Από μια χρονιά που προσπάθησε ν' αποβάλλει από πάνω της την πανδημία κι όπου το σινεμά αναζήτησε τη νέα του θέση και ταυτότητα, το Flix επιλέγει 22 πρόσωπα, πράγματα, ιδέες και στιγμές που θα μας φτάσουν ως το 2023.
Η ψηφοφορία των αναγνωστών: Εσύ ψήφισες για την καλύτερη ταινία του 2022;
Η δολοφονία της Μαχσά Αμινί έφερε βίαια στην επιφάνεια όσα το ιρανικό σινεμά έδειχνε για δεκαετίες
Σεπτέμβριος, η είδηση για τον «ανεξήγητο» θάνατο της Μαχσά Αμινί σε νοσοκομείο, ενώ είχε συλληφθεί από την αστυνομία επειδή δεν φορούσε επαρκώς το χιτζάμπ της και ξυλοκοπηθεί άγρια, άναψε το σπίρτιο της εξέγερσης στο Ιράν. Οι γυναίκες βγήκαν στους δρόμους, έδειξαν την οργή τους, έκοψαν τα μαλλιά τους επιδεικτικά, οι συγκεντρώσεις τους καταπνίγηκαν από τις Αρχές, ο Δυτικός κόσμος «αναστατώθηκε». Διάσημες γυναίκες ηθοποιοί, Γαλλίδες κυρίως, εμβληματικά οι Ζουλιέτ Μπινός, Μαριόν Κοτιγιάρ, Ιζαμπέλ Ατζαντί, έκοψαν κι εκείνες τα μαλλιά τους on camera, σε ένδειξη συμπαράστασης.
Μα το σινεμά, το ιρανικό σινεμά που κάποτε έγινε ρεύμα και τώρα κατεστημένο στο χώρο της τέχνης, δεν έχει πάψει ποτέ να μιλά για τον αυταρχισμό της χώρας - ακόμα κι όταν η παγκόσμια κοινότητα δεν ακούει. Εάν πριν δυο χρόνια ο Μοχάμαντ Ρασούλοφ, υπό κράτηση, κέρδισε τη Χρυσή Αρκτο στο Βερολίνο για το «Δεν Υπάρχει Κακό», φέτος ο Τζαφάρ Παναχί, υπό κράτηση, κέρδισε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ Βενετίας για το «No Bears», ενώ η πρωταγωνίστριά του, Μίνα Καβανί, αυτοεξόριστη στη Γαλλία (όπως ο αντικαθεστωτικός Μοχσέν Μαχμαλμπάφ, όπως η Γκολσιφτέ Φαραχάνι, όπως τόσες Ιρανές καλλιτέχνιδες που εάν είχαν μείνει στην Τεχεράνη, απλώς δεν θα ζούσαν πια), έφτασε ως το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για να μιλήσει για την ιρανική τραγωδία.
Απ' όταν αρχίσαμε να γνωρίζουμε το ιρανικό σινεμά, ας πούμε από τη δεκαετία του ΄80 και του ’90, από τον Κιαροστάμι και τον Μαχμαλμπάφ, η θέση της γυναίκας στο Ιράν καταγράφηκε: σε δεύτερο πλάνο, καταπιεσμένη, μεταξύ ύπαρξης και ανυπαρξίας - ως τα πιο πρόσφατα χρόνια, όταν οι ίδιες οι γυναίκες του Ιράν πήραν θέση πίσω από την κάμερα και μπροστά από την επικαιρότητα, σκηνοθετώντας ιστορίες βιωματικές, συγκλονιστικές, σε πρώτο πρόσωπο, με πρώτο λόγο.
Η ταινία της Μαρζιέ Μεσκινί, του 2000, «Η Μέρα που Εγινα Γυναίκα», περιγράφει ακριβώς τη μετάβαση ενός κοριτσιού από την αθωότητα της παιδικής ηλικίας στην αφάνεια που έρχεται με την ενηλικίωση. Η «Φυλακή Γυναικών» της Μανιτζέ Χεκμάτ, περιγράφει τη σχέση δυο γυναικών μέσα στη φυλακή: η μία κρατούμενη, η άλλη δεσμοφύλακας, ενωμένες στην ίδια μοίρα. Η Μαρζάν Σατραπί περιέγραψε στο «Περσέπολις» πώς μεγάλωνε ένα κορίτσι στην Τεχεράνη τη δεκαετία του '70, ως την Ιρανική Επανάσταση του '79. Ο Ασγκάρ Φαραντί μίλησε για τον αυταρχισμό και τη θέση της γυναίκας στη χώρα του, με όλο το σινεμά του, κυρίως με τον «Εμποράκο», ακόμα περισσότερο με το παγκόσμιο βήμα που του έδωσε η διεθνής επιτυχία των ταινιών του.
Το ιρανικό σινεμά μίλησε, άλλοτε ρεαλιστικά, άλλοτε λυρικά, για την ανελευθερία του λόγου, για την καταπίεση της γυναικείας ύπαρξης, για τη βιαιότητα της θανατικής ποινής, για μια χώρα με αρχαία παράδοση και σύγχρονη απολυταρχία. Φέτος, οι γυναίκες του Ιράν ρίσκαραν τη ζωή τους για να διεκδικήσουν δικαιοσύνη. Να ευχηθούμε η εξέγερση του Σεπτεμβρίου να μην μείνει στη μνήμη μόνο ως «μια στιγμή που δεν θα ξεχάσουμε από το 2022».
Διαβάστε ακόμη:
