Φεστιβάλ / Βραβεία

15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Η ιστορία γράφεται από τους νικητές, ειδικά αν είναι δολοφόνοι

of 10

Στο «The Act of Killing», οι πραγματικοί εγκληματίες που αφάνισαν 1 εκατομμύριο αντικαθεστωτικούς στην Ινδονησία του ’65, αναπαριστούν τους φόνους που διέπραξαν, περιχαρείς και με σταθερό βλέμμα στην κάμερα.

15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης: Η ιστορία γράφεται από τους νικητές, ειδικά αν είναι δολοφόνοι

«Ανάγκαζα ανθρώπους να πεθάνουν, ενώ δεν ήθελαν να πεθάνουν,» λέει ο Ανουάρ Κόνγκο, γιατί δεν μπορεί, μπροστά στην κάμερα, να πει «σκότωσα». Oταν, το 1965, η κυβέρνηση της Ινδονησίας ανατράπηκε από πραξικόπημα, οι δικτάτορες ανέθεσαν στις τοπικές συμμορίες γκάνγκστερς να εξοντώσουν, μέσα σε λίγους μήνες, πάνω από ένα εκατομμύριο αντικαθεστωτικούς, με την κατηγορία ότι ήταν κομμουνιστές – ανάμεσά τους κι ολόκληρη την κινεζική κοινότητα της χώρας.

Οι συμμορίτες αυτοί, ως τότε, διαχειρίζονταν τα κινηματογραφικά εισιτήρια που πουλούσαν στη μαύρη αγορά. Ο κύριος λόγος που μισούσαν τους κομμουνιστές, ήταν ότι εκείνοι ήθελαν ν’ απαγορεύσουν την προβολή των αμερικανικών ταινιών στα σινεμά, οι οποίες όμως έφερναν στους γκάνγκστερς πολλά έσοδα. Κι επί πλέον τους άρεσαν, πολύ. Τόσο πολύ που συνήθιζαν να σκοτώνουν τα θύματά τους στο στιλιστικό ύφος των αγαπημένων τους ταινιών, σα φιλμ νουάρ, σα γουέστερν, σαν ταινία τρόμου. Οι μαυραγορίτες εισιτηρίων προάχθηκαν σε αρχηγούς ταγμάτων θανάτου σε μια από τις σκοτεινές και αιματηρές σελίδες της ιστορίας της χώρας. Με το καθεστώς να μην έχει πάρει κανένα μέτρο εναντίον τους, αυτοί οι δολοφόνοι θεωρούνται σήμερα ήρωες στον τόπο τους, ποτέ δε χρειάστηκε να απολογηθούν, ποτέ δεν τιμωρήθηκαν. Μιλούν με υπερηφάνεια για το «έργο» τους και απολαμβάνουν μεγάλες τιμές.

01

Οι εμπνευστές του ντοκιμαντέρ, Τζόσουα Οπενχάιμερ και Κριστίν Σιν, θέλοντας να διεισδύσουν στις τάξεις των γκάνγκστερς και να αποτυπώσουν τη δράση και τη σκέψη τους, χρησιμοποίησαν ένα τολμηρό τέχνασμα: είπαν στους αρχηγούς των συμμοριών, ανάμεσά τους, ηγετική φιγούρα, τον Ανουάρ Κόνγκο, ότι θα τους σκηνοθετήσουν σε μια ταινία μυθοπλασίας, θα τους κάνουν ηθοποιούς, σαν τους ήρωες των φιλμ που τόσο θαύμαζαν. Ο καθένας τους θα μπορέσει ν’ αναπαραστήσει τις δολοφονίες που διέπραξε, σε διαφορετικά κινηματογραφικά στιλ, από μιούζικαλ μέχρι γουέστερν, υποδυόμενοι όχι μόνο τους εαυτούς τους, αλλά και τα θύματά τους.

02

Με την κάμερα να καταγράφει μια σουρεαλιστική φιξιόν ταινία, ήρθε το επιθυμητό αποτέλεσμα: η αποκάλυψη των κρυφών, προσωπικών στιγμών των δολοφόνων, οι μύχιες σκέψεις τους, η πραγματική τους πνευματική και συναισθηματική κατάσταση, σ’ ένα ντοκιμαντέρ τόσο συγκλονιστικό που μοιάζει ψεύτικο.

Ο Ανουάρ και οι συνεργάτες του περιγράφουν τους φόνους με μια υπερηφάνεια, λεπτομέρεια και ψυχραιμία, που μοιάζει σα να περιγράφουν στ’ αλήθεια σενάριο ταινίας, ενώ αυτό είναι το πραγματικό κομμάτι της ιστορίας. Οι ίδιες οι ενοχές τους είναι ενσωματωμένες στη μνήμη τους με τρόπο φιλοσοφικό. Αναρωτιούνται γιατί βασανίζονται από εφιάλτες, ή μήπως μια μέρα το κάρμα τούς ανταποδώσει το κακό που έκαναν.

03

Οσο ο θεατής γελά με την παραδοξότητα του όλου εγχειρήματος και των «κινηματογραφικών» σκηνών της ταινίας μυθοπλασίας που γυρίζεται μπροστά στα μάτια του, τόσο παράλογη και αποτρόπαια μοιάζει η αφήγηση, σε πρώτο πρόσωπο, ανθρώπων που έσπειραν το θάνατο με φρικιαστικούς τρόπους και αποτελούν, σήμερα, μέρος του κράτους που με αίμα βοήθησαν να οικοδομηθεί.

Καθόλου παράξενο, λοιπόν, που ο Βέρνερ Χέρτσογκ και ο Ερολ Μόρις υπογράφουν ως executive producers μια ταινία, που υπερβαίνει ακόμα κι αυτούς στην πολλαπλή ερμηνεία και απεικόνιση της αλήθειας, με τη μοναδική της σκληρότητα, την αλλόκοτη δομή της και μια ηθική του απόλυτου παραλόγου.

Διαβάστε εδώ περισσότερες πληροφορίες για το πώς γυρίστηκε το «The Act of Killing»


Διαβάστε περισσότερα για το 15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης