Αν είχατε μία μεγάλη, σχεδόν ερωτική, επιθυμία για υπέροχο σινεμά φέτος το καλοκαίρι, μπορείτε να χαρείτε: μετά από μήνες απομόνωσης, οι έκπτωτοι άγγελοι σινεφίλ θα είμαστε, επιτέλους, ευτυχισμένοι μαζί.
Το Cinobo, συνεχίζοντας τα εξαιρετικά του spotlight σε σκηνοθέτες (όπως ήταν και το περσινό, που σύστησε στους σινεφίλ την πρώτη, άγνωστη περίοδο του οσκαρικού Μπονγκ Τζουν Χο) κυκλοφορεί στα θερινά σινεμά και σύντομα και στην πλατφόρμα το απόλυτο αφιέρωμα στον master Γουόνγκ Καρ Γουάι, με την επανέκδοση πέντε κλασικών πλέον ταινιών του («Chungking Express», «Εκπτωτοι Αγγελοι», «Ευτυχισμένοι Μαζί», «Ερωτική Επιθυμία» και «2046») σε 4K κόπιες - μία διαδικασία αποκατάστασης που επιμελήθηκε ο ίδιος ο Χονγκονέζος σκηνοθέτης.
Το κοινό θα έχει την ευκαιρία, όχι απλώς να γνωρίσει τις καλύτερες ταινίες της φιλμογραφίας του Γουόνγκ Καρ Γουάι, αλλά και να τις απολαύσει σε υψηλής ευκρίνειας εικόνα, που απογειώνει την ανυπέρβλητη αισθητική του σκηνοθέτη, ενώ και ο ήχος έχει αποκατασταθεί σε 5.1 surround.
Θυμηθείτε κι αυτό: Γουόνγκ Καρ Γουάι: ο Master μιλάει αποκλειστικά στο Flix!
Με την αφορμή αυτού του μοναδικού αφιερώματος, το Flix θέλησε να χαθεί ξανά στο σύμπαν του δημιουργού που καθόρισε τον τρόπο που -όχι μόνο βλέπουμε- αλλά νιώθουμε σινεμά τα τελευταία 30 χρόνια. Ο Καρ-Γουάι, εκπρόσωπος του «Δεύτερου Κύματος» του χονγκονέζικου σινεμά, κατάφερε να αποτυπώσει στις ταινίες του την αντίστιξη που διακρίνει την κουλτούρα της πατρίδας του: τη Δύση και την Ανατολή, την πολυκοσμία και την αποξένωση, τη γυαλιστερή επιδερμίδα και τη φθορά, το (αμερικανικό) όνειρο και την απογοήτευσή του. Ταυτόχρονα όμως, ο απαράμιλλα ρομαντικός σκηνοθέτης, ξέφυγε από το mainstream στιλ της χονγκονέζικης κινηματογραφικής βιομηχανίας και άφησε το ξεχωριστό του αποτύπωμα, με ταινίες που φέρνουν την δική του καθαρόαιμη σφραγίδα.
Προσεγγίζοντας το σινεμά ως ζωγράφος, ποιητής, με επιρροές από το Old Hollywood μέχρι τον Αντονιόνι, τον Γκοντάρ ή τον Φασμπίντερ, διαμορφώνοντας τις ταινίες του όσο τις γυρίζει (ή και τις μοντάρει), επιτρέποντας στην εικόνα να μιλάει με μία σήμα-κατατεθέν αισθητική που βρίσκει φλέβα στο συναίσθημα, ο Καρ-Γουάι, πρώτος κέρδισε τη θέση όχι απλώς του πιο cool ασιάτη σκηνοθέτη με παγκόσμια αναγνώριση, αλλά του δικού μας, προσωπικού, χωρίς να έχει σημασία η πατρίδα, κινηματογραφιστή.
Οσες φορές και να δει κανείς τις ταινίες του Καρ-Γουάι θα ανακαλύπτει νέα στοιχεία, νέες αναγνώσεις - ανάλογα με τι κουβαλά κι ο ίδιος ο θεατής στις αποσκευές του κάθε φορά. Ομως υπάρχουν κάποιοι σταθεροί πυλώνες στο σινεμά του. Και ήταν μεγάλη ηδονή να περιηγηθούμε για μία ακόμα φορά στο σύμπαν του και να τις (ξανα)ανακαλύψουμε.
Τι τον συναρπάζει, ποια η ρίζα της αναγκαιότητας να μάς πει ιστορίες, πώς τις κατασκευάζει, που πέφτει το βλέμμα του εμμονικά;
Cinobo αφιέρωμα στον Γουόνγκ Καρ-Γουάι: από τις 3 Ιουνίου θα προβάλλονται τα «Chungking Express», «Eκπτωτοι Aγγελοι» και «Ευτυχισμένοι Μαζί» ενώ θα ακολουθήσουν μέσα στο καλοκαίρι τα Ερωτική Επιθυμία στις 17 Ιουνίου και «2046» την 1η Ιουλίου.
