Σάββατο απόγευμα, στην οδό Παγκάλου, έναν από τους κεντρικούς κάθετους δρόμους στην παραλία της Ελευσίνας, η Αγγελική Παπούλια περπατά αψηφώντας τις όλο και δυνατότερες ψιχάλες που μουσκεύουν το κίτρινό της φόρεμα. Είμαστε στο ύψος της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου, το πανηγύρι για τον πολιούχο της πόλης έχει στηθεί από το πρωί, όμως όλοι είναι προστατευμένοι τώρα, εδώ κι εκεί, κάτω από τις πρόχειρες τέντες των μικροπωλητών και μέσα στα γύρω καφέ. Όλοι, εκτός από την ηθοποιό που προχωρά γρήγορα προς την κάμερα του μικρού συνεργείου -ομπρέλες και νάιλον κι εδώ για να καλύπτουν μηχανήματα, χαρτιά, τεχνικούς. Ανάμεσά τους, ο Σύλλας Τζουμέρκας δίνει τις απαραίτητες οδηγίες.
Από το πλαϊνό δρομάκι ξεπροβάλλει τώρα μια άλλη κοπέλα, μούσκεμα κι αυτή, κοιτάζονται με την Αγγελική χωρίς να επιβραδύνουν το βήμα τους, και συνεχίζουν παρέα προς τον φακό. Δεν την ξέρουμε. Για την ακρίβεια, το μόνο που ξέρουμε πως πρόκειται για την ιστορία μιας γυναίκας που ξανασυναντιέται χρόνια μετά με τον γιο της, κάπου στην Ελευσίνα, μια επαφή που θα επιφέρει απροσδόκητες συνέπειες στη ζωή τους. Για τα υπόλοιπα, οι απαντήσεις θα δοθούν… απόψε Κυριακή, που το έτοιμο φιλμ θα προβληθεί στο Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Ελευσίνας. Εν θερμώ και επί τόπου, όπως ακριβώς γυρίστηκε: live cinema. Ή αλλιώς, ο, τι βρέξει ας κατεβάσει.
Photo credits: Γιάννης Κουσκούτης
Tούτη η λογική του real time, τού κυριολεκτικού, δίνει και τη γραμμή στον ελευσίνειο φιλμικό μαραθώνιο που έστησε το τρέχον τριήμερο ο Σύλλας Τζουμέρκας σε παραγωγή τού 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, με συνεπιμελητές την ακαδημαϊκό και cultural practitioner Μαρία Χατζηχριστοδούλου (aka Maria X) και τον κριτικό κινηματογράφου και programmer Λορέντζο Εσποζίτο, και τη συνεργασία του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και τού The Live Art Development Agency του Λονδίνου.
Απλό πλην παλλόμενο δείγμα: το post production της άγνωστης μικρού μήκους ταινίας που θα γνωστοποιηθεί σε λίγες ώρες διεξάγεται παράλληλα κι αυτό, εννοείται, -μοντάζ και μουσικές και μιξάζ και coloring και όλα- σε μία από τις τέσσερις αίθουσες που έχει διαθέσει το Ε.Κ.Ε.Δ.Α. για τον μαραθώνιο.
Τρέχει τώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές, όπως έτρεχε και χθες με τα ήδη έτοιμα πλάνα, την ίδια ώρα που η απογευματινή βροχή έλουζε την κλακέτα στη μέση του δρόμου. Ένα post, μάλιστα, διαρκώς ανοιχτό στο κοινό, υπό τη μορφή εργαστηρίου, με δωρεάν είσοδο, όπως άλλωστε ισχύει για όλες τις εκδηλώσεις του φεστιβάλ «Μυστήριο 84: Πανηγύρι».
Στις υπόλοιπες τρεις αίθουσες το πρόγραμμα μοιράζεται ανάμεσα σε προβολές και ομιλίες (συχνά και τα δύο μαζί) και διαδραστικές περφόρμανς. Στην αίθουσα 1, την κεντρική του μαραθωνίου προβολών, μεταξύ άλλων, επιβεβαιώσαμε εκ νέου το στίγμα του ευρωπαϊκού road movie με το «Πέρασμα του Χρόνου» του Βέντερς, εντρυφήσαμε στους συσχετισμούς που αποπειράται ο Ισπανός Πολ Πρεσιάντο ανάμεσα στην Βιρτζίνια Γουλφ και την σεξουαλική ταυτότητα με το ντοκιμαντέρ «Ορλάντο, η Πολιτική Μου Αυτοβιογραφία», εντυπωσιαστήκαμε με την τόλμη και τις real time τεχνικές -για 1968- των Σουηδών Στέφαν Γιαρλ και Γιαν Λίνκβιστ στο «Μας Λένε Αταίριαστους», θυμηθήκαμε τον πειραματιστή και δοκιμιογράφο της αριστερής όχθης Ζαν-Λικ Γκοντάρ με τον ωριαίο αντικαπιταλιστικό κόλαφο «Εδώ κι Αλλού» του 1975, αφεθήκαμε στον υπό καυτηριασμό πολιτικό λήθαργο της «Ειρηνοποίησης» του Αλμπέρ Σέρα -έστω κι αν ενίοτε μας έδινε την εντύπωση του λήθαργου για τον λήθαργο.
Εδώ, στην 1, πήραμε τις τζούρες μας κι από τον 6ωρο μαραθώνιο δημόσιου λόγου που έτρεξε το βράδυ της Παρασκευής πάνω στα θέματα του live cinema και της εργατικής τάξης: ανάμεσα σε άλλους, τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Κάρλοβι Βάρι Κάρελ Οχ να μιλά με συγκίνηση για τον εργάτη πατέρα του, τις δικές του δουλειές του ποδαριού πριν τις σπουδές και τον παραγνωρισμένο Ιταλό σκηνοθέτη Ελιο Πέτρι(( που τον μύησε στο σινεμά πολιτικής συνείδησης, τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης Ορέστη Ανδρεαδάκη να «μοντάρει» καίρια αποσπάσματα από κείμενα των Φουκό, Μαρξ, Ντίκινσον, Βέιλ, Μπέρτζερ, Ουίτμαν ή Ευαγγελιστή Ιωάννη σε ένα πλήρες πορτρέτο του προλεταριάτου, την Ιταλίδα ακαδημαϊκό media και αραβικών σπουδών Ντονατέλα Ντελά Ράτα να ανάγει την φτωχή, «βρώμικη», φθαρμένη, overpixelised κινηματογραφική εικόνα στην αλήθεια της εργατιάς μέσα από μια διάλεξη συγχρονισμένη με ένα δικό της πειραματικό φιλμ, τον εικαστικό και καθηγητή τεχνών computation Κρις Σάλτερ να αναλύει, επίσης μέσα από ένα ενδεικτικό της δουλειάς του βίντεο, τεχνικές που εφαρμόζει σε παραστατικά περιβάλλοντα.
Κύκλος προβολών γίνεται, όμως, και στη μικρότερη αίθουσα 3 του πάνω ορόφου. Πάντα στη λογική του live cinema κι εδώ οι επιλογές, αλλά ίσως ένα κλικ πιο αβάν γκαρντ και απαιτητικές -εξ ου και οι μαξιλάρες ξαπλώστρας στο πάτωμα, δίπλα στις καρέκλες, για τους εξαντλημένους από τους άλλους μαραθώνιους. Και από κει και το sold out του… μάρμαρου την (βραδινή) ώρα του κινηματογραφημένου μονολόγου της τρανς Ντρου Φαμ «Εξεγερμένες Καρδιές» (ο υπογράφων τον ψιλοπήρε στην καρέκλα, δυστυχώς).
Στην αίθουσα 2, τώρα, την μικρότερη, ο ύπνος είναι τεχνητός αλλά «εικονικοποιείται» τέλεια με την διαδραστική vr παράσταση «Good Night, Sleep Tight». Μια κοπέλα έρχεται, σε παίρνει από το χέρι ως μαμά, σε πάει σε ένα κρεβάτι, σού βγάζει τα παπούτσια και σού φοράει πιτζάμες, σού βάζει και την κάσκα του vr και μετά… γεια σας. Έρχεται μια εικονική μαμά και σε σκεπάζει και σε νανουρίζει και σε νανουρίζει (στα πορτογαλικά, νομίζω) ενώ η πρώτη μαμά, η κανονική, προσομοιώνει τα αγγίγματά της. Μετά σκοτάδι, μετά όνειρο όπου ίπτασαι και σκέψεις σε (αγγλικό) voiceover για τη ζωή που έζησες, ζεις και ελπίζεις να ζήσεις. 15-20 λεπτά διαρκεί η διάδραση, και οι ερμηνευτές της ξακουστής βρετανικής ομάδας ZU-UK, που βρίσκονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, κάνουν να αξίζει κάθε της δευτερόλεπτο. Η βασική ψυχανάλυση έχει εδώ τον πρώτο λόγο, κάτι που ισχύει ειδικά για την παράσταση τους «Binaural Dinner Date», μια απολαυστική match making διάδραση τύπου ραντεβού στα τυφλά, αλλά με καθοδήγηση και παιχνίδι, που έτρεξε την Παρασκευή. Το «Good Night» συνεχίζεται και σήμερα** με απανωτές περφόρμανς, μέχρι τις 8 το βράδυ, αν και ένα τηλεφώνημα για προκράτηση κρίνεται απαραίτητο.
Από την άλλη, υπάρχουν πάντα οι μαραθώνιοι στις αίθουσες 1 και 3 -από τις μικρού μήκους «Τα Μάτια Που Τρώνε» και «Lovemobil» των Σύλλα Τζουμέρκα και Eλκε Λέρενκραους, σκηνοθετών των real time ταινιών που θα προβληθούν ολοκληρωμένες απόψε στις 21.15, ή την «Ευδοκία» του Αλέξη Δαμιανού, μέχρι την πανελλήνια πρεμιέρα των «Λουλουδιών της Σάρκας» της Χελένα Γουίτμαν με τους Αγγελική Παπούλια και Ντενί Λαβάν, ή το «Animal Love» του Ούλριχ Ζάιντλ. Οσοι βρεθούν από νωρίς στο λιμάνι της Ελευσίνας σήμερα για τα κινηματογραφικά δρώμενα, αξίζει ακόμα να βολτάρουν, σε ένα διάλειμμα, μέχρι το Παλαιό Ελαιουργείο για τις εκθέσεις «7 Στήλες» του Χάινερ Γκέμπελς, μια μοναδική εγκατάσταση που παντρεύει το υγρό στοιχείο με το αρχαιολογικό, και «Μελίνα», ένα αδρό πορτρέτο της Μερκούρη ως καλλιτεχνικό και πολιτικό όν. Και οι δύο ολοκληρώνονται απόψε, στις 20.00.
Oσο για τις εντυπώσεις από τη συνέχεια και τη λήξη του Μυστηρίου με τον αριθμό 84, ες αύριον.
Το Μυστήριο 84 Πανηγύρι πραγματοποιείται 21-23 Απριλίου στο Εργατοϋπαλληλικό Κέντρο Ελευσίνας
