«Το Υπερθηλυκό». «Οι Ερωτικές Περιπέτειες ενός Φούρναρη». «Αγαπημένη και Βιασμένη». «Τρόμος και Εκσταση». «Και τώρα, Χοσέ; (Σεξουαλικός Βασανισμός)». «Ιστορίες που δεν Είπαν οι Νταντάδες μας». Αυτές είναι μόνο μερικές ταινίες (όλα φιλμ μιας ταραχώδους εποχής της Βραζιλίας κατά την οποία η χώρα βρέθηκε υπό δικτατορικό καθεστώς που διήρκεσε 21 χρόνια) από τις οποίες η Φερνάντα Πεσόα δανείζεται ατάκες, σκηνές και αισθητική, για να δημιουργήσει απρόσμενα ένα συνοπτικό, περιεκτικό και, μέσα από την υπερβολή της αποτύπωσης, άκρως αστείο πορτρέτο μιας χώρας σε κοινωνική και οικονομική κρίση.
Διαβάστε ακόμη: 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Το «Cinema Novo» πάλλεται στο ρυθμό του βραζιλιάνικου νέου κύματος
Οχημά της, τα pornchanchadas, ένα σύνολο φτηνών αλλά εξαιρετικά δημοφιλών φιλμ κυρίως της δεκαετίας του 1970 στη Βραζιλία, τα οποία μέσω του softcore ερωτισμού και της λαϊκής αποδοχής τους, κατέληξαν να μαρτυρούν πίσω από την προφανή, υπερβολική και μελοδραματική τους πολλές φορές αφήγηση πράγματα που η λογοκρισία δε θα επέτρεπε σε άλλη περίπτωση. Και όμως, απομονώνοντας σκηνές, συνδυάζοντας τις κοινές θεματικές και πετυχαίνοντας ένα φρενήρες μοντάζ που δένει τα πάντα σε ένα ακαταμάχητο ενιαίο σύνολο, η Πεσόα ουσιαστικά παραδέχεται ότι όλα φανερώνουν μια κοινή, τραγελαφική ιστορία, η οποία εκτυλίχθηκε (και σε πολλές περιπτώσεις συνεχίζει να εκτυλίσσεται) μπροστά από τα διψασμένα για θέαμα μάτια μας!
Υστερα από έναν σύντομο πρόλογο που αποκαλύπτει ότι οι ντόπιοι δεν έχουν αλλάξει και πολύ από… την ανακάλυψή τους σχεδόν 400 χρόνια πριν, απλά πλέον δεν μπορούν να πληρώσουν μόνο με το Βραζιλιάνικο ταμπεραμέντο τους αλλά χρειάζονται μετρητά, η Πεσόα εστιάζει μέσα από τις φιλμικές της επιλογές στις υποσχέσεις των 70ς για οικονομική ευμάρεια, την δυσκολία στην εύρεση εργασίας, την εκμετάλλευση των ονείρων για ένα καλύτερο αύριο, την ευρύτερη κοινωνική αναταραχή, τον φόβο, την αντίσταση και την εμφανώς ανομοιογενή κοινωνική διαστρωμάτωση.
Διαβάστε ακόμη: 19o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: «I am not your negro», ούτε τότε, ούτε τώρα!
Μόνο που αυτό το κάνει μέσα από μία ξεκαρδιστική γκάμα στιγμιότυπων που καμουφλάρουν την γκρίζα πραγματικότητα πίσω από εντυπωσιακές φανφάρες, απρόσμενα καίρια τσιτάτα και πολλαπλών ερμηνειών συμπεράσματα, που αποδεικνύουν όχι μόνο την ικανότητα της σάτιρας να λέει με ύπουλο τρόπο τις πιο καυστικές αλήθειες αλλά και τη διαχρονικότητά της. Όταν ένα αφεντικό προτρέπει σε μία κοπέλα να «κάνει τον φασιστικό χαιρετισμό με τα πόδια» για να βρει δουλειά, όταν μια πλούσια αστή αναρωτιέται όταν βρίσκει δυο υπηρέτες στο κρεβάτι της να κάνουν σεξ αν «είναι αυτό σοσιαλισμός» ή όταν ένας επαγγελματίας προστάζει ότι «κάποιος πρέπει να προσέχει πολύ με τα βιβλία, το καλύτερο είναι να μη διαβάζει καθόλου», είναι εμφανές ότι το χιούμορ, όσο πηγαίο και αν είναι, εμπεριέχει ταυτόχρονα και τραγικές δόσεις ειρωνείας, οι οποίες δε δείχνουν να έχουν ξεπεραστεί ιδιαίτερα όσα χρόνια κι αν έχουν περάσει.
