Ο Νίκος Πάστρας είναι ένας πολυπράγμων άνθρωπος: σκηνοθέτης, σεναριογράφος, μοντέρ, εικαστικός με το δικό του τρόπο, μπορείς να πεις και ποιητής. Πρώτ' απ' όλα, είναι ο άνθρωπος που για πολλά χρόνια έδινε στο Flix την εικόνα του, σκηνοθετώντας, ας το πούμε, αριστουργηματικά βίντεο.
Δείτε ακόμη: Adieu JLG. 11 άνθρωποι του σινεμά και των τεχνών αποχαιρετούν τον Ζαν-Λικ Γκοντάρ
Τώρα, αφότου συμμετείχε στα τμήματα Works in Progress του Φεστιβάλ Καννών και του TIFF62, ο Νίκος βρέθηκε στην «άλλη πλευρά», παρουσιάζοντας τα «Μπάσταρδα», την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του, στο 63ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, κερδίζοντας τον Αργυρό Αλέξανδρο στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα Film Forward, κυρίως αφήνοντας το ζεστό, ερωτικό, υπαρξιακό, προκλητικό σημάδι του στο μυαλό και στις συζητήσεις μας.
Διαβάστε εδώ όσα έγραψε για τα «Μπάσταρδα» το Flix στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης
Λίγο μετά το Φεστιβάλ, λίγο πριν τα «Μπάσταρδα» συνεχίσουν τη διαδρομή τους προς τις αίθουσες της Ελλάδας και του κόσμου, μιλήσαμε με τον Νίκο Πάστρα για το σινεμά, για την (παλιο)κοινωνία, το σεξ, τη νεότητα, το πάθος, την εμμονή, το σπέρμα και το σάλιο που κάνουν αυτή την ταινία τόσο ξεχωριστή, όσο είναι κι ο ίδιος.
Τα Μπάσταρδα έχουν αφήσει την πόλη μόνη της. Στην εξοχή, το νέο τους σπίτι μυρίζει μόνο καλοκαίρι. Πέντε κορίτσια και πέντε αγόρια ζούνε εδώ και τώρα – για το τώρα. Εδώ δεν πλησιάζει κανείς, εδώ όλοι φυλάνε σκοπιά, φιλάνε ο ένας τον άλλον, παίζουν τους νεκρούς. Είναι ακόμα παιδιά. Είναι τα δικά σας παιδιά. Τα δικά μας Μπάσταρδα.
Τα «Μπάσταρδα» είναι η πρώτη μεγάλου μήκους ταινία σου κι είναι, μ' έναν τρόπο, βιωματική: τι σ' έκανε να αισθανθείς ότι μ' αυτούς τους ηθοποιούς σας ενώνει κάτι που πρέπει ν' αφηγηθείτε, κοινώς πόσο κοντά νιώθεις στους ήρωές σου;
Τους ήρωές μου τους αγαπώ όσο τίποτα και αυτό για μένα ήταν από τους σημαντικότερους λόγους για να κάνω αυτή την ταινία. Το θέμα της άρνησης και μετέπειτα της επανεφεύρεσης της οικογένειας είναι μια προβληματική που έφερα εγώ και πάνω σε αυτήν «παίξαμε» όλοι ισότιμα και φέρνοντας ο καθένας τις δικές του. Μπορώ να πω πως η δημιουργική σύμπνοια μεταξύ μας ήταν κάτι που δεν επαναλαμβάνεται εύκολα και είμαι ευγνώμων και προς τους ηθοποιούς/οικογένειά μου και προς το συνεργείο/οικογένειά μου.
Αν έφτιαχνες εσύ τους κανόνες μιας νέας κοινωνίας, ποιος θα ήταν ο πρώτος;
Η ουσιαστική ισότητα.
Ολες οι ταινίες σου ως τώρα μοιάζουν να αποτυπώνουν περισσότερο τη γυναικεία, ή κοριτσίστικη, οπτική: πιστεύεις ότι το φύλο έχει λόγο στην τέχνη και ποιον;
Ομορφα βρίσκω τα αστέρια και τις πολυκατοικίες τη νύχτα, τις λέξεις του Κ.Βήτα και τα ευαγγέλια του Λέοναρντ Κοέν, τους φίλους μου και το κορίτσι μου, το φως και το σκοτάδι με την ίδια δύναμη, μα την αγάπη πάνω από όλα.»
