Τον Μάιο του 2011, ο Μιχάλης Κωνσταντάτος ταξίδευε μέχρι το 64ο Φεστιβάλ Καννών, όπου η πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, ως πρότζεκτ ακόμη, είχε γίνει δεκτή στο πρόγραμμα ανάπτυξης ταινιών «L' Atelier», εξαργυρώνοντας τις διεθνείς επιτυχίες των δύο μικρού μήκους ταινιών του.
Τότε, μιλώντας στο Flix του είχαμε ζητήσει να περιγράψει το «LUTON» και είχε απαντήσει το εξής: «Είναι μια ταινία που μιλάει για τον δυτικό άνθρωπο, για όλους εμάς, για τα πράγματα που μας ενοχλούν, την ψευδαίσθηση της κανονικότητας, την ύποπτα «αθώα» καθημερινότητα, για τις παράξενες συμπεριφορές που δεν εξηγούνται, για τη βία της ακινησίας και τη βία που ακινητοποιεί. Ενα σχόλιο πάνω στις δομές στις οποίες βολεύεται ο δυτικός άνθρωπος. Μπορεί να σ’ αρέσει, να σε ξενίσει, να σε τσαντίσει ή να την αγαπήσεις. Είναι μια ταινία που την πιστεύω και θέλω να την κάνω πολύ.»
Δυόμιση χρόνια μετά, το «LUTON» βρίσκεται πλέον στις αίθουσες, έχοντας κάνει την παγκόσμια πρεμιέρα του στο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Σαν Σεμπαστιάν και ξεκινώντας ήδη τα ταξίδια της στα Φεστιβάλ του κόσμου. Και ναι, είναι μια ταινία που μπορεί να σου αρέσει, να σε ξενίσει, να σε τσαντίσει ή να την αγαπήσεις. Αλλά περισσότερο από αυτό είναι μια ταινία που ο Μιχάλης Κωνσταντάτος ήθελε πολυ να κάνει.
Μερικούς από τους λόγους αυτής του της επιθυμίας θα βρείτε παρακάτω στη συνέντευξη που μας έδωσε στο Flix.
Ποια ανάγκη γέννησε το «LUTON»;
Η ανάγκη να κάνω μια ταινία που να εκφράζει τη δική μου θέση απέναντι στη βία και την καθημερινότητα. Στην αθωότητα και την ενοχή, το συνειδητό και το ασυνείδητο.
Με ποιο κριτήριο επιλέχθηκαν οι τρεις συγκεκριμένοι ήρωες ως κύρια πρόσωπα της ταινίας; Τι τους ενώνει και τι τους χωρίζει;
Οι συγκεκριμένοι ήρωες σε μια πρώτη ανάγνωση δείχνουν να είναι άνθρωποι πολύ διαφορετικοί μεταξύ τους. Προέρχονται από διαφορετικό κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον, έχουν διαφορετικό μορφωτικό επίπεδο και είναι διαφορετικής ηλικίας και φύλου. Ετσι η παρουσία και των τριών στην ταινία θα έλεγα ότι παρουσιάζει ένα μεγάλο δείγμα της ελληνικής κοινωνίας. Αυτό που ωστόσο φαίνεται να τους ενώνει, είναι ο παρόμοιος τρόπος που αντιμετωπίζουν τη ζωή και το περιβάλλον τους – η βία που τους ασκείται και ο τρόπος που αφήνονται σε αυτήν και αντιδρούν απέναντι της.
Είναι η βία που γεννά η καθημερινότητα η πιο απεχθής μορφή βίας στις σύγχρονες κοινωνίες;
Όλες οι μορφές βίας είναι απεχθείς. Η βία όμως που γεννά η καθημερινότητα αποτελεί πραγματικά από τις πιο απεχθείς μορφές της. Είναι σφοδρότατη και λειτουργεί υπόγεια, ύπουλα και αυτό είναι το πιο επικίνδυνο χαρακτηριστικό της. Υπάρχει και καταγράφεται όχι μόνο στο συνειδητό αλλά και στο ασυνείδητο μας, τη νιώθεις εκεί που δεν το περιμένεις και πολλές φορές ούτε καν το αισθάνεσαι ότι υπάρχει...
Ποιο πιστεύεις ότι είναι το σημείο εκείνο όπου οι αντοχές των ανθρώπων εξαντλούνται και τους κάνουν να οδηγηθούν στη βία;
Το σημείο όπου ο φόβος και η ανασφάλεια τους κυριεύει. Είναι εκεί που παύει να έχει σημασία ο ένας για τον άλλον και στήνεται η αρένα για τα θηρία. Οταν η κούραση και ο θυμός ρίχνουν τις αντιστάσεις και δημιουργούν τις ρωγμές στο ανθρώπινο σύστημα αλληλοκατανόησης.
Ζούμε σε μια Ελλάδα που μοιάζει σαν να ανακάλυψε σήμερα τη βία που υπάρχει γύρω μας. Είναι, υπό αυτό το πρίσμα, το «LUTON» μια πολιτική ταινία;
Ζούμε σε μια Ελλάδα που είναι σαν να ανακάλυψε ξαφνικά πολλά αρνητικά της χαρακτηριστικά. ...για δες! Και υποτίθεται ότι είμαστε ο πιο έξυπνος λαός του κόσμου! Είναι αστείο, φυσικά. Και ναι, φυσικά και δεν μπορούσαμε να την προβλέψουμε και να κάνουμε κάτι για αυτό... Ημασταν πολύ απασχολημένοι με την καλοπέραση μας για κάτι τέτοιο. Ναι, το «LUTON» πιστεύω ότι είναι και μια πολιτική ταινία, με την έννοια ότι ασχολείται με τους ανθρώπους και πως αυτοί λειτουργούν όντας οργανωμένοι σε μια κοινωνία. Η ταινία παρατηρεί τις ζωές τους και τις επιλογές τους. Και κάθε επιλογή είναι πάντα και μια πολιτική πράξη.
Πόσο σε ενδιέφερε να ταρακουνήσεις συνειδήσεις ή να σοκάρεις τον ανυποψίαστο θεατή με το «LUTON»;
Με ενδιέφερε να αναδείξω τα πράγματα που παρατηρώ γύρω μου πάνω στο συγκεκριμένο θέμα και να ταρακουνήσω όσες συνειδήσεις μπορώ. Δεν έχω σκοπό να σοκάρω με την έννοια ότι θέλω απλά να προκαλέσω. Επίσης δε νομίζω ότι μετά από αυτά που ζούμε στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια οι θεατές περιμένουν το «LUTON» για να σοκαριστούν. Σοκαριστικά είναι όλα αυτά που ακούμε και διαβάζουμε καθημερινά στις εφημερίδες. Σοκαριστικός είναι επίσης ο τρόπος που καλούμαστε να ζήσουμε.
Είναι η φυγή η μοναδική διέξοδος από την «καθημερινότητα»;
Οχι, η έξοδος από την καθημερινότητα πιστεύω πως είναι η συνειδητοποίηση της σε βάθος και η αλλαγή των πραγμάτων που αντιλαμβανόμαστε ότι δουλεύουν εις βάρος μας. Το να φεύγεις ίσως μερικές φορές μπορεί να απαλύνει τον πόνο ή να δίνει μια ανάσα στην κούραση αλλά τελικά... όπου και να πάμε τον ίδιο «χώρο» καταλαμβάνουμε. Αρα καλό θα ήταν να φροντίζουμε το «χώρο» μας πρωτού αποφασίσουμε να φύγουμε ή να μείνουμε.
Το «LUTON» γεννήθηκε μέσα σε μια ευτυχή συγκυρία για το ελληνικό σινεμά. Που τοποθετείσαι (αν τοποθετείσαι) σε σχέση με το λεγόμενο «greek weird cinema» και πως κρίνεις την αντίφαση του ελληνικού σινεμά που καταφέρνει να ανθίζει σε εποχές κρίσης;
Το ελληνικό σινεμά άδραξε την ευκαιρία που έφερε η κρίση και εννοώ ότι τα φώτα (δυστυχώς για δυσάρεστο λόγο) έπεσαν στην Ελλάδα και κατ' ’επέκταση και στο ελληνικό σινεμά. Μακάρι βέβαια τα φώτα να έπεφταν πάνω μας - ως χώρα - για άλλο λόγο. Για το ότι θα ήμασταν η χώρα με το μικρότερο δείκτη ανεργίας για παράδειγμα! Αλλά τέλος πάντων... Πέρα λοιπόν από αυτό, το ελληνικό σινεμά ανθίζει γιατί γίνονται καλές ταινίες από δημιουργούς ειλικρινείς με διάθεση εξωστρέφειας, έντονο προβληματισμό και δυναμική παρουσία. Ο όρος «greek weird cinema» από ότι θυμάμαι είναι μια ταμπέλα που έβαλε κάποιος Αγγλος δημοσιογράφος. Ε, ας τελειώνουμε με αυτό... καταντάει αστείο να ασχολούμαστε συνέχεια με αυτό τον χαρακτηρισμό... Ας δούμε τις ταινίες σαν θεατές...
Γιατί «LUTON»; Τι σε δένει με το συγκεκριμένο αεροδρόμιο;
Ο τίτλος λειτουργεί διττά (ίσως και σε περισσότερα επίπεδα για μένα) είναι συμβολικός και ελαφρά ειρωνικός με μια χιουμοριστική διάθεση. Επιτρέψτε μου να μην πω περισσότερα για αυτό. Εξάλλου είναι και κάτι το οποίο θα ήθελα να σκεφτούν οι θεατές αφού δουν την ταινία.
Διαβάστε ακόμη:
Tags: ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΤΟΣ, LUTON