Από την αφήγηση της Πεσόα, δεν απουσιάζουν και οι αναφορές στην LGBT κοινότητα (με υπερβολή και αυτοαναφορική διάθεση, ουσιαστικά κριτικάροντας την επίσημη θέση της εποχής), τα ναρκωτικά και την «αμαρτωλή φύση του σεξ», όλα στοιχεία που οδηγούν, κατά τους «ιθύνοντες» στο συμπέρασμα ότι «η ελευθερία ευθύνεται για όλα», καθώς «αυτή είναι η δημοκρατία, ακόμα και οι πόρνες θέλουν δικαιώματα». Επιλέγοντας δε να περιλάβει και σκηνές που τελικά καλύπτονται από ένα υπερμέγεθες «τα πλάνα με διαθέτουν την έγκριση των δημιουργών» (οι οποίοι δεν ήθελαν να συσχετιστούν οι ταινίες τους με όλη αυτή την πορνογραφία) αλλά και μια φευγαλέα αλλά κρίσιμη αναφορά στο 5ο άρθρο της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα κατά την οποία «Κανείς δεν επιτρέπεται να υποβάλλεται σε βασανιστήρια ή σε σκληρή, απάνθρωπη, ταπεινωτική μεταχείριση ή ποινή», η Πεσόα αποκαλύπτει την ευρύτερη κοινωνική υποκρισία που τελικά επιβεβαιώνει την ματιά της, καταφέρνοντας μέσα από ένα φαινομενικά φτηνό αρχικό υλικό να περιγράψει με εντυπωσιακή σαφήνεια μια ολόκληρη εποχή.
«Τι ιστορίες σου αρέσουν;» ρωτάει κάποιος στην αρχή. «Οι βρώμικες» είναι η προκλητική απάντηση. Και, ταυτόχρονα, η πιο σωστή, όπως στοιχειοθετεί αναντίρρητα η ταινία.
Οι «Ιστορίες που (δεν) Είπε το Σινεμά μας» προβάλλονται σε επανάληψη την Τρίτη, 7 Μαρτίου 2017 στις 20:30 στην αίθουσα Σταύρος Τορνές.
Trailer Stories our cinema did (not) tell from Fernanda Pessoa on Vimeo.
Το 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης διεξάγεται από τις 3 ως τις 12 Μαρτίου 2017. Το Flix βρίσκεται εδώ για να σας μεταφέρει καθημερινά όλα όσα συμβαίνουν μέσα κι έξω από τις αίθουσες.
Διαβάστε ακόμη
- 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Ο Βιτάλι Μάνσκι είναι ένας σοφός άνθρωπος
- 19o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: «I am not your negro», ούτε τότε, ούτε τώρα!
- 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: «78/52» - Nerds όλου του κόσμου ενωθείτε!
- 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Στο «The Challenge» το ντοκιμαντέρ συναντά τη video art σε μια χαμηλή πτήση υψηλής αισθητικής
- 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Το «Τower» είναι ένα αριστούργημα ικανό να ανοίξει το διάλογο για το Gun Control στην Αμερική
- 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Στο «Shadow World», όπου «οι πολιτικοί είναι σαν τις πόρνες, μόνο πιο ακριβοί»
- 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Το «Bugs» ανοίγει την όρεξη για αλήθειες, όχι για φαγητό
- 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Το «Αουστερλιτς» αποκαλύπτει τον τουρίστα που κρύβουμε απέναντι στη φρίκη
- 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Το «Cinema Novo» πάλλεται στο ρυθμό του βραζιλιάνικου νέου κύματος
- 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: «Πλαστική Κίνα», πλαστικά όνειρα
- 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: «Safari» για γερά στομάχια κάτω από τον ήλιο
- 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Τελετή Εναρξης, ολέ, ολέ, ολέ
- Ενα ντοκιμαντέρ μας συστήνει τον «Αλλο Ανθρωπο» (ελπίζοντας ότι τον κρύβουμε κι εμείς μέσα μας)
- Ενα παιδί - θαύμα στο ρινγκ της ζωής στο «The Wonder Kid» του Γιώργου Παντελεάκη
- 20 ταινίες που περιμένουμε να δούμε στο 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
- Το 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης κοιτάζει τον κόσμο «με το Βλέμμα του Τζον Μπέρτζερ»
- 19o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Carte blanche στον Δημήτρη Εϊπίδη
- 19o Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Αυτές είναι οι ελληνικές ταινίες του προγράμματος
- Food vs. Food: Το 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης έχει νέα, νοστιμότατη ενότητα
- Το 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης συστήνει τον Βιτάλι Μάνσκι, μια μαχητική φωνή από τη Ρωσία
- Το 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης έρχεται μετά μουσικής - και σινεμά
- Ας μιλήσουμε για ντοκιμαντέρ! Μια πρώτη γεύση από το 19ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης
- Το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης αποκτά διαγωνιστικό τμήμα για νέους δημιουργούς
