Την εποχή που το «Κοινόβιο», η νέα ταινία του Τόμας Βίντερμπεργκ διαγωνιζόταν στο Φεστιβάλ Βερολίνου - φεύγοντας τελικά από αυτό με το δίκαιο βραβείο ερμηνείας για την Τρίνε Ντρίχολμ - η κυβέρνηση της Δανίας είχε εξαπολύσει μια αναπάντεχη ρητορική μίσους απέναντι στους μετανάστες και πρόσφυγες που έφταναν στη χώρα, δίνοντας την αφορμή στους δημοσιογράφους να πολιορκήσουν τον Τόμας Βίντερμπεργκ ζητώντας τη δική του άποψη πάνω στην Ευρώπη, το μεταναστευτικό, την ανοχή εντός και εκτός δανέζικων συνόρων...
Πολιτικός από τη φύση του, ο δεύτερος πιο διάσημος άνδρας Δανός σκηνοθέτης μετά τον Λαρς φον Τρίερ, μίλησε στο Flix, φανερά έκπληκτος για το πώς ακριβώς φτάνεις σε ένα φεστιβάλ με μια ταινία για τα 60s και τα 70s και αυτή μοιάζει τόσο επίκαιρη, τόσο σημερινή, ένα κομμάτι της παιδικής σου ηλικίας - αφού ο ίδιος μεγάλωσε σε κοινόβιο - που μοιάζει να αφορά πολλούς περισσότερους.
Ο Τόμας Βίντερμπεργκ με τους ηθοποιούς του, Ελέν Ράινγκαρντ Νιούμαν και Ούλριχ Τόμσεν στα γυρίσματα
Μεγάλωσα σε ένα κοινόβιο, από τα 7 μου χρόνια μέχρι που έγινα 19. Οταν χώρισαν οι γονείς μου, μου ζήτησαν να πάω μαζί τους, αλλά εγώ αποφάσισα να μείνω στο κοινόβιο που μέναμε. Με κάποιο τρόπο έφυγα από τη φωλιά μου παραμένοντας σε αυτήν. Αλλά η ταινία είναι μυθοπλασία. Κάποιος μου είπε πως η ταινία βασίζεται πιο πολύ σε ένα αληθινό συναίσθημα παρά σε μια αληθινή ιστορία. Ξεκίνησε σα θεατρικό και καθώς αυτοσχεδιάζαμε, γινόταν όλο και λιγότερο αυτοβιογραφικό, κυρίως για δραματουργικούς λόγους. Στην πραγματικότητα ας πούμε τα μέλη ενός κοινοβίου δεν θα ψήφιζαν για τα πάντα. Θα μιλούσαν όλο το βράδυ μέχρι να αποφασίσουν, αλλά αυτό δεν θα λειτουργούσε σε μια ταινία ή στη σκηνή.
Το κοινόβιο είναι σαν μια εκτεταμένη οικογένεια. Και όταν οι άνθρωποι ζούνε μαζί, σταματούν να προσπαθούν μέχρι κάποιο βαθμό. Αυτό συμβαίνει σε πολλούς γάμους. Οταν βρίσκονται μέσα σε ένα σπίτι και κοιμούνται ο ένας δίπλα στον άλλον, πέφτουν οι μάσκες. Νομίζω ότι σαν άνθρωποι μας ορίζει αυτό που θέλουμε να δείχνουμε ότι είμαστε στους άλλους και αυτό που θέλουμε να κρύψουμε από τους άλλους. Και σε ένα κοινόβιο αυτό μπορείς να το παρατηρήσεις. Αυτό έκανα ως παιδί και γι' αυτό κάνω αυτό το επάγγελμα.
Δεν κάνω ποτέ μια ταινία με αφετηρία μια πολιτική θέση. Γιατί αν υπάρχει από την αρχή πολιτικό μήνυμα που συνδέεται με την έμπνευση της κάθε ταινίας, καταστρέφει από νωρίς την περιέργειά μου. Η αίσθηση της πολιτικής ορθότητας, επίσης, δεν είναι ακριβώς ερεθιστική για οτιδήποτε δημιουργικό. Οταν με ρωτάνε αν το κοινόβιο της ταινίας είναι μια μικρογραφία για την Ευρώπη σήμερα, απαντώ όχι. Η ταινία μιλάει για ανθρώπους, για τη σημασία του να μοιράζεσαι, της αμοιβαίας ευγένειας και γενναιοδωρίας. Αν κάποιος προσπαθούσε να αξιοποιήσει αυτές τις αξίες στην Ευρώπη σήμερα, δεν θα ήταν καθόλου κακό.
Ολο το καστ και ο Τόμας Βίντερμπεργκ ένα... κοινόβιο
Αυτό που προσπαθήσαμε είναι να το κάνουμε να φανεί όσο αληθινό έπρεπε. Αλλά να δείξουμε και τις δύο πλευρές της ιστορίας. Υπάρχει μια νοσταλγία για εκείνη την εποχή, αλλά υπάρχει και μια θλίψη για όλα όσα χάνονται: η αγάπη, η ζωή... Θέλαμε όλη την ιστορία. Φυσικά και μου λείπουν οι μέρες στο κοινόβιο. Αλλά υπήρξαν και μέρες που ήταν πολύ δύσκολες, τρομακτικές για ένα παιδί. Είναι σίγουρα μια πιο σκοτεινή ταινία απ' αυτό που φαντάζεσαι πριν τη δεις.
Δεν θέλω να είμαι νοσταλγικός. Είναι ανόητο. Οι εποχές αλλάζουν. Στα 80s ήρθε ο ατομικισμός, η προσωπική ελευθερία, το δικαίωμα στην ιδιωτικότητα. Δεν είναι οι αξίες που θα διάλεγα για να ζήσω, αλλά καταλαβαίνω πως ο κόσμος αλλάζει. Μιλάνε, ωστόσο, όλοι για τη σύγχρονη μοναξιά. Γιατί δεν μετακομίζουν όλοι μαζί στο ίδιο σπίτι;
To δικό μου κοινόβιο είναι το κινηματογραφικό σετ. Εκεί ζεις με τους άλλους, αναγκάζεσαι να κάνεις συμβιβασμούς. Μοιράζεσαι πράγματα και όραμα. Η συγκατοίκηση είναι δύσκολη και πολλές φορές υπάρχουν δράματα και εντάσεις. Αλλά δεν νιώθεις μόνος και αυτό είναι που έχει σημασία.
Tags: Τόμας Βίντερμπεργκ, Κοινόβιο