Μοναξιά
Δεν έχει σημασία αν μία ταινία του διακατέχεται από ποπ ενέργεια ή σιωπηλή, ατμοσφαιρική νοσταλγία. Ο κεντρικός άξονας, η καρδιά της χτυπά μελαγχολικά. Σαν να βλέπεις σε φωτογενές slo-mo τον βουβό σπαραγμό των ηρώων. Νοσταλγία για κάτι που πέρασε ανεπιστρεπτί, παράπονο για κάτι που δε θα έρθει ποτέ - τι κι να το περιμένεις στωικά. Κι όμως: οι ήρωές του δεν είναι παθητικοί πεσιμιστές. Μάλλον περιφέρονται με το πάθος κρυμμένο, στο mute. Κι εμείς τους παρατηρούμε με ενσυναίσθηση, με κομμέντη την ανάσα. Θα κάνουν το άλμα; Θα ξεφύγουν; Θα ζήσουν; Ή, απλώς, θα επιβιώνουν.
Κανείς μπορεί να ισχυριστεί ότι αυτή η μοναξιά πηγάζει από την αποξένωση της μεγαλούπολης. Το Χονγκ Κονγκ, είτε κυριολεκτικά είτε συμβολικά, πλαισιωνει το Καρ-γουαϊκό σύμπαν.. Εκατομμύρια άνθρωποι στριμωγμένοι σε μια μητρόπολη. Ολοι μόνοι τους. Οι ήρωες του Καρ-Γουάι υπνοβατούν στις ζωές τους, μόνοι, όχι από επιλογή, ούτε από κάρμα. Περισσότερο από απογοήτευση. Στους «Εκπτωτους Αγγέλους» και στο «Chungking Express», η μοναξιά είναι αποτέλεσμα της κοινωνικής απογοήτευσης, της πίεσης των μοντέρνων αστικών ρυθμών, της υψηλής ταχύτητας μιας καθημερινότητας που μπορεί να σε εξοστρακίσει στο περιθώριο.
Η μεγαλύτερη συγκίνηση όμως είναι να νιώσεις ότι η μοναξιά των ταινιών του Καρ-Γουάι ξεκινά από τον ίδιο. Είναι μόνος γιατί στέκεται εκεί, ως τελευταίος ρομαντικός, με τρόπο που επιμένει να κοιτά τον κόσμο και τον άνθρωπο. Η αγάπη πρέπει να είναι αγάπη. Αλλιώς να μην είναι. Κι όσοι πεισμωμένα επιμένουν έτσι, σε μια τέτοια «Ερωτική Επιθυμία», μένουν μόνοι. Να θυμούνται κάτι που άφησαν να φύγει. Να αναμένουν κάτι να επιστρέψει, ενώ τους προσπέρασε. Να μετανιώνουν για τα ανεκπλήρωτα και τα ανείπωτα.
Κινηματογράφηση / Αισθητική / Visuals
Οπως και οι New Wave σκηνοθέτες των 60ς, που τόσο αγαπάει, έτσι κι ο ίδιος ο Καρ-Γουάι δεν έκρυψε ποτέ από τον θεατή ότι αυτό που βλέπει είναι μια κατασκευή. Είναι σινεμά. Κι όμως, η παγίδα του να δημιουργήσεις ένα σύμπαν με τόσο στυλιζαρισμένη επιδερμίδα και να μείνεις στην επιφάνεια, δεν τον απασχόλησε ποτέ. Αντιθέτως: το στιλ στον Καρ-Γουάι ανασαίνει συναίσθημα. Και καθοδηγεί και το δικό μας.
Με πιστούς συνεργάτες τον διευθυντή φωτογραφίας Κρίστοφερ Ντόιλ και τον σκηνογράφο/ενδυματολόγο Γουίλιαμ Τσανγκ, ο Καρ-Γουάι χρησιμοποίησε εργαλεία και τεχνικές στις ταινίες του που έγραψαν ιστορία και έπλασαν τον όρο «Καρ-γουαικό σινεμά» (όταν αναγνωρίζεις την επιρροή του στις μετέπειτα γενιές κινηματογραφιστών). Κάμερα στο χέρι, wide παραμορφωμένα κάδρα, low-key φωτισμοί που δημιουργούν μεγαλύτερο κοντράστ, έντονες σκιές. Πρόσωπα και αντικείμενα out-of-focus, jump cuts, μη-γραμμικό μοντάζ. Μία ηδονιστική, φετιχιστική εμμονή στην αρχιτεκτονική, στις επιφάνειες, στις υφές, στα υλικά.
Και φυσικά το χρώμα. Η χρωματική παλέτα των ταινιών του είναι το σήμα-κατατεθέν του στιλ του. Εντονα ή ξεθωριασμένα, σάπια ή γεμάτα ενέργεια, τα χρώματα στις ταινίες του Καρ-Γουάι πρωταγωνιστούν ως στιλιστικές μεταφορές όλων όσων δεν εξηγούνται με λόγια στην αφήγηση. Αναμνήσεις, πνιγμένα συναισθήματα, διλήμματα, απόγνωση, εγκλωβισμός. Και πάλι: μοναξιά.
Βαθύ μπλε για την μελαγχολία του «Chungking Express». Παγιδευμένα κόκκινα για το ανεκπλήρωτο πάθος που βράζει (σε αντίθεση με τα μαύρα και τα σάπια πράσινα μίας βαλτωμένης ζωής) για τους ήρωες της «Ερωτικής Επιθυμίας». Εντονες αποχρώσεις για τη sci-fi θλίψη του «2046». Ξεβαμμένες αποχρώσεις για την απογοήτευση, την απώλεια, το τέλος της αγάπης στο «Happy Together».
Soundtrack: Aπό τη σιωπή στo voice over και τη χρήση της μουσικής
Οπως κάθε σκηνοθέτης που εμπιστεύεται τη δύναμη της εικόνας, ο Καρ-Γουάι κρατά τους διαλόγους μετρημένους. Οι ήρωές του, ενισχύουν την αίσθηση της μελαγχολίας και της αποξένωσης, παραμένοντας σιωπηλοί. Ετσι βουβοί προσπερνούν ο ένας τον άλλον σε μια σκάλα. Δεν ανταλλάζουν κουβέντα, ενώ το συναίσθημα πάλλεται. Ετσι κάθονται σ' ένα καφέ με όλο τον κόσμο να βουίζει γύρω τους. Βλέμματα, γλώσσα του σώματος και η χρήση άλλων εργαλείων μάς επιτρέπει να νιώσουμε, ό,τι νιώθουν.
Ενα από αυτά τα ευρήματα είναι η χρήση του voice-over. Από κάποιον άλλον, αυτό θα ήταν ήττα. Αν εμπιστεύεσαι την εικόνα και κρατάς τη δράση (ή μη-δράση) βουβή, το να εξηγήσεις τελικά τι σκέφτεται ο ήρωάς σου με voice-over μοιάζει με υποχώρηση. Οχι όμως αν είσαι ποιητής. Κι ο Καρ-Γουάι δεν είναι τίποτα λιγότερο. Οσα ακούμε, σε συνδυασμό με τις εικόνες του, συμπληρώνουν, ενισχύουν, απογειώνουν την ένταση, τον πόνο, την απόγνωση.
Τέλος, η χρήση της μουσική στις ταινίες του Καρ-Γουάι είναι χαρακτηριστική. Οπως ο Σκορσέζε κι ο Ταραντίνο, είναι κι αυτός μάστορας στο να επιλέγει τραγούδια που θα συνδέονται για πάντα με σκηνές του: από το ήρωα που χορεύει μόνος του με τα εσώρουχα το «Maria Elena» του Xavier Cugat στον καύσωνα του «Days of Being Wild», μέχρι την εμβληματική σκηνή του «California Dreamin» στο «Chungking Express». Κι από την κινέζικη εκδοχή του «Τake my Breath away» των Berlin στο «As Tears Go By», μέχρι τη σεκάνς του «Siboney» της Connie Francis στο «2046».
Από το hiphop μουσικό σκορ των «Εκπτωτων Αγγέλων», μέχρι το χορό στην κουζίνα του «Ευτυχισμένοι Μαζί» υπό τους ντεμοντέ ήχους του «Tango Apasionado» του Astor Piazzolla, και το νωχελικό λίκνισμα («Yumeji’s Theme») των μοναχικών ανθρώπων που κυκλοφορούν στη βροχή με την ερωτική επιθυμία στο σιγαστήρα.
Step printing: Πειραγμένη Ταχύτητα
Διάσημο χαρακτηριστικό στις ταινίες του Καρ-Γουάι είναι η τεχνική του step-printing και του χειρισμού της ταχύτητας. Κάποιες σκηνές γυρίζονται με χαμηλότερες ταχύτητες («undercrank»), κάτι που κάνει τη δράση να επιταχύνεται, ενώ τα πλάνα μετά επεξεργάζονται σε χαμηλή ταχύτητα, κάτι που κάνει τη δράση να παίρνει τη σωστή της διάσταση. Σχεδόν. Οταν βλέπεις το τελικό αποτέλεσμα νιώθεις ότι η ταχύτητα είναι πειραγμένη. Και επηρεάζεσαι ψυχολογικά: κάτι ελλοχεύει, κάτι στοιχειώνει την κίνηση. Κάτι βρίσκεται σε λίμπο. Σαν να έχεις συλλάβει τι μπορεί να συμβαίνει, ανάμεσα στις μικροστιγμές.
Θυμηθείτε τη σκηνή στο «Chungking Express», όταν ο Αστυνόμος 663 πίνει καφέ και η Φέι τον παρατηρεί. Ή την ατμοσφαιρική σύγχυση που αποπνέουν οι νυχτερινές λήψεις του Μπουένος Αϊρες στο «Ευτυχισμένοι Μαζί».
Ταυτόχρονα, τα slo-mo της «Ερωτικής Επιθυμίας» μοιάζουν να θέλουν να σταματήσουν το χρόνο κάθε φορά που οι αδιέξοδα ερωτευμένοι συναντιούνται. Ενώ τα freeze-frames που μοντάρονται ανάμεσα στις σκηνές του «2046» επικοινωνούν τον εγκλωβισμό των ηρώων.
Μόδα (όχι μόνο η ενδυματολογία)
Ο τρόπος που ο Καρ-Γουάι χρησιμοποιεί τη μόδα, δεν έχει να κάνει απλώς με την ενδυματολογία. Τα κοστούμια είναι στολές (πολλές φορές και κυριολεκτικά - οι αστυνομικοί και η αεροσυνοδός του «Chunking Express») κι αντιπροσωπεύουν τις θεματικές του: την μοναξιά του Χονγκ Κονγκ όπου όλοι κυκλοφορούν με προσωπεία, την πάλη ανάμεσα στον μοντερνισμό και την παράδοση, αλλά και την αγάπη του Καρ-Γουάι για αρχέτυπα κινηματογραφικά σύμβολα (όπως τις αιώνιες γυναίκες των film noir στη femme fatale του «Chunking Express»).
Από το κόκκινο φόρεμα στο «Ashes of Time», μέχρι το λευκό φανελάκι του «Ευτυχισμένοι Μαζί» κι από την πανκ ενδυματολογία του «Εκπτωτοι Αγγελοι» μέχρι τα 20 μεταξωτά κινέζικα φορέματα της «Ερωτικής Επιθυμίας», η μόδα αποπνέει και αυτή το δικό της mood και είναι ένα ακόμα κομμάτι στο συναισθηματικό παζλ.
Κι όπως έχει δηλώσει κι ο ίδιος ο Καρ-Γουάι (συνδυάζοντας μια αρχαία κινεζική παροιμία και μια ατάκα της Coco Chanel) «η μόδα δεν είναι μόνο τα ρούχα - υπάρχει μόδα στους δρόμους, στον ουρανό, στο πώς ζει κανείς τη ζωή του».
Μακάρι να ζούσαμε κι εμείς μέσα στις ταινίες του Γουόνγκ Καρ-Γουάι. Θα χτυπούσαν οι καρδιές πιο δυνατά.
Αυτό το καλοκαίρι, τουλάχιστον, θα τις ξαναζήσουμε στα θερινά σινεμά.
Cinobo αφιέρωμα στον Γουόνγκ Καρ-Γουάι: από τις 3 Ιουνίου θα προβάλλονται τα «Chungking Express», «Eκπτωτοι Aγγελοι» και «Ευτυχισμένοι Μαζί» ενώ θα ακολουθήσουν μέσα στο καλοκαίρι τα Ερωτική Επιθυμία στις 17 Ιουνίου και «2046» την 1η Ιουλίου.
Kαι μην ξεχνάτε: τα «Chungking Express», «Eκπτωτοι Aγγελοι» και «Ευτυχισμένοι Μαζί» είναι διαθέσιμα και στην πλατφόρμα στου Cinobo για streaming. Aπό τις 3 Αυγούστου και η «Ερωτική Επιθυμία», ενώ στις 24 Αυγούστου θα είναι διαθέσιμο και το «2046»
Διαβάστε περισσοτερα:
- Ο Γουόνγκ Καρ Βάι σκηνοθετεί ξανά (ένα διαφημιστικό)
- Ο Γουόνγκ Καρ Γουάι ετοιμάζει σίκουελ του «Chungking Express»
- «Blossoms Shanghai»: Ο Γουόνγκ Καρ Γουάι επιστρέφει και στη Σαγκάη
- Το καλοκαιρινό mixtape του Flix #2 | «California Dreamin’» από το «Chungking Express»
- Πόσος Γουονγκ Καρ-Γουάι υπάρχει στο «Moonlight»;
- Δείτε την συνομιλία δυο Grandmasters: ο Μάρτιν Σκορσέζε παίρνει συνέντευξη από τον Γουόνγκ Καρ Γουάι
