Oscars 2024: Γιατί το «Οπενχάιμερ» πρέπει να κερδίσει το Οσκαρ Καλύτερης Ταινίας;

Το «Oppenheimer» του Κρίστοφερ Νόλαν είναι μια από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς, τις πιο πολυσυζητημένες, πολυβραβευμένες, θαυμαστές – κι από τις λιγότερο αγαπημένες, με την έννοια της συναισθηματικής εμπλοκής. Είναι μια ταινία που δεν προκαλεί συμπάθεια, αλλά εγκεφαλική εργασία (μέχρι και υπερκόπωση) κι ένα αίσθημα ανησυχίας, ίσως φόβου: κι αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το «Oppenheimer» θα είχε νόημα να κερδίσει φέτος το Οσκαρ Καλύτερης Ταινίας (ανάμεσα στις 13, συνολικά, υποψηφιότητές του).

Το φιλμ του Νόλαν έχει όλες τις κινηματογραφικές αρετές που θα ευχόταν κανείς, ικανές «ν’ ανατινάξουν το μυαλό μας», όπως γράφουμε στο Flix. Εκπληκτικό μοντάζ, ρηξικέλευθη φωτογραφία και χρήση του ήχου, συναρπαστικές ερμηνείες (με τον Κίλιαν Μέρφι και φαβορί για το Οσκαρ Α’ Ανδρικού), όλη την Τέχνη και τα τολμήματα που μπορούν να πάνε το σινεμά, ως θέαση στην κινηματογραφική αίθουσα αξιώσεων, ένα βήμα μπροστά.

Είναι, όμως, το σενάριό του, ο τρόπος με τον οποίο μεταχειρίζεται τα ουσιώδη θέματά του, ο λόγος για τον οποίο η βράβευσή του θα ήταν ένα αληθινό statement εκ μέρους της Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογραφικών Τεχνών. Και επιστημών. Το «Oppenheimer» καταπιάνεται με το μεγαλείο και την πρόκληση και την εμμονή της Επιστήμης. Φυσικά, μιλά και για την «πολυεθνικότητά» της, μια και μεταξύ επιστημόνων δεν υπάρχουν σύνορα και στεγανά πολιτικά, θρησκευτικά, κοινωνικά (αρκεί, βέβαια, να… βρίσκονται από την ίδια πλευρά).

Το "Οπενχάιμερ" ακολουθεί, λαχανιασμένο αλλά πεισματικά, το ίδιο το κυνήγι του στόχου της επιστήμης. Το πώς κανείς μπορεί να επικεντρωθεί στη μαγεία της ανακάλυψης του Νέου, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Το πόσο εύκολα κανείς μπορεί να διαχωρίσει τις θέσεις του εφευρέτη και του υλοποιητή, του ενός που ρίχνεται στην πρώτη γραμμή της γνώσης και του άλλου που θα έπρεπε να γνωρίζει καλύτερα. Πόσο επίκαιρο ζήτημα την εποχή όπου η Τεχνητή Νοημοσύνη διεισδύει στην απλή εργασία, την εκπαίδευση, την ανθρώπινη καθημερινότητα.»

Εκθέτει το ζήτημα του σεξισμού στις θετικές επιστήμες, τον τρόπο με τον οποίο οι γυναίκες ποτέ ως τώρα (κι αν, τώρα), δεν αναδείχθηκαν για τις νοητικές ικανότητές τους όσο οι άντρες ομόλογοι και συνάδελφοί τους – το κάνει, βέβαια, μειώνοντας ο ίδιος τον «λόγο» των ηρωίδων του, παρουσιάζοντάς τες μόνο σε συνάρτηση με τον σκοτεινό αστέρα που διεκδίκησαν, τον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ.

Πραγματεύεται το πάθος της ατομικής φιλοδοξίας και το κυνήγι της δημοφιλίας, ξεκάθαρα στο ρόλο του Λούις Στράους / Ρόμπερτ Ντάουνι Τζούνιορ, αλλά, τελικά, απολύτως και στον ίδιο τον Οπενχάιμερ που μοιάζει να διέσωσε και κατέστρεψε αλλεπάλληλα την υφήλιο κυρίως για να, όπως του λέει προς το φινάλε η σύζυγός του, Κίτι, «σε αγαπά ο κόσμος».

Στην ίδια λογική, καταδεικνύει την cancel culture, την κουλτούρα της ακύρωσης, τον τρόπο με τον οποίο χάρη σε κάποιες καλές διασυνδέσεις και τη δυνατότητα του δημόσιου λόγου (πριν την εποχή των social media), ο ένας γρήγορα γίνεται όχλος κι ο όχλος καταστρέφει αλόγιστα υπολήψεις.

Κυρίως, το «Oppenheimer» ακολουθεί, λαχανιασμένο αλλά πεισματικά, το ίδιο το κυνήγι του στόχου της επιστήμης. Το πώς κανείς μπορεί να επικεντρωθεί στη μαγεία της ανακάλυψης του Νέου, αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Το πόσο εύκολα κανείς μπορεί να διαχωρίσει τις θέσεις του εφευρέτη και του υλοποιητή, του ενός που ρίχνεται στην πρώτη γραμμή της γνώσης και του άλλου που θα έπρεπε να γνωρίζει καλύτερα. Πόσο επίκαιρο ζήτημα την εποχή όπου η Τεχνητή Νοημοσύνη διεισδύει στην απλή εργασία, την εκπαίδευση, την ανθρώπινη καθημερινότητα. Πόσο επίκαιρο «κατηγορώ» είναι το «Oppenheimer» σε μια κοινωνία που βλέπει το παρελθόν σαν αφήγημα και το παρόν σαν προστατευμένη φούσκα, ώσπου να τραυματιστεί ανεπανόρθωτα ξανά. Πόσο ενδιαφέρον θα ήταν να τιμηθεί αυτή η ταινία που, βιογραφώντας ένα πρόσωπο που έφυγε από τη ζωή πριν 60, σχεδόν, χρόνια προκαλεί ένα αίσθημα ανησυχίας, ίσως φόβου, για το σήμερα και το αύριο, όχι για το χτες.

Διαβάστε ακόμη