στη Σουηδία) και τα κινηματογραφημένα ντοκουμέντα που αποκαλύπτουν πως η Μπέργκμαν κρατούσε αρχείο σχεδόν από ολόκληρη τη ζωή της, τα τέσσερα παιδιά της εμφανίζονται στην κάμερα για να θυμηθούν τη «μητέρα» Ινγκριντ Μπέργκμαν και να συνθέσουν το τρυφερό, ταυτόχρονα πικρό χρονικό μιας μεγάλης απουσίας.
Διαβάστε ακόμη: Κάννες 2015: Η Ινγκριντ Μπέργκμαν «ευλογεί» το Φεστιβάλ των Καννών
Με δικά της λόγια, η Ινγκριντ Μπέργκμαν δηλώνει πως τελικά προτίμησε που η ζωή την έφερε να είναι για τα παιδιά της περισσότερο μια φίλη παρά μια μητέρα. Με δικά τους λόγια τα παιδιά της κρατούν πίσω το θυμό για να αποθεώσουν την υπέροχη, διασκεδαστική μαμά τους και να καταλήξουν πως αυτό που τους πικραίνει πιο πολύ είναι πως «δεν είχαμε περισσότερο χρόνο μαζί της».
Ολοι μαζί - τα παιδιά της στο παρόν και η μαμά τους στο παρελθόν - γίνονται οι ήρωες ενός home movie φτιαγμένου όχι για να καταδείξει την τέχνη της Ινγκριντ Μπέργκμαν - άλλωστε δεν θα βρει κανείς στο ντοκιμαντέρ τους λόγους για τους οποίους η Μπέργκμαν έγινε τόσο σπουδαία στο Χόλιγουντ ή πως το «Ταξίδι στην Ιταλία» και το «Europa '51» απέτυχαν παταγωδώς πριν αναγνωριστούν ως δύο από τα αριστουργήματα της έβδομης τέχνης.
Αυτό που ενδιαφέρει τον Μπιόργκμαν είναι η vintage αίσθηση μιας οικογενειακής saga που χτίστηκε έχοντας στο κέντρο της την Ινγκριντ Μπέργκμαν - μια μητέρα που, ναι, μπορεί και να βαριόταν τα παιδιά της, που και τα ίδια ομολογούν πως δεν θα άντεχαν να τη βλέπουν σε κατάθλιψη μακριά από την τέχνη της, αλλά που σε μια συνομολόγηση ευτυχίας και αγάπης και από τις δύο μεριές το πέρασμα του χρόνου άφησε μόνο ωραίες αναμνήσεις.
Σε ένα πλούσιο από υλικό και τελικά συναισθήματα ντοκιμαντέρ που αναδεικνύει περισσότερο την ανθρώπινη διάσταση της εξωπραγματικής διαδρομής μιας μεγάλης ηθοποιού, μιας γυναίκας και κυρίως μιας μητέρας που γνώριζε πως θυσίασε περισσότερα από όσα έπρεπε για να κερδίσει την ελευθερία της, φροντίζοντας ωστόσο να βρίσκεται παντού και πουθενά την ίδια στιγμή. Ακριβώς όπως οφείλουν να κάνουν οι μύθοι...
Διαβάστε περισσότερες κριτικές από το 68ο Φεστιβάλ Καννών:
