Ογδοη μέρα στη Θεσσαλονίκη - με τους δρόμους και την πόλη να μοιάζουν λίγο τοπίο στην ομίχλη, σε αντίθεση με τις αίθουσες του Φεστιβάλ και τα στέκια πριν και μετά τις προβολές που συγκεντρώνουν επισκέπτες από όλη την Ελλάδα και φανατικούς θεατές από την πόλη.
Δείτε παρακάτω στιγμιότυπα από την πόλη και τις δράσεις του Φεστιβάλ.
ΤΑ ΒΡΑΒΕΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΟΥ 24ΟΥ ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Συνολικά, 260 επαγγελματίες του σινεμά από ολόκληρο τον κόσμο βρέθηκαν στην Θεσσαλονίκη και στην Αγορά Ντοκιμαντέρ και τα παράλληλα τμήματα Thessaloniki Pitching Forum, Docs in Progress, Agora Lab, Agora Talks, Doc Counselling και Doc Market και EWA Mentoring Program.
Η γενική διευθύντρια του Φεστιβάλ, Ελίζ Ζαλαντό, και ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης, προλόγισαν την εκδήλωση. «Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους συμμετέχοντες, τις κριτικές επιτροπές, την ομάδα και τους χορηγούς για την υποστήριξή τους. Πάνω από 350 επαγγελματίες συμμετείχαν στην Αγορά, τόσο με φυσική παρουσία όσο και διαδικτυακά. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη απόδειξη ότι η βιομηχανία είναι έτοιμη να επιστρέψει στη δουλειά, αν σταμάτησε ποτέ», είπε η γενική διευθύντρια, Ελίζ Ζαλαντό.
«Πριν τα βραβεία, θα ήθελα σας μιλήσω για τη νέα πρωτοβουλία του Φεστιβάλ, το Evia Film Project. Συστήνουμε μια νέα πενθήμερη Αγορά, η οποία θα συμπληρώνεται από masterclasses, σεμινάρια και υπαίθριες προβολές. Θα πραγματοποιηθεί στις 15-19 Ιουνίου στην Εύβοια, το δεύτερο μεγαλύτερο νησί της Ελλάδος, που υπέστη καταστροφικές πυρκαγιές το καλοκαίρι το 2021. Η νέα Αγορά θα περιλαμβάνει τις ενότητες Pitching Forum και Works in Progress, ενώ όλα τα συμμετέχοντα πρότζεκτ –μυθοπλασία, ντοκιμαντέρ, αλλά και νέα μίντια- θα πρέπει να έχουν περιβαλλοντική σκοπιά. Έχουμε ήδη απευθύνει ανοιχτή πρόσκληση και η διορία είναι μέχρι τις 15 Απριλίου. Σκοπεύουμε να κάνουμε την Εύβοια διεθνή πόλο για το περιβαλλοντικό σινεμά. Σας ευχαριστώ πολύ», είπε ο καλλιτεχνικός διευθυντής, Ορέστης Ανδρεαδάκης.
Βραβεία Thessaloniki Pitching Forum
Η διεθνής επιτροπή του Thessaloniki Pitching Forum, η οποία αποτελείται από τους Krishan Arora, Διεθνής Σύμβουλος Περιεχομένου, SBS, Αυστραλία Stephanie Fuchs, υπεύθυνη για τα φεστιβάλ, Autlook Film Sales, Αυστρία Άγγελος Κοβότσος, σκηνοθέτης, Ελλάδα απονέμει τα εξής βραβεία:
Το χρηματικό βραβείο Thessaloniki Pitching Forum αξίας 2.000 ευρώ απονέμεται στο πρότζεκτ:
HARVEST MOON | Σκηνοθεσία: Rama Ayasra, Παραγωγή: Mariam Salim – New productions, Συμπαραγωγή: Asmahan Bkerat, Ιορδανία
Σκεπτικό της επιτροπής: «Υπήρξε έντονος ανταγωνισμός για το βασικό βραβείο ανάμεσα σε εξαιρετικά πρότζεκτ που παρουσιάστηκαν στο Pitching Forum της Αγοράς. Η κριτική επιτροπή εντυπωσιάστηκε από το συνολικό επίπεδο των παρουσιάσεων, καθώς και από τον βαθμό εμπλοκής και δέσμευσης που επέδειξαν οι διαγωνιζόμενες ομάδες. Συγχαρητήρια στους κινηματογραφικούς δημιουργούς που είδαν το πρότζεκτ τους να φτάνει μέχρι εδώ. Ευχόμαστε σε όλες και όλους καλή τύχη στο ταξίδι της ταινίας τους. Δυστυχώς, όμως, μπορεί να υπάρξει μονάχα ένας νικητής.
Η κριτική επιτροπή αναζητούσε τρία στοιχεία: ένα pitch που επικοινωνεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την ιστορία και τη δημιουργική φιλοδοξία του πρότζεκτ, μια ομάδα με αποφασιστικότητα και προθυμία να αγγίξει τα όριά της, καθώς και μια κεντρική ιδέα με δυναμική να εξελιχθεί και να αγγίξει το κοινό σε διεθνή κλίμακα.
To pitch που βραβεύεται διαθέτει συνοχή και ακεραιότητα, αναπτύσσει έναν βαθύ δεσμό με τους χαρακτήρες του και έχει πλήρη συναίσθηση του πιθανού κοινωνικού αντίκτυπου που μπορεί να επιφέρει η ταινία. Παράλληλα, αφήνει την υπόσχεση μιας κινηματογραφικής γλώσσας που ξεδιπλώνει μια ιστορία που μπορεί να φαντάζει μικρή, αλλά εκπέμπει ένα οικουμενικό μήνυμα. Με την ελπίδα ότι το βραβείο αυτό μπορεί να βοηθήσει τον σπόρο μιας ιδέας να εξελιχθεί σε ένα όμορφο και σημαντικό ντοκιμαντέρ, απονέμουμε το Βραβείο Thessaloniki Pitching Forum στο Harvest Moon».
Το βραβείο ΕΡΤ- Thessaloniki Pitching Forum αξίας 2.000 ευρώ για ελληνικό πρότζεκτ απονέμεται στο:
ΒΥΘΗΣΗ (SUNKEN)
| Σκηνοθεσία: Δημήτρης Γκότσης, Παραγωγή: Μίνα Ντρέκη – Marni Films, Ελλάδα
Σκεπτικό της επιτροπής: «Το Βραβείο της ΕΡΤ σε πρότζεκτ που συμμετέχει στο Thessaloniki Pitching Forum απονέμεται σε ένα ελληνικό πρότζεκτ που παίρνει μέρος στην Αγορά του 24ου ΦΝΘ. Το πρότζεκτ που βραβεύεται αφηγείται μια ιστορία τοπικού ενδιαφέροντος, η οποία εντάσσεται με έξυπνο τρόπο σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, αποκτώντας έτσι διεθνή εμβέλεια. Η γεμάτη αυτοπεποίθηση παρουσίαση και η όμορφα γραμμένη σύνοψη έπεισαν την κριτική επιτροπή όχι μόνο για το ότι η ομάδα του πρότζεκτ έχει στα σκαριά μια καλή και πρωτότυπη ιστορία, αλλά και για το ότι διαθέτει την ικανότητα και τη θέληση να εξερευνήσει τα σκοτεινά της βάθη. Η πολυεπίπεδη ιστορία, το συναρπαστικό οπτικό σκέλος και μια προσέγγιση που δίνει έμφαση στους χαρακτήρες καταδεικνύουν μια ταινία που έχει τη δύναμη να βυθίσει το κοινό σε μια πραγματικότητα που εκτείνεται τόσο πάνω όσο και κάτω από την επιφάνεια. Μια ταινία που είναι αναγκαίο να γυριστεί εδώ και τώρα και για την οποία είμαστε βέβαιοι πως θα βρει το κοινό της στην τηλεόραση, πυροδοτώντας έναν δημόσιο διάλογο. Η κριτική επιτροπή απονέμει με χαρά το βραβείο στο Sunken».Η Τζένη Βαφάκου, διευθύντρια προγράμματος της ΕΡΤ παρέδωσε το βραβείο.
Το Βραβείο DAE - Documentary Association of Europe της Ένωσης Ευρωπαϊκού Ντοκιμαντέρ προσφέρει συμβουλευτικές συνεδρίες και δωρεάν συνδρομή μέλους. Το βραβείο απονέμεται εξ ημισείας στα πρότζεκτ:
THE FLOATING WORLD | Σκηνοθεσία: Fernando Souza, Παραγωγή: Mo Scarpelli – Rake Films, Συμπαραγωγή: Jorge Thielen Armand – La Faena Films, Ιταλία | ΗΠΑ
Σκεπτικό της επιτροπής:
To Βραβείο της Ένωσης Ευρωπαϊκού Ντοκιμαντέρ (DAE) προσφέρει συμβουλευτικές υπηρεσίες και δωρεάν συνδρομή στον συγκεκριμένο φορέα. Το βραβευμένο pitch μάς προσκαλεί σε έναν συναρπαστικό κόσμο, όπου ένας πολυσύνθετος χαρακτήρας περιμένει να τον ανακαλύψουμε, καθώς ρίχνεται σε ένα ταξίδι επαναπροσδιορισμού και αυτογνωσίας, αμφισβητώντας τις ασπίδες προστασίας που έχει υψώσει προκειμένου να επιβιώσει. Η κριτική επιτροπή έδειξε εμπιστοσύνη στην ευαίσθητη προσέγγιση και την προσωπική ματιά των δημιουργών και απονέμει με μεγάλη χαρά το Βραβείο της Ένωσης Ευρωπαϊκού Ντοκιμαντέρ στο The Floating World.
Το Βραβείο Aylon Productions Digital Services που αντιστοιχεί στην ψηφιοποίηση αρχειακού υλικού από την Aylon Productions απονέμεται στο:
SUPER PARADISE | Σκηνοθεσία: Steve Krikris, Παραγωγή: Paul Typaldos – Filmiki Productions, Συμπαραγωγή: Δάφνη Καλαφάτη, Ελλάδα
Σκεπτικό της επιτροπής:
Το Βραβείο της Aylon Production προσφέρει υψηλού επιπέδου ψηφιοποίηση αρχειακού υλικού, διάρκειας μίας ώρας. Το βραβευμένο πρότζεκτ, σύμφωνα με την κριτική επιτροπή, αναζήτησε με πάθος κινηματογραφικά στιγμιότυπα και βίντεο από ολόκληρο τον κόσμο, που φέρνουν στο φως την ιστορία ενός χαμένου παραδείσου και τους ανθρώπους που τον έπλασαν. Το βραβεία απονέμεται στο πρότζεκτ για το νησί της Μυκόνου, Super Paradise.
