Το έργο του Μολιέρου, που ανέβηκε για πρώτη φορά στις 15 Φεβρουαρίου 1665 και προκάλεσε σφοδρές αντιδράσεις, με αποτέλεσμα ο συγγραφέας του να κατηγορηθεί ως άθεος και το κείμενο να μείνει στην αφάνεια για σχεδόν δύο αιώνες, αποτελεί μία από τις κορυφαίες προσεγγίσεις στο μύθο του Δον Ζουάν, αυτού του κατά συρροήν αθεράπευτου γυναικοκατακτητή, που γεννήθηκε από την πένα του ισπανού κλασικού δραματουργού Τίρσο ντε Μολίνα το 1630, αλλά δεν έχει παύσει έκτοτε να σαγηνεύει καλλιτέχνες κάθε είδους, από τον Μότσαρτ και τον Μολιέρο, μέχρι τους Μποντλέρ, Μισέ, Σταντάλ, Πούσκιν, Λόρδο Βύρωνα, Κίργκεργκορ, Νίτσε, Καμί, Τζορτζ Μπέρναρντ Σο και Μπρεχτ, καθένας εκ των οποίων προσέγγισε τον εμβληματικό αυτό χαρακτήρα διαφορετικά, προκειμένου να ερμηνεύσει τη διαχρονική γοητεία του.
Διαβάστε ακόμη: Μιλώντας για ποίηση με τον Τζιμ Τζάρμους
Το σινεμά φυσικά δε θα μπορούσε να μείνει αδιάφορο μπροστά σε έναν τόσο συναρπαστικό χαρακτήρα και υπέκυψε στα θέλητρά του πολλές φορές, από τις πρώτες του κιόλας βωβές ημέρες («Don Juan Tenorio» του Μεξικανού Σαλβαδόρ Τοσκάνο το 1898 και «Don Juan» του Ολλανδού Λεόν Μπέντελς το 1913) μέχρι τις μέρες μας.
Ακολουθούν δέκα από τις πιο χαρακτηριστικές κινηματογραφικές στιγμές, που η τέχνη του κινηματογράφου παραδόθηκε αμαχητί στις ηδονές αυτού του αιώνιου εραστή.
Δον Ζουάν (1926)
«Εμπνευσμένη από το μύθο του μεγαλύτερου εραστή όλων των εποχών», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στους τίτλους έναρξης, η ταινία του Αλαν Κρόσλαντ βασίζεται αμυδρά στο ποίημα του Λόρδου Βύρωνα, γραμμένο το 1821, κι έχει ως πρωταγωνιστή των σουπερστάρ της εποχής Τζον Μπάριμορ (πάτερ φαμίλιας της γνωστής οικογένειας), ο οποίος στο ρόλο του θρυλικού γυναικοκατακτητή κατέχει ακόμα και σήμερα το ρεκόρ αριθμού φιλιών σε ταινία, με 191 (αθώα στις μέρες μας, σκανδαλώδη τότε) φιλιά στις διάφορα θύματα του παράφορου έρωτά του, μεταξύ των οποίων κι η σατανική και δολοπλόκα Λουκρητία Βοργία. Αν και χωρίς διάλογο, η ταινία ήταν η πρώτη που προβλήθηκε με το σύστημα Βίταφον και συγχρονισμένα ηχητικά εφέ και μουσική κι αποτέλεσε μεγάλη εμπορική επιτυχία για την εταιρία Warner.
Δον Ζουάν (1946)
Eνα από τα χαρακτηριστικά swashbuckler, δηλαδή υπερθεάματα ξιφασκίας, με τα οποία έγινε γνωστός ο Eρολ Φλιν, το φιλμ του Βίνσεντ Σέρμαν τοποθετεί τον μεγάλο εραστή στην αυλή της Βασίλισσας της Ισπανίας Μαργαρίτας, όπου αναλαμβάνει να διδάξει στη Βασιλική Σχολή Ξιφασκίας, μετά τον επαναπατρισμό του από την Αγγλία και το διπλωματικό σκάνδαλο που προκάλεσε εκεί με τις κατακτήσεις του. Τα βάσανα κι οι πέριπέτειες θα τον ακολουθήσουν όμως στη γενέτειρά του, καθώς όχι μόνο θα ερωτευτεί (αλίμονο) τη βασίλισσα, αλλά θα ξεσκεπάσει και μια σκευωρία του Δούκα της Λόρκα, που θέλει να υφαρπάξει την εξουσιά και να οδηγήσει τη χώρα σε πόλεμο με την Αγγλία.
