Στην πέμπτη της διαδρομή η «Χαμένη Λεωφόρος του Ελληνικού Σινεμά», το πρόγραμμα της ΕΣΠΕΚ που έφερε το κοινό πίσω στις αίθουσες για να ανακαλύψει ένα ανεξερεύνητο ελληνικό σινεμά, κάνει στάση στην Αθήνα, την ασπρόμαυρη, τη μανιασμένη, τη βίαιη... αυτή που αποκαλύπτει το πραγματικό της πρόσωπο μέσα από τρεις ταινίες: το «Πρόσωπο με Πρόσωπο» του Ροβήρου Μανθούλη, το «Αλλο Γράμμα» του Λάμπρου Λιαρόπουλου, το «Ιωάννης ο Βίαιος» της Τώνιας Μαρκετάκη.
Τρεις ταινίες με τον γενικό τίτλο «Αθήνα, σ’ αγαπάω να της λες» (από το στίχο του The Boy στο τραγούδι «Σ' Αγαπάω να της Λες») στις οποίες η Αθήνα είναι ένα κορίτσι, είναι τρομαγμένα πρόσωπα, είναι αλλήθωρη... όπως γράφει ο Φοίβος Δεληβοριάς στο παρακάτω κείμενο.
Στο «Πρόσωπο με πρόσωπο» η Αθήνα είναι ένα κορίτσι που οι εργολάβοι θα φτιάξουν μιαν ολόκληρη χούντα για να το κλείσουν για πάντα σ’ένα ασπρόμαυρο ρετιρέ και να το γλιτώσουν απ’τα ελεύθερα, φοβισμένα χάδια μας.
Στον «Ιωάννη τον Βίαιο» η Αθήνα είναι τρομαγμένα πρόσωπα, κυκλοφορία που δεν επιτρέπεται γιατί ένας τρελός είναι στους δρόμους. Κι αυτός ο τρελός μπορεί και να την έχει σκοτώσει. Στο δωματιάκι του απαγγέλλει το «Mein Kampf». Και η φωνή του είναι ολόϊδια -θα το ακούσετε- με του Μιχαλολιάκου.
Στο «Άλλο Γράμμα» η Αθήνα είναι αλλήθωρη, είναι άντρας και γυναίκα, είναι κάποιος που φεύγει και κάποιος που ξεμένει, είναι ένας τύπος με μια κάμερα που κουνιέται και σκοντάφτει και είναι τοπία και κτίσματα που προσπαθούν να μείνουν ακίνητα ενώ η Αποστασία γίνεται Μεταπολίτευση, το ’65 πάει στο ‘77.
Πολύ σωστά οι ταινίες γίνονται ανθοδέσμη με κορδέλα το στίχο του The Boy. Είναι προσφορά στην πιο πληγωμένη Αθήνα που βιώθηκε ποτέ. Στη δική μας. Από την πιο πληγωμένη Αθήνα που κινηματογραφήθηκε ποτέ. Την Αθήνα του Μανθούλη, της Μαρκετάκη και του Λιαρόπουλου. Των πρώτων παιδιών που είδαν την κάμερα σαν ένα κομμάτι χαρτί. Και έσταξαν πάνω του αυτή τη σταγόνα.
Φοίβος Δεληβοριάς
Τη Δευτέρα 20 Μαρτίου, η Χαμένη Λεωφόρος του Ελληνικού Σινεμά φιλοξενεί τις ταινίες Πρόσωπο με Πρόσωπο του Ροβήρου Μανθούλη, Το Αλλο Γράμμα του Λάμπρου Λιαρόπουλου και Ιωάννης ο Βίαιος της Τώνιας Μαρκετάκη, ενώ λίγες νύχτες μετά, την Παρασκευή 24 Μαρτίου, την ταινία Μανία του Γιώργου Πανουσόπουλου, σε μεταμεσονύχτια προβολή. Τις τρεις πρώτες θα συστήσουν στο κοινό η Δώρα Μασκλαβάνου και ο Γιάννης Σακαρίδης και την τέταρτη ο Ζαχαρίας Μαυροειδής. Μετά το τέλος της προβολής της Παρασκευής 24 Μαρτίου θα ακολουθήσει πάρτι με Dj Set των Felizol και Νίκου Πάστρα.
