Φέτος το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου (SIFF) κλείνει τα δέκα του χρόνια.
Δέκα χρόνια γεμάτα μοναδικές προβολές ταινιών, οπτικοακουστικές performances, εγκαταστάσεις κινούμενης εικόνας και εκπαιδευτικά εργαστήρια τα οποία έδωσαν σχήμα και μορφή σε ένα από τα πιο ολοκληρωμένα, ανήσυχα, μοναδικά στον κόσμο avant-garde φεστιβάλ που βρήκε στο νησί της Σύρου την αντανάκλαση της δικής του πραγματικότητας.
Γιορτάζοντας μαζί με το Φεστιβάλ τα δέκα αυτά πρώτα χρόνια του, αποφασίσαμε να διαλέξουμε δέκα από τις πιο αγαπημένες μας εμπειρίες που ζήσαμε από μαγευτικές προβολές σε διάφορα μέρη του νησιού, πάρτι και performances που θα μας μείνουν αξέχαστα, αλλά και πρόσωπα που φώτισαν με την παρουσία τους το SIFF.
Και με τον τρόπο αυτό να ευχηθούμε χρόνια πολλά SIFF και σε 10 ακόμα (και περισσότερα) υπέροχα κινηματογραφικά χρόνια.
Βουτιά στο υποσυνείδητο με την έναρξη του 4ου SIFF
Τα περισσότερα φεστιβάλ σε ολόκληρο τον κόσμο επιλέγουν συνήθως για τη βραδιά της επίσημης έναρξής τους κάποια feelgood, λιγότερο ή περισσότερο εμπορική ταινία, ενίοτε χωρίς ιδιαίτερη ανησυχία και άγχος για την καλλιτεχνική αξία. Οχι όμως αυτό το φεστιβάλ... Πιστό στην ανάδειξη των πιο ιδιαίτερων κινηματογραφικών –και όχι μόνο– πειραματισμών, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου δεν θα μπορούσε φυσικά να ακολουθήσει την πεπατημένη. Για την τέταρτη έκδοσή του, το 2016, το Φεστιβάλ της Σύρου ξεκίνησε με την avant-garde περφόρμανς των Γάλλων Metakine, ή αλλιώς με ένα αντισυμβατικό, ζωντανό φιλμ που γεννιέται και παίρνει μορφή μπροστά στα μάτια σου και που – όπως και τα καλύτερα δείγματα πειραματικού σινεμά – αποπειράται να διευρύνει τα παραδοσιακά όρια του κινηματογράφου και να σε μεταφέρει σε μια σχεδόν ασυνείδητη κατάσταση. Παρόντες αλλά σχεδόν αόρατοι πάνω στη σκηνή, οι τρεις καλλιτέχνες (Κριστόφ Οζέρ, Ζερόμ Νετινγκέρ και Ξαβιέ Κερέλ) επιστράτευσαν προτζέκτορες 16mm, καθρέφτες, μαγνητοταινίες κι άλλα αντικείμενα ή εργαλεία, καθώς κι ένα οπλοστάσιο από φιλμ που βρήκαν ή δημιούργησαν οι ίδιοι για να οδηγήσουν το κοινό σε μια αχαρτογράφητη «περιοχή ανάμεσα στην εμπειρία του ζωντανού και στην εμπειρία του καταγεγραμμένου».
Η νοσταλγία και ο ρομαντισμός ενός drive-in
Το drive-in που στήνεται κάθε χρόνο στον υπέροχο χώρο στη Ντελαγκράτσια της Ποσειδωνίας από το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου, έχει πιστοποιηθεί ως μια από τις πιο αγαπημένες συνήθειες της διοργάνωσης και το απόλυτο must για όλους όσους θέλουν να ζήσουν μια ξεχωριστή «εκτός εποχής» εμπειρία.