Το Βραβείο Beldocs που αντιστοιχεί σε διαμονή και διαπίστευση για το επόμενο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Beldocs τον Μάιο, απονέμεται στο πρότζεκτ:CAUTION, RISK OF FALLING EXHIBITS! Σκηνοθεσία: Jana Durajova & Lena Kusnierikova, Παραγωγή: Zuzana Mistrikova, To Lubica Orechovska, Arkaitz Basterra – PubRes, Σλοβακία
Σκεπτικό της επιτροπής: Το βραβείο BelDocs προσφέρει διαμονή και διαπίστευση για το επερχόμενο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Beldocs. Η κριτική επιτροπή εντυπωσιάστηκε από ένα πρότζεκτ που στοχάζεται στη διαδικασία της αλλαγής και στην αναγκαιότητα του πολιτισμού, επιλέγοντας μια υπομονετική προσέγγιση, βαδίζοντας στα χνάρια της πλούσιας παράδοσης του ντοκιμαντέρ παρατήρησης. Το pitch έδωσε μια ξεκάθαρη εικόνα του στόχου της ταινίας, στην οποία οι προσωπικές συγκρούσεις καθρεφτίζουν τις ευρύτερες δομικές διαφορές. Η επιτροπή αποφάσισε να απονείμει το Βραβείο Beldocs Networking στο πρότζεκτ Caution, Risk of Falling Exhibits!
Τέλος, το βραβείο MFI Script 2 Film Workshop για το Doc Lab που αντιστοιχεί σε μία υποτροφία αξίας 2.000 ευρώ, ενώ προσφέρει διαμονή στη Νίσυρο και τη Ρόδο για το έτος 2022 σε ένα από τα επιλεγμένα διεθνή πρότζεκτ, απονέμεται στο πρότζεκτ:
HONEYDEW
| Σκηνοθεσία: Marco Bergonzi, Michael Petrolini, Παραγωγή: Simone Catania – Indyca, Συμπαραγωγή: Costanza Julia Bani - Fellonica Film, Ιταλία | Σουηδία
Σκεπτικό της επιτροπής: «Επιλέγουμε ένα πολύ γοητευτικό πρότζεκτ, με σπουδαίες διεθνείς προοπτικές, που έχει από πίσω του μια νεανική, ταλαντούχα και πολλά υποσχόμενη ομάδα».
Ο σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, παραγωγός και σεναριογράφος, Μάρκο Γκαστίν, εκπρόσωπος του MFI Lab, παρέδωσε το βραβείο. «Το πρότζεκτ αυτό είχε όλα τα συστατικά ώστε να γίνει ένα πολύ πετυχημένο φιλμ. Δυνατούς χαρακτήρες, διαμάχες και ένα ενδιαφέρον θέμα», είπε. «Θέλουμε να αφιερώσουμε αυτό το βραβείο στους ανθρώπους της Ουκρανίας και στους δημιουργούς ταινιών από εκεί. Παλεύουν με τις κάμερές τους να πουν την αλήθεια», προσέθεσε.
Βραβεία Docs in Progress
Την κριτική επιτροπή των φετινών Docs in Progress αποτελούν οι:
Φαίδρα Βόκαλη, παραγωγός, Late Bloomers, Ελλάδα
Martin Horyna, επιμελητής προγράμματος, Karlovy Vary IFF, Τσεχία
Jeffrey Winter, διανομέας, The Film Collaborative, ΗΠΑ
Η κριτική επιτροπή των Docs in Progress αξιολόγησε τα σχέδια ντοκιμαντέρ σε εξέλιξη και ανακοίνωσε τα βραβεία της.
Όπως αναφέρει στο σκεπτικό της η επιτροπή, «Βραβεύουμε την ταινία αυτή για τον σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στην αναγνώριση και τη διαφύλαξη της ιστορίας της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, καθώς και για την έμπνευση που μπορεί να προσφέρει στις μελλοντικές γενιές». Το βραβείο post-production της εταιρείας Two Thirty Five, απονέμεται στην ταινία:
ΛΕΣΒΙΑ, Η ΛΕΣΒΙΑΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΣΟΥ | Σκηνοθεσία - Παραγωγή: Τζέλη Χατζηδημητρίου - Άνεμος Δημιουργίας, Ελλάδα
«Ξεκίνησα αυτό το πρότζεκτ μόνη μου, έχοντας μόνο την υποστήριξη της κοινότητάς μου, της λεσβιακής κοινότητας. Είμαι διπλή λεσβία, μια λεσβία γεννημένη στη Λέσβο. Αυτό μου έδωσε τη δυνατότητα να καταλάβω και τις δύο πλευρές», είπε η σκηνοθέτιδα και παραγωγός, Τζέλη Χατζηδημητρίου.
Σκεπτικό της επιτροπής: «Όταν η χώρα σου αγνοεί μια ολοφάνερη ανθρωπιστική κρίση, υπάρχουν τρόποι για να ασκήσεις πίεση στην εξουσία. Η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός ανθρώπου που δεν μπορούσε να μείνει αδιάφορος απέναντι σε μια τέτοια συνθήκη, υπενθυμίζοντάς μας πως κι εμείς με τη σειρά μας δεν πρέπει να μένουμε απαθείς»
Το βραβείο MuSou Music Group Award σε υπηρεσίες ήχου και μουσικής απονέμεται στο: CITIZEN MIKO | Σκηνοθεσία: Robin Kvapil, Παραγωγή: Martina Strunc – Silk Films, Τσεχία
«Σας ευχαριστούμε για την υποστήριξη. Ελευθερία στην Ουκρανία», είπε η παραγωγός Martina Strunc.
Το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου χορηγεί και φέτος χρηματικό βραβείο, αξίας 3.000 ευρώ, σε ταινία τεκμηρίωσης που συμμετείχε στο τμήμα Docs in Progress. Όπως αναφέρει η κριτική επιτροπή «Η ταινία φέρνει στο προσκήνιο ένα σημαντικό ζήτημα που έχει επιφέρει κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές στη σύγχρονη Ελλάδα. Αλλαγές που θα θέλαμε να δούμε να εξαπλώνονται, οδηγώντας στη λογοδοσία και στον καταλογισμό ευθυνών» το βραβείο απονέμεται από την κριτική επιτροπή των Docs in Progress στην ταινία:
ΜΕΤΗΣΟΦΙΑ | Σκηνοθεσία: Βάνια Τέρνερ, Παραγωγή: Onassis Culture, Μαρία Σιδηροπούλου (Δημοσιογραφική Επιμέλεια, Creative Producer), Αμάντα Λιβανού (Συνεργάτης Παραγωγός για το Onassis Culture), Ελλάδα
Η Αθηνά Καλκοπούλου, διευθύντρια του Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου, παρέδωσε το βραβείο. «Αυτό είναι πολύ σημαντικό για εμάς. Όταν ξεκινήσαμε δεν ξέραμε πώς θα αντιδράσει η κοινωνία. Ελπίζαμε ότι το ντοκιμαντέρ μας θα μπορούσε να πει την ιστορία», είπε η σκηνοθέτιδα Βάνια Τέρνερ. «Είναι μια ταινία για την κοινωνική αλλαγή. Ελπίζουμε ότι μια μέρα οι κοπέλες θα μπορούν να είναι ασφαλείς και ελεύθερες και να υπάρχουν όπως οι άντρες», είπε η Μαρία Σιδηροπούλου, creative producer και υπεύθυνη δημοσιογραφικής επιμέλειας. «Ζούμε σε μια χώρα και έναν κόσμο που μπορεί να γίνει πολύ αντιδραστικός. Πολλές φορές δεν νιώθω περήφανη που είμαι Ελληνίδα, ειδικά όσον αφορά τα ζητήματα φύλου. Ίσως μπορούμε να βοηθήσουμε και να κάνουμε τον κόσμο λίγο καλύτερο», είπε η Αμάντα Λιβανού, συνεργάτης παραγωγός.
«Για την κινηματογραφική της αίσθηση και τη διεισδυτική ματιά σε ένα δύσκολο θέμα, σε μια περιοχή που δεν βρίσκεται συχνά στο επίκεντρο της προσοχής και σε μια γλώσσα που δεν ακούγεται συχνά στο σινεμά, επιθυμούμε να δούμε τη συγκεκριμένη ταινία να παίρνει ολοκληρωμένη μορφή» το βραβείο υποτιτλισμού στα αγγλικά ή στα γαλλικά από το Νεανικό Πλάνο, απονέμεται στην ταινία:
THE LOVE ROOM | Σκηνοθεσία – Παραγωγή: Suzana Dinevski - Suzi Kju Production, Συμπαραγωγή: Vladimir Stojcevski - Award Film and Video, Βόρεια Μακεδονία
Το βραβείο παρέδωσε η εκπρόσωπος του Νεανικού Πλάνου, Κατερίνα Ζαμπέλη.
Onassis Award
Το Ίδρυμα Ωνάση στηρίζει το ελληνικό σινεμά και τους καλλιτέχνες, απελευθερώνοντας τις δυνατότητες και το ταλέντο καταξιωμένων και ανερχόμενων παραγωγών ταινιών, και αγκαλιάζει τις δημιουργικές διαδικασίες, τις ερευνητικές προσεγγίσεις και την καλλιτεχνική τους εξέλιξη. Ως μέρος της μακροχρόνιας και διαρκούς συνεργασίας με το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, το Onassis Culture παρουσιάζει ένα νέο βραβείο φέτος, το Onassis Cinema Award, ύψους 5.000 ευρώ, το οποίο θα δοθεί σε ελληνικό πρότζεκτ που συμμετείχε στο φετινό Agora Film Market, .
Σκεπτικό της επιτροπής: «Μια κοινότητα που διεκδικεί τη μοναδικότητά της, που βγαίνει από το σκοτάδι στο φως του Αιγαίου και τελικά σε όλο τον κόσμο, δημιουργώντας μια νέα ζωή, μια νέα συνθήκη. Ένα πρότζεκτ βαθιά πολιτικό, που αξιώνει ίση μεταχείριση, που δημιουργεί ελπίδα για ένα μέλλον συμπεριληπτικό, που διακρίνεται για το θάρρος, την πολυσυλλεκτικότητα, τον ρομαντισμό του. Το ντοκιμαντέρ για μια γνωστή ιστορία με πολλές άγνωστες πτυχές συναντά το όραμα του Ιδρύματος Ωνάση για μια ανοιχτή κοινωνία. Η ταινία αυτή, που ελπίζουμε σύντομα να δούμε στις αίθουσες, ας είναι ένα ακόμα βήμα προς την ελευθερία και την ισότητα».To Onassis Award απονέμεται στο πρότζεκτ: ΛΕΣΒΙΑ, Η ΛΕΣΒΙΑΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΡΕΣΟΥ | Σκηνοθεσία - Παραγωγή: Τζέλη Χατζηδημητρίου - Άνεμος Δημιουργίας, Ελλάδα
Το βραβείο του Ιδρύματος Ωνάση παρέδωσε ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ, Ορέστης Ανδρεαδάκης. Η παραγωγός και σκηνοθέτιδα, Τζέλη Χατζηδημητρίου, παρέλαβε το βραβείο εμφανώς συγκινημένη. «Ποτέ δεν πίστευα ότι μια ταινία σαν αυτή θα βραβευόταν. Ελπίζω αυτή να είναι μόνο η αρχή. Ότι δεν θα μείνει μόνο στις ταινίες. Ότι ο κόσμος θα γίνει πιο συμπεριληπτικός απέναντι στη διαφορετικότητα. Σε όλων των ειδών τις διαφορετικότητες», είπε σχετικά.
Τέλος, το βραβείο της Paradiddle Pictures (Δανία) σε ένα πρότζεκτ του Agora Lab θα ανακοινωθεί το Σάββατο μαζί με τα βραβεία του Φεστιβάλ.
ΤΟ FLIX ΓΡΑΦΕΙ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ 24ου ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
Οι Γάμοι της Τήλου του Παναγιώτη Ευαγγελίδη
Στο κέντρο του νέου ντοκιμαντέρ του Παναγιώτη Ευαγγελίδη με τον εύγλωττο τίτλο «Οι Γάμοι της Τήλου» βρίσκεται ένα ντοκουμέντο, από τα πιο πολύτιμα της σύγχρονης ακτιβιστικής ιστορίας για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα στην Ελλάδα.
Οχι, δεν είναι κάτι το συνταρακτικό σαν εικόνα, μοιάζει μάλλον με κάθε μουντή, άχαρη επίσκεψη σε μια δημόσια υπηρεσία, δεν είναι «ντυμένο» με καλά ρούχα, ούτε στο background ακούγονται επικές μουσικές. Σχεδόν λείπουν και οι μεγαλοστομίες, συγκεντρωμένες όλες σε μια σχεδόν σπαρακτική ανακοίνωση που θα διαβάσει ο δήμαρχος της Τήλου αφού επικυρώσει τον πρώτο λεσβιακό και τον πρώτο γκέι πολιτικό γάμο στην Ελλάδα.
«Και δεν αρκεί να σας ευχηθούμε, αλλά απαιτούμε να είστε ευτυχισμένοι.»
Δύο εικονικά ζευγάρια, ένας αποφασισμένος δήμαρχος, ένας - δύο μάρτυρες, ισάριθμες υπογραφές και μερικά λεπτά. Να λοιπόν τι χρειάστηκε για να επέλθει έστω και για μια στιγμή η πολυπόθητη ισονομία για τα ζευγάρια ομοφύλων και το δικαίωμα τους στον πολιτικό γάμο, που συνεχίζει να μην ισχύει στην Ελλάδα.
Τόσοι αγώνες, τόσο μίσος, τόσες κοινωνικές συγκρούσεις, τόση ατελέσφορη συζήτηση για κάτι τόσο απλό, τόσο συνηθισμένο, σχεδόν τόσο βαρετό, όσο κάθε πολιτικός γάμος που η πρωταρχική του αιτία είναι η ρύθμιση των ιδιωτικών σχέσεων δύο ανθρώπων. Ενα δικαίωμα δηλαδή, που ως τέτοιο θα όφειλε να αφορά όλους τους Ελληνες πολίτες. Οχι όμως στην Ελλάδα των «μουλάδων και των παπάδων», του «Κούγια και του Πλεύρη», όχι σε μια χώρα που ο γάμος ταυτίζεται με την τεκνοποιία, όχι σε μια σύγχρονη (!) κοινωνία που δηλώνει προοδευτική, αλλά νιώθει ασφάλεια στο να κρατά τους πολίτες της χωρισμένους σε α’ και β’ κατηγορίας.
Το νέο ντοκιμαντέρ του Παναγιώτη Ευαγγελίδη διαφέρει φαινομενικά από τα προηγούμενα του («Λάμπουν στο Σκοτάδι», «Ιρβινγκ Παρκ»), αφού η κάμερα του εδώ δεν είναι ο ανατόμος ενός ή περισσότερων queer ηρώων που σε διαρκή παρατήρηση εκμηδενίζουν με όρους οικειότητας το κενό ανάμεσα στην ιδιωτική ζωή και τη δημόσια θέαση. Εδώ το θέμα - θέαμα μοιάζει (δίκαια) να βρίσκεται πρωταγωνιστής, στο κέντρο μιας αφήγησης που εξηγεί με ακρίβεια, παραλογισμό, χιούμορ και κυρίως αίσθηση ευθύνης όλα όσα οδήγησαν στους πρώτους ομόφυλους πολιτικούς γάμους στην Τήλο και όσα τους ακολούθησαν, σε μια Ελλάδα που στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας φέρνει τόσο έκδηλα στο νου την Ελλάδα σήμερα.
