Ο Τζιανφράνκο Ρόζι ξεκίνησε να γυρίζει το «Fuocoammare» πριν ενάμιση χρόνο, όταν στην Λαμπεντούζα ξεκίνησαν να φτάνουν τα πρώτα μεγάλα κύματα μεταναστών - αν και η ροή όσων αναζητούν μια «πόρτα» για την Ευρώπη δεν σταμάτησε ποτέ τις τελευταίες δύο δεκαετίες.
Ηταν λίγο μετά από το θριάμβο του Χρυσού Λέοντα στο Φεστιβάλ Βενετίας με το «Sacro Gra» που τον τοποθέτησε αυτόματα στον κινηματογραφικό χάρτη και λίγο πριν το «προσφυγικό» γίνει το πρώτο θέμα στην διεθνή ατζέντα και μαζί μια από τις μεγαλύτερες τραγωδίες που διαδραματίζονται καθημερινά ακόμη και τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, όταν ο Ρόζι έφτασε στο ιταλικό νησί για να βρεθεί μπροστά σε μία πραγματική αποκάλυψη (με άλφα μικρό και κεφαλαίο ταυτόχρονα).
Διαβάστε ακόμη: Berlinale 2016: Τα βραβεία στην ταραγμένη Ευρώπη
«Πήγα για πρώτη φορά στην Λαμπεντούζα το φθινόπωρο του 2014 για να εξερευνήσω την ιδέα του να γυρίσω ένα 10λεπτο φιλμ που θα μπορούσε να προβληθεί σε ένα διεθνές φεστιβάλ. Η ιδέα των παραγωγών ήταν να κάνω μια μικρού μήκους ταινία, ένα φιλμ της στιγμής που να δώσει μια διαφορετική εικόνα της Λαμπεντούζα σε μια οκνηρή και όμως συμμέτοχη στο έγκλημα Ευρώπη, η αίσθηση της οποίας για την αυξανόμενη μετανάστευση ήταν συγκεχυμένη και διαστρεβλωμένη. Αυτό ίσχυε και για μένα. Για πολλά χρόνια, η Λαμπεντούζα ήταν για μένα μια μια σειρά από σοκαριστικά πρωτοσέλιδα και εικόνες στην τηλεόραση για το θάνατο, την εισβολή των ξένων και τη ραγδαία αύξηση του πληθυσμού. Οταν βρέθηκα στο νησί, όμως, ανακάλυψα μια πραγματικότητα πολύ μακρινή από αυτή που ήξερα από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης και την πολιτική αφήγηση. Και κατάλαβα ότι ήταν αδύνατον να συμπιέσω ένα σύμπαν τόσο πολύπλοκο σαν αυτό της Λαμπεντούζα μέσα σε μερικά λεπτά.»
O Τζιανφράνκο Ρόζι θα μετακόμιζε για λίγο στη Λαμπεντούζα, θα γνώριζε τους ήρωες του, τον Δρ. Μπαρτόλο, τον μόνο γιατρό του νησιού και τον ακούραστο βοηθό των μεταναστών και τον μικρό Σαμουέλε και - φυσικά - θα ερχόταν αντιμέτωπος κατάματα με τη φρίκη.
«Η απόφασή μου να μετακομίσω στη Λαμπεντούζα άλλαξε τα πάντα. Το χρόνο που έμεινα στο νησί γνώρισα το βαρυ χειμώνα και τον αληθινό ρυθμό της έλευσης των προσφύγων. Ηταν απαραίτητο να κοιτάξω πίσω από αυτό που έβλεπαν οι "τηλεοπτικοί ρεπόρτερ" που έφταναν στη Λαμπεντούζα μόνο όταν υπήρχε έκτακτη ανάγκη. Ζώντας εκεί κατάλαβα ότι ο όρος "επείγον" δεν έχει κανένα νόημα. Εκεί κάθε μέρα είναι "επείγουσα". Κάθε μέρα συμβαίνει κάτι. Για να συλλάβεις την πραγματική αίσθηση της τραγωδίας πρέπει όχι μόνο να βρίσκεσαι κοντά σε αυτήν αλλά και να έχεις συνεχή επαφή. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπόρεσα να κατανοήσω τι ένιωθαν οι κάτοικοι που βλέπουν αυτή τη τραγωδία να επαναλαμβάνεται εδώ και είκοσι χρόνια.»
Διαβάστε εδώ τη γνώμη του Flix για το «Fuocoammare»
Φτάνοντας στο Βερολίνο, το «Fuocoammare» ήταν, πριν καν το δει οποιοσδήποτε, η ταινία - γεγονός του Φεστιβάλ. Το σωστό φιλμ τη σωστή στιγμή και - ευτυχώς - μια ταινία που καταφέρνει να σταθεί πάνω από το «επείγον» (βλ. και ευκαιριακό) της δημιουργίας της και να αποτελέσει μια διαπεραστική ματιά πάνω στην άρρηκτη σχέση της καθημερινότητας με τον παραλογισμό και την τραγωδία.
Η Χρυσή Αρκτος που έδωσε η επιτροπή της Μέριλ Στριπ στον Τζιανφράνκο Ρόζι ήρθε να συμπληρώσει μια έντονα πολιτικοποιημένη Berlinale (και ειδικά ευαισθητοποιημένη σε σχέση με το προσφυγικό), τοπθετώντας τον 52χρονο Ιταλό στην ελίτ όσων έχουν κερδίσει τα κορυφαία βραβεία σε δύο από τα μεγαλύτερα διεθνή φεστιβάλ του κόσμου και στέλνοντας σε όλους ένα μήνυμα για το πώς το σινεμά θα μπορούσε υπό συνθήκες να αλλάξει τον κόσμο.
Διαβάστε ακόμη: Berlinale 2016: Ολο το Διαγωνιστικό Τμήμα σ' ένα κείμενο
Ανεβαίνοντας στη σκηνή για να παραλάβει το βραβείο, ο Τζιανφράνκο Ρόζι δήλωσε πως η βαθύτερη σκέψη του βρίσκεται σε όλους τους ανθρώπους που δεν έφτασαν ποτέ στη Λαμπεντούζα.
Λίγες ημέρες πριν, ο γεννημένος στην Ερυθραία σκηνοθέτης είχε δηλώσει: «Γιατί δεν δημιουργούμε ένα ανθρωπιστικό διάδρομο και να φέρουμε τους ανθρώπους εδώ; 500 εκατομμύρια άνθρωποι δεν μπορούν να βρουν ένα μέρος για ένα, δύο ή τρία εκατομμύρια ανθρώπους;».
Ο,τι επανέλαβε στη συνέντευξη Τυπου των νικητών ήταν απλά μια υπενθύμιση που, επιθυμία όλων θα ήταν να μην ξεχαστεί με το τέλος του Φεστιβάλ:
«Ισως κάνω λάθος, αλλά το "Fuocoammare" δεν είναι μια πολιτική ταινία. Το λέω με όλη τη σεμνότητα, το θέμα του προσφυγικού είναι πολύ σημαντικό και χαίρομαι αν η ταινία κάνει τους ανθρώπους να συνειδητοποιήσουν τι συμβαίνει. Νιώθω πολύ μεγάλη ευθύνη. Οταν ξεκίνησα να γυρίζω την ταινία, ενάμιση χρόνο πριν στην Ιταλία συζητούσαμε γύρω από το προσφυγικό. Ηταν η εποχή που η Ευρώπη συνειδητοποιούσε πως όλο και περισσότεροι άνθρωποι έφταναν στις ακτές της. Δεν μπορούμε να στρέψουμε το κεφάλι μας στην άλλη κατεύθυνση. Είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι. Και δεν μπορούμε να λέμε ότι δεν ξέραμε ότι αυτό θα συμβεί. Βλέπουμε καθημερινά ανθρώπους να πεθαίνουν. Είναι ένα έγκλημα και δεν μπορούμε να το δεχόμαστε.»
Διαβάστε και δείτε ακόμη: Οι μέρες της Berlinale 2016
- Berlinale 2016: Μέρα 1η / Χαίρε Τζορτζ!
- Berlinale 2016: Μέρα 2η / Η Μέρα που οι Εξωγήινοι κατέβηκαν στη Γη
- Berlinale 2016: Mέρα 3η / Αφιερωμένη στις ζωές των... άλλων
- Berlinale 2016: Mέρα 4η / Υπόκλιση στις μεγάλες κυρίες
- Berlinale 2016: Μέρα 5η / Not so alone in Berlin
- Berlinale 2016: Μέρα 6η / Ιδιοφυίες και κόκκινο χαλί
- Berlinale 2016: Μέρα 7η / O Τόμας Βίντερμπεργκ το έχει ακόμα!
- Berlinale 2016: Μέρα 8η / Εσείς πόσες ώρες είδατε από την ταινία του Λαβ Ντιάζ;
- Berlinale 2016: Μέρα 9η / To σκάνδαλο που λέγεται Ζεράρ Ντεπαρντιέ