Οι Περιπέτειες του Δον Ζουάν (1956)
Ξεχασμένη στις μέρες μας γαλοϊταλοϊσπανική συμπαραγωγή του εξόριστου θύματος του Μακαρθισμού Τζον Μπέρι με τον διάσημο Γάλλο κωμικό της εποχής Φερναντέλ, εμφανίζει την πρωτοτυπία να θέτει στο επίκεντρο της δράσης τον πιστό σύντροφο του Δον Ζουάν, κι ασχημούλη Σγκαναρέλ, ο οποίος μετά από μια σειρά μονομαχιών και παρεξηγήσεων θα αναστατώσει το Τολέδο και κυρίως τον γυναικείο πληθυσμό του, που θα τον περάσει για τον διάσημο αφέντη του.
Το Μάτι Του Διαβόλου (1960)
Σε ένα από τα ήσσονος σημασίας και καλλιτεχνικού εκτοπίσματος έργα του, ο Iνγκμαρ Μπέργκμαν εμπνέεται από μια ιρλανδική παροιμία που λέει ότι «η παρθενιά μιας γυναίκας είναι κριθαράκι στο μάτι του Διαβόλου» και βάζει τον ίδιο τον άρχοντα του Σκότους να στέλνει το μεγαλύτερο όπλο που διαθέτει, τον καταδικασμένο σε αιώνιο πειρασμό Δον Ζουάν αυτοπροσώπως, να αποπλανήσει μια 19χρονη Σοηδή παρθένα, κόρη ενός εφημέριου, λίγο πριν το γάμο της. Χωρισμένο σε τρεις πράξεις και με εμφανείς τις θεατρικές του καταβολές, το «Μάτι του Διαβόλου» συστηνεται από τον κεντρικό αφηγητή του ως κωμωδία, βγάζει όμως ελάχιστο γέλιο κι είναι σίγουρα μια από τις λιγότερο ολοκληρωμένες δουλειές του μεγάλου σκηνοθέτη.
Αν ο Δον Ζουάν ήταν Γυναίκα (1973)
Στην προτελευταία της ταινία πριν αποσυρθεί οριστικά από τη μεγάλη οθόνη και την υποκριτική και στην έκτη της και τελευταία συνεργασία με τον πρώην σύζυγό της Ροζέ Βαντίμ, η Μπριζίτ Μπαρντό υποδύεται την Ζαν, μια χειραφετημένη γυναίκα που πιστεύει πως είναι η μετενσάρκωση του Δον Ζουάν και αρέσκεται στο να αποπλανά και να καταστρέφει άντρες, σ’ αυτό το camp ανοσιούργημα από τα 70’s, ένα bad movie we love γεμάτο εξωφρενικές ατάκες κι ερμηνείες, κιτς αισθητική και bonus την Μπε Μπε σε λεσβιακές περιπτύξεις με την Τζέιν Μπίρκιν. Το αν ο Βαντίμ (Μπαρμπαρέλα) ήταν τελικά ηδονοβλεψιας μισογύνης ή πρώιμος μεταφεμινιστής το αφήνουμε να το αποφασίσετε εσείς.
Ντον Τζιοβάνι (1979)
Η μεταφορά της όπερας του Μότσαρτ στη μεγάλη οθόνη από τον Τζόζεφ Λόουζι θεωρείται ακόμα και σήμερα μία από τις πιο επιτυχημένες απόπειρες κινηματογραφικής διασκευής έργου του λυρικού θεάτρου, όχι μόνο επειδή ο παλαίμαχος Αμερικανός σκηνοθέτης σεβάστηκε απόλυτα το λιμπρέτο του Λορέντσο ντα Πόντε, αλλά κυρίως γιατί αποφάσισε σοφά να μη μετριάσει καθόλου το δράμα, αντιθέτως έβαλε στο τέρμα την ένταση (κυριολεκτικά και μεταφορικά) κι, αφού συγκέντρωσε μερικούς από τους καλύτερους ερμηνευτές της εποχής (Ρουτζέρο Ραϊμόντι, Έντα Μόουζερ, Κίρι Τε Κανάουα), παρέδωσε μια …οπερατικών διαστάσεων όπερα.