Σινεμά με θέα
Με τον τίτλο «Το Σινεμά και το Είδωλό του», η δεύτερη μέρα του 6ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου, το 2018 αποτέλεσε μια πολυσυλλεκτική εξερεύνηση γύρω από τα κάθε είδους δίπολα και τις διπλές ταυτότητες που στοιχειώνουν το σινεμά. Κι αν οι απογευματινές προβολές στο χειμερινό σινεμά Παλλάς προσέφεραν στο κοινό μια σπάνια ευκαιρία να ανακαλύψει το «Betrogen» (1985), το ιδιοσυγκρασιακό φιλμ νουάρ του Χαρούν Φαρόκι, οι βραδινές προβολές της ημέρας αποτέλεσαν επιπλέον μια ιδανική αφορμή για τους επισκέπτες του Φεστιβάλ να ανηφορίσουν προς την Ανω Σύρο. Μια από τις φετινές προσθήκες στους ήδη «πολυμορφικούς» χώρους διεξαγωγής του Φεστιβάλ, το Αμφιθέατρο Ανω Σύρου, σκαρφαλωμένο σε ένα από τα ψηλότερα σημεία του νησιού, θα μπορούσε να αποτελεί μια ριψοκίνδυνη επιλογή, καθώς η μαγευτική νυχτερινή θέα ανταγωνίζεται δυναμικά τις κινηματογραφικές δημιουργίες και θα μπορούσε εύκολα να αποσπάσει την προσοχή του κοινού από τα όσα διαδραματίζονται στο πανί.
Η Μεσόγειος των Μαριάντζελα Τσικαρέλo και Φίλιπ Καρτέλι
Το κοινό όνομα εργασίας των Μαριάντζελα Τσικαρέλο και Φίλιπ Σκαρτέλι είναι Nusquam Productions. Το πρώτο του συνθετικό σημαίνει «χωρίς τόπο», ίσως για να δηλώσει τις διαφορετικές καταγωγές τους (η Μαριάντζελα είναι 34 ετών από τη Νάπολι, ο Φίλιπ 33 ετών από τη Νέα Υόρκη - ζουν μαζί στη Νάπολι αλλά σύντομα ετοιμάζονται για να μετακομίσουν στη Νέα Υόρκη) ή ακόμη καλύτερα να εξηγήσει γιατί οι δύο κινηματογραφιστές αναζητούν σε κάθε τους κινηματογραφική απόπειρα μια νέα έννοια της γεωγραφίας. Στο 5ο Διεθνές Φεστιβάλ της Σύρου, το 2017, η Μαριάντζελα Τσικαρέλο και ο Φίλιπ Σκαρτέλι παρουσίασαν δύο ακόμη έργα τους σε work in progress - και τα δύο σε απόλυτη ευθυγράμμιση με τις αναζητήσεις του «Lampedusa» τόσο πάνω στη γεωγραφία της Μεσογείου, το προσφυγικό, την ποιητική ματιά πάνω στην πραγματικότητα και σε πραγματικά αποστομωτικά πλάνα από θάλασσα που ξεπερνούν την αισθητική της καρτ-ποστάλ για να γίνουν τα αποτυπώματα ενός τόπου έτοιμου ανά πάσα στιγμή να διηγηθεί τις ιστορίες του.
Φινάλε γραμμένο στους βράχους και στ' αστέρια
Προβολές πάνω στους βράχους, μουσικές πάνω σε βωβές εικόνες, ιστορίες γραμμένες πάνω σε μια μοναδική εμπειρία που έκλεισε με τον καλύτερο τρόπο την 5η έκδοση του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου. Οσοι βρέθηκαν στα λατομεία της Σύρου μπορούν να πιστοποιήσουν πως η εμπειρία διαρκεί ακόμη - ώρες μετά την ολονύχτια βραδιά της λήξης του 5ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου, το οποίο κλέινοντας ιδανικά ένα υπέροχο πρόγραμμα υπό τη γενική ιδέα του «Cracking Up» απέδειξε πως ο χώρος στον οποίο γίνεται κάθε διοργάνωση είναι άρρηκτο κομμάτι της ίδιας της εμπειρίας. Η σκιά του Μάικ Κούπερ στο βράχο, το γκαμελάν του Αντις Σκόρντις που συναγωνίστηκε με τα ισχυρά μποφόρ του Αιγαίου σε ήχους και απόκοσμες ιστορίες και τα αστέρια στον ουρανό να φωτίζουν την εμπειρία είναι μόνο λίγα απ' όσα μπορεί κανείς να απομονώσει για να προσπαθήσει να μεταφέρει λίγη από την ατμόσφαιρα.
Από την Πορτογαλία με αγάπη
Με τον Μιγκέλ Γκομέζ, του «Tabu» και του «Arabian Nights», παρόντα και τις προβολές των ταινιών του, όπως δεν τις είδαμε ξανά ποτέ, το 6ο Διεθνές Φεστιβάλ της Σύρου είχε έντονο πορτογαλικό άρωμα, μια ιδανική εξερεύνηση της κεντρικής του ιδέας «Is it Real?», με focus σε μια χώρα κι ένα σινεμά που ισορροπεί χρόνια τώρα αξιοθαύμαστα ανάμεσα στο ρεαλισμό και τη μαγεία της φαντασίας.