Εννοείται το πιστεύω, όπως πιστεύω πως μπορεί να μιλήσει το κάθε φύλο για το κάθε φύλο αν το κάνει με σεβασμό, ειλικρινές ενδιαφέρον και νοιάξιμο για αυτό που είναι το κάθε φύλο, δηλαδή άνθρωπος.
Τι βρίσκεις όμορφο;
Τα αστέρια και τις πολυκατοικίες τη νύχτα, τις λέξεις του Κ.Βήτα και τα ευαγγέλια του Λέοναρντ Κοέν, τους φίλους μου και το κορίτσι μου, τους ονειροεφιάλτες του Ντέιβιντ Λιντς και τα κοντινά στα πρόσωπα στις ταινίες του Τζον Κασσαβέτη. Το φως και το σκοτάδι με την ίδια δύναμη, μα την αγάπη πάνω από όλα.
Η εικόνα, ο αισθητικός κόσμος της ταινίας είναι μαγικός: πώς δουλέψατε πάνω σ' αυτό, μαζί προφανώς και με τον Πέτρο Νούσια;
Για μένα (και για τον Πέτρο) το στοίχημα ήταν να μην κάνουμε καμία έκπτωση στην εικόνα λόγω του χαμηλού μπάτζετ και της «ντοκιμαντερίστικης» συνθήκης, οπότε κάναμε αυτό που κάναμε και στις προηγούμενες μικρού μήκους συνεργασίες μας («Ακρυλικό» και «Μελατονίνη»), ψάξαμε να βρούμε τη μαγεία στο φως, στο μέικ-απ, στα πρόσωπα και σε μια κοινή μας αναφορά, τον μαγικό ρεαλισμό. Οπως τον εννοούμε εμείς τουλάχιστον.
Θεωρώ λάθος το να εκλαμβάνεται ο ερωτισμός σαν πρόκληση. Ο ερωτισμός είναι από τα πιο όμορφα, ζωογόνα πράγματα στις ζωές των ανθρώπων και κατ’ επέκταση στην τέχνη, το να τον αντιμετωπίζουμε σαν ταμπού ακόμα και σήμερα είναι το λιγότερο θλιβερό.»
Το φιλμ έχει έναν... «ρέοντα», κυριολεκτικά κιόλας, ερωτισμό: ήταν αυτό κι ένα στοιχείο που θέλησες να «τρίψεις στα μούτρα» της συντηρητικής μερίδας του κοινού; Το φινάλε το ίδιο; Ή κάτι τέτοιο δεν σε αφορά;
Θεωρώ λάθος το να εκλαμβάνεται ο ερωτισμός σαν πρόκληση. Ο ερωτισμός είναι από τα πιο όμορφα, ζωογόνα πράγματα στις ζωές των ανθρώπων και κατ’ επέκταση στην τέχνη, το να τον αντιμετωπίζουμε σαν ταμπού ακόμα και σήμερα είναι το λιγότερο θλιβερό.
Θα έλεγες ότι τα «Μπάσταρδα» είναι το ψυχογράφημα μιας γενιάς, ή δεν σκόπευες σε κάτι τέτοιο;
Αν πίστευα κάτι τέτοιο θα ήμουν από αφελής μέχρι ηλίθιος. Το ότι ζούμε, και εγώ, και τα παιδιά που το συνδημιουργήσαμε, σε αυτή την εποχή και τα παιδιά ανήκουν σε αυτή τη γενιά δίνει ένα στίγμα, αλλά κάτι τέτοιο αν γίνεται αυτοσκοπός το μόνο σίγουρο είναι πως θα φας τα μούτρα σου.
Πόσο πολιτική η απολιτίκ ταινία είναι τα «Μπάσταρδα»;
Η προηγούμενη απάντηση νομίζω ταιριάζει και σε αυτή την ερώτηση. Η ταινία είναι όσο πολιτική είμαστε όλοι. Απόλυτα, αλλά χωρίς να γίνεται με το ζόρι. Το πολιτικό σινεμά (η πολιτική τέχνη γενικά) είναι πολύ σοβαρό όπλο για να παίζεις μαζί του επιπόλαια.
Ποιος έκανε καλύτερα τη σκηνή: εσύ ή ο Γκασπάρ Νοέ;
Ποια σκηνή; :p
Εχεις ένα χαρακτηριστικό... αναγεννησιακού ανθρώπου, σκηνοθέτης, εικαστικός, λίγο ποιητής, σεναριογράφος, μοντέρ, πώς ορίζεις τον εαυτό σου;
Θα έλεγα ως σκηνοθέτη, αλλά χωρίς να μειώνω όλα τα υπόλοιπα που απαρτίζουν αυτό που είμαι και που έχω αποδεχτεί μέσα στα χρόνια. Γιατί πέρασα από φάσεις που δεν μου ήταν εύκολο, το να θέλω να κάνω ταινίες και να πρέπει να δουλέψω σε άλλα departments. Κατάλαβα όμως πως όλα αυτά είναι το ίδιο και με οδηγούν στην ίδια κατεύθυνση.
Τα «Μπάσταρδα», με την πρεμιέρα τους, έγινα το talk of the town στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης: πώς αισθάνθηκες μ' αυτό; τα καλά και τα κακά.
Μόνο χαρά.
Πώς είναι το συναίσθημα της πρώτης «μεγάλης» προβολής της πρώτης μεγάλης ταινίας;
Τρομακτικό και ταυτόχρονα συγκινητικό και ανακουφιστικό. Η ταινία ξεκίνησε σαν ιδέα στο τέλος του πρώτου lockdown και ξεκίνησε να γυρίζεται στο δεύτερο, οπότε ζω με αυτήν έντονα δυο ολόκληρα χρόνια, το να τη δουν άνθρωποι, να εκτεθεί σε μάτια ήταν κάτι τρομερά απελευθερωτικό.
Τι σημαίνει για σένα το Flix;
Σπίτι. Θεωρώ πως με το Flix μεγάλωσα μαζί και θα είναι πάντα οικογένεια. Και για μένα και για το ελληνικό σινεμά.
info «Μπάσταρδα» Σκηνοθεσία: Νίκος Πάστρας | Σενάριο: Νίκος Πάστρας, σε συνεργασία με τους Ναταλία Σουίφτ, Ζαχαρία Γουέλα, Αφροδίτη Καποκάκη, Εριφύλη Κιτζόγλου, Χριστίνα Κυπραίου, Μάριο Μπανούσι, Γιώργο Μπουφίδη, Κατερίνα Νταλιάνη, Χρήστο Πούλο-Ρένεση και Γιάννη Τομάζο | Διεύθυνση φωτογραφίας: Πέτρος Νούσιας | Μοντάζ: Νίκος Πάστρας | Ηχος: Ξενοφώντας Κοντόπουλος | Μουσική Μικές Μπίλης | Τραγούδια: Mazoha | Σχεδιασμός ήχου Μικές Μπίλης, Θοδωρής Μουστάκας | Μίξη ήχου Κώστας Βαρυμποπιωτης | Colorist Άγγελος Μάντζιος | Βοηθός Σκηνοθέτη Μιχάλης Πητίδης | Κοστούμια: Ναταλία Σουίφτ | Σκηνικά: Μιχάλης Σαμιώτης, Μυρτώ Δασκαρόλη | Μακιγιάζ: Ναταλία Σουίφτ | Ηθοποιοί: Ναταλία Σουίφτ, Ζαχαρίας Γουέλα, Αφροδίτη Καποκάκη, Εριφύλη Κιτζόγλου, Χριστίνα Κυπραίου, Μάριο Μπανούσι, Γιώργος Μπουφίδης, Κατερίνα Νταλιάνη, Χρήστος Πούλος-Ρένεσης, Γιάννης Τομάζος | Παραγωγή: Filmiki | Παραγωγοί: Νικόλας Αλαβάνος, Νίκος Πάστρας | Συμπαραγωγή: ΕΚΚ | Συμπαραγωγοί: Ναταλία Σουίφτ, Ζαχαρίας Γουέλα, Αφροδίτη Καποκάκη, Εριφύλη Κιτζόγλου, Χριστίνα Κυπραίου, Μάριο Μπανούσι, Γιώργος Μπουφίδης, Κατερίνα Νταλιάνη, Χρήστος Πούλος-Ρένεσης, Γιάννης Τομάζος, Μιχάλης Πητίδης, Μιχάλης Σαμιώτης , Μυρτώ Δασκαρόλη, Μαριλένα Ευθυμίου, Αιμιλία Μέη Βρότσου, Τζίμης Πολιούδης, Πέτρος Νούσιας, Ξενοφώντας Κοντόπουλος | Διεύθυνση Παραγωγής Μαριλένα Ευθυμίου | Οργάνωση Παραγωγής Δημήτρης Λογιάδης | Συνεργάτης Παραγωγός Χριστίνα Σταυροπούλου | Executive Producers Σοφία Δημοπούλου, Φραγκίσκος Ξυδιανός, Jake Craven, Ανδρέας Ζουπάνος-Κρητικός, Αναστασία Μανωλά | Ελλάδα, 2022, 94'
