Ο Θάνος Αναστόπουλος έκανε την τέταρτη ταινία του, μετά τα «Ατλας-Ολο το Βάρος του Κόσμου», «Διόρθωση» και «Η Κόρη», αλλά το πρώτο του ντοκιμαντέρ. Ο Ντάβιντε Ντελ Ντέγκαν, Ιταλός από την Τεργέστη, έκανε την πρώτη μεγάλου μήκους ταινία του. Οι δυο τους παρουσίασαν την «Τελευταία Παραλία», Ιταλο-Ελληνο-Γαλλική συμπαραγωγή, στην ειδική προβολή του στο Επίσημο Πρόγραμμα του Φεστιβάλ Καννών, με χαρά και καμάρι. Λίγο νωρίτερα, μίλησαν στο Flix για όσα τους είπε η παράξενη παραλία Πεντοτσίν και οι συναρπαστικοί κάτοικοί της.
Η «Τελευταία Παραλία» (δείτε εδώ το τρέιλερ της ταινίας) καταγράφει το «αξιοπερίεργο» της μοναδικής παραλίας στην Ευρώπη («μήπως και στον κόσμο;», όπως αναρωτιούνται οι θαμώνες της), όπου ένας τοίχος χωρίζει τους άντρες από τις γυναίκες, σε μια παράδοση που κρατάει χρόνια, από την εποχή της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας.
Διαβάστε τη γνώμη του Flix για την «Τελευταία Παραλία» εδώ
Θάνος Αναστόπουλος Η ιδέα της ταινίας ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια. Εγώ είχα τελειώσει την «Κόρη» που ήταν πολύ θυμωμένη ταινία και ο θυμός δε σε οδηγεί πουθενά, οπότε είχα την ανάγκη να ξανακερδίσω κάτι, σκεφτόμουν να κάνω κάτι μικρό, απλώς για να μένω σε φόρμα. Ο γιος μου πήγαινε σ’ αυτήν την παραλία γιατί είναι 20 λεπτά από το κέντρο της πόλης με τα πόδια, την πρώτη φορά που την είδα εντυπωσιάστηκα από την ύπαρξη του τοίχου. Ρώτησα αν κάποιος είχε κάνει ταινία γι’ αυτήν και μου είπαν ότι είχαν γίνει άπειρα ρεπορτάζ, αλλά όχι ταινία για τα 130 χρόνια της ζωής της. Δε μου έκανε εντύπωση, είναι σαν ένας Ελληνας να κάνει ταινία για το Πέραμα, ή την Πλάκα, ή το σουβλάκι, πράγματα που παίρνουμε ως δεδομένα, γι’ αυτό οι Ιταλοί το θεωρούσαν στερεοτυπικό. Ενώ εμένα μου φάνηκε εξαιρετική ιδέα και βολική. Αρχίσαμε να ψάχνουμε για χρηματοδότηση και πάνω στην ώρα άκουσα από έναν κοινό μας φίλο ότι ο Ντάβιντε ετοιμαζόταν να κάνει ταινία για το ίδιο θέμα, τον ίδιο καιρό. Και λέω, μετά από 130 χρόνια που κανείς δεν έκανε τίποτα, δυο άνθρωποι κάνουν ταινία για την παραλία Πεντοτσίν ταυτόχρονα! Γνωριστήκαμε κι αποφασίσαμε αμέσως να συνεργαστούμε. Ηταν το πεπρωμένο.
Ντάβιντε Ντελ Ντέγκαν Εγώ εντυπωσιάστηκα με ό,τι έγινε και το θεώρησα και τιμή μου γιατί ο Θάνος έχει κάνει ήδη τόσες ταινίες, εμένα είναι η πρώτη μεγάλου μήκους μου. Από την πρώτη στιγμή, όπως λέμε στα ιταλικά, η συνάντησή μας ήταν bello e sincero - όμορφη και ειλικρινής.
Η Τελευταία Παραλία μιλά
Θ.Α. Ηταν τέλειο που δουλέψαμε μαζί με τον Ντάβιντε, γιατί εγώ σκεφτόμουν το πώς μεγάλωσα στις παραλίες στο Καλαμάκι, στο Φάληρο, όπου ο πατέρας μου πήγαινε για μπάνιο, ήταν και χειμερινός κολυμβητής, κι ο Ντάβιντε πήγαινε παιδί σ’ αυτήν εδώ την παραλία, οπότε είχαμε την από μέσα και την απ’ έξω οπτική. Πήγαμε πρώτη φορά χειμώνα, για να μιλήσουμε με την «αντρική πλευρά». Βρήκαμε απ’ την αρχή τον Βινίτσιο που πηγαίνει εκεί, κάθε μέρα, τα τελευταία 43 χρόνια. Γνωρίσαμε την αντροπαρέα, όλα μια χαρά. Πήγαμε και στην πλευρά των γυναικών, συστηθήκαμε, τους είπαμε τι θέλαμε να κάνουμε – δεν ήταν εξίσου εύκολο, ας πούμε ότι μας πήρε 4 μήνες ν’ αρχίσουμε να γυρίζουμε στη γυναικεία πλευρά!