Μην ξεγελαστεί κανείς. Οι αλλαγές σε αυτόν τον άδικο κόσμο γίνονται μόνο από τους ίδιους τους ανθρώπους. Ανθρώπους που ο καθένας για τους δικούς του λόγους αφιερώνουν τη ζωή τους σε έναν σκοπό. Και μαζί, σαν ομάδα κινούν βουνά και κοινωνίες ολόκληρες. Λέγονται ακτιβιστές και ειδικά στην ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα παραμένουν η αιτία για κάθε μικρή η μεγάλη νομοθετική αλλαγή που φέρνει τα μέλη της λίγο πιο κοντά στην ισονομία.
Αυτοί είναι οι πρωταγωνιστές του ντοκιμαντέρ του Παναγιώτη Ευαγγελίδη. Αυτοί και οι πρωταγωνιστές μιας πολύ σημαντικής στιγμής για την ελληνική κοινωνία - τη δεύτερη μεγαλύτερη ακτιβιστική στιγμή της κοινότητας μετά το ΑΚΟΕ τη δεκαετία του '70, όπου σαν ΟΛΚΕ (Ομοφυλοφλική Λεσβιακή Κοινότητα Ελλάδας) έδειξαν το δρόμο για το με πόση δουλειά, τόλμη, θάρρος και πραγματική πίστη δημιουργείς τις πιθανότητες για την αλλαγή. Συναισθηματικός ιστός αυτού του «ντοκουμέντο», νιώθεις την ένταση που κουβαλάνε καθώς φτάνουν όλο και πιο κοντά στη μεγάλη στιγμή της τέλεσης των γάμων, νιώθεις τη σχεδόν παιδική χαρά που τους κυριεύει λίγο πριν τη μεγάλη νίκη, νιώθεις πόσο πιο αποφασιστικοί και αγωνιστικοί γίνονται ακόμη και μετά την επίτευξη του στόχου τους, νιώθεις πόσο αυτή η τόσο «καθημερινή» στιγμή κρύβει μέσα της ολόκληρη την ιστορία των διεκδικήσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Οι «Γάμοι της Τήλου» είναι η μαρτυρία - δικαίωση αυτών των ανθρώπων (όσων βλέπουμε στο ντοκιμαντέρ αλλά και όσων συσπειρώθηκαν γύρω από την ΟΛΚΕ εκείνα τα χρόνια, όσων δεν βρίσκονται πια στη ζωή και όσων συνέχισαν να αγωνίζονται μέσα από το έργο τους μέχρι και σήμερα), είναι ένας φόρος τιμής στον δήμαρχο Τάσο Αλιφέρη που υπήρξε μια μοναδική περίπτωση στα χρονικά αυτή της χώρας, είναι το αποτύπωμα μιας στιγμής που για λίγο κάπως όλα απέκτησαν έστω και για λίγο νόημα.
Περισσότερο κι από τα παραπάνω, οι «Γάμοι της Τήλου» είναι μια ακτιβιστική πράξη από μόνοι τους.
Οχι μόνο ως ένα αρχειακό υλικό που, πλέον αποτυπωμένο, ενώνει τις διακεκομμένες έως και ανύπαρκτες γραμμές προς την ιστορική μνήμη που ειδικά στη Ελλάδα μοιάζει να χάνεται και να σβήνει ερήμην κάθε ανάγκης για επείγουσα επιστροφή στο παρελθόν. Ο ακτιβισμός τους διαγράφεται ολοκάθαρος λίγο μετά τους τίτλους τέλους, όταν συνειδητοποιείς πως 15 περίπου χρόνια μετά αυτοί οι δύο γάμοι, ακυρωμένοι σε κάθε βαθμίδα στην Ελλάδα, περιμένουν ακόμη απάντηση για την εγκυρότητα τους από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, όταν γύρω σου «οι Κούγιες και οι Πλεύρηδες» ζουν και βασιλεύουν και ο ΛΟΑΤΚΙ+ ακτιβισμός στην Ελλάδα μοιάζει αποσπασματικός και ανύπαρκτος.
Ευτυχώς, και σε μια Ελλάδα που, τουλάχιστον - ως μια κάποια παρηγοριά - θεσμοθετήθηκε το σύμφωνο συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια, οι τρανς κέρδισαν τη θέση που δικαιούνται στην αγορά εργασίας και ο νόμος για το hate speech λειτουργεί ως ένα ελαφρύ ανάχωμα στο μίσος που επικρατεί γύρω μας. Πιστεύετε ότι αρκούν όμως αυτά για να είμαστε όλοι ίσοι;
(Μπορείτε να δείτε τους «Γάμους της Τήλου» online εδώ μέχρι και τις 20 Μαρτίου.)
Μανώλης Κρανάκης
Γ@μώ τη δουλειά μου (F@ck This Job) της Βέρα Κριτσέφσκαγια
Το κανάλι Dozhd TV βγήκε στον αέρα το 2010. Ιδιοκτησία ενός πλούσιου Ρώσου τραπεζικού και της Ναταλία Σιντέγιεβα που στην πραγματικότητα ήθελε να φτιάξει αυτό που με υπερηφάνεια θα αποκαλούσε «το αισιόδοξο κανάλι», μια lifestyle όαση, δηλαδή μέσα σε μια χώρα μάλλον καταθλιπτική - κι όχι μόνο επειδή οι διαδοχικές θητείες του Βλαντιμίρ Πούτιν και του Ντμίτρι Μεντβέντεφ μετέτρεπαν αργά και βασανιστικά τη Ρωσία σε μια ακόμη πιο απέραντη στέπα από παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων και fake αποχαύνωσης.
Αυτό που στην αρχή ξεκίνησε σαν το παιχνίδι μιας νεόπλουτης κοπέλας και ένα «σοβαρό» αστείο ανάμεσα στη σοβαρή δημοσιογραφία, έγινε γρήγορα ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα αντιπολίτευσης, το μόνο ελεύθερο και ανεξάρτητο μέσο μαζικής ενημέρωσης στη χώρα, ψηλά στη λίστα των εχθρών του Κρεμλίνου και κυρίως μια πηγή έμπνευσης για την πολυπόθητη επανάσταση απέναντι στον Πούτιν.
Είναι πραγματικά ανατριχιαστικό να βλέπεις με πόση αθωότητα οι «δημοσιογράφοι» του Dozhd TV, διακόπτουν τη μικρή κουβεντούλα για τα νέα της ημέρας για να καλύψουν μια τρομοκρατική επίθεση, την ίδια στιγμή που όλα τα υπόλοιπα κανάλια σε ολόκληρη τη Ρωσία ποιούν την νήσσαν, υπηρετώντας τις βουλές μιας νομοθεσίας - λογοκρισίας και την προπαγάνδα που θέλει τον λαό να κοιμάται ασφαλής σε ένα περιβάλλον ασφαλείας όπου δεν υφίστανται αντιγνωμίες για τα πεπραγμένα της κυβέρνησης, αντίθέσεις στα ηγετικά πρόσωπα της χώρας, καταγγελίες για χρηματισμό και διαφθορά, καταδίκες σωρό για παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Η δημοφιλία του Dozhd TV ήταν ακαριαία. Οσο και η συνειδητοποίηση όσων εργάζονταν σε αυτό ότι το κάλεσμα της ιστορίας απευθυνόταν πρωτίστως στους ίδιους, προ(σ)καλώντας τους να γίνουν το όπλο απέναντι στα fake news, μια βαθιά ρωγμή στην λογοκρισία και οι μεσάζοντες για την πολυπόθητη εθνική αφύπνιση. Ακαριαία υπήρξε και η αντίδραση αφού το κανάλι στοχοποιήθηκε - αρχικά από τους φανατικούς του θαυμαστές που δεν επέτρεπαν παραστρατήματα (όπως την επίσκεψη του Μεντβέντεφ στο κανάλι που θεωρήθηκε συμμαχία με το καθεστώς) και στη συνέχεια από το καθεστώς που άρχισε να φιμώνει το Dozhd TV, πετώντας το εκτός δικτύου καλωδιακών καναλιών και άρα χωρίς θεατές.
Είναι σε εκείνο το σημείο μηδέν, όπου πλέον το διακύβευμα γίνεται σχεδόν ζήτημα ζωής και θανάτου, όπου η Ναταλία Σιντέγιεβα έχει πλέον μεταμορφωθεί από το κορίτσι που περίμενε τον πρίγκιπα και έπαιζε με τα νεόπλουτα παιχνίδια της σε μια μαχητική ακτιβίστρια με τόση ορμή ικανή να ρίξει από μόνη της τον Πούτιν και όπου το Dozhd TV μοιάζει πλέον με μια ιδέα, ανίκανη να λογοκριθεί από κανένα καθεστώς - καταδικασμένη να σηκώσει πάνω της ό,τι απέμεινε στην Ρωσία από την έννοια αντίσταση.
Το ντοκιμαντέρ της Βέρα Κρισέφτσκαγια - υπεύθυνη μαζί με την Σιντέγιεβα για τη δημιουργία του Dozhd TV - είναι μια συναρπαστική ανοιχτή πόρτασ στον παραλογισμό της ρωσικής προπαγάνδας, γυρισμένο με νεύρο, αρχειακό υλικό μέσα στα χρόνια και έκδηλη την επιθυμία να γίνει η μαρτυρία αυτής της μαγικής ιστορικής στιγμής που μια ομάδα ανθρώπων με θάρρος και θράσος στάθηκαν απέναντι σε κάτι μεγαλύτερο από αυτούς καταφέρνοντας να επιβιώσουν.
Πίσω από αυτό το roller coaster που κλείνει κάθε συζήτηση γύρω από το τι ακριβώς συμβαίνει στη Ρωσία και γιατί το σύνολο των Ρώσων δεν έχει ιδέα για το τι ακριβώς συμβαίνει μέσα και έξω από τα σύνορα της χώρας σε επίπεδο εγκλημάτων κατά των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κατά της ελεύθερης έκφρασης και κατά της Ουκρανίας. κρύβεται όμως και μια άλλη ταινία: το σχεδόν σπαρακτικό πορτρέτο μια γυναίκας bigger than life.
Εργοδότρια με κοινωνικό πρόσημο, δημοσιογράφος με θάρρος και περισσή άποψη, γυναίκα με ανάστημα απέναντι σε κάθε είδους «κακοποίηση» από ένα πατριαρχικό σύστημα, πρόμαχος των δικαιωμάτων, της ελευθερίας της έκφρασης και της ταυτότητας, μοντέλο θάρρους και απενεχοποιημένης ευαλωτότητας όταν μαθαίνει ότι έχει καρκίνο του μαστού, η Σιντέγιεβα θα σταθεί απέναντι στις κάμερες (του Dozhd TV, της Κρισέφτσκαγια για τις ανάγκες αυτής της ταινίας, αλλά κυρίως της Ιστορίας) για να αφηγηθεί την ιστορία της. Και να γίνει, άθελα της αλλά τελικά τόσο νομοτελειακά, ένα σύμβολο ακριβώς τη στιγμή που η Ρωσία το χρειάζεται περισσότερο ίσως από ποτέ.
