O Αλφόνσο Κουαρόν είναι σπουδαίος σκηνοθέτης. Αλλά είναι ακόμη πιο σπουδαίος φίλος.
Ο Αλφόνσο Κουαρόν είναι εξαιρετικός κινηματογραφιστής. Αλλά είναι ακόμη πιο εξαιρετικός μπαμπάς.
Ο Αλφόνσο Κουαρόν είναι μεγάλος καλλιτέχνης. Αλλά είναι ακόμη μεγαλύτερος άνθρωπος.
Μπορεί όλοι να συμφωνούμε στο πρώτο σκέλος αυτών των δηλώσεων γιατί έχουμε δει την ποικιλόμορφη και εκλεκτική δουλειά του, αλλά θα ήθελα να αποκαλύψω κάτι για την άλλη πλευρά του καλλιτέχνη: Τον Αλφόνσο Κουαρόν που έχω την τύχω να γνωρίζω και με τον οποίο μοιράζομαι μια φιλία που κρατά περισσότερο από είκοσι χρόνια.
Αυτές τις ανθρώπινες αρετές, που δεν συναντάς συχνά σε έναν άνθρωπο, είναι ακόμη πιο δύσκολο να τις διατηρήσεις κάτω από την πίεση που συνεπάγεται το να κάνεις μια ταινία σαν το «Gravity».
Δεδομένης της επιτυχίας της, θα ήταν εύκολο αρκετοί να πιστέψουν ότι αυτή η βόλτα στο διάστημα, ήταν ευχάριστη. Τίποτα δεν θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια.
Οι δύσκολες οικογενειακές και επαγγελματικές συνθήκες του Αλφόνσο, έμοιαζαν στην πραγματικότητα, πολύ με αυτές της ηρωίδας του στο διάστημα.
Πραγματικά, αλλά και μεταφυσικά «σκουπίδια», υπολείμματα από φόβους, απληστία, άγνοια – και πολλά από αυτά τα στοιχεία της υπέροχης και σάπιας από μέσα, κινηματογραφικής βιομηχανίας, εκτοξεύθηκαν σαν πύραυλοι που χτύπησαν το διαστημόπλοιό του.
Δεδομένων αυτών των συνθηκών και μετά από τα «Παιδιά των Ανθρώπων», ο Αλφόνσο ο άνθρωπος, αφοσιώθηκε στα παιδιά του.
Το πιο αξιοσημείωτο σε αυτά τα οχτώ χρόνια που μεσολάβησαν, δεν είναι το αποτέλεσμά τους, αλλά το ανάστημα και η ανθρώπινη υπόσταση με την οποία ακολούθησε το δρόμο του.
Κι αν όλων μας η ζωή θα πέφτει συνέχεια θύμα τέτοιων καρμικών σκουπιδιών, δεν έχουν όλοι την ικανότητα ή την εξασκημένη ηθική συνείδηση να αντιδράσουν και να μην εγκαταλείψουν την αποστολή τους: να χαθούν σε μια μαύρη τρύπα, να πατήσουν το κουμπί της αυτοκαταστροφής τους που βρίσκεται στο ταμπλό του πανικού, της αίσθησης του ότι είσαι θύμα και του μίσους.
Στην πραγματικότητα, μια εβδομάδα πριν την πρεμιέρα της ταινίας, μια μεγάλη ομάδα από επενδυτές στο φιλμ, πούλησαν ένα σημαντικό μέρος των δικαιωμάτων τους για να σωθούν από την καταστροφή που έβλεπαν να έρχεται.
Ο φόβος που δεν είναι τίποτα παραπάνω από άγνοια, βασιλεύει σε μια βιομηχανία που έχει καταληφθεί από επιχειρηματικές κοινοπραξίες, την Wall Street και τους λογιστές που διαχειρίζονται εκατομμύρια δολάρια και που ο σκοπός τους (για να μην μιλήσουμε για τις αρχές τους), δεν είναι να κάνουν ταινίες, ή ακόμη λιγότερο τέχνη, αλλά να βγάλουν έναν σκασμό από γρήγορα, εύκολα και δίχως ρίσκο λεφτά.
Αλλά ο κινηματογράφος δεν έχει να κάνει με τα λεφτά, μα με το όραμα.
Με άλλα λόγια, ο Αλφόνσο και το σκάφος του ήταν στο διάστημα, ακυβέρνητοι και εγκαταλελειμμένοι από τη NASA.
Αντιμέτωπος με εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες και σχεδόν χωρίς οξυγόνο, ο Αλφόνσο λειτουργούσε πάντα με τη λογική και με τις υψηλές ηθικές του αξίες.
