Το σινεμά ασχολήθηκε από πολύ νωρίς με το AIDS. Σχεδόν ακόμη από τότε που κανείς δεν ήξερε τις τραγικές διαστάσεις του και πως σχεδόν τέσσερις δεκαετίες μετά την εμφάνισή του χρειάζεται ακόμη να κινητοποιείται ένας ολόκληρος μηχανισμός για να μπορέσει ο πλανήτης να πειστεί πως περισσότερο από ένα πρόβλημα, ο ιός είναι κάτι που μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη σωστή πρόληψη και ενημέρωση.
Δεκάδες ταινίες, άλλα τόσα ντοκιμαντέρ, τηλεταινίες και μίνι σειρές ασχολήθηκαν με το AIDS μέσα σε αυτές τις δεκαετίες, προσφέροντας στην «ορατότητα», αλλά όχι πάντα και σε μια ειλικρινή εικόνα του ιού. Μια εικόνα που περισσότερο από τον τρόμο οφείλει να αντανακλά την αλήθεια. Ο,τι ακολουθεί είναι μια μικρή λίστα από πέντε ταινίες που το κατάφεραν - και όχι ανάμεσά τους δεν βρίσκεται το «Φιλαδέλφεια» του Τζόναθαν Ντέμι...
Διαβάστε ακόμη: 20 ταινίες που έκαναν το σινεμά να αισθάνεται...περήφανο!
Αγριες Νύχτες (Les Nuits Fauves) του Σιρίλ Κολάρ, 1992
«Απαλλάξου από τις ψευδαισθήσεις. Μάθε από την αρρώστια σου», συμβουλεύει κάποια στιγμή τον Ζαν η φίλη του, Νόρια, βλέποντας τον να συνεχίζει να καταναλώνει το σεξ σαν να ήταν αυτή η τελευταία του επιθυμία πριν πεθάνει. Ο Ζαν, όμως, δεν θέλει να πεθάνει, δεν θέλει να μάθει από την αρρώστια του, θέλει απλά να συνεχίζει να ζει. Με το ίδιο πάθος που ερωτεύεται μια 17χρονη κοπέλα ή ένα νεαρό παίχτη του ράγκμπι, με το ίδιο πάθος που ζει στην κόψη του ξυραφιού προσπαθώντας να παρατείνει την εφηβεία του, ένας επαναστάτης με αιτία σε έναν κόσμο που του αφαιρεί μέρες και του προσθέτει ενοχές. Στο πιο άγριο προσωπικό ημερολόγιο που κινηματογράφηθηκε ποτέ για το AIDS, ο Σιρίλ Κολάρ διασκευάζει το ομώνυμο μυθιστόρημα του, σκηνοθετεί, πρωταγωνιστεί και τραγουδάει ένα rock 'n' roll οργισμένο ποίημα για όλα όσα σήμαινε, σημαίνει και θα σημαίνει να βρίσκεσαι αντιμέτωπος με τον ιό. Αφήνοντας πίσω του (ο Κολάρ πέθανε τρεις μέρες πριν οι «Αγριες Νύχτες» πάρουν το Σεζάρ καλύτερης ταινίας) κάτι περισσότερο από ένα φλεγόμενο κινηματογραφικό οδοιπορικό αυτογνωσίας. Κάτι που θα μπορούσε να περιγράψει κανείς μόνο με το τι σημαίνει να ζεις, να αγαπάς και να καίγεσαι επειδή απλά δεν υπάρχει άλλη επιλογή αν θέλεις να μείνεις ζωντανός.
Parting Glances του Μπιλ Σέργουντ, 1986
Μια από τις πρώτες αμερικάνικες ταινίες που αντιμετώπισαν τον ιό του AIDS ως μια φυσιολογική συνθήκη σε μια δεκαετία που είχε έτσι κι αλλιώς να αναμετρηθεί με τα συμπτώματα μιας γενικότερης παρακμής - και δεν εννοεί κανείς μόνο την επιστροφή στο συντηρητισμό που επέβαλε ο Ρόναλντ Ρέιγκαν αποχαιρετώντας για πάντα τα «ελεύθερα» 70s. Δραματικά αναπάντεχο και κωμικά τρυφερό, το 24ωρο μιας παρέας στο Μανχάταν γίνεται στα χέρια του Σέργουντ (ο οποίος θα πέθαινε το 1990 από AIDS δίνοντας τέλος σε μια πολλά υποσχόμενη καριέρα), μια ωδή στη σημασία της «οικογένειας» ως μοναδική λύση στην απομόνωση του ιού και ένας αφοπλιστικά ειλικρινής χάρτης μιας κοινότητας που ανακάλυψε από πολύ νωρίς πως η μόνη θεραπεία σε κάθε επιδημία (είτε αυτή είναι το AIDS, είτε η περιθωριοποίηση, είτε η μοναξιά) είναι να βρίσκεσαι μαζί με αυτούς που αγάπάς. Η από κάθε άποψη θαρραλέα ερμηνεία του Στιβ Μπουσέμι στο ρόλο ενός οροθετικού θα αρκούσε, ωστόσο, από μόνη της ως μια ιστορική στιγμή του αμερικανικού ανεξάρτητου κινηματογράφου, πρότυπο για το πώς μπορείς να υποδυθείς έναν άνθρωπο που ζει με τον τρόμο του θανάτου, γνωρίζοντας εκ των προτέρων πως το μόνο σου όπλο είναι να συνεχίσεις να ζεις.
Ολα για τη Μητέρα Μου (Τοdo Sombre Mi Madre) του Πέδρο Αλμοδόβαρ, 1999
Το «Ολα για τη Μητέρα Μου» δεν είναι μια ταινία για το AIDS. Ο ιός εμφανίζεται μόνο σαν ακόμη ένας κρίκος σε μια μοιραία διαδοχή, ένα βάρος που κληρονομείται από γενιά σε γενιά, σημάδι όχι μιας κοσμικής τιμωρίας αλλά περισσότερο της ανθρώπινης αδυναμίας. Από έναν πατέρα που δεν βρέθηκε ποτέ κοντά στον γιο του. Και ένα παιδί που μεγαλώνει, αντικαθιστώντας ένα άλλο που έφυγε... νωρίς. Κι, όμως, ο Πέδρο Αλμοδόβαρ καταφέρνει να μιλήσει για το AIDS πιο ειλικρινά από πολλές ταινίες που έκαναν τον ιό κεντρικό τους θέμα. H Λόλα (που τον έλεγαν Εστέμπαν) θα πεθάνει - αφού πρώτα έχει υπάρξει ένας από τους πιο σπαρακτικούς πατέρας/μητέρα της κινηματογραφικής ιστορίας, αλλά η ζωή που αφήνει πίσω του θα είναι «καθαρή». Από ένα θαύμα, όπως λέει η ταινία. Ή απλά γιατί η ζωή είναι πιο δυνατή από το θάνατο - και όχι μόνο στο σινεμά.
Kids του Λάρι Κλαρκ, 1995
Σκληρό όσο και η ανάγκη που το γέννησε, το «Kids» του Λάρι Κλαρκ δεν θέλησε να κρυφτεί πίσω από το δάχτυλο του (όπως για χρόνια αντιλαμβάνονται την ελλιπή ενημέρωση για το AIDS οι σύγχρονες δυτικές κοινωνίες), αλλά να πει την αλήθεια. Και την είπε κάνοντας τη σινεμά. Στο μελαγχολικό πρόσωπο της Κλόε Σεβινί όταν μαθαίνει πως είναι οροθετική ενώ «έχει κάνει σεξ μόνο δύο φορές με τον Τέλι», στο πάρτι του φινάλε όπου η generation X μεταδίδει τον ιο με ρυθμούς αυξημένης επικινδυνότητας, στον γυμνό Κάσπερ που πριν τους τίτλους τέλους αναφωνεί: «Χριστέ μου, τι συνέβη;». Σε όλα αυτά που άφησαν μια ολόκληρη γενιά γυμνή απέναντι σε μια απάνθρωπη εφηβεία, χάνοντας πρόωρα την όποια αθωότητα της. Σχεδόν είκοσι χρόνια μετά από τη γέννηση του, το «Kids» παραμένει - αντίθετα με την κοινή αντίληψη πως πρόκειται για μια απαισιόδοξη ταινία - ένα γλαφυρό (πες το και graphic) δείγμα αφύπνισης. Και αυτό δεν μπορεί παρά να είναι αισιόδοξο.
Longtime Companion του Νόρμαν Ρενέ, 1990
H πρώτη «mainstream» ταινία για το AIDS θα έβρισκε ένα ζευγάρι στη ζωή (τον σεναριογράφο Γκρεκ Λούκας και τον σκηνοθέτη Νόρμαν Ρενέ, o οποίος θα πέθαινε λίγα χρόνια αργότερα από τον ιό) να χαρτογραφούν τα πρώτα χρόνια του «γκέι καρκίνου» μέσα από μικρές ιστορίες και κέντρο τους «Longtime Companions», όρος που έδωσε πρώτη φορά η New York Times περιγράφοντας όσους μένουν πίσω μετά το θάνατο του αγαπημένου τους. Μελοδραματικό αλλά αφοπλιστικό, συγκινητικό αλλά σκληρό, ειλικρινές με έναν τρόπο που δεν μπορεί παρά να σου φέρει δάκρυα στα μάτια, το «Longtime Companiοn» είναι ακριβώς η μη σπουδαία ταινία με ένα σπουδαίο φινάλε: αυτό που βρίσκει τους «ζωντανούς» σε μια παραλία να οραματίζονται όλους τους φίλους/εραστές να έρχονται ξανά στη ζωή και έναν κόσμο χωρίς AIDS. Οσο φορσέ και να μοιάζει, θα παραμένει πάντα μια ευχή που όλοι θα θέλαμε να βγει αληθινή.
Δείτε εδώ ολόκληρo το «Longtime Companion»:
Διαβάστε ακόμη:
