«Oταν ήμουν μικρό παιδί, μπορούσα να κάνω ολόκληρες συζητήσεις με την γιαγιά μου χωρίς να ανοίγουμε το στόμα. Αυτό ονομάζεται “λάμψη”» εξηγεί ήδη νωρίς στην ταινία ο κύριος Χάλοραν, ο σεφ του ξενοδοχείου «Overlook», στον μικρό Ντάνι Τόρανς. Συνεχίζοντας, του εξηγεί ότι «όταν συμβαίνουν διάφορα πράγματα, αφήνουν κάποια ίχνη πίσω τους, σαν την μυρωδιά που αφήνει ένα καμένο τοστ. Iχνη που μόνο άνθρωποι που “λάμπουν” μπορούν να αντιληφθούν».
Ουσιαστικά, ο κύριος Χάλοραν δίνει στον Ντάνι ταχύρυθμα μαθήματα επιβίωσης σε έναν κόσμο που έχει τους δικούς τους κανόνες, έναν κόσμο που αντιλαμβάνεται τον τρόμο ως κάτι το φυσιολογικό και μια πραγματικότητα που διαχειρίζεται τον χρόνο με τρόπο διαφορετικό, χωρίς να αφήνει διεξόδους διαφυγής ή έστω λογικές εξηγήσεις για την φυσική των διεργασιών της.
Η «Λάμψη» είναι η δημιουργική σύμπραξη της σκηνοθετικής ιδιοφυΐας του Στάνλεϊ Κιούμπρικ και της ανατριχιαστικής γραφής του Στίβεν Κινγκ (αν και ο τελευταίος ποτέ δεν αποδέχτηκε την ταινία ως κάτι που τιμούσε πραγματικά το βιβλίο του), η απόδειξη ότι ο τρόμος μπορεί να γίνει εξαιρετικά διεισδυτικός χωρίς να βασίζεται στην φρίκη των εικόνων του και, επιπλέον, η απαρχή αμέτρητων συνομωσιολογικών αφηγήσεων, οι οποίες ήθελαν την ταινία να αφορά είτε την γενοκτονία των Ινδιάνων, είτε το Ολοκαύτωμα, είτε την ομολογία του Κιούμπρικ ότι όντως σκηνοθέτησε τα περιβόητα πλάνα της πρώτης αμερικανικής επανδρωμένης προσσελήνωσης.
Διαβάστε ακόμη: Oταν ο Σολ Μπας προσπαθούσε να φτιάξει την αφίσα της «Λάμψης» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ!
Ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ στα γυρίσματα της Λάμψης.
Ταυτόχρονα, όμως, η «Λάμψη» είναι μια ταινία για την δύναμη του σινεμά, για την επιβλητικότητα των μεγάλων σκηνοθετών και για τον ίδιο τον μύθο που, αναπόφευκτα, αφήνει πίσω του κάθε κομβική στιγμή στην ιστορία του μέσου. Είναι μια ταινία για την ερμηνευτική παράδοση στην τρέλα του Τζακ Νίκολσον, για τα μεγάλα μάτια της Σέλεϊ Ντιβάλ, για τις ατέρμονες βόλτες στους διαδρόμους του ξενοδοχείου «Overlook» με μοναδικό όχημα ένα παιδικό ποδήλατο και μια φωνή μέσα στο κεφάλι που περιγράφει φρικιαστικές εικόνες.
Αλλά πάνω από όλα, είναι μια ταινία που όταν κάποιος την βλέπει, την αισθάνεται, ένα φιλμ που τρομάζει αλλά προκαλεί και τον θαυμασμό, μια δημιουργία που προβάλλεται στη μεγάλη οθόνη αλλά ξεπερνά το μέσο της για να αναδειχθεί ως ένα αναντίρρητο αριστούργημα της Τέχνης. Η «Λάμψη» έκανε την παγκόσμια πρεμιέρα της τον Μάιο του 1980 στο Λος Άντζελες. 37 χρόνια μετά, προσφέρουμε 37 λόγους για τους οποίους η ισχύς της παραμένει μέχρι σήμερα αμετάβλητη.
Διαβάστε ακόμη: Οι αγαπημένες ταινίες του Στάνλεϊ Κιούμπρικ
(Προφανώς, ακολουθούν spoilers)
01.Τα tracking shots της αρχής: Ή αλλιώς, η ηρεμία πριν την καταιγίδα, η φύση πριν από τους κλειστούς τοίχους, η ελευθερία πριν την κλειστοφοβία, η λογική πριν από την τρέλα.
02.«Σας διαβεβαιώνω ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί σε εμένα.» Ο Τζακ Τόρανς ενημερώνεται για το τραγικό παρελθόν της έπαυλης και, πραγματικά, παίζει να είναι ο μόνος σε ολόκληρο τον κόσμο που δεν υποψιάζεται τι ακριβώς επιφυλάσσει η συνέχεια.
03.Ο Τζακ Τόρανς ανακοινώνει στην οικογένειά του ότι πήρε την δουλειά αλλά ο γιος του, Ντάνι, το γνωρίζει. Τον ενημέρωσε ήδη ο Τόνι, ο φανταστικός του φίλος, το αγόρι που ζει μέσα στο στόμα του και του λέει πράγματα. Απλά, καθημερινά, τρομακτικά πράγματα.
04.Ο διάδρομος βάφτηκε κόκκινος: φλασιά στο μέλλον, καθρέφτης στο παρελθόν, αγνός τρόμος στο παρόν.
05.Πρώτη γνωριμία με τους νέους φίλους: Ο μικρός Ντάνι μαθαίνει από τον φανταστικό του φίλο τι ακριβώς του επιφυλάσσει η καινούρια κατοικία του για τον χειμώνα…
06.…και του έρχεται λίγο απότομο.
07.Επιτροπή καλωσορίσματος: Την τελευταία μέρα λειτουργίας του ξενοδοχείου, δεν είναι όλοι οι ένοικοι διατεθειμένοι για να κάνουν άμεσα check-out.
08.Ένα το κρατούμενο.
09.Δύο τα κρατούμενα.
10.Τρία τα κρατούμενα κι είμαστε έτοιμοι για το άθροισμα του τρόμου.
11.Καλώς ήρθατε κι επίσημα στο ξενοδοχείο «Overlook».
12.«Γεια σου, Ντάνι. Έλα να παίξεις μαζί μας…»
13.«…για πάντα.»
14.«Τόνι, φοβάμαι». Στιγμιότυπο τρομαγμένου Ντάνι, στιγμιότυπο οποιουδήποτε θεατή της «Λάμψης».
15.Ο Τζακ Τόρανς ομολογεί ότι αγαπά τον γιο του περισσότερο από οτιδήποτε στον κόσμο και ότι δε θα άφηνε κανέναν να του κάνει ποτέ κακό. Και ύστερα προσθέτει ότι μακάρι να έμεναν για πάντα σε αυτό το ξενοδοχείο. Ποιος είπε ότι η γονική αγάπη δεν είναι κάποιες φορές, ας πούμε, περίπλοκη;
16.Το δωμάτιο 237 στέλνει τους χαιρετισμούς του.
17.-«Είχα τον χειρότερο εφιάλτη που μπορεί να υπάρξει. Ονειρεύτηκα ότι σκότωσα εσένα και τον Ντάνι. Και όχι απλά σας σκότωσα, σας έκοψα σε κομμάτια»-«Είμαι σίγουρη ότι όλα θα πάνε καλά.»Αισιοδοξία. Χωρίς. Κανένα. Απολύτως. Λόγο.
18.Χωρίς να ξέρει ακόμα ποια είναι η αλήθεια και ποια η αλήθεια του ξενοδοχείου, η Γουέντι Τόρανς απλά κρατά σφιχτά τον γιο της στην αγκαλιά της. Ο Τζακ είναι ο μόνος που μπορεί να ευθύνεται για τους μώλωπες του γιου της. Ή μήπως όχι;
19.«Θα έδινα και την ψυχή μου για ένα ποτήρι μπύρα». Και μαντέψτε…
20.Όταν η γυναίκα σου σε κατηγορεί για κάτι που δεν έκανες, ο καλύτερος τρόπους αντίδρασης είναι να μιλήσεις για την αδικία στον μπάρμαν που προσφέρει αλκοόλ και παρηγοριά. Μόνο που ο μπάρμαν δεν υπάρχει. Και το μπαρ παραμένει κλειστό όλη τη διάρκεια του χειμώνα. Λεπτομέρειες που το ξενοδοχείο «Overlook» μοιάζει να ξεπερνά με ευκολία.