Το ξέρω, γιατί μια μέρα πριν την παγκόσμια πρεμιέρα του «Gravity» φάγαμε μαζί σε ένα ακριβό Γιαπωνέζικο εστιατόριο στο Μανχάταν και πλήρωσα εγώ τον λογαριασμό για καλό και για κακό.
Πέρα από την εξαιρετική δεξιοτεχνία στην τέχνη και την τεχνική του, αυτό που κάνει τον Αλφόνσο σπουδαίο σκηνοθέτη, είναι το ότι επιμένει στο όραμαά του (ξεροκέφαλα αλλά όχι ανόητα), ένα όραμα που προέρχεται από μια βαθιά πνευματικότητα, περιέργεια και μια προκλητική, ασταμάτητη ευφυΐα. Δεν έχω συναντήσει μια γλώσσα πιο κοφτερή από τη δική του.
Κι αν το να συζητάμε, κριτικάρουμε ή επαινούμε τις αρετές της δουλειάς του μοιάζει προφανές, νομίζω ότι είναι εξίσου σημαντικό να παρατηρήσουμε ότι ο Αλφόνσο, όπως πολλοί άλλοι σπουδαίοι Mεξικανοί σκηνοθέτες (ο Ρεϊγάδας, ο Ντελ Τόρο, ο Εσκαλάντε, ο Εϊμπκε, ο Ναράνχο κι άλλοι), είναι σημαντικός, όχι μόνο για όσα βλέπουμε στην οθόνη, αλλά και για αυτά που δεν βλέπουμε και τα οποία λίγοι μόνο ξέρουν. Οχι για τα βραβεία που έχει κερδίσει και θα κερδίσει, από την Χρυσή Πατάτα σε ένα από 3.000 φεστιβάλ του πλανήτη, μέχρι το πολυαγαπημένο και επίσης μισητό Οσκαρ, αλλά για την εξαιρετική ικανότητά του να εξερευνά, να πρωτοπορεί να σπρώχνει τα όρια και –όπως έλεγε ο καλός μου φίλος Ελιζέο Αλπέρτο Λίτσι «υπερασπιζόμενος ως το θάνατο το δικαίωμα στην αποτυχία»- να ρισκάρει τα πάντα.
Η εμπορική επιτυχία, συνδυασμένη με την σχεδόν ομόφωνη αναγνώριση από τους κριτικούς σε όλον τον κόσμο, είναι η κοσμική του ανταμοιβή.
Αυτές ήταν οι λέξεις που είπα στον Αλφόνσο όταν είδα ότι το σκάφος του, για το οποίο δούλευε τόσα χρόνια, με όλα τα ελαττώματα και παρά τις αντιξοότητες, είχε σαν από θαύμα διασχίσει το διάστημα.
Αν το σινεμά είναι μια ψευδαίσθηση, κι από την αρχή του ήταν συνδεδεμένο με την μαγεία, τότε η οπτική και αισθητηριακή εμπειρία που δημιούργησαν ο Αλφόνσο κι ο Εμανουέλ «El Chivo» Λουμπέσκι στα πρώτα 30 λεπτά του φιλμ, είναι ισάξια με την πρώτη εκείνη εικόνα του τρένου από τους αδελφούς Λιμιέρ, που τόσο πολύ εντυπωσίασε το πρώτο κοινό στην αίθουσα, κάνοντάς τους ακόμη και να φύγουν τρέχοντας από αυτή.
Τώρα αφού επιβίωσε της επιστροφής του στη Γη: έξι μήνες προώθησης και εκμετάλλευσης από την βιομηχανία του φτηνού Τύπου και του συστήματος των βραβείων (του πιο εξουθενωτικού, παράλογου κι επικίνδυνου κομματιού του ταξιδιού, στο οποίο πολλοί τσακίζονται ή ανατινάζονται στις φλόγες του βουτηγμένου στη βενζίνη εγώ τους), ο Αλφόνσο προσγειώθηκε στην έρημο του Λος Αντζελες.
Σαν την Δρ. Στόουν, πάτησε ξανά τα πόδια του στην άγονη γη του Kodak Theatre και μπήκε στη ζούγκλα του Χόλιγουντ όπου οι σεναριογράφοι κι οι σκηνοθέτες είναι ήδη είδη υπό εξαφάνιση.
Ο Αλφόνσο είναι σπουδαίος σκηνοθέτης. Αλλά είναι ακόμη πιο σπουδαίος δάσκαλος.
Διαβάστε εδώ όλα όσα συνέβησαν, λεπτό προς λεπτό, στην 86η Απονομή των Βραβείων Οσκαρ.