Ντ ντελ Ντ Θυμάμαι την πρώτη μέρα τη Μέρι, φτάσαμε, της λέμε θέλουμε να κάνουμε ένα ντοκιμαντέρ, μας λέει, α, φανταστικά, πάρτε μου συνέντευξη! Της λέμε δε θα είναι συνέντευξη, απλώς έτσι να τα πούμε λιγάκι. Μείναμε, τα είπαμε, μετά μας λέει, ωραία, τελειώσαμε τώρα, έτσι; Α όχι, της λέμε, ακόμα δεν αρχίσαμε! Θα μείνουμε εδώ ένα χρόνο! Ομως δεν κάναμε καθόλου συνεντεύξεις, δεν παρεμβληθήκαμε σε τίποτα, δε σκηνοθετήσαμε τίποτα, μόνο παρατηρούσαμε και καταγράφαμε. Και περιμέναμε. Κι αν περιμένεις, συμβαίνουν πράγματα.
Ντ ντελ Ντ Η ιστορία και η γεωγραφία της Τεργέστης είναι σημαντικά: μια πόλη που ήταν σύνορο, αλλά και δεν ήταν, που για 9 χρόνια ήταν απόλυτα αυτόνομη και δεν ανήκε πουθενά, όλα αυτά φαίνονται σ’ αυτήν την παραλία. Δεν είναι μόνο ο τοίχος, είναι οι άπειρες αλυσίδες που ορίζουν τι είναι ποιανού, είναι γεμάτη σύμβολα. Ολα βρίσκονταν εκεί και θέλαμε να τα δείξουμε, αλλά χωρίς να τα κρίνουμε και χωρίς να εκφράζουμε άποψη.
Θ.Α. Για μένα, ως ξένο, υπάρχουν δυο σημαντικές στιγμές: το υπέρλαμπρο παρελθόν της Τεργέστης, στην εποχή της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, όταν χτίστηκε και ο τοίχος, και γι’ αυτό μένει εκεί, είναι λίγο σαν τον Παρθενώνα. Και μεταξύ του 1945, όταν απελευθερώθηκε η Τεργέστη από τον Γιουγκοσλαβικό στρατό, ως το 1954, οι σύμμαχοι δεν είχαν ορίσει σε ποιον θ’ ανήκε η πόλη, ήταν ελεύθερος τόπος. Οι άνθρωποι που βλέπουμε στην ταινία, έζησαν τα παιδικά τους χρόνια σ’ αυτήν την εποχή της αυτονομίας. Είναι πολύ ενδιαφέρουσα αυτή η αντίθεση του μεγαλείου και του τίποτα. Και κάτι άλλο που μου θύμισε τον Παρθενώνα: αφού ζήσεις λίγο εκεί στην παραλία, συνειδητοποιείς ότι οι άνθρωποί της δε μιλούν ποτέ για τον τοίχο. Γι’ αυτούς δεν υπάρχει. Βέβαια, σου φέρνει στο μυαλό τα όρια, τα σύνορα, τη διχοτόμηση. Αλλά απλώς υπάρχει εκεί για να το υπονοεί: αν το είχαμε τονίσει με οποιονδήποτε τρόπο, θα είχαμε γίνει διδακτικοί. Η ύπαρξή του αρκεί. Οι άνθρωποι υπερβαίνουν το στερεότυπο.
Θ.Α. Για μένα είναι μια ταινία από και για την Τεργέστη, περισσότερο απ’ ό,τι ιταλική, ελληνική ή γαλλική. Πολλές φορές αν κάνεις μια μικρή και «τοπική» ταινία, μπορεί να γίνει παγκόσμια, αγγίζει κι άλλους λαούς για άλλους λόγους. Για μένα είναι μια μεσογειακή ταινία, μέσα στον πολιτισμό της θάλασσας που μοιράζονται οι μεσογειακές χώρες. Η Μεσόγειος είναι, άλλωστε, μια περιοχή μεταναστεύσεων και η Τεργέστη είναι μια πολυ-πολιτισμική πόλη ήδη από το παρελθόν της. Για μένα είναι, επίσης, πολύ ελληνική ταινία, αλλά με την αρχαία ελληνική θεώρηση του τι σημαίνει να είσαι Ελληνας, να είσαι ανοιχτός στον κόσμο, να είσαι ανοιχτός να δεχτείς και να δώσεις και ν’ αναμείξεις.
Θ.Α. Το ότι βρισκόμαστε τώρα εδώ υπερβαίνει κατά πολύ τις προσδοκίες μας. Απ΄όταν ξεκινήσαμε την ταινία είχαμε ένα αστείο μεταξύ μας, λέγαμε ότι μ’ αυτήν την ταινία θα πάρουμε το Pacca d’ Oro, το «Χρυσό Χτύπημα στην Πλάτη», κατά τον Χρυσό Φοίνικα. Οπότε αστειευόμαστε εδώ και δυο χρόνια και τώρα βρισκόμαστε εδώ, πολύ παράξενο! Εχουμε την αίσθηση ότι η ταινία δεν είναι δική μας, ότι η παραλία μάς διάλεξε για να μιλήσει. Χαμηλώσαμε τον εγωισμό μας, ως σκηνοθέτες κι αφήσαμε τους ανθρώπους και τις ιστορίες τους να βγουν προς τα έξω.