Βλέποντας το «Γαμώ τη Δουλειά Μου», την ώρα που η Ρωσία έχει εισβάλλει στην Ουκρανία προκαλώντας μια ανθρωπιστική εκατόμβη και το διαδικτυακό πλέον - μετά από πολλαπλές «φιμώσεις» που το έκαναν ακόμη πιο δυνατό - Dozhd TV έκλεισε με συνοπτικές διαδικασίες μετά την απόφαση του Πούτιν να μην υπάρξει καμία φωνή αλήθειας, αυτό που νιώθεις είναι μια απελπισία και οργή μαζί.
Συνδυασμός ακαταμάχητος αν κάτι πρέπει κάποτε να αρχίσει να αλλάζει.
(Μπορείτε να δείτε το « online εδώ μέχρι τις 20 Μαρτίου και στο Ολύμπιον στην Θεσσαλονίκη το Σάββατο 19 Μαρτίου στις 20.00. Περισσότερες πληροφορίες εδώ.)
Μανώλης Κρανάκης
Η Πρόσκληση (L' invitation) του Φαμπρίτσιο Μαλτέζε
Αν πρέπει να περιγράψεις με μια λέξη το νέο ντοκιμαντέρ του (για πάντα φωτογράφου) διεθνούς Ιταλού Φαμπρίτσιο Μαλτέζε, αυτή είναι «ταξίδι». Κι όσες διαφορετικές σημασίες έχει αυτή η λέξη-σύμβολο, άλλες τόσες αποχρώσεις, από το... όχημα μεταφοράς ως τη λεπτή μελαγχολία της απώλειας, έχει η ταινία.
Τα στοιχεία έρχονται σταδιακά, αφαιρετικά, αυτό που αν ήμασταν κατάσκοποι θα λέγαμε «on a need to know basis». Ο Πολ (Κρούτσεν, ο Λουξεμβούργιος πολυβραβευμένος σκηνοθέτης του «La supplication»), έχει φύγει για πάντα. Η μνήμη του είναι ζωντανή στη διαδρομή του Φαμπρίτσιο. Πηγαίνει στη Σενεγάλη, στο Σαν Λουί, για να συναντήσει τον Αμπντεραμάν Σισακό, τον Μαυριτανό δημιουργό, φιλόσοφο θα έλεγε κανείς και μαζί να προχωρήσουν ένα πρότζεκτ που ο Σισακό θα έκανε μαζί με τον Πολ. Ο Σισακό δεν είναι εκεί: το ραντεβού τους μεταφέρεται για τη λίμνη Τανγκανίκα. Μεταφέρεται ξανά και ξανά. Ο Φαμπρίτσιο ακολουθεί τους σταθμούς του Σισακό αναζητώντας τον, κινηματογραφεί και περιγράφει, τόπους και συναισθήματα, σ' ένα voice over που θα μπορούσε να είναι μυθιστόρημα του Ρομέν Γκαρί, με εικόνες που θα μπορούσε να έχει στήσει ο Αντονιόνι. Βιαστικά μηνύματα από τον Αμπντεραμάν, μια διαδρομή στη Δυτική Αφρική με πλοία, αυτοκίνητα και μηχανές, με μνήμες και γεννήσεις, μοναχικές ή γεμάτες ανθρώπους και βοή. Κι ο Σισακό ποτέ εκεί.
Κάτι που ξεκινά ως όμορφο αίνιγμα (το μάτι και η αισθητική του Μαλτέζε αποτυπώνουν πλάνα που κόβουν την ανάσα, με μια ανεκτίμητη φυσικότητα, να να τ' ανακαλύπτεις μαζί του, για πρώτη φορά στην Ιστορία), εκτυλίσσεται σε μια εξομολόγηση αγάπης, μια εσωτερική διαδρομή επούλωσης τραυμάτων, μια διστακτική γνωριμία με μια μακρινή κουλτούρα, στο κυνήγι του φευγαλέου: όχι, φυσικά, του Σισακό, αλλά της ζωής, στον μεγάλο κόσμο.
Είναι απλοϊκό να πει κανείς ότι το ντοκιμαντέρ του Μαλτέζε είναι αυτοβιογραφικό: η αφήγηση και οι εικόνες του περιγράφουν κάτι πολύ μεγαλύτερο, έναν δυνητικό παράδεισο όπου το παρελθόν και το παρόν ζουν μαζί. Οσο κι αν μοιάζει αφηρημένη στην περιγραφή της, η ταινία στέκεται με δύναμη στο συγκεκριμένο. Κάνει συγκεκριμένο κάθε κόκκο άμμου της ερήμου, κάθε σταγόνα νερού. Είναι ένας αποχαιρετισμός σε ό,τι λείπει, μια προοδευτικά πιο συνειδητή εξερεύνηση. Με μοναδική ομορφιά, μ' ένα χιούμορ τόσο ευάλωτο, όσο κι η επιβεβαίωση της ζωής.
(Μπορείτε να δείτε το «Η Πρόσκληση» online εδώ μέχρι και τις 21 Μαρτίου)
Λήδα Γαλανού
TΟ #TDF24 ΣΤΑ SOCIAL MEDIA