Προβολές κάτω από τ’ αστέρια
Το 2019, το τελευταίο βράδυ στην παραλία Κόμητο στήθηκε ακόμη ένα ξεχωριστό event κάτω από τα αστέρια, που κράτησε όλη τη νύχτα. Το γλυκά φορτωμένο πρόγραμμα είχε ως εξής: λίγο μετά τις 20:30 η Magic Island έδωσε ένα live show για κάθε τρυφερή καρδιά, αμέσως μετά παρακολουθήσαμε το δεύτερο μέρος του προγράμματος «Πέρα από το Ξένο: Κλεφτές Ματιές στο Σινεμά της Ταϊβάν», με τίτλο «Ξένος #2» και στη συνέχεια το μεγάλου μήκους «Space is the Place», γνωστό και ως το πρώτο Αφρο-φουτουριστικό φιλμ στην ιστορία του σινεμά, με πρωταγωνιστή και συν-δημιουργό τον Sun Ra. Λίγο μετά τη μία οι Venus Volcanism & In Atlas έπαιξαν ένα ωριαίο, lo fi, μετά-πανκ, live δίνοντας την σκυτάλη στους Blue Lagoon και Andrea Palmer, όπου με το dj set τους μετέτρεψαν την παραλία σε ένα τεράστιο dance floor. Στιγμές ενός ατέλειωτου καλοκαιριού...
Η επιστροφή σε μια «εκτός εποχής» κανονικότητα
Το 9ο Διεθνές Φεστιβάλ της Σύρου ήταν ιδιαίτερο. Με αφορμή την πανδημία, επένδυσε πάνω στην εξερεύνηση της «εκτός εποχής» θεματικής του η οποία υποσχέθηκε να είναι μία ξεχωριστή φεστιβαλική εμπειρία γεμάτη από ταινίες, οπτικοακουστικές περφόρμανς και εργαστήρια, με μια ιδιαίτερη, αλλά και ταυτόχρονα συγκλονιστική ταινία για την έναρξή του, το «Daughters of the Dust» της Τζούλι Ντας, να την διαδέχεται η περφόρμανς «Το Χειρόγραφον» στο υπαίθριο πάρκινγκ της οδού Μάρτεν Νόρδεστρομ (πρώην σινεμά Αθηνά), μια ελεγεία για τη μετανάστευση από τη Μεσόγειο στις ΗΠΑ το πρώτο μισό του 20ού αιώνα. Μια νέα «εποχή» ξεκίνησε.
Το μυσταγωγικό ταξίδι στο ναυπηγείο του Ταρσανά για την προβολή της ταινίας «Τελετή Καθέλκυσης» της Μαρίνας Γιώτη κάτω από τους ήχους της μουσικής της May Roosevelt
Η Μαρίνα Γιώτη χρησιμοποίησε σπάνια οπτικοακουστικά αρχεία από παλαιότερες τελετές καθέλκυσης σκαφών, εστιάζοντας στις συνθήκες της προσδοκίας και της αναμονής, ενώ το έργο της, ειδικά φτιαγμένο για το 9ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου, βρέθηκε σε «διάλογο» με το ιστορικό ναυπηγείο του Ταρσανά. Η May Roosevelt έντυσε μουσικά την ταινία παίζοντας ζωντανά το θέρεμιν, ένα ηλεκτρονικό μουσικό όργανο που ελέγχεται δίχως φυσική επαφή από τον ερμηνευτή. Οι ήχοι του ανέβασαν την ένταση του δέους στα πλάνα της Γιώτη σε μια πραγματικά υποβλητική ατμόσφαιρα η οποία δεν άφησε κανένα ασυγκίνητο.
Ημερολόγια καταστρώματος αφιερωμένα από το Flix στο SIFF
Το 2019, στη Σύρο ταξίδεψε ο Νίκος Πάστρας, ως αποστολή του Flix για να καλύψει το Φεστιβάλ. Τα «ημερολόγιά» του που μπορείτε να δείτε παρακάτω, παραμένουν μια από τις πιο πολύτιμες αναμνήσεις μας από το Φεστιβάλ.
To 10o Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου διεξάγεται από τις 28 μέχρι και τις 31 Ιουλίου του 2022. Μπορείτε να μαθαίνετε τα νέα του #siff2022 στο επίσημο site του Φεστιβάλ, αλλά και στο Facebook και το Instagram.