Πρόσωπο με πρόσωπο του Ροβήρου Μανθούλη | Δευτέρα 20 Μαρτίου στις 18.00
Ενας νεαρός καθηγητής Αγγλικών κάνει ιδιαίτερα στην κόρη μιας οικογένειας εύρωστων Αθηναίων. Η πρόσκαιρη σχέση του με την κοπέλα, αλλά και όλη την οικογένεια θα τον βυθίσει μέσα στις παραξενιές της μεγαλοαστικής τάξης. Η συντριβή των ονείρων της νιότης, ο συμβιβασμός, η υποκρισία του περιβάλλοντος, το αδιέξοδο μιας γενιάς γίνονται το υλικό για να αποδοθεί με προσωπική και μοντέρνα κινηματογραφική γραφή το ταραγμένο πολιτικό κλίμα της Αθήνας του 1966.
«Το "Πρόσωπο με Πρόσωπο" αξίζει να αναλυθεί και να μελετηθεί τόσο για τις ιδιαίτερες συνθήκες της παραγωγής της, όσο και για το περιεχόμενο και το ύφος της. Ενα περίεργο μείγμα Αντονιόνι, για το εικαστικό στυλιζάρισμα, και Γκοντάρ, για το κομμάτιασμα της αφήγησης, μας κρατάει συνεχώς σε απόσταση από τα γεγονότα. Ενα φιλμ έξυπνο και οξύτατο.» Λουί Μαρκορέλ, Le Monde
Πρόσωπο με πρόσωπο του Ροβήρου Μανθούλη | 1966 Παραγωγή: Alter Ego Productions, Ροβήρος Μανθούλης | Σενάριο: Ροβήρος Μανθούλης | Συνεργασία στους διαλόγους: Κώστας Μουρσελάς | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Σταμάτης Τρύπος | Μουσική: Νίκος Μαμαγκάκης | Παίζουν οι: Κώστας Μεσσάρης, Ελένη Σταυροπούλου, Θεανώ Ιωαννίδου, Λάμπρος Κοτσίρης, Αλέξης Γεωργίου κ.α. | Βραβεία - Διακρίσεις: Βραβείο Σκηνοθεσίας Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1966, Ειδικό Βραβείο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Λοκάρνο 1967, Επίσημη Συμμετοχή Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Μόσχας & Φεστιβάλ Κινηματογράφου Λωζάνης, Υέρ, Πέζαρο, Ουτρέχτης
Το Αλλο Γράμμα του Λάμπρου Λιαρόπουλου | Δευτέρα 20 Μαρτίου στις 19.45
Η ταινία είναι μια αυτοβιογραφική καταγραφή και σχόλιο πάνω στην κρίσιμη δεκαετία 1965-1975, για τον χρόνο που έρχεται και φεύγει, για τον κόσμο γύρω μας που αλλάζει, για την Αθήνα και την Ελλάδα. Ενσωματώνοντας μέσα στο «Άλλο γράμμα» τις δύο μικρού μήκους ταινίες «Γράμμα από το Σαρλερουά» (1965) και «Αθήνα, πόλη χαμόγελο» (1967), ο σκηνοθέτης μιλά για τη σχέση του με μια χώρα που μέσα από πολιτικές διεργασίες και αγώνες προσπαθεί όπως και η κάμερα να προσαρμοστεί στη νέα δεκαετία.
«Η ταινία δεν έχει υπόθεση, ούτε ηθοποιούς. Πρωταγωνιστής είναι ο χρόνος που έρχεται και φεύγει και ο κόσμος γύρω μας που αλλάζει. Η κινηματογραφική μηχανή γράφει εικόνες απ’ την καθημερινή ζωή και αποτυπώνει πάνω στο φιλμ τη σημασία τους. Αυτές οι εικόνες δεμένες η μια με την άλλη θα γίνουν το άλλο γράμμα. Που θέλουμε να μιλάει για τη σχέση μας με τη ζωή και την Ελλάδα.» Λάμπρος Λιαρόπουλος
Το Αλλο Γράμμα του Λάμπρου Λιαρόπουλου | 1976 | Παραγωγή: Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Λάμπρος Λιαρόπουλος | Σενάριο: Λάμπρος Λιαρόπουλος | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Χρήστος Μάγκος, Σταύρος Χασάπης | Αφηγητής: Κώστας Καστανάς | Μουσική: Μἀνος Λοΐζος Βραβεία|Διακρίσεις: Βραβείο Β’ Καλύτερης Ταινίας & Φωτογραφίας Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1976
Ιωάννης ο Βίαιος της Τώνιας Μαρκετάκη | Δευτέρα 20 Μαρτίου στις 21.15
Αθήνα, μεσάνυχτα. Μια όμορφη κοπέλα μαχαιρώνεται θανάσιμα από έναν άγνωστο που εξαφανίζεται τρέχοντας στο σκοτάδι. Η ανακριτική διαδικασία οδηγεί σε συνεχή flash back μέχρι να αποκαλυφθεί...η αλήθεια. Κάποια αλήθεια. Παράλληλα ο νεαρός, Ιωάννης Ζάχος, χωρίς ψυχική και σεξουαλική ισορροπία, φαντάζεται συχνά τον εαυτό του να σκοτώνει όμορφες γυναίκες. Είναι άραγε ο δολοφόνος; Ή όταν ομολογεί απλά διευκολύνει την αστυνομία που έχει κατηγορηθεί για αναποτελεσματικότητα;
«Θεωρώ τον "Ιωάννη τον Βίαιο", χωρίς την παραμικρή επιφύλαξη, ως την ειλικρινέστερη, ωριμότερη και σημαντικότερη ελληνική ταινία που έχω τύχει να δω. Οσο κι αν κάτι τέτοιο μπορεί να ηχεί σαν μεγάλη και παραφουσκωμένη κουβέντα, επιμένω μ᾽ όλη μου την πίστη σ᾽ αυτή την αξιολόγηση. Πρόκειται για μια μοναδική ταινία, που θέτει υπό αμφισβήτηση βασικές παραδοσιακές συνταγές κι «αξίες» ετοιμόρροπες, χωρίς όμως να υποτιμήσει ούτε στιγμή το θεατή της, κάνοντας νεωτερίζοντα κηρύγματα ή υποστηρίζοντας συνταγές ανακατατάξεων.» Σπύρος Παγιατάκης, Τα Νέα, 16 Απριλίου 1974
Ιωάννης ο Βίαιος της Τώνιας Μαρκετάκη | 1973 | Παραγωγή: Τώνια Μαρκετάκη | Σενάριο: Τώνια Μαρκετάκη | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιώργος Αρβανίτης, Γιώργος Πανουσόπουλος | Παίζουν οι: Μανώλης Λογιάδης, Μίκα Φλώρα, Βαγγέλης Καζάν, Νίκος Γκλαβάς, Μηνάς Χατζησάββας, Νικήτας Τσακίρογλου, Λήδα Πρωτοψάλτη, Ανδρέας Τσάκωνας, Κώστας Σφήκας κ.α. | Βραβεία - Διακρίσεις: Βραβείο Σκηνοθεσίας, Σεναρίου, Α’ Ανδρικού Ρόλου & Τιμητική Διάκριση Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1973, Συμμετοχή στο Forum του φεστιβάλ Βερολίνου 1974
Μανία του Γιώργου Πανουσόπουλου | Παρασκευή 24 Μαρτίου στις 00.30
Μια προγραμματίστρια ηλεκτρονικών υπολογιστών αντιμετωπίζει μια περίοδο άγχους και κρίσεων, τόσο στην απαιτητική δουλειά της, όσο και στη σχέση με τον σύζυγό της. Μια βόλτα στον Εθνικό Κήπο και η γνωριμία της με έναν κηπουρό, που έχει κάτι από τον μυθολογικό Πάνα, θα ανασύρει μέσα της ένα αρχέγονο πάθος.
«Μέχρι τώρα είχαμε ηθοποιούς, τεχνικούς, σκηνοθέτες. Χάρη στον Γιώργο Πανουσόπουλο και τη Μανία διαθέτουμε τον πρώτο κινηματογραφιστή, δηλαδή κάποιον που αντιλαμβάνεται την ταινία του σαν προέκταση του σώματός του, του βλέμματός του, της άμεσης σχέσης του με τα πράγματα.» Χρήστος Βακαλόπουλος, Αντί, τχ. 306, 1985
Μανία του Γιώργου Πανουσόπουλου | 1985 | Παραγωγή: Σπέντζος Φιλμ, Συνεργασία Ε.Π.Ε., Πανουσόπουλος Γ. Ε.Π.Ε., Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου | Σενάριο: Γιώργος Πανουσόπουλος | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Γιώργος Πανουσόπουλος | Μουσική: Νίκος Ξυδάκης | Παίζουν οι: Αλεξάνδρα Βάντσι, Άρης Ρέτσος, Αντώνης Θεοδωρακόπουλος, Σταύρος Ξενίδης, Γιώργος Καλατζής κ.α. | Βραβεία - Διακρίσεις: Β΄Ανδρικού Ρόλου στον Άρη Ρέτσο & Ηχοληψίας Κρατικά Βραβεία Ποιότητας ΥΠΠΟ Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1986, Φεστιβάλ Βερολίνου 1986
Διαβάστε αναλυτικά: Οι εμπνευστές της «Χαμένης Λεωφόρου του Ελληνικού Σινεμά» αποκαλύπτουν τις προθέσεις τους