21.Φοβού το δωμάτιο 237…
22….και όλα τα μυστικά του.
23.Μερικές φορές τα στοιχεία είναι μπροστά μας, αρκεί να ξέρουμε τον τρόπο να τα αναγνώσουμε.
24.-«Εσύ δεν ήσουν επιστάτης εδώ παλιά;»-«Όχι, κύριε. Εσείς είστε ο επιστάτης. Εσείς ήσαστε *πάντα *ο επιστάτης. Το ξέρω γιατί κι εγώ ήμουν πάντα εδώ»
25.«Ο Ντάνι δεν είναι εδώ, κυρία Τόρανς»
26.Λόγια μεγάλων συγγραφέων, λόγια κατευθείαν από τα κεντρικά της παράνοιας.
27.«Ας μιλήσουμε για τον Ντάνι και τι πρέπει να κάνουμε για την περίπτωσή του.»
28.Το χαμόγελο του Τζακ Νίκολσον, το πιο φονικό όπλο στην ιστορία του σινεμά.
29.«Γλυκιά μου, γύρισα σπίτι»
30.Μία κραυγή αγωνίας, ένα τσεκούρι που σπάει κάθε ασφάλεια, μία πιθανότητα διαφυγής που εξανεμίζεται δευτερόλεπτο το δευτερόλεπτο. Αλήθεια, υπάρχουν πιο κομβικές στιγμές στην ιστορία του τρόμου από αυτή την σκηνή της «Λάμψης»;
31.«Heeeeere’s Johnny!»
32.Μετάβαση στην σκοτεινή πλευρά: ολοκληρώθηκε.
33.Η πιο what-the-fuck στιγμή σε όλη την διάρκεια της «Λάμψης». Μέσα στην τρέλα της επιβίωσης, ανάμεσα σε αυτό που ορίζουμε ως πραγματικότητα και σε αυτό που το ξενοδοχείο δέχεται να υπάρξει ως πραγματικότητα, ένας άγνωστος ντυμένος αρκούδος και ένας άγνωστος τζέντλεμαν δίνουν το τελειωτικό χτύπημα σε αυτό που ονομάζουμε «αλήθεια».
34.Δεν είναι πραγματικό πάρτι αν δεν έχει ποτό, κέφι κι αίμα.
35.Τα φαντάσματα του παρελθόντος δε σημαίνουν πάντα Χριστούγεννα.
36.Η εκδίκηση είναι ένα πιάτο που τρώγεται… παγωμένο.
37.Το παρόν γίνεται ιστορία, η ιστορία γίνεται το μέλλον και το ξενοδοχείο «Overlook» αποδεικνύεται ο μοναδικός νικητής μιας αφήγησης που από την αρχή ήταν καταδικασμένη να κλείσει με (κάποιου είδους) γιορτή. Σε ένα άλλο μέρος, σε ένα άλλο χρόνο, κάπου στη διήγηση των διαχρονικών κινηματογραφικών αριστουργημάτων.
Περισσότερη «Λάμψη»
- Η «Λάμψη» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ όπως δεν την έχετε ξαναδεί!
- Οταν η 17χρονη κόρη του Στάνλεϊ Κιούμπρικ είχε το ελεύθερο να κινηματογραφεί τα γυρίσματα της «Λάμψης»
- (Και) ο Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ πιστεύει πως η «Λάμψη» του Στάνλεϊ Κιούμπρικ δεν είναι μια σπουδαία ταινία
- Instakubrick: Αν ο Στάνλεϊ Κιούμπρικ είχε instagram
Tags: The Shining, Η Λάμψη