Ο Δον Ζουάν στην Κόλαση (1991)
Απρόβλητο στη χώρα μας, το ισπανικό δράμα του Γκονζάλο Σουάρες μας μεταφέρει στα χρόνια της ωριμότητας του Δον Ζουάν και στην προσπάθειά του να συμφιλιωθεί τόσο με τη αποξενωμένη του σύζυγο, όσο και με τον πατέρα του, αναζητώντας τη συγχώρεση. Μέσα από μια πλούσια και σουρεαλιστική εικονοποιεία που παραπέμπει στον Νταλί και στον Βελάσκεθ και με πνευματώδεις διαλόγους, η ταινία είναι μια από τις πιο υποτιμημένες προσθήκες στη λίστα των ταινιών γύρω από το διάσημο γυναικοκατακτητή.
Ντον Χουάν Ντε Μάρκο (1994)
Ο Τζέρεμι Λεβίν κατάφερε το 1994 να γυρίσει ίσως την πιο πετυχημένη και πειστική μεταφορά του πνεύματος και της ουσίας του μύθου που κουβαλάει ο χαρακτήρας του Δον Ζουάν στις μέρες μας μέσα από την ιστορία του νεαρού τρόφιμου ενός ψυχιατρείου, που πιστεύει ότι είναι είναι ο Δον Ζουάν, και του ψυχιάτρου που θα αναλάβει να τον επαναφέρει στην πραγματικότητα. Παίζοντας με τα δυσδιάκριτα όρια ανάμεσα στο ρεαλισμό και τη φαντασία, η ταινία πετυχαίνει να αποδώσει μεγάλο μέρος από τον αισθησιασμό και τον παιγνιώδη ρομαντισμό του ποιήματος του Λόρδου Βύρωνα, στο οποίο εν μέρει βασίζεται, ευτυχεί στο πρωταγωνιστικό δίδύμο των Τζόνι Ντεπ (πολλά χρόνια πριν τη μανιέρα) και Μάρλον Μπράντο (σε μια από τις σπάνιες στιγμές ερμηνευτικής διαύγειας της όψιμης καριέρας του), τα χαλάει όμως (σχεδόν) όλα στο γλυκερό φινάλε και το ανυπόφορο τραγούδι του Μπράιαν Άνταμς στο τέλος.
Δον Ζουάν (1998)
Η παρουσία των Εμανουέλ Μπεάρ και Πενέλοπε Κρουζ δεν είναι αρκετή για να προσδώσει ενδιαφέρον στο σκηνοθετικό ντεμπούτο του Γάλλου καρατερίστα Ζακ Βεμπέρ, με θέμα τις περιπέτειες του διαβόητου γυναικοκατακτητή με δύο νεαρές γυναίκες, ενώ τον κυνηγούν τα αδέρφια της γυναίκας που εγκατέλειψε, κυρίως γιατί ο ηθοποιός-σκηνοθέτης επέλεξε να κρατήσει για τον εαυτό του τον πρωταγωνιστικό ρόλο κι ελάχιστα πείθει σ΄αυτόν, με μια άνευρη ερμηνεία που συναγωνίζεται σε υποτονικότητα τη σκηνοθεσία του.
Τσακισμένα Λουλούδια (2005) / Ντον Τζον (2013)
Σε καμία από τις δύο ταινίες δεν εμφανίζεται ο Δον Ζουάν ως χαρακτήρας, είναι όμως ηλίου φαεινότερο από τα ονόματα των κεντρικών ηρώων (Ντόν Τζόνστον στην ταινία του Τζάρμους, Ντον Τζον στο σκηνοθετικό ντεμπούτο του Τζόζεφ Γκόρντον Λεβίτ) ότι αμφότεροι οι χαρακτήρες αποτελούς παραλλαγές του και μακρινούς απογόνους του, ο πρώτος σε υπαρξιακή ennui μέσης ηλικίας που θα τον οδηγήσει σε ένα roadtrip στο παρελθόν και σε τέσσερις αποτυχημένες σχέσεις του προς αναζήτηση του άγνωστου γιου του και ο δεύτερος σε μια ξέφρενη σεξουαλικά πορεία προς το βάσανο της ωριμότητας και της μονογαμίας.
Διαβάστε ακόμη
